در مورد ارتباط زنده ها با اموات توضیحاتی بفرمایید . 

پاسخ – اولین یکشنبه ی ذی القعده باید غنیمت شمرده بشود. یک عمل پر فضیلتی برای امروز در مفاتیح وارد شده است که یک گنج پنهان است . کسی که فضیلت آنرا ببیند نمی تواند از آن بگذرد . البته یکشنبه های بعد هم می توان این اعمال را انجام داد ولی ولی این اعمال برای یکشنبه ی ذی القعده وارد شده است .
در ذیل این بحث ما مطرح می کنیم که ما در خواب می توانیم اموات را ببینیم یا ارواح را احضار بکنیم . در مقدمه ی اول باید گفت که بعد از مرگ زندگی در عالم برزخ به شکل متکامل تری ادامه دارد و این طور نیست که انسانها بعد از مرگ هیچ و پوچ بشوند . در قرآن بیست آیه وجود دارد که اشاره به حیات برزخی دارد . در سوره ی مومنون آیه 100 خدا می فرماید : (یک عده وقتی چشمشان به حقایق بعد از مرگ آگاه می شوند و حقایقی را می بینند ، اظهار ندامت می کنند و تقاضای برگشت می کنند . ) خدایا ما را برگردان شاید یک عمل صالحی از دست ما بربیاید که انجام بدهم .خدا می فرماید که این امکان ندارد و این باز حرف است . بعد از این تا قیامت برزخ است . در این آیه خدا از یک درخواست و گفتگو صحبت می کند . پس این اشاره به حیات برزخی است . در سوره مومن آیه 45 خدا می فرماید : از فرعونیانی که غرق شدند دچار عذاب بدی شدند . فرعونیان را به آتش عرصه می کردند و آنها جایگاه خودشان را در جهنم می دیدند . این عذاب بد فرعونیان این بود . وقتی قیامت برپا می شود آنها را وارد آتش می کند . مرحله ی اول عرضه بر آتش است که عذاب خفیف تر است و همان عالم برزخ است ولی مرحله ی دوم وارد شدن به آتش است که قیامت است و عذاب شدیدتر است . در برزخ صبح و شب آنها را بر آتش عرضه می کنند و امام صادق (ع) فرمودند که این صبح و شب برای عالم برزخ است . در قیامت خورشید و ماه و فلک از بین می رود. این دو آیه حیات برزخی را اثبات می کند. روایات بی شماری وجود دارد که نشان می دهد اموات بعد از مرگ زندگی دارند . عالم برزخ جلوه ای از بهشت و جهنم قیامتی برقرار است . امیرالمومنین در نامه ای که به محمد بن ابوبکر نوشتند : بعد از مرگ برای کسی که خدا او را نیامرزیده است سخت تر از جان دادن است . از فشار تنگی و تاریکی قبر بترسید ، قبر هر روز یک پیام و ندا دارد. من خانه ی تنهایی ، خاک و وحشت هستم ، من جایی هستم که حشرات و حیوانات موذی در آنجا هستند . قبر یا باغی از باغهای بهشت است یا حفره ای از جهنم است.
سوال – فلسفه ی وجودی عالم برزخ چیست ؟
پاسخ – مهمترین فلسفه ی وجودی عالم برزخ این است که این عالم آمادگی برای قیامت است . ما در دنیا برای بعضی از کارها مراحل مقدماتی داریم . فردی که می خواهد در دانشگاه مدارج عالیه را طی کند باید مراحلی را گذرانده باشد . او نمی تواند از مرحله ی ابتدایی به دانشگاه برود. مثلا کسی که می خواهد شنا یاد بگیرد ، در روز اول او را به عمق زیاد نمی برند . ابتدا برای آمادگی او را در عمق های کم می برند تا شنا یاد بگیرد بعد وارد عمق زیاد بشود. هیچ کس تحمل عذاب های قیامت را ندارد . درمورد عذاب های قیامتدارمی که گاهی اوقات که جبرئیل نازل می شد و از جهنم صحبت می کرد ، پیامبر رنگش عوض می شد و بشدت گریه می کرد. گاهی آنقدر پیامبر ناراحت می شدند که نمی توانستند با کسی حرف بزنند . یک روز که جبرئیل نازل شد گفت : یا رسول الله ، آن زنجیری که با آن جهنمیان را می کشند ، اگر یک حلقه از آن زنجیر به عالم دنیا بیاید عالم دنیا از حرارت ذوب می شود زیرا عالم مُلک تحمل عالم مَلکوت را ندارد . پیامبر به قدری گریه کردند که اصحاب حضرت زهرا را می آوردند که کمی با پیامبر حرف بزند و پیامبر وقتی حضرت زهرا می آمدند می فرمودند که او بوی بهشت را می دهد. اگر یک لباس بهشتی یا یک هوری به عالم دنیا بیاید همه هلاک می شوند . قیامت تحمل می خواهد . خدا یک عالمی بنام برزخ گذاشته است که از جهتی شبیه به دنیاست و از جهتی شبیه به قیامت است . بین این دو تا است . حکمت دیگر برزخ این است که درعالم برزخ بسیاری از کسانی که کم آوردند یک فرصت جبران به آنها داده می شود. درعالم برزخ خود شخص نمی تواند عملی انجام بدهد و دست خودش از عالم دنیا کوتاه است . دیگران می توانند خیرات و مبراتی بفرستند که درعالم برزخ به درد فرد بخورد یا باقیات و صالحات خود فرد به او برسد . حضرت عیسی از قبرستانی گذر می کردند و دیدند که صاحب قبر دچار عذاب است . سال بعد از همان قبر گذر کردند و متوجه شدند که عذاب برطرف شده است . خطاب آمد که این فرد فرزند صالحی داشته که به حد بلوغ رسید و کارهای خیری انجام داد و این خیرات به این فرد رسید و عذاب از او برداشته شد . اگر ما بلافاصله بعد از مرگ پرونده مان بسته می شد و ارتباط قطع می شد ، ما نمی توانستیم کمبودهای عالم دنیای را جبران کنیم . اولین کاری که بازماندگان اموات باید انجام بدهند این است که اگر حق الله یا حق الناسی بر گردن اموات است آنها را بجا بیاورند و این باعث می شود که مشکلات اموات در عالم برزخ برطرف بشود. در بعد از مرگ منزل به منزل عالم متکامل تر می شود و ما در سیر به سمت خدا هستیم و هوشیارتر می شویم . عالم مرحله به مرحله کامل تر می شود و اموات مرحله به مرحله هوشیارتر می شوند. بعد از جنگ بدر که بسیاری از مشرکین شدند و در چاه بدر ریخته شدند .پیامبر بر دهانه ی آن چاه آمد و با اموات صحبت کرد : شما همسایه های بدی برای من بودید . شما ما را از خانه و دیارمان بیرون کردید . چیزی که خدا به من وعده داده بود یافتم ، شما چطور ؟ چیزهایی که شما به خدا گفته بود الان فهمیدید که واقعیت دارد. یکی از اصحاب پیامبر گفت که الان چه فایده دارد که با اموات صحبت می کنید ؟ پیامبر گفت : آنها الان شنواتر از شما هستند . حضرت علی (ع) بعد از جنگ جمل در بین کشتگان حرکت کرد و به قاضی بصره رسید که حمایلی از قرآن برداشته بود . حضرت قرآن را برداشتند که بی احترامی به قرآن نشود . و فرمود : آیا آن چیز که می خواستی یافتی ؟ یکی ازاصحاب گفت که با مرده ها حرف می زنی ؟ امام فرمود : اینها هوشیار و شنوا هستند . درآداب قبرستان این است که سلام بدهید و بگویید : السلام اهل لااله الاالله یا بگویید که شما جلوتر از ما رفتید ، ما هم انشاءالله می آییم .
سوال – سوره شعرا آیات 84 تا 111 را توضیح بفرمایید . 
پاسخ – در آیه 84 خدا دعاهایی از حضرت ابراهیم را نقل می کند. حضرت ابراهیم یکی از پیامبرانی است که بیشترین دعا را در قرآن از ایشان نقل کرده اند. این دعاهای ارزشمند را می شود در قنوت ها استفاده کرد . خدایا به من یک ذکر خیری و نام نیکی در آیندگان به من بده که از من خوب یاد بکنند. هر کس باید این را برای خودش در نظر بگیرد . خدا برای این دعای حضرت ابراهیم امیرالمومنین را به او داد که از فرزندان ابراهیم است و باقیات و صالحات حضرت ابراهیم است . در آیه داریم که ما برای آنها یادگاری علیاً گذاشتیم که امام صادق (ع) می فرماید : منظور همان علی است .
سوال – در مورد ادامه بحث فلسفه ی وجودی برزخ توضیحاتی بفرمایید .
پاسخ – الان خدا گوش و چشم و ... ابزارهای برزخی را به ما داد است. غیر از این حواس پنجگانه که با حیوانات مشترک هستند ، ما پنج حس دیگر داریم که برتر است . پیامبر فرمود : هر انسانی دو تا چشم در صورتش دارد که امور دنیا را با آن می بیند و دو تا چشم دل هم دارد که با آن امور آخرتی و غیبی را می بیند. اگر خدا عبدی را بخواهد آن دو تا چشم دل او را باز می کند که بیشتر به غیب ایمان بیاورد.
ابزارهای برزخی ما هنوز فعال نیست و ما آنرا به کار نینداختیم . در اثر اشتغالات زیادی که ما در عالم دنیا داریم و توجهی که به عالم ماده داریم و تعلق زیاد به عالم دنیا و غفلت از آخرت ، ابزارهای این دنیایی ما فعال است و آن ابزارهای هنوز بکار نیفتاده است . اگر انس با عالم دنیا و آلودگی ها کم بشود و یک انقطاع ( در مناجات شعبانیه داریم ) بر انسان حاصل بشود می تواند عالم دیگر را ببیند یا بشنود. در خواب هم انقطاعی صورت می گیرد و توفیق اجباری است البته فردی که صلاحیت داشته باشد و رویاهای صادقه ببیند می تواند چیزهایی را ببیند . اگر انسان زبان دل و چشم خود را آلوده نکند و دل را محل رفت و آمد هر کس نکند این صلاحیت را پیدا می کند . داریم که اگر چشم بر گناه بپوشید چشم دیگر شما باز می شود و عجایب را می بینید . اگردلتان این قدر شلوغ و هرج و مرج نبود ، زیاده گویی در کلام تان نبوید ، آنچه که من می دیدم و می شنیدم شما هم می دیدید و می شنیدید . البته دیدن و شنیدن یک صلاحیت هایی می خواهد . اگر کسی بتواند ببیند اطمینان بیشتری پیدا می کند همان طور که حضرت ابراهیم می خواست ملکوت آسمانها و زمین را ببیند و بتواند احیاء مردگان را ببیند و قلبش اطمینان پیدا بکند . منظور ما این نیست که این کار را هدف قرار بدهیم . دیدن برزخ هدف نیست بلکه هدف بندگی است ولی این نتیجه ای است که در مراحلی که روح ارتقاءپیدا کرد خدا به او می دهد که می تواند چیزهایی ببیند یا بشنود . آیت الله اراکی می فرمودند که آقا نورالدین اراکی پای کرسی نشسته بودند . به او خبر دادند که یکی از علمای اراک که به کربلا رفته بود فوت کرده است . ایشان پیشانی شان راروی کرسی گذاشتند و گفتند که این شایعه است . از ایشان پرسیدند که شما از کجا مطمئن هستید ؟ ایشان فرمودند که وقتی مومنی از دنیا برود هاتفی بین زمین و آسمان ندا می کند که او از دنیا رفته و وارد برزخ شده است . بعد خبر رسید که این شایعه بوده است . نداشتن گوش و چشم برزخی نشانه ی نقص نیست . و نشانه ی کم ایمانی نیست . لازمه ی رشد و ارتقاء روح اینها است . قرآن می فرماید : به ملکوت نگاه نمی کنید؟ پس ارتباط اموات بعد از مرگ شدنی است . در جنگ صفین پیرمردی به حضرت علی (ع) سلام کرد و گفت که وای بر اهل شامی که با شما می جنگند .خوشا به اهل عراق که یار شما هستند . و بعد خدا حافظی کرد و رفت . یاران خوب حضرت به او گفتند که اوچه کسی بود ؟ حضرت فرمودند که او شمعون وزیر حضرت عیسی بود . خدا او را فرستاده بود که من را در این جنگ تقویت بکند . شاگرد برادر علامه طباطبایی براحتی با اموات ارتباط برقرار می کرد . حتی او با افلاطون ارتباط برقرار کرده بود و افلاطون به او گفته بود که قدر مسلمان بودن خودتان را بدانید. ما محتاج یک لااله الاالله گفتن هستیم .
سوال – آیا احضار روح امکان دارد یا خیر و اگر امکان دارد اشکال شرعی دارد یا خیر؟
 پاسخ – احضار روح هایی که ما در زمان خودمان می بینیم واقعیت ندارد . زیرا ارتباط با اموات در عالم برزخ یک رشد روحی می خواهد . بسیاری از افرادی که احضار روح می کنند افراد متشرعی نیستند . و بعضی از آنها مقید به مسائل شرعی نیستند . به فرض اگر انها دروغ نگویند وارتباط با موجودات ماورائی گرفته باشند ، چه بسا بیشتر ارتباط آنها با جن و شیاطین است . و اخباری از آنها می گیرند و به ما می دهند . با یک ریاضت هایی که معمولا شرعی هم نیست ( ریاضت شرعی همان نماز و روزه و ترک حرام است ) و ارتباط با جن و شیطان پیدا می کنند و اینها قابل اعتماد نیستند . امام در کتاب وسیله التحریر دارد که احضار و تسخیر ارواح حرام است و بر آن ضررهایی مترتب می شود . احضار به این شکلها که ارواح را محکوم به اراده ی خود بکنیم حرام است.
سوال – کتاب هایی در مورد حیات برزخی معرفی بفرمایید .
پاسخ – حیات پس از مرگ نوشته ی آقای محمد اسدی است . کتاب انسان در عالم برزخ نوشته ی محمد مظاهری است .
سوال – آیا ما می توانیم طبق دستوراتی که داده شده است انبیاء رادر خواب بینیم ؟
 پاسخ – بله . بزرگان ما مثل شیخ طوسی و سید طاوس و فیض کاشانی در کتابهایشان دستورالعمل هایی نقل کرده اند که ما بتوانیم خویشان یا ائمه را در خواب ببینیم . مرحوم محدث نوری در جلد سوم کتاب دارالسلام تمام دستورالعمل ها را آورده است . البته علاوه بر ای دستورالعمل ها باید یک صلاحیتی هم باشد تا من بتوانم امام یا یکی از اقوام را در برزخ ببینم . اگر من در خواب کسی را دیدم که به من دستوراتی داد این حجت نیست . خواب برای ما حجیت ندارد .
امام رضا (ع) فرمود : اگر کسی من را زیارت بکند من در مواقف هولناک قیامت به دیدار او می آیم . خدایا به حق امام رضا (ع) مواقف هولناک عالم آخرت ، برزخ و قیامت را بر ما آسان بگردان .