كارشناس:حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد
تاريخ پخش: 93/09/03
بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
دل تنگی مرا به تماشا گذاشته است * * * اشکی که روی گونه‌ی من پای گذاشته است
هم زاد با تمامی تنهایی من است * * * مردی که سر به دامن صحرا گذاشته است
این کیست این که غربت چشمان خویش را * * * در کوله بار خستگی ام جا گذاشته است
این کیست این که این همه دل های تشنه را * * * در خشک سال عاطفه تنها گذاشته است
خورشید چشم اوست که هر روز هفته را * * * چشم انتظار مشرق فردا گذاشته است
شریعتی: سلام می‌گویم به همه‌ی شما خانم‌ها و آقایان خیلی خوش آمدید به سمت خدای امروز آرزو می‌کنم در هر کجا که هستید تن تان سالم باشد و قلب تان سلیم باشد. حاج آقای فرحزاد سلام علیکم و رحمة الله خیلی خوش آمدید.
حاج آقا فرحزاد: علیکم السلام و رحمة الله خدمت شما و همکاران خوب و بینندگان خوب عرض سلام داریم و روز اول ماه صفر است ان شاء الله صدقه و دعا را فراموش نفرمایند دعایی هم در مفاتیح است برای ایام ماه صفر کوتاه هم است ان شاء الله فراموش نمی‌فرمایند خدا را شاکریم در بعضی از استان‌ها برف و باران آمده و ان شاء الله در بقیه استان‌ها هم بیاید و قدردان و شکرگذار نعمت‌ها باشیم امیدواریم آن طور که باران رحمت آمده باران آمرزش و رحمت و عنایات معنوی هم سر همه سرازیر شود و خیر دنیا و آخرت نصیب همه شود.
شریعتی: ان شاء الله ما در ذیل برکت در زندگی به بحث احسان و نیکوکاری و انفاق رسیدیم نکات خیلی خوبی را حاج آقای فرحزاد استفاده کردند و خیلی راه گشا بود این که سوال کردن و درخواست کردن چیز خوبی نیست و حال اگر کسی درخواست کرد وظیفه‌ی ما چیست محور صحبت های حاج آقای فرحزاد بود همین محور را ادامه می‌دهیم.
حاج آقا فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. قبل از این که دنباله سوالاتی که درباره‌ی درخواستی که دیگران می‌کنند ما چگونه اجابت بکنیم دو سه حدیث به ذهنم است بخوانیم باز هم بیشتر عزیزان تشویق شوند برای نیکوکاری و احسان و خدمت به بندگان خدا یکی از وصایای مولا امیرالمومنین این است که اوصیکم بمحبتنا و الاحسان الی شیعتنا و من لم یفعل فلیس منا می‌فرماید این دو محور را خیلی اهمیت دهید یکی محبت ما که ریشه‌ی همه‌ی خوبی‌ها است یعنی پیوند با اهل بیت اجر و مزد رسالت پیغمبر خدا است و وسیله‌ی هدایت همه‌ی بشریت است هر چه بتوانیم این محبت را شعله ور تر کنیم بیشتر از خدا بخواهیم در قلب ما جا بگیرد و پر بکند قلب ما را مهر و محبت چهارده معصوم ریشه و اساس همه‌ی نیکی‌ها و خوبی‌ها است بعد از محبت حضرت می‌فرمایند وصیت می‌کنم احسان به دوستان هر چقدر بتواند احسان نیکی به بندگان خدا به دوست داران اهل بیت بکند این وصیت حضرت علی علیه السلام است و بعد می‌فرماید کسی که مهر و محبت ما را نداشته باشد و احسان و نیکی هم در توانش است انجام نمی‌دهد از ما جدا می‌شود به همین شدت یعنی آن محبت و احسان آنها را جز ما قرار می‌دهد ولی اگر محبت را کم رنگ کنند یا احسان و نیکی نکنند از ما نیست از راه ما جدا می‌شود در بیان نورانی دیگر فرمودند اگر ایمان را که ریشه‌ی همه‌ی خوبی‌ها است به یک جسم و جسد تشبیه بکنیم که سر مهم ترین عضو جسد است و بسیاری از اعضای بدن ما در سر است چشم گوش بینایی شنوایی بویایی سر از بدن جدا شود بدن ارزشی ندارد سر ایمان و مدیریت کل اصل ایمان مال سخاوت و احسان و نیکی به بندگان خدا است رأسُ الاِیمان الاحْسانُ و باز روایت زیبای دیگری می‌فرماید السخاء حب المساکین این هم نکته‌ی قشنگی است در این روایت که یک معنی سخاوت محبت و مهر ورزی با افراد مستمند و مساکین است مساکینی که آبرو مند هستند و یک عمری با ادب و با آبروداری و عزت مندی زندگی می‌کنند نه تنها کمک های مادی وظیفه مان است بکنیم بلکه وظیفه داریم محبت آنها را هم در دل داشته باشیم که امام صادق علیه السلام فرمود یکی از ویژگی های حضرت سلمان حب مساکین بوده مجالست با مساکین بوده حشر و نشر داشته باشیم هم سفره شویم هم نشین شویم اولا اگر ما محبت مساکین تعبیر حدیث خیلی قشنگ است، یک حدیثی دو هفته قبل خواندم اگر سخاوت تجسم پیدا کند تجسم اش در وجود آقا امام حسین است که همه‌ی وجودش را در راه خدا تقدیم کرده و سخاوتمندانه بذل و بخشش کرده این روایت می‌فرماید سخاوت این است که ما مساکین فقرا و نیازمندان را دوست بداریم و وقتی دوست داشتیم قهرا احسان می‌کنیم رسیدگی می‌کنیم کمک می‌کنیم این یکی و دوم خود نشست و برخاست رفت و آمد‌ها این که مرحوم آقای دولابی می‌فرمودند بعضی‌ها هستند فامیل همین قدر که می‌فهمد فامیلی که وضع خوب است حمایتش می‌کند کنارش می‌نشیند پشتوانه اش محکم است اگر روزی زمین خورد قطعا فامیل های خوب کمک اش خواهند کرد دلش قرص می‌شود همین بها دادن به آنها و کمک کردن به کمبودهایی که دارند ممکن است بعضی‌ها به دیده های دیگری نگاه بکنند به آنها این را خدا خیلی دوست دارد در بستگان فامیل‌ها همسایه‌ها افراد محترم اند ولی از نظر وضع مالی در مذیقه هستند همین که دعوت می‌کنیم و رفت و آمد می‌کنیم و محبت می‌کنیم و نشست و برخاست و پشتیبان آنها بودن روایات زیبایی داریم که پیغمبر ضعیف ترین افراد ایشان را دعوت می‌کردند حضرت اجابت می‌کردند ولو به یک پاچه‌ی گوسفند که قیمت اش و ارزش اش از بقیه‌ی غذاها خیلی پایین تر بوده یا درباره‌ی امام سجاد یا امام حسن مجتبی علیهما السلام داریم بارها عبور می‌کردند فقرا تکه نان خالی می‌خوردند دعوت می‌کردند امام بزرگوار از مرکب پیاده می‌شدند همان غذای ساده را با آنها میل می‌کردند این که ما هم سفره می‌شویم می‌نشینیم روی زمین با افرادی کارفرماها مسئولین ما خیلی خوب است بیایند بنشینند با ضعیف ترین اعضای زیرمجموعه بنشینند.
شریعتی: این پشتیبانی روحی ارزشمند تر از پشتیبانی مالی است.
حاج آقا فرحزاد: بله همین طور است به آنها روحیه می‌دهد شما هوای آنها را دارید قبلا و روحا کمک شان می‌کند امام های ما با فقرا مساکین در کوچه خیابان جایی که سکونت داشتند می‌نشستند درد دل آنها را گوش می‌دادند این آنها را سبک می‌کند بعد حضرت می‌فرمایند من دعوت شما را اجابت کردم و این آیه را تلاوت می‌کنند «إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرِينَ» (نحل/23) خدا مستکبرین را دوست ندارد فرمود مستکبرین کسانی هستند که خودشان را بالاتر از بقیه بدانند مستکبر فقط آمریکا نیست هر کسی که خودش را بزرگ می‌بیند از دیگران بالاتر می‌بیند مستکبر است از من اش نمی‌تواند جدا شود لذا روی زمین می‌نشستند هم غذا می‌شدند خود این احسان بزرگی است اگر آن‌هایی که امکانات مالی ندارند من توصیه می‌کنم هم دردی که می‌توانند بکنند هم دلی می‌توانند بکنند درد دل شان را که می‌توانند گوش بدهند سبک می‌شوند آنها و تسلی بدهند مصیبت که فقط این نیست کسی فوت بکند مشکلات اقتصادی که دارد بگو ان شاء الله حل می‌شود خدا کریم است همین آرامش و امید دادن اثر دارد امام با این‌ها می‌نشست غذا میل می‌کرد و بعد این‌ها را دعوت می‌کرد پذیرایی حسابی هم می‌کرد و این بها دادن و ارج نهادن به دیگران خودش مهم است و خیلی سفارش شده برگردیم به موضوعی که درباره اش صحبت می‌کردیم عرض کردیم که سوال در عربی به معنی درخواست کردن است بعضی از بینندگان فکر کردند سوال یعنی چیزی پرسیدن در عربی درخواست کردن را می‌گویند سوال به کسی که درخواست می‌کنند می‌گویند سائل منتها در امور معنوی هم باز هم اشاره کردیم جاهل باید از عالم بپرسد ولی اگر خودش می‌تواند مسئله را حل بکند یا می‌تواند معنی لغت را ببیند یا آدرس را خودش برود پیگیری کند اگر نتوانست عیب ندارد ولی این که در همه‌ی مسائل به دیگران تکیه بکند این مذمت شده کثرت درخواست کردن آدم را تنبل بار می‌آورد جلوی حرکت را می‌گیرد خودش خیلی در علوم قوی نمی‌شود هوشمند نمی‌شود این است که زیاد کودن نشود خودش فعالیت بکند مشکلات را حل بکند قشنگ تر است در هر صورت درخواست کردن گفتیم در حد اعلی مذمت شده مگر مواردی که اورژانسی است خیلی پیامک داشتیم سوال کردند که این درخواست کردن که شما می‌گویید مذموم است آدم طلب دارد برود طلب اش را درخواست بکند حقوق عقب افتاده اش را درخواست بکند یارانه و سبد کالا در خواست بدهد سوال های خوبی است یا امتیازها و وام‌هایی که می‌دهند آن جاهایی که ذلت نیست آبروی خود آدم نمی‌رود و حق مسلم خود ما است هیچ ایرادی ندارد دفاع از حق گرفتن طلبکاری امتیازاتی که داریم وام‌هایی که آبرومندانه می‌دهند آدم برود درخواست بکند ایرادی ندارد البته اگر نیاز دارد و اگر نیاز دارد نه واگذار کند به دیگران و آن مقداری که نیاز دارد و حق و حقوق عزت مندانه به او تعلق می‌گیرد و به او می‌دهند دنبال حق و حقوق شرعی قانونی رفتن منافاتی با درخواست دادن ندارد.
شریعتی: متولیان حقوق را به گونه‌ای بدهند کار به این جا نرسد.
حاج آقا فرحزاد: من خواهش دارم از مدیران شهرهای مختلف می‌رویم واقعا بعضی‌ها گلایه مند اند یک جایی رفتم دیدم جمعیت کم است خیلی هم تبلیغات شده بود گفتم چرا گفتند ما رفتیم در فلان منطقه‌هایی که عموما کارمند بودند و مال شرکت‌ها و کارخانه‌ها بودند گفتند شش ماه است حقوق ما را ندادند حقوق ما را بدهند پای صحبت فرحزاد می‌آییم واقعا کارمند پنج شش ماه چقدر می‌تواند قرض بکند چرا بعضی‌ها بی تفاوت اند حداقل بازنشستگی را نمی‌دهند یک ماه نمی‌دهند حالا پنج شش ماه با این تورم ولو شده خودشان را هر جور می‌شود به آب و آتش از راه صحیح بدهند سر وقت بدهند سر آنها حفظ شوند چقدر خجالت زن و بچه شان را بکشند مطالبه حقوق قانونی شرعی منافاتی ندارد البته جاهایی که جزئی است می‌توان گذشت یکی از جاهایی که خیلی در روایت سفارش شده افرادی که مثلا پول وام داده اند به افرادی که آنها در تنگنا هستند واقعا نمی‌دوانند قسط بدهند اگر طرف دارد و می‌تواند عیب ندارد محکم بگیرد ولی می‌داند طرف ورشکست شده یا مشکلات مالی دارد این جا هر چقدر مهلت بدهند اجاره‌ی کسی عقب افتاده کمک بکنند و فشار نیاورند مستاجرایی که می‌دانید واقعا ضعیف است یک وقت سر و وضع اش خوب است نمی‌تواند بدهد بی مبالات است آنها را پی گیری بکنند ولی واقعا می‌بینند طرف مقابل ضعیف است هر چه مهلت دهی پسندیده است مرحوم شیخ رجب علی خیاط مستاجری داشتند زن و شوهر بعد از مدتی فرزند دار شدند این‌ها را هول گرفت که الآن آقا می‌آید اجاره را زیاد می‌کند بعضی‌ها بی رحم اند وضع مالی شان زیاد است می‌دانند که مستاجر ضعیف است ولی می‌آیند اجاره را زیاد می‌کنند یا فشار می‌آورند اهل انصاف نیستند واقعا بد است یکی از بهترین موارد خدمت به افراد آبرومندی است که می‌دانیم واقعا نیاز دارند و گرفتارند. مرحوم آقای خیاط هدیه‌ای گرفتند رفتند دیدن این‌ها تبریک گفتند که خدا فرزند داده اگر آن زمان بیست تومان اجاره می‌دادند گفتند ما پنج تومان هم اجاره را کم می‌کنم چقدر آنها خوشحال شدند واقعا اگر این طور ما تعامل کنیم چقدر خدا به ما لطف می‌کند علت این که این قدر خشکسالی است کم بود‌ها است مشکلات است ما حدیث داریم آیه قرآن داریم ما اگر به خودمان رحم کنیم خدا به ما هم رحم می‌کند ما اگر مراعات حقوق دیگران را بکنیم خدا باران رحمت و لطف و ارزانی را عنایت می‌کند حدیث داریم هر کس رحم نکند خدا هم به او رحم نمی‌کند عکس العمل و بازتاب رفتارهای خود ما است مسئولین بیشتر رحم بکنند همکارها و فامیل رحم بکنند هر چه ما مهربانی را در زیر مجموعه مان اضافه کنیم خدا هم لطف و عنایتش را روی سر ما سرازیر می‌کند عرض کردیم درخواست کردن مضموم است مگر موارد خاص احقاق حق و اما این که کسی می‌آید درخواست می‌کند از این طرف به ما گفتند تا مجبور نشدی درخواست نکن حالا اگر درخواست کردند اولا افرادی هستند که تحت تکفل ما هستند نگذاریم درخواست بکنند سر وقت نفقه آنها را بدهیم مخصوصا پدر و مادری که یک عمر به ما محبت کردند حتی خدمت هم نکرده باشند پیر شده اند قبل از این که به زبان بیاورند نیازها را برطرف کنیم حتی فامیل و بستگان که امام صادق می‌فرماید من مبادرت می‌کنم به فامیلی که نیاز دارند مبادا آنها اظهار بکنند که این صله رحم بالاترین صله رحم‌ها است که نیاز بستگان را انسان برطرف بکند و اما افرادی که می‌آیند رو می‌زنند غیر فامیل و واجب النفقه هستند این‌هایی که رو می‌زنند در روایات داریم یعنی اگر کسی بداند در رد کردن کسی که درخواست می‌کند چقدر مذمت دارد چقدر زشت است چقدر خدا دوست ندارد هیچ وقت کسی کسی را رد نمی‌کرد اگر یک مومنی یک نیازمندی فامیل غیر فامیل دوست آشنا غیر آشنا می‌دانیم راست می‌گوید واقعا هم نیاز دارد کلاه بردار و متکدی نیست قرض می‌خواهد مشکل دارد گرفتاری دارد جهاز می‌خواهد یا مریض دارد در حد توان واقعا وظیفه داریم کمک کنیم.
شریعتی: در حد توان یعنی چه؟
حاج آقا فرحزاد: آن مقداری که از خرج زندگی اضافه است ما یک درصدی را می‌توانیم در طول ماه سال کمک کنیم آن مقداری که در توان ما است وظیفه داریم کمک کنیم او آبرویش را گذاشته امام حسین علیه السلام بیان زیبایی دارد می‌فرماید کسی که آمده رو انداخته به شما آبرویش را ریخته یعنی رویش را به زمین زده یعنی آن وجاهتش را خرد کرده شما دیگر با رد کردن دو برابر نکن بیشتر خوردش نکن او با سوال و درخواست کردن خودش را شکسته آبرویش را ریخته شما که رد می‌کنی مضاعف می‌شود شما وجاهت اش را برگردان محترمانه کمک کن و رد نکن لذا در روایات ما و آیات قرآن هم داریم خیلی خیلی سفارش شده که کسی آبرومند و نیازمند واقعی در خانه‌ی ما را زد نامه نوشت خیلی جاها پیامبر و حضرت امیر می‌فرمودند نامه بنویسید چون در نامه دادن کمتر آبروی طرف ریخته می‌شود در چهره به چهره آدم بیشتر خجالت می‌کشد و ذلت دست می‌دهد اگر دوستی تلفن زد نامه نوشت می‌فرماید هر جور که می‌توانید «وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ» (ضحی/10) آیه‌ی صریح قرآن است خدا می‌فرماید سائل یعنی درخواست کننده را که واقعا نیازمند است رد نکن نهیب نزن طرد نکن در دعای ابوحمزه می‌خوانیم امام سجاد علیه السلام در آخرهای دعا عرضه می‌دارد و امرتنا ان لا نرد السائل عن ابوابنا شما به ما امر کردید که سائلی را از در خانه مان رد نکنیم این رد را خدا دوست ندارد هر طور که می‌توانیم در توان است حتی روایت داریم یک کسی در جنگ مرحوم محدث قمی در سفینه کلمه‌ی خلق آورده امیرالمومنین مشغول جهاد بودند با کفار و مشرکین یک مشرکی که با حضرت می‌جنگید نگاهش افتاد دید شمشیر حضرت خیلی شمشیر قیمتی و برنده و خوبی است چشم اش را گرفت به حضرت گفت می‌شود این شمشیرت را به ما بدهی شما حساب بکن البته ما شاید توان این کار را هم نداریم جرئت این کار را هم نداریم شاید هم نباید این کار را بکنیم حضرت امیر است او امام است از همه چیز خبر دارد و آنها در یک حدی هستند تعبیری که درباره‌ی امام سجاد علیه السلام فرزدق شاعر دارد می‌گوید امام سجاد سلام الله شخصیتی بودند که در عمرشان نه به کسی نگفتند الا در تشهد چون واجب است بت‌ها را انکار بکنیم لا اله بگوییم اگر تشهد واجب نبود بگویند لا اله الا الله به هیچ کس نه نمی‌گفتند حتی دشمنان به ایشان پناهنده می‌شدند بعد از واقعه‌ی کربلا انقلابی شد در مدینه یک عده‌ای به خونخواهی امام حسین و طرفداری اهل بیت حرکت کردند فرزند حنزله عبدالله بن حنزله مروان و دار و دسته اش دنبال پناه گاه می‌گشتند مروانی که دشمن ترین افراد بود خانواده اش را در پناه حضرت قرار داد امام سجاد چهل خانوار را در پناه قرار داد و از آنها حمایت کرد با این که بعضی هایشان دشمن خود اهل بیت بودند لذا این‌ها تا می‌توانستند مگر این که نامشروع باشد حتی دشمن را رد نمی‌کردند متوکل عباسی مرض سرطان گرفت مادر او متوسل شد به امام هادی که پسرم مرضی گرفته حضرت دعوایی را سفارش کردند که این را بدهید خوب می‌شود بعد مادر متوکل هدایای خوبی را به امام هادی علیه السلام فرستاد یعنی این‌ها این اندازه حتی نسبت به بدترین خلق هم بنایشان این بود که رد نکنند فرزدق می‌گوید او در عمرش نه نگفته به کسی جایی که بتواند توان داشته باشد کمک می‌کند لذا آن مشرک به حضرت امیر گفت این شمشیر را می‌شود مرحمت بفرمایی در حال جنگ حضرت چون اطمینان به خود داشتند شمشیر را پرتاب کرد این مال شما ما به دوستانمان خدمت نمی‌کنیم حضرت به دشمن ترین خلق. با ابن ملجم چطور برخورد کرد آب و غذای او را سفارش می‌کرد. حضرت شمشیر را پرتاب کردند منقلب شد آمد روی پاهای امیرالمومنین و مسلمان شد این با مسائل مادی و آداب جنگی سازگاری ندارد معلوم شد شما به ایمانی وابستگی دارد که به آن باید ایمان آورد آن خدایی که می‌پرستی من قبول دارم و مومن شد با این سخاوت می‌خواهم عرض کنم سیره‌ی انبیا و امیرالمومنین پیغمبر خدا همه‌ی اولیا خدا این بوده که نامشروع را نمی‌گوییم ولی افرادی که حس می‌کردند راست می‌گویند نیاز واقعی دارند و گرفتارند اگر در توان شان بود در حد اعلی سعی می‌کردند که اجابت بکنند اگر هم در توان شان نبود می‌توانستند قرض بکنند از یک جایی تهیه بکنند یک بار عرض کردیم تکلف در اسلام نهی شده ولی یک جایی که آدم می‌تواند رو بزند خدا رحمت کند مرحوم آیت الله بهاء الدینی روح ایشان واقعا شاد باشد خیلی درس اخلاق به ما دادند ما معمولا حدود بیست سی سال منزل ما نزدیک حسینیه آقا بود ایشان فقط مغرب‌ها نماز جماعت اقامه می‌کردند خدمت شان می‌رفتیم بارها افراد نیازمند می‌آمدند قبل از نماز می‌آمدند به امید این که آقا به ایشان کمکی بکند ایشان مقید بودند قبل از نماز کمک بکنند معطل نمی‌کردند طرف را می‌فرمودند شاید نخواهد پشت سر ما نماز بخواند یا شاید جای دیگر هم بخواهد برود کمک بگیرد فراوان بیش از صد بار برای ما اتفاق افتاد دیدیم آقا هیچ کس نداشتند یا به رفقا یا به موذن دوستانی که بودند اشاره می‌کردند می‌رفتیم خدمت ایشان می‌گفتند پول قرضی دارید مبلغ ناچیز هم ولو باشد قرض می‌کردند به آن سائل محترمانه می‌دادند یا می‌فرمودند آن کسی که آن گوشه نشسته سفارشی می‌کردند برو به او بده بعد از یک هفته ده روز که پول می‌رسید قرض شان را ادا می‌کردند آیت الله مرعشی نجفی یک نیازمندی رو زده بود سفارش کردند بروید مرحوم آیت الله گلپایگانی نماز استیجاری بگیرید آیت الله گلپایگانی فرمود من می‌شناختم این شخص آدم با تقوایی نبود احتمال می‌دادم نمازها را نخواند ولی چون سفارش یک مرجع تقلید بود کمک کردم بعد می‌گوید من به آقای مرعشی گفتم این آدمی که فرستادی از نظر تقوا و عدالت معلوم نیست فرمودند من از همان موقع که شما به او نماز دادید خودم نمازها را مشغول شدم بخوانم حس کرده او واقعا گرفتار و نیازمند است خود آقا یک مرجع وقت گذاشته نماز قضای استیجاری خوانده از بس که رد کردن را دوست ندارد در قصص العلما مرحوم تنکابنی نقل شده یکی از علمای بزرگ یک شب پیغمبر خدا را خواب دیدند که علمای شیعه را جمع کردند مرحوم ابن فتح حلی که وارد شد ایشان را گفتند بیا بالا کنار خودشان نشاندند حرمت بیش از اندازه با این که کبایر فقها و علما بودند همه جای سوال داشتند که چرا به او بیشتر احترام گذاشت حضرت فرمودند خیلی از علما اگر افراد مراجعه بکنند اگر داشتند کمک می‌کردند اگر نداشتند می‌گفتند نداریم رد جمیل می‌کردند می‌گفتند دست ما خالی است ولی آقای ابن فهد حلی این طور نبود اگر نداشت آبرویش را گرو می‌گذاشت خودش را به زحمت می‌انداخت که مستمند نیازمند گره اش باز شود در حالات آیت الله شیخ زین العابدین مازندارانی نوشته اند ایشان مکرر قرض می‌کرد مریدهایی داشت مقلدینی داشت از هندوستان می‌آمدند قرض هایشان را ادا می‌کردند حتی یک بار کسی نبود قرض بکند می‌دانست سائل هم گرفتار است یک دیگ بادیه‌ای در خانه بود که در آن غذا درست می‌کردند قیمتی بود ارزش داشته می‌بیند پولی نیست کسی هم نیست قرض بگیرد آن دیگ را می‌برند دم در می‌دهند به آن گرفتار می‌گویند ببر بفروش گره ات را باز کن چند روز بعد می‌خواستند غذا درست کنند داد می‌زند دیگ را دزد برده ایشان از کتاب خانه داد زده که دزد نبرده من دادم به یک فقیر دردمند گرفتار گره اش باز شود که میرزای شیرازی می‌گویند وقتی فهمید که ایشان به خاطر حل معظلات فقرا و گرفتارها فراوان قرض کرده و دیون فراوان گردن اش آمده فرمودند هم قرض های ایشان را بدهید و خودشان فرمودند هر چه فقرا می‌آیند رد نکنید روایت داریم سیره‌ی پیغمبر اکرم این بوده که کسی را رد نمی‌کردند اگر هم نداشتند یا نبود جایی وام بگیرند آیه‌ی قرآن داریم شان نزولش هم همین است خدای مهربان می‌فرماید «وَإِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغَاء رَحْمَةٍ مِّن رَّبِّكَ تَرْجُوهَا فَقُل لَّهُمْ قَوْلاً مَّيْسُورًا» (اسراء/28) یعنی اگر گاهی فقرا و نیازمندهایی می‌آیند شما چیزی در دسترس نداری ولی به آنها وعده می‌دهی پیغمبر ما متن حدیث این است که در کافی شریف است پیغمبر عظیم الشان هیچ وقت سائلی را رد نمی‌کردند اگر هم نداشتند می‌فرمودند ان شاء الله خدا برساند به شما می‌دهیم یک نفر آمد گفت چرا وعده می‌دهی پیغمبر گفت خدا مثل تو را زیاد نکند من وعده می‌دهم از وعده دادن هم تو مذایقه می‌کنی؟ می‌فرماید اگر کسی آمد نداشتی در توان نبود رد جمیل کن یعنی با محبت با مهربانی با وعده‌هایی که نه وعده‌ی سر خرمن حضرت امیر می‌فرماید اَلْمَنْعُ الْجَمِيلُ أَحْسَنُ مِنَ الْوَعْدِ الطَّوِيل وعده‌ی سر خرمنی شش ماه دیگر یک سال دیگر طرف را امیدوار کنی عمل نکنی خوب نیست وعده‌ای که واقعا می‌دانی انجام می‌دهی خوب است اگر نه رد جمیل بهتر است رد جمیل یعنی این که به او واقعا بفهمانی که من در توانم نیست خوشرویی خوش اخلاقی با احترام بگویی و بعد هم خدا می‌فرماید قولا میسورا یعنی با متانت و نرمی نه با تندی و اهانت این چه کاری بود کردی و درخواست کردی با متانت بگو من هم غم خوار شما هستم من هم دعا می‌کنم ان شاء الله برسد در آینده من هم کمک کنم با زبان نرم و ملایم با وعده های دعایی که خدا هم برای شما جور کند هم برای ما و بیشتر خدمت شما برسانیم اگر انسان می‌تواند جایی تهیه بکند آبرویش را در گرو بگذارد نرم می‌کنند مرحوم آیت الله بروجردی پدر ایشان ثروتمند بوده املاکی داشته به ایشان رسیده خیلی هم ایشان انفاق می‌کردند انفاق آیت الله بروجردی واقعا مثل آسید ابوالحسن اصفهانی است خیلی فوق العاده بوده است مکرر شهریه نمی‌رسیده قرض می‌کردند کار طلبه‌ها را راه می‌انداختند مرحوم آیت الله بروجردی یک کوپن‌هایی حواله‌هایی داشتند که سر ماه افراد نیازمند می‌گرفتند می‌بردند ایشان یک باغچه‌ای ملکی را فروخته بودند یک جایی برای کار مهمی تهیه بکنند یکی از فقرای نیازمند سر ماه می‌آید ایشان اشتباهی آن حواله‌ای که پول یک خانه بود به او ماهی ده تومان بیست تومان می‌داده این پول چند میلیونی را نگاه نکرده داده به این بنده خدا این بنده خدا می‌رود بازار که آن حواله را تحویل بگیرد می‌بیند رقم رقم بالایی است می‌گوید حتما اشتباه شده برمی‌گردد گدای خوبی بوده می‌گوید اشتباه شده عادل بوده آقا می‌فرمایند ما چیزی که دادیم بر نمی‌گردانیم خیلی سخاوت می‌خواهد پس نگرفت فرمودند تو هم نیاز داری خانه نداری خدا می‌خواسته تو خانه دار شوی آن پول کلان را به او برگرداندند امام های ما فراوان روایت داریم افراد نیازمند می‌آمدند یک قران دو قران کمک نمی‌کردند می‌فرمودند در خزانه چقدر است پنج هزار دینار گاهی خود خزانه دار می‌فرمودند اگر همه را بدهیم چیزی نمی‌ماند می‌فرمودند خدا می‌رساند چرا سوء ظن دارید این آقا هستی اش جانش در خطر است آبرویش در خطر است فراوان داریم همه‌ی خزانه را خالی می‌کردند یک نفر آمد خدمت امام حسن علیه السلام گفت به داد من برس دشمنی به من حمله کرده حرمت پیر و جوان را نگاه نمی‌دارد فرمود دشمنت چه کسی است گفت فقر فرمودند چقدر در خزانه است همه را بده غلام گفت دیگر چیزی نداریم فرمود من می‌گویم بده خدا کریم است می‌رساند و فرمودند این را ببر کارهایت را حل کن هر وقت به شما حمله کرد این دشمن بیا من مقابله کنم آمد خدمت حضرت امیر سائلی درهم نقره است دینار سکه‌ی طلا حضرت فرمودند به این شخص هزار تا بدهید خزانه دار البته مال بیت المال که علی السویه می‌کردند مال خودشان یا هدایایی بود که داشتند به حضرت گفت دینار بدهم یا درهم حضرت فرمودند در نزد من علی نقره و طلا فرق نمی‌کند برای من مثل سنگ است منظور این است کار طرف راه بیفتد این‌ها باکی نداشتند معاویه وقتی حضرت به شهادت رسید گریه کرد گفت حضرت علی کسی بود که اگر یک انبار طلا داشته باشد یا انبار کاه اول انبار طلا را انفاق می‌کرد این قدر حضرت علی دست دهنده داشت غرض اهل بیت یا سیره‌ی بزرگان این بوده اگر داشتند کمک می‌کردند اگر می‌توانستند از یک جایی فراهم می‌کردند مرحوم آیت الله بروجردی رحمة الله علیه حواله‌ی مبلغ باغچه را به طرف دادند در حالات ایشان نوشتند اواخر عمر ایشان نگران آخرت شان بودند گفتند شما این همه انفاق کردید مسجد اعظم درست کردید حضرت امام آیت الله بهجت خیل از مراجع شاگرد ایشان بودند شما این همه کار خیر بله درست است اما من ترسم این است که خدا من را مواخذه بکند آیا از آبرویت هم انفاق کردی یا نه بعضی مواقع افرادی آمدند پول نداشتی ولی آبرو که داشتی می‌توانستی رو بزنی به شما اعتماد داشتند هول داده مبادا در تکلف کردن و خرج کردن در راه خدا کوتاهی کرده باشد.
شریعتی: پس تا می‌توانیم درخواست نکنیم و اطرافیان باید حواس شان جمع باشد بستگان به این جا نرسند ولی اگر به هر دلیلی رو زد ما رد نکنیم اگر می‌دانیم که او صداقت دارد اگر صداقت نداشت.
حاج آقا فرحزاد: افرادی که ما نمی‌شناسیم مشکوک است یا افرادی که می‌دانیم دروغ می‌گویند افرادی که مشکوک اند می‌آیند در خانه را می‌زنند کنار ماشین می‌آیند در کوچه خیابان به آدم می‌رسند افراد مشکوک را هم در سیره‌ی پیغمبر و اهل بیت من یکی دو ماهه این موضوع را هم با بزرگان مشورت کردم در سیره بوده سعی شان این بوده تا بتوانند رد نکنند ما روایاتی داریم به این مضمون ما گاهی به افرادی که مستحق نیستند کمک می‌کنیم می‌ترسیم مستحق در بیاید یک وقت نکند راست بگوید ما اگر اشتباه کردیم موردی به غیر مستحق کمک کردیم طوری نیست ثوابش را به ما می‌دهد ولی اگر کسی نیاز واقعی داشت و درد مند بود واقعا مریض بود فقر شدید داشت این یک وقت صدمه خورد خطرناک است من همین جا یک نکته‌ای را بزرگواری سفارش کرد نکته‌ی قشنگی است الآن کسی در کوچه خیابان می‌گوید من گرسنه ام بچه ام بیمارستان است این‌ها را انسان می‌تواند تحقیق بکند این‌ها با یکی دو سوال حل می‌شود آدرست را بده تلفن ات را بده اگر آدم عوضی باشد می‌رود فوری ولی آدرس می‌دهد الآن خیلی مجموعه‌ها هستند محقق دارند تحقیق می‌کنند کمک می‌کنند اما اگر ما محقق نداریم وقت نداریم با سوال کردن هم حل نشد که او راست می‌گوید یا دروغ می‌گوید در بعضی راویات دارد به قلب ات مراجعه بکن ببین چه شهادت می‌دهد اگر رحمتی از قلبت افتاد که حسم می‌گوید راست می‌گوید کمکش کند در قلبت رافت و رحمت طلوع کرد کمک بکن ولو کمک کم ولو مبلغ ناچیز رد نکن رد خوب نیست یک بزرگواری مطلب قشنگی فرمود اگر یک کسی سر راه ما را گرفته بود اگر این آمپول را نخرم بچه ام از بین می‌رود یا اگر بخاری نداریم ممکن است تلف شویم سرما بخوریم ما هم نمی‌توانیم تحقیق کنیم می‌فرمود ما هر کدام مان توان درصدی برای کمک می‌توانیم داشته باشیم مثلا کسی که یک میلیون در آمد دارد می‌تواند در ماهی پنجاه هزار تومان صد هزار کنار بگذارد برای فقرا ما سعی بکنیم همیشه اضافه‌ی زندگی مان را یا از زندگی مان می‌زنیم برای صدقات کنار می‌گذاریم آن صد تومان را همیشه سعی کنیم ماهانه بدهیم مخصوصا ماه صفر که خیلی سفارش شده بنده‌ی فرحزاد اگر ماهیانه در توانم صد هزار تومان است کمک کنم بیشتر نیست اگر در ماه صد هزار تومان را کمک کردم اگر به چنین فقرایی برخورد کردم کمک جزئی کردم یا نکردم دیگر عذاب وجدان ندارم می‌گویم خدایا من توانم کمک کرده ام من این کار را انجام داده ام دیگر شب می‌خوابم اگر کسی تلف شد مشکل پیدا کرد بروم سراغ آن‌هایی که توان شان میلیونی است خدا می‌آید یقه‌ی آنها را می‌گیرد من وجدانم آرام است که در حد توانم کمک کردم در بعضی روایات داریم امام کمک جزئی می‌کرد اگر تشکر می‌کرد قدردانی می‌کرد خود این یک تستی است حضرت بیشتر کمک می‌کردند بعضی‌ها هستند مغرور اند گرفتار نیست با کمک کم هم پس می‌زند معلوم می‌شود حرفه‌ای است این جاها را مواظب باشد این متکدی‌هایی که حرفه‌ای هستند سر چهارراه‌ها گوشه کنار شغل شان این است این‌هایی که واقعا کارشان این است مسئولین باید یک فکری بکنند نیروی انتظامی شهرداری بهزیستی کمیته امداد بروند شناسایی بکنند این‌ها را باید جمع کرد اگر به ما رو زدند ما باز هم صدق و راستی آنها را خبر نداریم ولو یک چیز ناچیزی نمی‌گوییم کلان بدهند رد را در اسلام دوست ندارند همان طور که ما دوست نداریم خدا ما را رد نکند ما خیلی هم در مقام دعا کارمان راست کامل نیستیم صدق کامل نیستیم صدق کامل اولیا خدا و چهارده معصوم اند اگر همان طور که ما دوست داریم خدا ما را رد نکند ما هم اگر می‌توانیم این روایاتی که می‌گوید حتی غیر مستحق را ما کمک می‌کنیم.
شریعتی: خیلی نکات خوبی را شنیدیم الحمدلله صفحه‌ی 275 قرار امروز دوستان خوب سمت خدا است آیات 73 ام تا 79 سوره‌ی مبارکه‌ی نحل در سمت خدای امروز تلاوت می‌شود به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
وَيَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّـهِ مَا لَا يَمْلِكُ لَهُمْ رِزْقًا مِّنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ شَيْئًا وَلَا يَسْتَطِيعُونَ ﴿٧٣﴾ فَلَا تَضْرِبُوا لِلَّـهِ الْأَمْثَالَ إِنَّ اللَّـهَ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ ﴿٧٤﴾ ضَرَبَ اللَّـهُ مَثَلًا عَبْدًا مَّمْلُوكًا لَّا يَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ وَمَن رَّزَقْنَاهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا فَهُوَ يُنفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَجَهْرًا هَلْ يَسْتَوُونَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ ﴿٧٥﴾ وَضَرَبَ اللَّـهُ مَثَلًا رَّجُلَيْنِ أَحَدُهُمَا أَبْكَمُ لَا يَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ وَهُوَ كَلٌّ عَلَى مَوْلَاهُ أَيْنَمَا يُوَجِّههُّ لَا يَأْتِ بِخَيْرٍ هَلْ يَسْتَوِي هُوَ وَمَن يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَهُوَ عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ ﴿٧٦﴾ وَلِلَّـهِ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا أَمْرُ السَّاعَةِ إِلَّا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ إِنَّ اللَّـهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿٧٧﴾ وَاللَّـهُ أَخْرَجَكُم مِّن بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ لَا تَعْلَمُونَ شَيْئًا وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿٧٨﴾ أَلَمْ يَرَوْا إِلَى الطَّيْرِ مُسَخَّرَاتٍ فِي جَوِّ السَّمَاءِ مَا يُمْسِكُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ ﴿٧٩﴾
ترجمه:
و به جای خدا معبودانی را می پرستند که از آسمان ها و زمین، مالک اندک رزقی برای آنان نیستند و هیچ قدرتی هم [برای مالک شدن روزی و رساندنش به آنان] ندارند. (۷۳) بنابراین برای خدا اوصافی [همانند اوصاف موجودات] مَثَل نزنید، یقیناً خدا [کُنه ذات و حقیقت صفات خود را] می داند و شما نمی دانید. (۷۴) خدا مثلی زده است: برده زر خریدی که بر هیچ کاری قدرت ندارد، و کسی که ما از سوی خود رزق نیکویی به او داده ایم، و او در پنهان و آشکار از آن انفاق می کند، آیا [این دو نفر] یکسانند؟ [این مَثَل، بیان کننده جایگاه و منزلت خدا و مجموعه هستی است؛ خدا مالک و فرمانروا و رازق همه مخلوقات و تدبیر کننده امور آنهاست، و همه مخلوقات مملوک و محکوم قدرت اویند؛ پس چرا شما بدون اندیشه و تفکر و بی دلیل و برهان بت های ناتوان وعاجز را که مملوکی بی اراده اند، شریک ربوبیّت حق می دانید؟! آیا خدا وبت مساوی است؟!] همه ستایش ها ویژه خداست [که یگانه ویکتاست وهیچ شریکی ندارد]؛ ولی بیشتر آنان [این حقیقت را] نمی دانند. (۷۵) و خدا مَثَلی [دیگر] زده است: دو مرد را که یکی از آنان لال مادرزاد است [و] بر هیچ کاری قدرت ندارد و سربار سرپرست خویش است؛ او را هر کجا روانه می کند، منفعت و سودی نمی آورد، آیا چنین لال بی قدرت و بی سودی با کسی که [گویا و شنوا است و] به عدالت و انصاف فرمان می دهد و بر راهی راست قرار دارد، یکسان و مساوی است؟ [پس چرا معبودهای لال بی قدرت و بی سود را با خدای توانا و شنوا که ذاتش خیر بی نهایت است، برابر می دانید؟!] (۷۶) غیب آسمان ها و زمین ویژه خداست، و کار برپا کردن قیامت برای او جز مانند یک چشم بر هم زدن یا نزدیک تر از آن نیست، یقیناً خدا بر هر کاری تواناست. (۷۷) و خدا شما را از شکم مادرانتان بیرون آورد در حالی که چیزی نمی دانستید، و برای شما گوش و چشم و قلب قرار داد تا سپاس گزاری کنید. (۷۸) آیا به پرندگان که در فضای آسمان، رام و مسخّر [فرمان او] هستند، ننگریستید که آنها را [از سقوط به زمین] جز خدا نگه نمی دارد؛ یقیناً در آن [وصفی که پرندگان دارند] نشانه هایی [بر توحید، ربوبیّت و قدرت خدا] ست برای گروهی که ایمان دارند. (۷۹)
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
شریعتی: ان شاء الله زندگی همه‌ی دوستان منور به نور صلوات و قرآن باشد خیلی فرصت نداریم روایت را بفرمایید و دعا بکنید
حاج آقا فرحزاد: پیغمبر عظیم الشان علیه و آله السلام فرمودند درخواست کننده را رد نکنید هر طور می‌شود و بعد فرمودند اگر فقرای دروغ گو نبودند هیچ غنی‌ای رستگار نمی‌شد یعنی این که این چند فقیر دروغ گو بلاگردان جان اغنیا شدند اغنیا پیش خدا عذر دارند اگر ما ده جا کمک نکردیم چون آدم‌هایی دورغ گویی بودند این هم یک لطف و رحمتی است چهار دروغ گو پیدا شدند جان اغنیا را خریدند یعنی یک جا جواب و عذر گذاشتند لذا حتی فقرای دروغ گو را هم رد کردن درست نیست یک مبلغ ناچیز بدهید کلا رد را خدا دوست ندارد. امیدواریم خدای متعال خدا به همه‌ی ما رحمت عنایت کند یک شنبه‌ی هفته‌ی آینده بنا بر قول معتبر تر شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام است هفتم صفر را فراموش نکنند و ولادت را بگذارند برای ایام دیگری که آخر های ماه ذی الحجه ولادت داریم آن ایام است در ولادت امام هفتم هم زمان شده بهتر است شهادت را احیا کنیم و برای امام حسن قدم برداریم خدا را قسم می‌دهیم به امام حسن مجتبی که ماه صفر ماه این بزرگوار است و برادر بزرگوارشان که از همه‌ی گرفتارها رفع گرفتاری بفرماید و دست دهنده و جود و سخاوت به همه‌ی عزیزان مرحمت کند.
