در مورد راه کارهای عملی دوری از کبر و غرور توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – ولادت امام حسن(ع) را تبریک عرض می کنیم. افرادی که در گرما کار می کنند و روزه می گیرند ثواب بیشتری می برند و این افراد حجت هستند بر افرادی که روزه خواری می کنند. انشاءالله خداوند طمع شیرین روزه داری را به همه بچشاند.

غرور سرچشمه ی همه رذایل و تواضع سرچشمه ی همه ی خوبی هاست. یکی از راه های دوری از غرور توسل و استغاثه به خداوند است .هر گاه انسان خدا را ببیند خودش را کوچک می داند .هر گاه انسان خدا را فراموش کند غرورش رشد می کند.

راه کار دیگر این است که انسان حقیقت خودش را بفهمد .زیرا انسان فقر محض است. ظاهر و باطن ما از خداست. خدا در یک لحظه می تواند ما را نیست کند. ما حتی خاک هم نیستیم زیرا خدا خاک را درست کرده است. امام باقر(ع) می فرماید: ببند غرور و خودپسندی را با شناخت خودت یعنی هرگاه ما خودمان را بشناسیم، غرور ما را نمی گیرد. راه کار دیگر این است که ما خوبی ها را به خدا نسبت بدهیم در حالی که عمل صالح انجام می دهیم. برای اینکه ما به خطر غرور نیفتیم زیباست که اعمال صالح را به خدا نسبت بدهیم. روایت داریم: هر چه که نعمت است داده های خداست. ما باید شکر خدا را بجا بیاوریم. همیشه خوبی ها را به خدا نسبت بدهیم و عیب و نقص را به خودمان نسبت بدهیم. یعنی ادب ورزی کنیم. گاهی در نقص و شر خوبی هایی وجود دارد. یکی از اسماء خدا ضار است. حافظ می گوید :

گر رنج پیش آید و گر راحتی         نسبت مکن به غیرکه اینها خدا کند

هیچ اتفاقی بدون اذن خدا اتفاق نمی افتد ولی خدا به بعضی کارها راضی است و به بعضی کارها راضی نیست و آن کار را امضاء نمی کند تا ما را امتحان کند. حتی کسی که بدی می کند، خداوند به او حول و قوه داده است.

بزرگی می فرماید که دونوع ریا داریم :یکی ریا به خلق است که ناپسند است یعنی انسان عباداتش را بخاطر مردم انجام بدهد که این اعمال باطن است و برای خدا نیست. ریای دیگر ریای به نفس است یعنی ما پیش خودمان حساب می کنیم که چقدر عبادات داریم .این باعث غرور و عجب می شود. ما باید از فعل خوب خوش مان بیاید و از فعل بد بدمان بیاید که روایت داریم: کسی که گناه می کند و ناراحت می شود یا کار نیک می کند و خوشش می آید، این فرد مومن است. ولی این نباید باعث بشود که غرور ما را بگیرد. سعدی می گوید: در دوران نوجوانی با پدرم به مسافرت رفتیم. پدرم برای نماز صبح بیدار شد و من هم بیدار شدم ولی کاروانیان همه در خواب بودند. من گفتم که اینها نادان هستند که در خوابند و عبادت نمی کنند. پدرم گفت :اگر تو هم خواب بودی بهتر از این بود که غرور عبادت تو را فرا بگیرد و غیبت دیگران را بکنی.

مشکل بزرگی که داریم این است که از خدا طلبکار هستیم. طلب داشتن از خدا یا دیگران باعث اختلاف است. خدای متعال هرچه که ما نیاز داریم به ما داده است و ما از خدا طلبکار نیستیم. گاهی می گوییم :ما نماز شب می خوانیم ولی خدا دعایمان را مستجاب نکرد. حتی انبیاء و اولیائ خدا هم از خدا طلب کار نبودند. مرحوم دولابی می فرمود: من به اهل  آسمان و زمین بدهکار هستم. اگر دید انسان این طور بشود فروتن و متواضع می شود. پیامبر فرمود: هیچ کسی با عمل خودش به بهشت نمی رود  بلکه با فضل خدا به بهشت می رود حتی من رسول خدا. خوب است که ما خودمان را بدهکار بدانیم و اگر عبادتی کرده ایم بخاطر فضل خدا بوده است.

امام صادق(ع) می فرماید: سجده ی شکر بر هر زن و مرد مومنی واجب است .بعد از نماز سر به سجده بگذارد و بگوید: شکراً لِله .علما آنرا مستحب موکدا می دانند. وقتی خدا به ما اجازه داده است که با او صحبت کنیم، پس باید از خدا تشکر کنیم. افراد زیادی هستند که توفیق نماز و روزه ندارند. روایت است که وقتی سجده ی شکر بجا آورده می شود، طبل می زنند و خداوند می فرماید که ای ملائکه ،این بنده بخاطر اینکه برای من نماز خوانده است از من تشکر می کند، من برای بنده ام چکار کنم؟ ملائک می گویند او را بیامرز، دوباره خداوند می فرماید که دیگر چکار کنم؟ ملائک می گویند :او را به بهشت ببرد و ... در آخر ملائک می گویند که ما نمی دانیم . در آخر خداوند می فرماید :من رحمت خودم را شامل این فرد شکرگزار می کنم و خودم را به او نشان می دهم. ببینید که خداوند چقدر شکور است.

تمام شکایت ها برای این است که ما خودمان را طلبکار می بینیم. حتی اگر ما خودمان را مدیون بدانیم بیشتر اختلافات حل می شود. گاهی ما با عبادات مان مغرور می شویم و از خدا شاکی می شویم. گاهی می پرسند که ما در قدیم توفیقات عبادات زیادی داشته ایم ولی الان توفیقات ما کم شده است. گاهی ما گناهی مرتکب می شویم و آه و ناله ای ما را می گیرد. و توفیقات از ما سلب می شود.

وقتی قارون داشت در زمین فرو می رفت از حضرت موسی کمک خواست ولی حضرت موسی جواب قارون را نداد. شب وقتی کلیم الله می خواست با خدا صحبت کند خدا جواب او را نداد. زیرا او جواب بنده ی خدا را نداده بود.

بزرگی فرمود: به افراد بی جهت اهانت نکنید. روزی من به مسجد سهله رفته بودم و عده ای داشتند ذکر می گفتند. من جمع آنها را بهم زدم و گفتم که این ذکر درست نیست. آنها گفتند که ما ذکر می گوییم و به شما کاری نداریم ولی من قبول نکردم . یکی از آنها گفت که تو جلسه ی ذکر ما را بهم زدی ،خداوند توفیقاتی را از تو خواهد گرفت. از آن زمان به بعد، به مدت چهار سال توفیق پیدا نکردم که به مسجد سهله بروم. من فهمیدم که چوب کارم را خورده ام. گاهی ممکن است که خلاف شرعی انجام بگیرد که ما می توانیم با آنها بخوبی برخورد کنیم. ولی در امر به معروف و نهی از منکر نمی توانیم تند برخورد کنیم. و بگوییم که من خوب هستم و تو بد هستی. در امر به معروف و نهی از منکر، باید محبت داشت و مواظب باشیم که غرور ما را نگیرد. مواظب باشیم که کسی را تحقیر نکنیم زیرا توفیقات از ما سلب می شود. در دعا داریم: ای خدایی که پناه گناهکاران است و اگر همه او را ترک کند خدا با اوست. پس یک بُعد سلب توفیق، غرور است. حضرت امیر می فرماید :چیزی که مانع زیاد شدن توفیقات می شود عجب و غرور( یعنی ریا به نفس) است.

به فردی گفتند که سخاوت را از چه کسی یاد گرفتی ،گفت :از بنّا ،زیرا تا آجر اولی را روی دیوار نگذارد آجر بعدی به دستش نمی آید. پس ما باید بدهیم تا بدست مان بیاید.  روایت داریم که گاهی خدا بنده را زمینگیر می کند تا از خواب غفلت بیدار بشود. مثلا بنده ای که همیشه برای نماز شب بلند می شود، یک شب خدا خواب را بر او مستولی می کند و او نمی تواند نماز شب بخواند. بعد بنده پیش خودش می گوید که من چه بنده ی بدی هستم و خودش را ملامت می کند. و خودش را می شکند. خدا می فرماید: من به این بنده لطف دارم و به او آگاه هستم اگر او نماز شب می خواند غرور او را می گرفت.

یکی از علمای بزرگ شیراز می فرمود: ما در قبل از انقلاب در شیراز بودیم و منبرهای آقای شهید دستغیب خیلی فوق العاده بود. در شب قدر ،سحر وقتی از مسجد بیرون آمدم که به خانه بروم، حال خوشی داشتم. عده ای افراد ولگرد را دیدم .یکی از آنها گفت که این آقا دو قطره اشک ریخته، فکر می کند که چکار کرده است؟ حرف این فرد بقدری مرا زیر و رو کرد که تا چند روز منقلب بودم و غرورم شکسته شد.

پس مواظب باشیم که همه ی خوبی ها را به خدا نسبت بدهیم. انسانی که خوبی ها را به خودش نسبت بدهد از همه طلبکار است، از همه ناراحت است. و زندگی خوشی ندارد. و توقعی هم نخواهد داشت. اگر می خواهیم کدورت ها و ضعف اعصاب ها از بین برود، در مقابل خدا فروتنی کنیم.

سوال – صفحه 396 قرآن کریم را توضیح بفرمایید.

پاسخ – کسانی که صلوات را ترک می کنند یا به آن اهمیت نمی دهند مذمت شده اند. پیامبر فرمود: کسی که یاد من بکند و درود و صلوات بر من نفرستد، این کار باعث شقاوت او می شود. پیامبر فرمود: جفاکارترین مردم به من کسانی هستند که نام مرا بشنوند و بر محمد وآل محمد صلوات نفرستد.

در این صفحه داریم :هر کسی که کوششی می کند به نفع خودش است. خداوند به مخلوقش نیازی ندارد زیرا خداوند صمد و غنی مطلق است.

گر نماز و روزه ای فرموده ام           ره به سوی خویشتن بنموده ام

من نگردم پاک از تسبیح شان             پاک هم ایشان شوند و پُرفشان

پس بازگشت اعمال و تلاش ما به خود ماست. و ما از خدا طلبکار نیستیم.

سوال- در مورد اذکار شب های ماه رمضان توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – شما می توانید از سایت مبین موبایل .ir ، قرآن، مفاتیح، صحیفه ی سجادیه ،نهج البلاغه و غررالحکم را دانلود کنید. داشتن اینها در موبایل و همراه داشتن آنها ،خودش یک آرامشی به انسان می دهد. دعای مجیر در شب های 13 و 14 و1 5 ماه رمضان وارد شده است. مجیر یعنی پناه دهنده. این دعا از پیامبر وارد شده است .پیامبر فرمود: هر کس دعای مجیر را در این سه شب بخواند، فقر از او دور می شود ،برای شفای بیماران نافع است و گناهان را آمرزش می دهد و انسان را از آتش جهنم دور می کند. اگر نتوانستید این دعا را در شب بخوانید، می توانید در روز بخوانید.

امیرالمومنین در کفن سلمان دو شعر نوشتند که وفت من الحسنات و القلب السلیم ... :من بر خدای کریم وارد شدم بدون زاد و توشه نه قلب سلیم دارم و نه حسنات .شعر دیگر این است : زاد و توشه بردن در محضر خدای کریم از زشت ترین کارهاست. پس ما باید کار خوب بکنیم ولی آنرا در محضر خدا نبینیم .این اوج تواضع و ادب است.

محدث قمی می فرماید: یکی از عرفای بزرگ بر جنازه ای مومنی وارد شد و بر کفن او نوشت:

گر من گنه جمله جهان کردستم                  لطف تو امید است که گیرد دستم

گفتی که به وقت عجزدستت گیرم         عاجزترین ازاین مخواه که اکنون هستم

مستحب است وقتی که از خواب بلند می شویم ،پیشانی را روی زمین بگذاریم و بگوییم : الحمدلله الذی احیانی بعد ما اماتنی :شکر خدایی که بعد از مردن مرا زنده کرد. مرگ یک مردن بزرگ است. و خواب یک مردن کوچک است.

وقتی امام سجاد(ع) می خواستند از خانه خارج شوند می فرمودند: بسم الله امنت بالله وتوکلت بالله . با خواندن این دعا ،شیطان نمی تواند نزدیک این فرد بشود. خوب است که در تمام موبایل ها قرآن باشد.

امام حسن(ع) کریم اهل بیت است و در میان اهل بیت از همه غریب تر است . سعی کنید که چند روز برای ولادت امام حسن(ع) جشن بگیرید و اگر می توانید یک زندانی را آزاد کنید و به فقرا کمک کنید و اطعام بدهید.