در مورد مسئله ی رجعت توضیحاتی بفرمایید .
پاسخ- خداوند از سر لطف و تفضل ، دو مقدمه ای را در دنیا برای انسانها قرار داده است که آنها برای عرصه ی عظیم قیامت آماده بشوند . دوره ی رجعت بعنوان یکی از مسلمات شیعه است و باید به آن بیشتر پرداخت . به بحث رجعت کمتر پرداخته می شود و به همین دلیل که اینمسئله کمتر گفته و نوشته شده ، عده ای به شیعیان تهمت هایی زده اند و این اعتقاد منظقی و امید بخش را بگونه ای خرافی و غیر عقلانی جلوه داده اند . بخاطر همین ما باید بیشتر به آن بپردازیم . از ضرویات اعتقادی شیعه مسئلهی رجعت است . امام صادق (ع)فرمود : از ما نیست کسی که اعتقادی به رجعت ما نداشته باشد . امام فرمود : اگر کسی به هفت چیز اقرار داشته باشد مومن است و یکی از آن چیزها ایمان به رجعت است . رجعت یعنی عده ای از مومنین خالص و عده ای از سران کفر و ضلالت در طول تاریخ ، در هنگام ظهور این افراد به دنیا برمی گردند برای اینکه مومنین به کمال برسند و در تشکیل حکومت جهانی ولی عصر نقش و سهم داشته باشند و سران صلالت و شرک به دنیا بر می گردند تا ذلتی را در همین دنیا بچشند تا شیرینی های نفسانی که در دنیا چشیده بودند یادشان برود و از آنها انتقام ظلمها و ضرری که به انسانیت زده اند گرفته می شود . زمان شروع رجعت و بازگشت بعضی از مردگان به دنیا از زمان ظهور ولی عصر است . زمان رجعت هم زمان با ظهور ولی عصر شروع می شود. زمان رجعت تا بعد از حکومت ولی عصر برقرار است و انبیاء همدیگر را می بینند . در جلد دوم بحار الانوار مرحوم مجلسی داریم که امام صادق (ع) می فرماید : هنگامی که ولی عصر قیام کرد به سراغ مومن درعالم برزخ می روند و به او می گویند که فلانی صاحب تو به دنیا آمده است اگر می خواهی به او ملحق بشوی ملحق شو ، اگر هم می خواهی در ناز و نعمت بهشت برزحی بمانی بمان . مومنین که آرزوی چنین لحظه ای را در هنگام زندگی خود داشتند و برای استقرار حکومت ولی عصر تلاش می کردند بر می گردند . بعضی ها اینکه در زمان رجعت عده ای از مومنین و کفار به دنیا برمی گردند انکارکرده اند . وقتی ما قبول داریم که در قیامت همه زنده می شوند و این امکان وجود دارد ، چطور این قیامت کوچک و محدود را قبول نکنیم؟ شیعه و سُنی مواردی را نقل کرده اند که بعضی از مردگان در امت های گذشته زنده شده اند . پیامبر فرموده اند :هر اتفاقی که برای امت های گذشته پیش آمده باشد برای امت ما هم پیش خواهد آمد . آیه 259 سوره بقره که خدا داستان پیامبری از بنی اسرائیل را نقل کرده است . این پیامبر از محلی می گذشتند که دیدند عده ای مرده اند و بدنشان متلاشی شده است . چطور اینها زنده می شوند ؟ او می خواست چگونگی معاد را بیابد و اطمینان بیشتری پیدا کند . خدا او را می میراند . او صد سال از دنیا رفت و بعد خدا او را زنده کرد . خدا از او پرسید چه مدت است که تو مرده ا ی ؟ او گفت : گمان کنم یک روز یا نصف روز . خدا فرمود : صد سال بود که تو توقف داشتی و در این دنیا نبودی . مطلب دیگری که همه آنرا قبول دارند زنده کردن مرگان توسط حضرت مسیح است . در سوره ی آل عمران آیه 49 مسیح می فرماید که یکی از معجزات من این است که اموات را به اذن پروردگار زنده می کنم . حواریون از ایشان خواستند که سام فرزند خلف موسی را که در کشتی با آنها بوده است را زنده بکند . ایشان با حواریون سر قبر سام آمدند و فرمودند که به اذن پروردگار بلند شو . قبر شکافته شد و فرزند نوح بلند شد در حالیکه خاک از سر و روی او می ریخت و موهایش سفید شده بود . حضرت از او پرسیدند که تو با همین قیافه بودی که از دنیا رفتی ؟ او گفت : من جوان بودم که مُردم و الان گمان کردم که برای قیامت زنده شده ام و از ترس موهایم سفید شد . در قرآن داریم که قیامت روزی است که بچه ها از ترس پیر می شوند . حضرت مسیح پرسید : دنیا را چطور دیدی ؟ او گفت : دنیا مثل یک منزل دو در است که از یک در آمدم و از در بعدی بیرون رفتم . حضرت سوال کرد که می خواهی در دنیا بمانی ؟ سام گفت : من می خواهم برگردم بشرطی که خدا من را از سکرات موت در امان بدارد . حضرت برای او دعا کرد و او دوباره برگشت ولی سکرات موت از او برداشته شد . در کافی جلد هشتم حدیثی ازامام صادق (ع) داریم که آیا داریم فردی را که حضرت مسیح او زنده کرد و او دردنیا زندگی کرده باشد ؟ امام فرمود : بله .یکی از رفقای حضرت مسیح از دنیا رفت . حضرت مسیح از مادرش پرسید که می خواهی به اذن خدا او را زنده کنم . حضرت مسیح بالای سر قبر او رفت و او را فراخواند . حضرت دید که وقتی مادر او را دید گریه کرد . حضرت به جوان گفت که می خواهی در دنیا بمانی و زندگی کنی ؟ اوگفت :بشرطی که مدتی باشد و رزق و روزی هم داشته باشم . حضرت فرمود : بله . تو بیست سال در دنیا هستی و رزق و روزی هم داری و فرزنددار هم می شوی . او در دنیا ماند و صاحب فرزند هم شد . چنین اتفاقاتی در قرآن هم نقل شده است . پس وقتی در تاریخ چنین سابقه ی زنده شدن وجود دارد چطور ممکن است که در آخر تاریخ چنین اتفاقی وجود نداشته باشد . ممکن است که سوال کنند در آن زمان شاید ضرورت داشت که این اتفاق بیفتد زیرا زنده شدن مردگان یکی از معجزات حضرت مسیح بود ولی در آخر الزمان چه ضرورتی دارد که این اتفاق بیفتد . برگشتن مردگان در آخرالزمان فلسفه ی حکیمانه ای دارد . در آخرالزمان حکومتی بوجودمی آید که در آن ظلمی نخواهد بود و عدل مطلق است . مومنین خالصی بدنیا برمی گردند که استعداد کمالات در آنها بسیار بالا بود و ظرفیت آنها خیلی بالا بود ولی بخاطر ظلم زمان شان کسی آنها را تربیت نکرد و استعدادشان شکوفا نشد . به همین دلیل این استعدادها بالقوه باقی ماند . برای اینکه ظلمی به این مومنین نشود آنها برمی گردند و استعدادهایشان به فعلیت می رسد و تکمیل می شود . از بارزترین مومنی خود ائمه هستند که برمی گردند . هر کدام از ائمه صلاحیت این را داشتند که دنیا را مدیریت کنند ولی این اتفاق در زمان آنها نیفتاد . در زمان آنها به خاطر ضعف مردم و ظلم حاکمان این استعداد که مدیریت جهانی را داشته باشند به فعلیت نرسید و این عبادت را انجام نداند . همه ی مردم را به سمت خدا بردن عبادت بزرگی است . پس ائمه بعد از ولی عصر برمی گردند که این مدیریت را داشته باشند و آن عبادت خدا را انجام بدهند . از طرفی سران کفار هم بر می گردند تا ذلت و عذابی ببینند و انتقامی از آنها گرفته بشود که باید در دنیا این انتقام از آنها گرفته بشود . این در راستای عدل است . امام صادق (ع) می فرماید : از فرزندان ما مهدی خواهد آمد که انتقام ما را خواهد گرفت . این یکی از القاب ولی عصر است . انتقامی که ولی عصر می گیرد انتقام شخصی نیست . مهمترین مصداق انتقام ، انتقام از ظلمی است که به شخصیت ائمه روا شده است . یک ظلمی به شخص امام حسین (ع) شد که به ایشان ظلم کردند ، ایشان و خانواده شان را تشنه نگه داشتند ، خیمه هایشان را آتش زدند و بچه هایشان را کتک زدند ، اینها ظلمهایی که به جسم مظهر ایشان و فرزندان شان شد. ظلم بالاتری که بر حضرت روا شد ظلم بر شخصیت و امامت امام بود . امامت ایشان هتک شد . این ظلم را به بشریت کردند که امامت ایشان به عالم نرسد . وقتی جلوی امامت را گرفتند تا نگذارند که نماز و روزه و .. برقرار بشود .در زیارت ناحیه می خوانیم که با کشتن امام حسین (ع) اسلام را کشتند ، نماز و روزه را تعطیل کردند .وقتی جایگاه امام حسین (ع) هتک شد اسلام ضربه خورد و نماز و روزه از بین بردند و ارکان ایمان را منهدم کردند . این ظلم بالاتر از ظلم به شخص است . ما معمولا در روضه خوانی امام حسین (ع) برای شخص و جسم امام روضه می خوانیم . از تشنگی و عطش می گوییم ولی در مورد ظلم شخصیت امام نمی گوییم . در زیارت عاشورا روضه ی شخصیت امام خوانده شده است . نفرین بر آن قومی که مقام و مرتبه ی شما را حرمت نگذاشتند و هتک کردند . انتقام شخص و جسم امیرالمومنین را امام حسن (ع) از قاتل ایشان گرفت و او را قصاص کرد. انتقام شهیدان کربلا را مختار از قاتلین گرفت . ولی عصر انتقام شخص را نمی گیرد انتقام شخصیت را می گیرد . انتقام برای برقراری حکومت . سران کفار را بر می گردانند تا آنها ببینند که حکومت عدالت در جهان برقرار شده است . مهم این است که کافر در این دنیا ذلیل بشود و اِلا در قیامت به سیخ کشیدن و در آتش افتادن را دیده است . مهمترین تلخی برای سران کفار این است که حکومت الهی را ببینند و این بیشترین شکنجه برای آنها است .
سوال – سوره قصص آیات 50 تا 59 را توضیح بفرمایید .
پاسخ – در آیه قبل خدا می فرماید : مومن کسی است که بدی را با خوبی جواب بدهد . در آیه 55 می فرماید: وقتی مومن لغو و بیهوده ای را می شنود را خودش در مجلس لغو شرکت نمی کند و آنرا نمی شنود و اگر به گوش او هم بخورد نمی شنود و جواب آنها را مثل خودشان نمی دهد یعنی با بدی جواب نمی دهد بلکه می گوید : شما کار خودتان را بکنید و ما هم کار خودمان را می کنیم و نتیجه اش را هم می بینیم و خدا حافظ ، ما دنبال جاهلین نیستیم . این درسی است که مومن باید تمرین بکند که بدی را بدی جواب ندهد و به بهترین شکل جواب بدهد و این یکی از شاخصه های دین داری است .
سوال – چه کسانی در دوره ی رجعت برمی گردند ؟
پاسخ – ما در روایات داریم که دو دسته افراد در دوره ی رجعت برمی گردند . یکی مومنین خالص و یکی کفار خالص . امام صادق (ع) فرمود : رجعت عمومی نیست . خصوصی است .کسانی برمی کردند که یا محض ایمان یا محض شرک هستند . از مصادیق بارز خالصی ایمان ائمه هستند . امام سجاد(ع) می فرماید : پیامبران و امیرالمومنین همه رجعت می کنند . در زیارت جامه ی کبیره درچند جا به این اشاره شده است : من به بازگشت شما ایمان دارم و من بازگشت شما را تصدیق می کنم . در زیارت آل یاسین که در عصرهای جمعه می خوانیم : اهل بیت رجعت شما حق است . در زیارت وارث ، عرفه و اربعین به رجعت اشاره شده است . روایات متعددی داریم که اولین امامی که رجعت می کند امام حسین (ع) است . امام حسین (ع ) همراه با هفتاد نفر از یارانش رجعت می کنند . امام حسین (ع) در شب عاشورا رجعت را به یارانش گفته بود . وقتی همه ی مومنین اعتقاد پیدا کردند که این آقا امام حسین (ع) است ، امام زمان (عج) به شهادت می رسد و تجهیزات پس از مرگ ایشان را امام حسین (ع) بعهده دارد . امام حسین (ع) کفن و دفن ولی عصر را بعهده دارد . حکومت امام زمان (عج) را امام حسین (ع) تحویل می گیرد . در مورد سایر ائمه که چطور می آیند ما روایتی معتبر نداریم . مرحوم شُبّر در کتب حق الیقین تصریح کرده است که در رابطه با ائمه ترتیب ذکر نشده است . ما روایت داریم که انبیاء گذشته همه برمی گردند امام باقر (ع) فرمودند : هیچ پیامبری نیست از آدم تا خاتم ، مگر اینکه به دنیا برمی گردد و امیرالمومنین او را یاری خواهد داد . آن عصر شکوهمند است زیراهمه ی انسانیت و اخلاق با هم بر می گردند و چهره های نورانی در کنار هم قرار می گیرند و آرزوی هر مومنی است که آن زمان رادرک کند .
سوال – ما چطور می توانیم دوره ی ولی عصر را درک بکنیم ؟
پاسخ – برای درک آن دوره باید خالص شد . مجتهدی که در عصر ما بود امام زمان (ع) را دیده بود و پرسیده بود که من می خواهم به شما نزدیک بشوم ، چکار باید بکنم ؟ حضرت فرموده بود : عمل خودت را عمل امام زمان خودت قرار بده . من پیش خودم گفتم که یعنی برای هر عمل ببین که اگر امام زمان (عج) الان در پیش تو بود چکار می کرد . پرسیدم چکار کنم که عمل من امام زمان (عج) پسند بشود ؟ حضرت فرمود : در عمل هایت خالص باشد و خدا را در نظر داشته باش . همه چیز در بندگی کردن است و این کار ساده نیست . امام صادق (ع) فرمود : اگر کسی دعای عهد را چهل صبح بخواند او از یاران مهدی ما خوهد بود و اگر آن زمان را درک نکند او را برمی گردانند . این وعده ای است که از طرف امام صادق (ع) داده شده است . در آخر عمر در بستر امام خمینی دعای عهد در لای کتاب شان دعای عهد بود . بعضی ها فقط الفاظ دعا را قرائت می کنند . یک مومن باید چهل صبح که یک دوره ی تکاملی است عهد ببندد و بر عهد خودش بایستد یعنی باید پای عهد خود بایستد . آن عهد در سرداب مقدس به این صورت معنی شده است : تمام سرمایه های مان را در خدمت امام قرار بدهیم . یعنی کاری را مهمتر از کار امام مان ندانیم .
به فرموده ی میرداماد زیارتی امام رضا (ع) در 25 ذی القعده افضل اعمال است . امام رضا (ع) وقتی نام امام زمان (عج) را در اشعار دعبل شنید، بلند شد و دست راست خودشان را روی سرشان گذاشتند و خم شدند و این دعا را خواندند : خدایا فرج و آمدن او را تعجیل بکن و به واسطه ی او ما را یاری کن .