حجت الاسلام والمسلمین فرحزاد
سوال – در مورد بحث خوش اخلاقی توضیحاتی بفرمایید.
پاسخ – دین فقط نماز خواندن و روزه گرفتن نیست.البته اینها بخشی از دین است، نماز فاصله ی بین کفر و ایمان است ولی دین یک مجموعه است و یک بخش آن خوش اخلاقی است. بیشتر فلسفه ی احکام به مسائل اخلاقی برمی گردد. نماز ستون دین و معراج مومن است .چرا نماز واجب شده است ؟ نماز کبر و غرور را در هم می شکند. افرادی که می گویند ما خوش اخلاق هستیم ولی نماز نمی خوانیم متکبر هستند. شیطان بر آدم سجده نکرد زیرا مغرور بود. پس اگر نماز ما را از کبر و غرور نجات دهد معلوم می شود که نمازمان قبول شده است. چرا روزه واجب شده است ؟ برای اینکه اراده ، اخلاص و صبر ما تقویت بشود یعنی در واقع اخلاق ما درست بشود زیرا اینها جزو اخلاقیات است .چرا خمس و زکات واجب شده است ؟ برای اینکه صفت بخل را دور بکند و صفت اکرام را به ما نزدیک بکند. پس تمام دین ما اخلاق و ادب است .چرا امر به معروف و نهی از منکر واجب شده است ؟ برای اینکه صفت خیرخواهی را در ما ایجاد بکند. ما باید درغم و شادی دیگران شریک باشیم و نباید نسبت به جهنم رفتن عده ای بی تفاوت باشیم. در حج هم ما اخلاقیات را رعایت می کنیم : لباس سفید و یک رنگ می پوشیم ، در محور یک محلی طواف می کنیم ، فردعالم و فرد عادی و امام زمان (عج) هم در یک محل طواف می کنند. در صفا و مروه همه آقایان باید قسمتی را بدوند و در واقع همه یک رنگ و یک دست می شوند. پیامبر فرمودند :اسلام خوش اخلاقی است .در روایت داریم که یکنفر از روبرو آمد و به پیامبر گفت که دین چیست ؟پیامبر فرمود: دین خوش اخلاقی است . بعد از مدتی او از طرف راست آمد و پرسید دین چیست ؟ پیامبر فرمود : دین یعنی خوش اخلاقی و این را از سمت چپ و پشت هم سوال کرد و پیامبر همان جواب را داد. پیامبر فرمود: خلاصه ی خوش اخلاقی این است که عصبانی نشوید و صبور باشید.
ما دو دسته بداخلاق و دودسته خوش اخلاق داریم : افرادی که بداخلاقی بر آنها غالب است و همه ی اطرافیان می گویند که او بداخلاق است و از رفتار آنها همه ناراضی هستند . این افراد اگر خودشان را اصلاح نکنند در جهنم هستند. پیامبر می فرماید: بداخلاقی انسان را به قعر جهنم می برد. هم خدا و هم خلق خدا از انسان بد اخلاق ناراضی است . جهنم دست آورد اعمال ماست .کار این افراد خیلی مشکل است .در روایت داریم : برشما باد از اخلاق تند پرهیز کنید زیرا فرد بداخلاق به جهنم می رود، چه بخواهد چه نخواهد .امام صادق(ع) می فرماید :فرشتگان ریسمانی بر گردن فرد بداخلاقی می اندازند و او را به طرف جهنم می کشند، چه بخواهد چه نخواهد .از طرفی روایت داریم که افراد خوش اخلاق قطعا اهل بهشت هستند .
دسته ی دیگر افرادی هستند که بعضی مواقع بداخلاق هستند ،این افراد فشار قبر دارند ولی به جهنم نمی روند. یعنی خدا آنها را موقتاعذاب می دهد تا پاک بشوند. سعدبن معاذ بهترین رزمنده و بزرگ مدینه بود، وقتی او به پیامبر ایمان آورد تمام قبیله اش به پیامبر ایمان آوردند، او در جنگ خندق ضربتی خورد و پیامبر از او پرستاری می کرد و بعد شهید شد .پیامبر فرمود :ای سعد، خدا تو را رحمت کند ،تو استخوان درگلوی کفار بودی، اگر تو زنده می ماندی نمی گذاشتی که حق علی پایمال بشود. بعد از شهادت، پیامبر بدون کفش و با حالت مصیبت زده او را تشییع جنازه کرد، پیامبر در تشییع جنازه همراه با جبرئیل به این طرف و آن طرف می رفتند . نود هزار فرشته در تشییع جنازه ی او شرکت کردند.(یکی از صفت های سعد این بود که سوره ی حمد و قل هو الله را زیاد می خواند) پیامبر برای او نماز میت خواند ، او را در قبرستان دفن کرد و قبرش را با دقت می پوشاند و می فرمود که خدا بیامرزد کسی را که کارها را درست انجام می دهد. مادر او گفت : ای سعد بهشت بر تو گوارا باشد .پیامبر فرمود : ساکت باش ،ای مادر سعد، مگر تو از غیب خبر داری ؟ پسر تو مبتلا به فشار قبر شده است. (بد اخلاقی حق الناس است)در واقع روح او در فشار است. حتی پیامبر هم از فشار قبر او تعجب کرد . پس حتی اگر فرشته ها هم به تشییع جنازه بیایند،جبران بداخلاقی فرد را نمی کند. پیامبر فرمود: سعد، گاهی با خانواده اش کمی بداخلاق بود.
در سحر ماه رمضان می خوانیم :خدایا نفس ما را بشکن قبل از اینکه به آتش جهنم شکسته بشود. مرحوم حاج آقا دولابی در موقع سخنرانی ، گاهی بچه ی ایشان به سر آقا می زدند ولی آقا خم به ابرو نمی آورد ، هر کس با ایشان نشست و برخاست می کرد خوش اخلاق می شد. این به ظرفیت انسانها بستگی دارد. پس باید بداخلاقی کم را هم کنار گذاشت.
سوال – صفحه ی 52 قرآن کریم را توضیح بفرمایید .
پاسخ – پیامبر فرمود: اگر کسی آخرین کلامش لااله الاالله باشد اهل بهشت است و هر کس که آخرین کلامش صلوات باشد اهل بهشت است .
خدا می فرماید : متقین کسانی هستند که دعا می کنند و می گویند که خدایا ما ایمان آوردیم پس ما را بیامرز و از آتش جهنم حفظ کن. خدا مربی و تربیت کننده ی ماست .
سوال – در مذمت بداخلاقی توضیحاتی بفرمایید.
پاسخ – بداخلاقی دو قسم است که یکی بداخلاقی حاد و تند است که درمان آن سخت است و یکی بداخلاقی کم است و راحت تر می توان آنرا برطرف کرد .با استغاثه و کمک از خدا می توان این بداخلاقی کم را برطرف کرد .
حاج میرزاعلی آقا شیرازی استاد شهید مطهری بودند .ایشان فرد بزرگواری بودند. شهید مطهری می فرمود که ایشان مرا با اقیانوس نهج البلاغه آشنا کرد. ایشان یک روز سر درس بی حال بودند . ایشان گفتند که دیشب خواب عجیبی دیدم .( خواب را نمی توان مطلق تایید تا تکذیب کرد. تمام داستان یوسف با خواب شروع شد)خواب دیدم که از دنیا رفتم و مرا دفن کردند. جایگاه خوبی در برزخ داشتم ولی گاهی سگ کوچکی به من حمله می کرد و من وحشت می کردم . این بازتاب عمل خودم بوده است. من فهمیدم که این سگ ازصفات من است. در خواب به اهل بیت توسل پیدا کردم و امام حسین (ع) آن حیوان را دور کردند. ایشان گاهی در منزل تندی می کردند و همسرشان هم سید بودند. ایشان تا آخر عمر به همسرش احترام می کرد و با اجازه ی خانمش کارهایش را انجام می داد.
آیت الله دیباجی می فرمودند که برای تبلیغ به اطراف کرج رفته بودم. در خواب دیدم که به اصفهان رفته ام و عده ای به سمت خانه ای می روند و می گویند که پیامبر و امیرالمومنین به دیدن حاج میرزا علی آقا شیرازی آمده اند .من همراه جمعیت رفتم و دیدم که حاج میرزا علی آقا شیرازی درحال جان دادن است و دارد به امیرالمومنین حساب پس می دهد و حسابش هم درست بود. مقداری پول اضافه آمد که حضرت فرمودند آنرا به دیباجی بده . در لحظه ی آخر امیرالمومنین او را در آغوش گرفت و حاج میزا علی آقا شیرازی،شعرهای سعدی را زمزمه می کرد و از دنیا رفت. من هفته ی بعد به قم آمدم و خوابم را فراموش کرده بودم . بعد فهمیدم که همان شبی که من خواب دیدم ایشان فوت کرده بودند. من این خواب را به آیت الله اراکی تعریف کردم و ایشان بلند بلند گریه می کرد و می فرمود که می شود حضرت امیر دست ما را هم بگیرد؟
از آیت الله اراکی پرسیدند که در شب اول قبر امید شما به چیست ؟ایشان فرمودند : اعمال خوب زیاد است ولی امید من به ولایت و محبت امیرالمومنین است .خدا فرمود: محبت امیرالمومنین قلعه ی محکمی است و هر کس وارد این قلعه ی محکم بشود از عذاب در امان است .
خدایا به حق علی ،ما را از پیروان واقعی حضرت قرار بده و همه ی دعاهای ما را مستجاب بفرما.