در مورد ارتباط اموات با عالم دنیا و انسانهای زنده توضیحاتی بفرمایید .

پاسخ – سیر انسان در عوالم بعد از مرگ چه در برزخ و چه در قیامت و چه در جایگاههای مختلف سیر اناالیه راجعون است . یعنی یک سیر به سمت خدا رفتن است . یک سیر تکاملی است که مراحل به مراحل عوامل برتر و کامل تری خواهند شد .  و ما به سمت کمال می رویم . این سیر هیچ جا توقف ندارد . امکان ندارد که ما یک روح سرگردان و بلا تکلیف داشته باشیم زیرا این سیر تحول تکاملی طی می شود و گریزی هم از آن نیست بخاطر همین ما روح سرگردان ، بلا تکلیف و متوقف نداریم . عالم برزخ یک عالم بالاتر و متکامل تر از دنیا است و بر دنیا اِشراف دارد . مثلا شما فکر کنید که در اتاقی هستید که ارتباط آن با بیرون یک پنجره است . شما از این پنجره بیرون را نگاه    می کنید . میدان دید شما محدود است و امکانات شما در همین اندازه است حتی اگر دید شما خیلی قوی هم باشد باز میدان دید شما محدود است . حالا اگر شما روی پشت بام این اتاق بروید میدان دید شما وسیع می شود مگر اینکه مشکل از دید خودتان باشد و اِلا موقعیت مکانی به شما اجازه می دهد که دید وسیعی داشته باشید . شما وقتی در عالم دنیا هستید مثل این است که شما در آن اتاق هستید و میدان دید شما محدود است ولی وقتی وارد عالم برزخ می شوید گویی وارد پشت بام دنیا می شوید و بر دنیا کاملا اِشراف پیدا می کنید . دنیا در چشم انداز شما هست مگر کسی که دید باطنی خودش را در دنیا کور کرده باشد و کور باطن شده باشد . مثل کافر . کافر وقتی وارد عام برزخ می شود بر عالم دنیا احاطه ندارد زیرا یک کوری باطنی برای خودش درست کرده است . به تعبیر قرآن ، در دنیا کسی که حقایق برتر دنیا را ندیده است و چشمش را روی آنها بسته است ، در عالم آخرت هم کور است . کسی که ضعف دید دارد مثلا کسانی که گناه کرده اند باعث می شود که حجاب هایی برای آنها درست بشود که احاطه شان بر دنیا کم شده است . افرادی که در برزخ هستند بر حسب درجه و موقعیت مقامی شان بر دنیا اشراف دارند . کسانی که از درون حجابی ندارند بر دنیا اشراف دارند و براحتی می توانند ارتباط برقرار بکنند . آنهایی که درجات شان پایین تر است و حجاب هایی دارند دستشان بسته است و ارتباط شان کمتر است و اشراف آنها کمتراست . کسی که کافر است اگر هم خبری از دنیا به او بدهند یا چیزی را به او نشان می دهند از باب عذاب است و از باب اینکه حسرتی بخورد که چه موقعیتهایی از دستش رفته است . در قیامت به جهنمیان بهشت را نشان می دهند البته از باب حسرت نه از باب اینکه مراتب قرب را شهود می کنند . شخص وقتی از دنیا می رود به چهار صورت می تواند با عالم دنیا ارتباط داشته باشد . یکی از صورت ها این است که اشراف دارد که بستگان او  دارند چکار می کنند و گاهی اوقات می تواند به آنها کمک ها و هدایت هایی بکند . یک صورت آن آمدن و سر زدن و ملاقات کردن بستگان است . یک صورت آن بهره گیری از خیرات و مبراتی است که به نیت مرده می فرستند و هدیه ها را دریافت   می کند . یک صورت دیگر آن ارتباطی است که اموات با قبور در قبرستان با زائران خودشان دارند . یکی از صورت ها که اشراف به عالم دنیا است و کمک رسانی ها و هدایت ها و راهنمایی هایی که می توانند بکنند . البته همه این اشراف را در عالم برزخ پیدا نمی کنند . افرادی که دراین دنیا حجاب های خودشان را کنار گذاشته اند و دید باطنی آنها ضعفی ندارد وقتی به عالم برزخ می رسند اشراف کاملی دارند . نمونه عالی کسانی که اشراف دارند امامان و معصومین هستند که کاملا اشراف دارند . بر همه ی انسانها اشراف دارند حتی بر افکار و نیات آنها باخبر هستند . در سوره توبه آیه صد و پنج خدا می فرماید : مردم اعمال خوب و بدتان را ادامه بدهید ولی بدانید که شاهد دارید و کسانی دارند شما را می بینند که در راس آنها خدا و بعد پیامبران و مومنین هستند که اعمال شما را می بینند . ( چه در دینا و چه بعد از مرگ ) کسانی که در دنیا این اشراف را دارند در بعد از مرگ اشراف بیشتری دارند . چون آنجا از عالم دنیا کامل تر و برتر است . در جلد یک اصول کافی روایت داریم که امام صادق (ع) به اصحابش فرمود که چرا رسول خدا را ناراحت می کنید ؟ حضرت فرمود که شما یک کارهایی می کنید که رسول خدا آنها را می بیند و بواسطه اعمال شما ناراحت می شود . او را ناراحت نکنید ، او را خوشحال بکنید . فردی پیش امام رضا (ع) آمد و گفت که برای من و خانواده ام دعا کنید . امام فرمود : مگر من این کار را نمی کنم . به خدا قسم اعمال شما صبح و شب بر ما عرصه می شود و ما از اعمال و نیازهای شما اطلاع داریم . شخصی از یاران حضرت علی (ع) می گفت که من تب داشتم و بیمار بودم . روز جمعه احساس کردم که حالم بهتر شده است . و به نماز جمعه رفتم که به خطبه ها گوش بدهم . در آخر نماز تب من شدید شد ولی نماز را ادامه دادم . وقتی پشت سر حضرت بیرون می آمدم . حضرت فرمود که چرا بیمار هستی ؟ گفتم که تب دارم . حضرت فرمود : هیچ مومنی نیست که بیمار بشود و ما بیمار نشویم ، هیچ مومنی محزونی نمی شود مگر اینکه ما هم محزون بشویم ، هیچ مومنی دعا نمی کند مگر اینکه ما هم برای او دعا می کنیم . هیچ کسی در شرق وغرب عالم از دید ما پنهان نیست . اگر این اشراف در دنیا بوده است طبیعتا بعد از رحلت آنها صد چندان می شود . این مخصوص ائمه نیست . مومنین که در درجه ی بالا هستند این اشراف را دارند . مرحوم محدث زاده فززند حاج شیخ عباس محدث قمی که فرد بسیار با تقوایی بود ، شهید مطهری از ایشان نقل می کردند که آقای محدث راده وضعیت مالی اش خیلی خراب شده بود و با خودش فکر کرد که علاوه بر طلبگی در یکی از ادارات دولتی استخدام بشوم و حقوقی بگیرم . شب پدرش را در خواب دید که خیلی عصبانی بود و گفت که چه شده که دیگر امام حسین (ع) را به اندازه ی یک رئیس اداره هم نمی دانی که تو را تامین بکند ؟ فکر می کنی که آقا به فکر تو نیست ؟ در عالم خواب به او پولی می دهد و می گوید که با این زندگی ات را تامین کن . بعد از مدتی وضع ایشان بهتر شد و دیگر به آن اداره نرفت . پدرم فکر من را خواند و در خواب من را نهی کرد و کمکی در خواب به من کرد که در بیداری به من حواله شد . ایشان می گفتند که من یک بار منبر رفته بودم و روایتی خواندم . بعد از منبر آقایی به من گفت که این روایتی که خواندید منبع آن کجا بود ؟ من گفتم : یادم نیست . شب در خواب پدرم به من گفت که پسرم بی مطالعه به منبر نرو . روایتی که تو خواندی سندش در کتاب سفینه النجاة من است . یعنی پدرش هم بر ایشان اشراف داشت و هم راهنمایی هایی به ایشان می کرد . این برای مومنین در درجات بالا است . افرادی که در درجات بالا هم نیستد بگونه ای     می توانند در خواب افرادی که صلاحیت دارند بیایند . افرادی که درجات بالای ایمانی را دارند ، اشراف دارند و می توانند بگونه ای راهنمایی هایی بکنند . البته همه مومنین هم اشراف ندارند و این اشراف برای کسانی است که درجات بالای ایمان را دارند  . صورت دیگر ارتباط اموات با زنده ها ، ملاقات و سرزدن است . معمولا سوال می شود که اموات می توانند به بستگانشان سر بزنند . ما در روایات بسیار زیادی داریم که اموات می توانند به خانواده هایشان سر بزنند . در روایات داریم که کسانی که درجه بندی شان بالاتر باشد در آمدن و سرزدن آزادتر هستند و دست شان بازتر است . هرچه درجه ی اموات پایین تر باشد آمدن برای آنها سخت تر است . از روایات این طور برمی آید که حتی مومنینی که درجه ی پایین را دارند حداقل هفته ای یک بار به آنها اجازه داده می شود که به بستگانشان سر بزنند . روح اموات با بدن مثالی به آن شهر یا خانه ای که می خواهند می روند . در کتاب کافی جلد سوم داریم که امام صادق (ع) می فرماید : مومن می تواند خانواده اش را ملاقات بکند و آن چیزهایی را به او نشان می دهند که خوشایند او باشد و آن چیزهایی که باعث کراهت او می شود از او پوشانیده می شود و بعضی مواقع به کافر هم نشان می دهند اما آن چیزهایی را به او نشان می دهند که بدش می آید . گاهی اعمال صالح را از خویشان خودش می بیند و حسرت    می خورد که ای کاش این اعمال صالح را من انجام می دادم . و چیزهایی را که دوست دارد از او پنهان می ماند. بعضی از مومنین هر هفته بستگان خودشان را می بینند و بعضی از مومنین به اندازه عمل شان بستگان را می بینند . امام کاظم (ع) فرمود : مومن می تواند خانواده اش را ببیند و به اندازه درجاتش می تواند آنها را ملاقات کند.  بعضی از مومنین هر روز می توانند به خانواده هایشان سر بزنند و بعضی ها دو روز یک بار و بعضی ها سه روز یک بار و کمترین درجه ی مومن می تواند هفته ای یک بار بستگانش را ملاقات کند . غالبا آمدن آنها یک طرفه است . در روایت داریم که بستگانش را می بیند و سخنان آنها را می شنود . ولی بستگان حضور آنها را درک        نمی کنند اما گاهی روح با بدن مثالی خودش به خواب دوستش یا بستگانش می رود . شخصی که در خواب است از عالم دنیا منقطع است و یک مرگ خفیفی دارد . اگر شخصی که در خواب است صلاحیتی داشته باشد ، این دو تا روح با بدن های مثالی همدیگر را در خواب ملاقات می کنند و وقتی فرد از خواب بلند می شود ، خواب را به یاد دارد . افرادی که روح بسیار بلند و پاکی دارند در بیداری می توانند اموات را ببینند و ما به این مکاشفه      می گوییم که بدن برزخی میت را می توانند ببینند و صدای او را بشنوند . حضرت خدیجه هنگام وضع حمل زهرا تنها مانده بود و یک دفعه دید که چهار زن بسیار زیبا و نورانی وارد شدند که خودشان را حوا ، مریم ، ساره و آسیه معرفی کردند که از بهشت برای کمک به خدیجه آمده بودند . و این یک مکاشفه ای بود که توانست آنها را ببیند . آقای جمال گلپایگانی ازمراجع با عظمت نجف بودند . پسر ایشان می گفتند که پدرم به من گفت که به منزل شیخ حسین اصفهانی معروف به کمپانی برو و ببین که اتفاقی برای ایشان افتاده است یا نه . وقتی به منزل ایشان رفتم دیدم که شیخ سکته کرده است و از دنیا رفته است . مرحوم گلپایگانی فرمود که قبل از اذان صبح من دیدم که آقای ضیاء عراقی ( از بزرگان نجف بود که مدتی قبل ازدنیا رفته بود ) از برزخ آمد . از ایشان سوال کردم که برای چه آمده اید ؟ گفت : برای تشییع آقا شیخ حسین آمده ام . منفهمیدم که اتفاقی برای شیخ افتاده است . این چشم برزخی است ولی غالب اوقات این ملاقات یک طرفه است .

سوال – سوره مومنون آیات 18تا  27 را توضیح بدهید .

پاسخ – آیه هجدهم می فرماید : ما آبی از آسمان فرستادیم به اندازه ی معینی و این را در زمین مستقر کردیم و می توانیم آنرا ببریم . یکی از درس هایی که می شود از این آیه گرفت این است که نعمتهای خدا به اندازه مقدر می شود و این اندازه بستگی به لیاقت ما دارد . یعنی به اندازه ی ظرفیت ما رحمت را در آن می ریزند و دیگر اینکه اگر این نعمت داده شده شکرگزاری نشود می تواند از شما گرفته بشود و این نعمت همیشگی نیست  .

سوال – چگونه ارواح مثالی به این عالم می آیند ؟

پاسخ – وقتی اموات با بدن های مثالی به ملاقات اقوام خودشان می آیند چطور می آیند ؟ در روایت داریم که آنها به شکل پرنده می آیند . امام کاظم (ع) می فرماید : به شکل یک   پرنده ی لطیف می آید . البته مراد این نیست که به شکل یک پرنده ی محسوس روی دیوار    می نشیند . کسی از امام صادق (ع) پرسید که می گویند اموات به شکل پرنده ی سبزی    می آیند و بالای خانه ی بستگانشان می نشینند . امام فرمود : مومن پیش خدا عزیزتر از آن است که او را به شکل یک پرنده قرار بدهد . آنها در جسم مثالی هستند . پس منظور از پرنده یعنی اینکه آنقدر آنها سریع می آیند مثل یک پرواز پرنده است و این یک تشبیه است یعنی سرعت امدن اموات از عالم برزخ به دنیا بقدری سریع است که مثل پرواز یک پرنده است . عالم برزخ و عالم دنیا با هم فاصله ی مکانی ندارد که اموات این مسافت را با  وسیله ای طی بکنند . عالم برزخ رتبه اش بالاتر از عالم دنیا است و در باطن و ملکوت همین دنیا است که اگر کسی چشم باطن داشته باشد همینجا هم می بیند . بنابراین برای آمدن به این دنیا احتیاج به طی مسافت نیست . اگر خدا به آنها اجازه بدهد که به عالم پایین بیایند به محض اینکه توجه یا اراده بکنند که کجا می خواهند بروند ، همانجا هست . حرکت بدن مثالی توجه کردن و اراده کردن برای جایی است . یعنی به محض اینکه اراده کند می رود و خیلی سریع است . پرنده لطیف یعنی پرنده نامحسوس .

سوال – در مورد سریال هایی که روح اموات را نشان می دهند توضیحاتی بدهید .

پاسخ – در سریالی که دو تا روح را نشان می داد ، بعضی از قسمتهایی که در این سریال نشان داده می شد کاملا درست بود و در آن دقت شده بود . مثلا در مورد رفت و آمدهایشان این طور بود که وقتی اراده می کردند که جایی بروند ، همان جا بودند . یا گاهی در خواب کسی می رفتند که این درست است . گاهی نقص هایی هم در این سریال ها است . در قسمتی یکی از روح ها گفت که من حسابم معلوم نیست و باید تا قیامت صبر کنم . این اشکال دارد . سیر آخرت سیر انا الیه راجعون است . ما توقف و روح بلا تکلیف نداریم . در ابتدای قبر وقتی نکیر و منکر برای سوال قبر می آیید تا مسیر شخص مشخص بشود که به سمت رحمت یا غضب خداست . آنجا ایست ، توقف و بلاتکلیفی نداریم . اینکه اکثر مردم بلاتکلیف هستند یک برداشت سطحی از روایات است . درروایت داریم که کسانی که از محض ایمان و محض کفر سوال می شود و مابقی را رها می شوند . محض ایمان و کفر عده ی کمی هستند و اکثریت سرگردان هستند . بزرگان ما گفته اند که منظور این است که افرادی که در این دنیا موضع شان روشن است یعنی یا مومن هستند یا کافر هستند و بقیه مستضعف هستند که اینها هم بلاتکلیف و سرگردان نیستند . خداوند تکلیف شان را برای ما روشن نکرده است .

سوال – آیا اینکه اموات به خواب اطرافیان شان نمی آیند ، حامل پیام منفی است ؟

پاسخ – خیر . گاهی افرادی که از دنیا رفته اند افراد بسیار خوبی هستند و به خواب کسی هم نمی روند و این دلیل نمی شود که حتما جایشان بد است که به خواب کسی              نمی آیند . علامه طباطبایی برادری داشت که در تبریز بود . او شاگردی داشت که با افراد برزخ خیلی راحت تماس می گرفت . از روح ملاصدرا سوالات علمی می کرد. او با روح دو نفر نتوانسته بود که ارتباط برقرار بکند یکی سید بن طاوس و یکی بحرالعلوم . این دو فرموده بودند که ما دربست در خدمت امیرالمومنین هستیم و فرصت پایین آمدن نداریم. گاهی نیامدن آنها بخاطر این است که به چیز بالاتری توجه دارند .

سوال – ما باید برای استمرار ماه رمضان امسال چکار بکنیم ؟

پاسخ – ما باید عادتهای خوبی که در ماه رمضان بدست آورده ایم را راحت از دست ندهیم . یکی از عادتهای خوب همان استمرار قرائت قرآن است که از سال گذشته در این برنامه شروع شده است . امام عسگری می فرماید : سفر به سوی خدا یک سفر بی نهایتی است که کسی نمی تواند این مسیر طولانی را طی کند مگر اینکه از شب و سحر استفاده بکند و آن را مرکب خودش قرار بدهد . مومنان  سحرهایشان را استمرار بدهد .

دعای امام کاظم (ع) : اللهم انی اسئلک راحت عندالموت و العفو عندالحساب .خوب است که مومنین این را در قنوت نمازشان بخوانند .