94/01/24-حجت الاسلام والمسلمین فرحزاد - (پاسخ به پرسش بینندگان)
موضوع برنامه: پاسخ به پرسش بینندگان
كارشناس:حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد
تاريخ پخش: 94/01/24
بسم الله الرحمن الرحیم و صل الله علی محمد و آله الطاهرین
شریعتی: سلام می‌گویم به همه‌ی شما خانم‌ها و آقایان آرزو می‌کنم در هر کجا هستید در این روزهای بهاری دل و جانتان بهاری باشد. خوشحالیم در این لحظات همراه شما هستیم و در کنار شما هستیم ابتدای برنامه تشکر می‌کنم از همه‌ی ملی پوشان تیم ملی کشتی آزاد در ایام میلاد با سعادت حضرت فاطمه‌ی زهرا و در آستانه‌ی عید بزرگ ولایت ایام میلاد با سعادت امام علی علیه السلام دل مردم ایران را شاد کردند. خیلی ممنون هستیم از آن‌ها به رسم دوشنبه‌ها خدمت حاج آقا فرحزاد عزیز هستیم سلام علیکم و رحمة الله
حاج آقا فرحزاد: علیکم السلام و رحمة الله بنده هم خدمت شما و همه‌ی بینندگان عزیز و مهربان عرض سلام دارم و این پیروزی را هم تبریک عرض می‌کنیم خدمت عزیزان ملی پوش باز جای تشکر دارد از همه‌ی عزیزانی که در روز ولادت و ایام روز مادر و همسر به همسر و مادرشان محبت و مهربانی کردند و آشتی کردند دغدغه‌های مادر و همسر را برطرف کردند من روز جمعه مسافرتی داشتم نزدیک بهشت زهرا داشتم می‌رفتم دیدم ترافیک عجیبی است بسیاری از عزیزان می‌رفتند به مادرهایشان سر بزنند و دیدم الحمدلله این تبلیغات اثر داشته خدا را شکر می‌کنیم از همه‌ی عزیزان تشکر می‌کنیم این ایام دغدغه‌های مادر و همسر را برطرف کردند قضایش را می‌توانند به جا بیاورند هیچ وقت دیر نیست خدمت به مادر و همسر و نزدیکان بهترین فرصت است برای همیشه
شریعتی: سلامت باشید خوش به حال همه‌ی آن هایی که از این روزها برای خانواده شان خاطره‌ی شیرین ساختند. در این ایام آقای فرحزاد قطعا دست پر هستند ببینم امروز برای ما چه ارمغان آورده اند
حاج آقا فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. خدمت همه‌ی بینندگان عزیز عرض می‌کنم ما به دغدغه‌های شما عزیزان و سوال‌ها و پیامک‌های شما توجه ویژه داریم به اضافه‌ی این که ما در طول تبلیغ هم جاهایی که مسافرت می‌رویم شفاها یا با نامه و پیام به ما مراجعه می‌کنند احیانا دغدغه هایی دارند مشکلاتی دارند مطرح می‌کنند و هر چند فقط روز چهارشنبه پاسخ به سوالات است ولی بقیه‌ی کارشناسان عزیز هم توجه دارند به پیام‌ها و خواسته‌های بیننده‌های عزیز جواب بدهند مباحثشان بر همین اساس شکل می‌گیرد اگر نمی‌توانیم به همه‌ی پیام‌ها یا نامه‌ها پاسخ بدهیم حداقل آن هایی که بیشترین سوال یا دغدغه‌ها هست سعی می‌کنیم بدون سوال و درخواست هم رسمی پاسخ بدهیم در یکی از سفرهای تبلیغی نامه‌ای را یک جوانی برای من نوشت چند ماه ذهن و قلبم را مشغول کرده بود دیدم این دغدغه‌ی بسیاری از جوان‌ها و نوجوان‌ها هم هست من پیشاپیش عذرخواهی می‌کنم اگر این نامه یک مقداری طولانی شاید باشد ولی دغدغه‌ی بسیاری از دخترها و پسرها و جوان‌ها در طول این چند سالی که در این برنامه بودیم است عزیزان حوصله بکنند من خودم اجازه دادم این نامه‌ی طولانی یک مقدار خوانده شود و این دغدغه‌های خانواده‌ها و بچه‌ها و جوان‌ها برطرف شود.
شریعتی: ان شاء الله این نامه مقداری طولانی است ولی من فکر می‌کنم جمله جمله اش خودش حرف دارد و قابل توجه است. من این نامه را می‌خوانم بعد ان شاء الله پاسخ و نظر حاج آقا را جویا شویم. بسم الله الرحمن الرحیم با عرض سلام و آرزوی سلامتی و موفقیت خدمت جناب حجة الاسلام والمسلمین استاد فرحزاد همیشه وقتی شما را می‌بینم حالت دوگانه‌ای به من دست می‌دهد از یک سو شور و شعف و سکینه‌ی درونی وجودم را می‌گیرد و از طرفی آه حسرت می‌کشم که چرا مثل شمایی را به عنوان پدر یا مرشد در کنار ندارم که به او تکیه بکنم. از خداوند متعال می‌خواهم یاری ام بکند که جز حقیقت چیزی را بر زبان جاری نکنم حضرت استاد من یک جوان بیست ساله هستم و در دریای خروشان دوران جوانی مستمسک و دستگیری به جز اهل بیت علیهم السلام و توکل به خداوند متعال ندارم که به آن چنگ بزنم شما به خوبی می‌دانید جوان در این ایام هم چون شخصی است که وارد دریایی پر خروش و مواج می‌شود که اگر شنا کردن در آن را نداند و ابزار و وسیله‌ی کافی به همراه نداشته باشد غرق شدن عاقبت محتوم او خواهد بود. خداوند منان را شاکرم که من و تمام برادران و خواهرانم در رشته و حیطه‌ی فعالیت خود موفق بوده و همیشه و همیشه احترام به پدر مادر که تکلیف شرعی و اخلاقی ما می‌باشد را حفظ کرده ایم و همگی در مواجه با ایشان دستبوس و مجری اوامر و منویاتشان هستیم مشکلات من و خانواده ام بیشتر ناشی از نگرش پدرم به دنیا و البته برداشت شخصی ایشان نسبت به دین در مورد زندگی دنیا است پدرم بازنشسته هستند و به همین دلیل همه‌ی ساعات روز در خانه هستند ایشان شخصی است که به نماز اول وقت حتی به جماعت مقید است نماز شب ایشان ترک نمی‌شود روزانه بالغ بر دو ساعت مشغول خواندن ادعیه و نماز و ما بقی ساعات شبانه روز را مشغول گوش دادن به رادیو معارف و صرف غذا هستند در این بین تقریبا هیچ سهمی از زمان برای خانواده تخصیص داده نشده اما دارای دلی پاک و تعبدی محکم به قوانین و احکام شرع مقدس است خانواده‌ی حقیقی پدرم در بیرون از خانواده شکل گرفته اند دوستان مسجدی و رفقای خارج از خانه خانواده‌ی اصلی پدرم هستند همیشه آرزو دارم که پدرم روزانه حداقل پانزده دقیقه از رادیو و آن اتاق جدا شود و پای حرف دل ما بنشیند آرزو دارم که برای دقیقه‌ای پدرم مانند دوستان مسجدی اش با ما برخورد بکند خدا می‌داند که من نیاز به مشاوره و صحبت با پدرم دارم هزاران حرف و خواسته دارم که مقتضای سن من است و تنها محبت و تدبیر پدر می‌تواند آن را چاره بکند همان طور که در سایر دوستانم این نعمت را به وضوح می‌بینم. استاد فرحزاد شما بفرمایید اگر من با پدرم صحبت و درد دل و مشورت نکنم با چه کسی هم کلام شوم مگر نه این که پدر راهنمای دلسوز است که خوب و بد را از هم می‌شناسد پس چرا من و برادران و خواهرانم از این نعمت محروم هستیم چرا هیچ وقت طعم پدری مهربان و دلسوز را نچشیده ایم تمام حرف‌های ما در خانه با پدرمان محدود به همین احوال پرسی‌ها است اول صبح سلام و خداحافظ برای رفتن به بیرون و بعد از برگشت هم سلام و خسته نباشید و روز بعد هم همین طور ما حتی نمی‌توانیم با پدرمان درباره‌ی خودمان صحبت کنیم پدرم صحبت‌های معمولی خود را هم با لحنی عصبانی و ابرویی گره خورده به ما می‌گوید ایشان به شدت از انتقاد و ابراز مخالفت ناراحت شده و با حالتی تند با شخص منتقد و مخالف برخورد می‌کند باور کنید اگر در مسئله‌ی با پدرمان مخالفت کنیم مدت‌ها همین احوال پرسی‌های سرد و بی روح هم قطع می‌شود و حجابی بزرگ بین ما ایجاد می‌شود هر چقدر هم عذرخواهی می‌کنیم و به اشتباه خودمان اعتراف می‌کنیم افاده نمی‌کند رفتار پدرم با مادرم هم از آن مسائلی است که روح همه‌ی اعضای خانواده را متألم کرده ایشان گاهی در جمع نیش و کنایه‌ها و تشرهایی را به مادرم می‌زند که ما از خجالت آب می‌شویم و مادرمان هم از فرط ناراحتی از جمع خارج می‌شود و جز درد دل با خدا راه حلی ندارد پدرم به ندرت به مسافرت و تفریح می‌شود و به تبع ایشان خانواده هم از این مسائل محروم هستند اما روابط اجتماعی ایشان با فامیل در حد پایین و از باب رفع تکلیف است ایشان ادامه می‌دهند آن طور که عقل ناقص من می‌فهمد پدر من دچار یک رهبانیت ساخته‌ی ذهن خود شده که از قضا آن را خواسته‌ی اسلام و مطابق با دستورات شرع مقدس می‌داند پدرم در خانه خنده رو و بشاش است ولی خانه برای ایشان مثل محکمه‌ای است که حکم هایش از پیش صادر شده و ما همیشه محکوم و مجرم شناخته می‌شویم بی آن که مجالی برای ارائه‌ی بینه داشته باشیم مگر نه این است که حضرت صادق علیه السلام فرمودند نباید دلزدگی و کراهت در عبادت به وجود آورد اما پدرم طوری رفتار می‌کند که همگی دچار دلزدگی نسبت به این نحو عبادت شده ایم ما به دین و تعلیمات شرع مقید هستیم اما به اسلام نابی که احکامش را خوانده و شنیده ایم نه اسلامی که از پدرمان می‌بینیم به لطف خداوند واجبات و محرمات را مقید هستیم و در مستحبات هم تا جایی که بتوانیم عمل می‌کنیم رفته رفته می‌بینیم که روابط خوب ما هم به دلیل این نوع رفتارهای پدرمان رو به سردی گراییده است. می‌دانم که تمام سعادت دنیا و آخرت در گرو احترام به پدر مادر است به همین جهت تا به حال تا آن جا که توانسته ام احترام پدرم را نگه داشته ام همیشه مطیع ایشان بوده ام اما حاج آقای فرحزاد دیگر کاسه ام لبریز شده می‌دانم که این امتحان امتحان الهی است و در این امتحان باید به خداوند متعال توکل کرد می‌دانم امام صادق علیه السلام حتی به آن جوان تازه مسلمان فرمود باید احترام مادر مسیحی ات را هم حفظ کنی و به ایشان محبت کنی اما ظرفیت من محدود است و کم من جوانم و هزاران دغدغه و آرمان و مسئله دارم که همه‌ی آن‌ها تحت تاثیر رابطه‌ی من با پدرم قرار گرفته ایشان از یک چیزی می‌ترسند گفتند خوف آن را دارم که با تندی نسبت به پدرم هر چه در این دنیا رشته بودم پنبه شود خدا می‌داند هر وقت از پدرم آزرده می‌شوم برای این که رو در روی ایشان نایستم سوار موتور می‌شوم و در راه با گریه و ناله با خداوند متعال درد دل می‌کنم اما مگر حضرات معصومین نفرمودند که خوشرویی و اخلاق خوب از نشانه‌های مومن است مگر نفرمودند به انسان خوش اخلاق ثواب شخص روزه دار و نماز گزار را می‌دهند مگر صحابی پیامبر به دلیل بداخلاقی با خانواده اش دچار عذاب قبر نشد پس چرا که پدرم که مقید به احکام است به این امور توجه نمی‌کند؟ در حالی که بارها و بارها کارشناسان رادیو معارف و شخص شما در برنامه‌ی سمت خدا این مطالب را بیان فرموده اید ایشان در خاتمه می‌گویند امر خودم را به خداوند واگذار کرده ام زیرا او نسبت به احوال بندگان آگاه است از شما می‌خواهم که مرا راهنمایی بکنید و در برنامه‌ی سمت خدا که پدرم مشتری پر و پا قرص آن است در این مورد صحبت بکنید و دعا بکنید که عاقبتم ختم به خیر شود. این‌ها همه اش درد دل بود عذرخواهی می‌کنم از تسدیع اوقات حضرت عالی و برنامه و به همین مقدار اکتفا می‌کنم. خیلی ممنون از این دوست عزیز. حاج آقای فرحزاد بفرمایید.
حاج آقا فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم من عذرخواهی می‌کنم از بینندگان عزیز تأثر آور بود نامه‌ی این جوان و نمونه‌های این نامه را در پیام‌ها داشتیم فراز فرازش دردناک بود چند ماه فکر و دل من را این نامه مشغول کرد که تأثر من از این بیشتر بود که طرف مقابل یک آدمی است که سمت خدا را می‌بیند رادیو معارف گوش می‌دهد و البته خودش اشاره کرده روی جهالت و نادانی و حالت رهبانیت و دل پاکی دارد خودش گفته پدرم یعنی بدجنس نیست ولی توجه ندارد از روی غفلت و بی توجهی است ما نمونه‌های دیگری در همین هفته هم داشتیم که بعضی از همسران گلایه‌ی شدید داشتند از شوهر یا به عکس آقایان از خانم‌ها که در طول سی چهل سال زندگی در کنار هم زن و شوهر زندگی کردیم دریغ از یک کلمه‌ی محبت آمیز دریغ از یک دوست دارم دریغ از این که یک جوراب یک هدیه‌ی ناقابل به عنوان هدیه برای ما تهیه بکنند و دل آن‌ها را شاد بکنند واقعا من می‌دانم خیلی از بیننده‌ها شاید اشکشان در آمده واقعا گریه کردند برای این جوان و مظلومیت این جوان و نکته‌ی آخر گفت من سوار موتور می‌شوم و می‌روم بیرون گریه می‌کنم من را خیلی متأثر کرد چرا ما باید این طور باشیم؟ واقعا دین ما که پیغمبر ما همه اش یک پارچه محبت است یک پارچه مهربانی است یک پارچه خدمت به دیگران است خدمت به بندگان خدا است اصلا یک بزرگ ترین مشکلی که ما داریم این است که فکر می‌کنیم فقط باید خدا را دوست داشته باشیم و پیغمبر و امامان و بقیه بیگانه اند یعنی ما روایت داریم هر کس که خدا را بیشتر دوست دارد به بندگان خدا هم باید بیشتر عشق بورزد به همسر به مادر به پدر به نزدیکانش به قول بزرگی فرمودند این نمی‌شود که کسی بگوید من خدا را دوست دارم ولی بنده هایش را دوست ندارم همسرم را دوست ندارم مادرم را دوست ندارم نمی‌شود محبت خدا جدا از محبت بندگان خدا نیست.
شریعتی: یک وقت هایی ما غفلت می‌کنیم که توجه نمی‌کنیم به آن ها.
حاج آقا فرحزاد: بله این شخص قطعا جزء همین‌ها است یکی دو ساعت به رادیو معارف یا قرآن یا زیارت عاشورا یا دعا دل می‌دهد یا با دوستان بیرون و هیئتی‌ها دل می‌دهد توجه می‌کند ولی فکر می‌کند دین خلاصه شده در همین. در حالی که توجه به نزدیکان جزء اساس دین است و حقیقت دین است و مغز دین است این که پیغمبر خدا می‌فرماید یک کسی با همسرش بنشیند بالاتر است از اعتکاف در مسجد النبی است این خیلی موضوع مهمی است یعنی بالاتر است نه معادل است دین ما تک بعدی نیست به همه‌ی ابعادش توجه داشته باشیم یکی از بالاترین عبادت‌ها و راه‌های تربیتی این است که ما به همسرمان به خانواده مان به بچه هایمان دل بدهیم محبت بکنیم نوازش بکنیم کلام نورانی از مولا امیرالمومنین علی علیه السلام است حضرت فرمودند الْمُؤْمِنُ مَأْلُوفٌ وَ لَا خَيْرَ فِيمَنْ لَا يَأْلَفُ وَ لَا يُؤْلَفُ (اصول کافی، جلد 4، صفحه 313) یک علامت مومن این است که با اطرافیانش با نزدیکانش الفت می‌گیرد انس می‌گیرد دل می‌دهد توجه می‌کند و این تعبیر خیلی تند است لا خیر یعنی نفی نکره می‌گویند در سیاق نفی افاده‌ی عموم می‌کند یعنی هیچ خیری در آن نیست نه این که یک ذره خیر ندارد یعنی لَا خَيْرَ فِيمَنْ لَا يَأْلَفُ کسی که ارتباط برقرار نمی‌کند با یک انسان دیگر با مادر همسر اولاد فامیل پدر مادر شاگرد دوست استاد همسایه بیگانه است انزوا گرا است یا خودخواه است یا خودمحور است یا درون گرا است به تعبیر امروزی‌ها در این خیری نهفته نیست خیر این است که انسان بتواند ارتباط با دیگران برقرار بکند به آن‌ها محبت بکند نوازش بکند توجه بکند اگر هم کاری نمی‌تواند بکند مثلا یک خانم یا آقا یا پدری نمی‌تواند هزینه هایی که خواسته‌ی همسر یا فرزندانشان است را تامین بکند ولی بیاید برای آن‌ها یک جلسه‌ی خیلی دوستانه و محبت آمیز بگذارد برای آن‌ها شرح بدهد درآمد من این است گاهی دو شغل سه شغل دارند ولی به این جهت است که من نمی‌توانم آن‌ها ممکن است همراهی اش بکنند کمک بکنند ما داشتیم پدری شرح داده بچه رفته قلکش را آورده شکسته گفته من باید کمک بکنم
شریعتی: نفس این شرح دادن خودش توجه است
حاج آقا فرحزاد: بله توجه است هم این که درد دل‌ها گفته می‌شود سبک می‌شوند راحت می‌شوند مشکلات تقسیم می‌شود این که ما توجه بکنیم محبت بکنیم نوازش بکنیم خون گرم باشیم اهل رفت و آمد باشیم پیغمبر ما صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند که اَفاضَلَکُم یعنی برترین شما چه کسانی هستند؟ اَحسَنَکُم اَخلاقاً (اصول کافی، جلد 2، صفحه 102) آن هایی که اخلاقشان از همه بهتر است ما یکی از معیارهایی که اشتباه می‌گیریم فکر می‌کنیم کسی که زیاد عبادت می‌کند زیاد ذکر می‌گوید زیاد دعا می‌خواند این هیچ در روایات ما معیار نیست چون ممکن است یک کسی عادت کرده حتی ممکن است عبادت بدعتی درست کرده حال خوبی هم پیدا کرده شیطان کمک می‌کند شیطان شش هزار سال عبادت کرد ولی چون تواضع نداشت ادب نداشت فروتنی نداشت خفض جناح نکرد بال هایش را نیاورد پایین زیر حضرت آدم پهن بکند سجده نکرد این همه اش پودر شد به عبادت‌ها تکیه نکنیم عبادت معیار نیست می‌فرماید برترین‌های شما آن هایی هستند که اخلاقشان از همه بهتر است یعنی خانواده‌های ما همسران ما بچه‌های ما ارباب رجوع ما چه درباره‌ی ما نظر می‌دهند؟ این خیلی مهم است بعد فرمودند الموطِئون اَکنَافًا آن هایی که متواضع اند خون گرم فروتن اند شانه هایشان را می‌آورند پایین نرم هستند. اشاره کردند بچه‌های این خانواده یا همسر این خانواده می‌خواهد یک انتقاد بکند یا درخواست بکند با ترش رویی و قهر و جدایی مواجه می‌شوند چرا ما باید این طور باشیم چرا اجازه ندهیم طرف انتقاد بکند درد دلش را بگوید مشکلش را بگوید چه کسی از پدر و مادر به ما نزدیک تر است؟ چه کسی از فرزند که پاره‌ی تن و جگر ما است به ما نزدیک تر است؟ همسر که من معتقدم از فرزند هم به یک معنا نزدیک تر است چهل پنجاه سال بیشترین زندگی مان با همسر است بچه‌ها بزرگ می‌کنند ازدواج می‌کنند می‌روند پانزده سال بیست سال مهمان ما هستند ما هم ده پانزده سال مهمان پدر مادر هستیم بعد زندگی مشترک ما بیشتر با همسر است چرا باید بین ما جدایی باشد طلاق عاطفی باشد نتوانیم با هم یکی شویم درد دل هایمان را بیان کنیم در صورتی که دین ما همه اش پر از محبت است پیغمبر ما فرمود بهترین شما آن هایی هستند که نرم و ملایم اند الذین یَالِفُون و یؤلَفُون هم الفت می‌گیرند هم الفت می‌دهند هم ما خودمان بتوانیم ارتباط برقرار کنیم هم به آن‌ها اجازه‌ی ارتباط به خودمان بدهیم بعد فرمودند توطأ رِحالهم آن هایی که در خانه شان اهل رفت و آمد هستند مثل این آقا که خیلی اهل رفت و آمد و مهمانی اهل مسافرت تفریح اهل گپ و گفتگو نیست این‌ها خیلی بد است مومن اهل گپ و گفتگو و انس و مذاکره است اهل معاشرت است انس می‌گیرد راه می‌دهد مخصوصا به نزدیکانش یک روایت زیبایی دیدم برایم خیلی قشنگ بود این روایت حضرت داود علی نبینا و آله و علیه السلام فرزندشان سلیمان پیغمبر است که او هم به پیغمبری رسید موقعی که فرزندشان هنوز به پیغمبری نرسیده بودند یا جوان بودند یا نوجوان بودند خواستند ایشان را امتحان بکنند یک محکی برسند که ببینند به بلوغ و رشد فکری رسیده یا نرسیده سوال قشنگی کردند و پاسخش خیلی زیبا بود برای من. هم سوال زیباست هم پاسخش. این کتاب محبت زنان و کودکان که بارها معرفی کردیم عزیزان بخوانند در مقدمه‌ی کتاب این روایت از بس شیرین بود در مقدمه‌ی کتاب آوردیم. حضرت داود علیه السلام به فرزندش سلیمان پیغمبر می‌خواست محک بزند فرمود أيُّ شَيءٍ أحلى ؟ (جامع الاحادیث) در عالم چه چیزی از همه چیز شیرین تر است ما شیرینی خیلی داریم چیزهای با حلاوت و شیرینی‌های مادی و معنوی منظورشان شیرینی معنوی بوده چه چیزی خیلی شیرین و خوشمزه است و خیلی آرامش دهنده و خیلی گوارا است این سوال خیلی سوال مهم و قشنگی است در این همه دستگاه خلقت چه چیزی از همه شیرین تر است؟ از همه چیز شیرین تر برای روح و جان و حقیقت ما چیست خیلی جواب قشنگی دادند در یک کلمه. حضرت سلیمان بی خود نیست خدا انتخابش کرد ما تو را خلافت به تو دادیم حکومت به تو دادیم ملکی به تو دادیم که به احدی در عالم ندادیم حضرت سلیمان عرضه داشت المَحَبَّةُ چیزی در عالم شیرین تر از محبت نیست که آن قدر حضرت داوود پدرش خوشحال شد فَرِحَ و تَبَّسمَ شاد شد باز شد یک کلمه به بیننده‌های عزیز عرض می‌کنم واقعا چیزی حقیقت عالم قسم که شیرین تر از محبت نیست ما خدا را دوست بداریم خدا ما را دوست بدارد «يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ» (مائده/54) ما پیغمبر و امامان را دوست بداریم آن‌ها هم ما را دوست بدارند ما همسر فامیل نزدیکانمان را دوست بداریم آن‌ها ما را دوست بدارند استادها شاگردهایشان را دوست بدارند شاگردها استادهایشان را دوست بدارند زمان ظهور امام زمان زمان ظهور محبت است یعنی واقعا شیرینی گوارا تر اگر تمام عالم جمع شوند بهترین امکانات را به یک خانواده‌ای بدهند هر چیزی که بگویی از غذا خوراک پوشاک همه چیز ولی در آن محبت نباشد آن خانه سرد باشد بعضی خانه‌ها هستند این قدر شکیل است این قدر زیبا است دکور مبلمان پرده ولی داخل آن تاریک و ظلمت است روح ندارد یکی از رفقای ما می‌گفت در همین بالاشهر تهران فامیلی داشتیم از رفقای وعاظ است هیچ وقت ما را دعوت نمی‌کرد چون میلیاردر بود اصلا سنخیت مادی با ما ندارد یک بار دعوت کرد من رفتم و خیلی همه‌ی هستی ام را بفروشم می‌گفت شاید یک متر خانه‌ی او را نتوانم بخرم زمین و خانه‌ی ویلایی کذایی. گفت من رفتم نشستم گفتم هیچ وقت شما ما را دعوت نمی‌کردی چطور شد دعوت کردی خانمش درد دل کرد گفت خانم من من را وادار کرده گفته فامیلت روحانی است دعوت کن من چند کلمه با او صحبت کنم. به من گفت شما روحانی هستی واعظ هستی سید هم هست. گفت شوهر من بهترین ماشین بهترین خانه بهترین لباس بهترین طلا همه چیز دارد برای من هم خریده ولی چیزی که ن دارد عشق است چیزی که ندارد محبت است توخالی است امان و دریغ از این که به من یک محبت بکند خوش اخلاقی بکند من این‌ها را نمی‌خواهم. محبت روح است اتفاقا دنبال همین روایت هم داریم حضرت سلیمان علیه السلام وقتی که عرض کرد المحبه دنباله اش این است و هِيَ رَوحُ اللّه ِ بَينَ عِبادِهِ یعنی این محبت روح خدا در میان بندگان است یعنی جان می‌دهد زنده می‌کند یا رحمت خدا در میان بندگان است یعنی این محبت است که آرامش آسایش می‌دهد یک زن و شوهر اگر همه‌ی امکانات را به آن‌ها بدهی ولی بین آن‌ها محبت و یگانگی نباشد این اشعاری که می‌گوید.
هم زبانی خویشی و پیوندی است * * * یار با نامحرمان چون بندی است
ای بسا هندو و ترک هم زبان * * * ای بسا دو ترک چون بیگانگان
پس زبان محرمی خود دیگر است * * * هم دلی از هم زبانی خوشتر است
این دل هایمان یکی شود مهم است و الا جسم هایمان کنار هم باشد حالت تنفر و بیگانگی و ارتباط روحی برقرار نشود این چه فایده دارد.
شریعتی: چقدر این طوری از بی محبتی چقدر زندگی‌ها سرد می‌گذرد ثانیه‌ها کند می‌گذرد.
حاج آقا فرحزاد: شاید هفته‌ای نباشد که در این پیام‌ها ما پیام هایی داریم متعدد که بعضی از آقایان با بیرون از خانه ارتباط برقرار کرده اند یا خانم‌ها ارتباط برقرار کرده اند یا بچه‌های ما به جای این که با ما انس بگیرند با دوست دختر یا پسر محرم یا نامحرم که نامحرمش خیلی بد است محرمش هم که باید ببینیم تا چه اندازه شرعی است چرا این طوری است؟ بستر را ما فراهم نکردیم جاذبه‌ی عشق و محبتی که باید مادر و پدر بیننده‌های عزیز مادران پدران عزیز اگر من با بچه ام دوست نشوم رفیق نشوم با بچه ام پسرم دخترم او می‌رود با بیگانه دوست و رفیق می‌شود محبت خوراک روحی قلبی ماست ما نیاز داریم کلمه‌ی انسان از انس است بدون انس انسان نمی‌تواند زندگی بکند المُومنُ لا یَأنِسُ اِلّا بِاللهِ اَو بِمُومن مِثلِهِ نمی‌توانیم به کسی بگوییم از اکسیژن استفاده نکن غذا نخور آب نخور محبت مثل آب است مثل آب روان است نیاز بدن ما آب است روح ما هم احتیاج به محبت دارد آن محبت را اگر ما زن و شوهر پدر مادر به اولاد و اولاد به پدر مادر اشباع نکنیم جاذبه را انجام ندهیم این خانه مرده می‌شود این دختر پسر می‌روند با بیگانه ارتباط برقرار می‌کنند مشکلات و درددلشان را سفره‌ی دلشان را آن جا باز می‌کنند چرا باید بیگانه‌ها بچه‌های ما را بقاپند.
شریعتی: خیلی نکات خوبی را می‌شنویم ولی ریشه اش کجاست چرا سخت ما است که محبت بکنیم به خانواده مان به فرزند همسرمان. من به حال دوست جوانمان خیلی غبطه خوردم با چه ادبیاتی با چه متانتی باز هم از پدرش که با این که دلش پر بود خیلی مودبانه گفت. چه می‌شود این پدر محبتش را از این فرزند بسیار خوبش دریغ می‌کند چرا این قدر سخت است.
حاج آقا فرحزاد: ریشه اش بحث‌های مفصلی که یک کتاب معرفی کردید همان منیت‌ها است یعنی ما یک چهارچوب هایی برای خودمان درست کردیم یک دینی برای خودمان درست کردیم روی همان چارچوب‌ها حرکت می‌کنیم من متدین ام من حجت الاسلام ام من حزب اللهی ام من دکترم پروفسور روان شناس است با خانمش دعوا دارد یعنی عمل نکرده خودش کارشناس است ولی خانمش ناراحت است متدین به دینی که خودمان ساختیم و یکی هم عمل نمی‌کنیم در دستورات دین ما فراوان است مهربان باشیم خوش اخلاق باشیم نکته‌ی خیلی قشنگی آقای دولابی خدا رحمتشان کند می‌فرمودند خیلی جالب بود ایشان می‌فرمودند ما یک عدل داریم یک احسان و فضل داریم که مغز دین ما و روح دین ما و جان دین ما آن فضل و احسان است آن محبت است ایشان مثل خیلی خوبی می‌زدند می‌فرمودند الآن شما با یک کاسبی در محل رفت و آمد دارید چیز به اندازه می‌خرید به اندازه پول می‌دهی به اندازه جنس می‌دهد بی انصاف نیست ظالم نیست جنس بد به شما نمی‌دهد چهار پنج سال شما با یک نانوا سوپری محل میوه فروش رفت و آمد داری پول به اندازه می‌دهی به عدل او هم جنس به شما می‌دهد هیچ کدام اجحاف نمی‌کنید سر وقت شما می‌دهی او هم به اندازه به شما می‌دهد عدل هم است ولی این ارتباط هیچ وقت بین شما ایجاد نمی‌کند نکته‌ی خیلی قشنگی است ولی اگر شما یک موقع در خانه ات یک آش درست کردی یا یک سوغاتی از جایی آوردند از این کاسب از این نانوا خوشت آمده می‌گویی این کاسب خوش اخلاق است مهربان است من برای او این سوغاتی را ببرم این سوغاتی را برای او می‌بری ده سال شما با عدل به او رفت و آمد کردی ارتباط ایجاد نشده سلام علیک خداحافظ شما ولی شما یک چیزی هدیه می‌بری او از این به بعد به شما وابسته می‌شود «إِنَّ اللَّـهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ» (نحل/90) احسان بالاتر از عدل است به یک معنا مستحبی که محبت آور باشد هدیه‌ای که محبت آور باشد نمک گیر بکند شما بعد از این می‌آید به شما احترام می‌گذارد سلام علیک می‌کند گل میوه را جدا می‌کند نان خوب به شما می‌دهد دیگر آن کاسب مرید شما می‌شود وابسته به شما می‌شود گاهی هم آن کاسب شروع به این کار می‌کند یک موقعی می‌آید می‌بیند مشتری اش خوش اخلاق است می‌بیند یک میوه‌ی نوبری آورده اند جدا می‌کند به شما که مشتری هستی هدیه می‌دهد شما را به خودش وابسته می‌کند گاهی می‌روید بیست محل آن طرف تر ولی وابسته هستید از او جنس می‌خرید احسان محبت کار زدن محبت آدم را پاگیر نمک گیر می‌کند و این پیوند دوستی ایجاد می‌کند می‌کشد هر جا که خاطر خواه اوست. این جمله‌ی قشنگی است از اساتیدی که استفاده کردیم بیاییم با خدا خداوکیلی رفیق شویم اگر رفیق شویم یکی از اسم‌های خدا رفیق است بهترین رفیق خداست یَا شَفِیقُ یَا رَفِیق (دعای جوشن کبیر) این رفق و مدارا و تحمل اگر با خدا رفیق شدیم راحت گناهان ما را می‌بخشد راحت عبادت‌های ما را قبول می‌کند به شرطی که رفیق شده ایم یعنی با او قهر نکنیم یک مصیبت الآن پیام هایی داشتیم مادرم از دنیا رفته من دیگر نماز نمی‌خوانم با خدا رفیق نیست اگر رفیق باشد قهر نمی‌کند بیاییم با پدر مادرمان منهای جایگاه پدر مادری جدا بچه‌ها با پدر مادر رفیق شوند درد دل هایشان را بگویند این نکته هم نکته‌ی قشنگی است بزرگی اشاره می‌کردند می‌فرمودند گاهی این سوالی که شما فرمودید گاهی ما به طرف میدان نمی‌دهیم مثلا شوهر ما می‌آید خانه از اداره مشکلاتی بوده درد دل هایی بوده می‌گوید ما به ذوقش می‌زنیم اجازه نمی‌دهیم یا می‌گوید خانمی به من نامه نوشت پیامک داشت دیگر قهر می‌کنیم جستجو بکنیم ببینیم چه بوده دنبالش را بگیریم مقابلش قرار نگیریم در غیر این صورت او پنهان کاری می‌کند همراه شویم بچه می‌آید من مشق هایم را از روی دوستم نوشتم یا کلک زدم و در امتحان فلان کار را کردم فوری قهر نکنیم درگیر نشویم به او میدان بدهیم نوازش بکنیم بگذاریم درد دلهایش را بگوید اگر ما به ذوقش زدیم هم دلی همراهی نکردیم تا یک حدودی که کم کم از دلش در بیاوریم این دیگر مخفی کاری می‌کند جرئت نمی‌کند حالت هم انتقاد پذیری مان زیاد شود هم میدان بدهیم درد دل هایش را بگوید من مسافرتی می‌رفتیم خدمت استاد بزرگواری بودیم شرمم می‌آید اسمش را بیاورم بوی غیبت از همسرش است پیرمرد هشتاد نود ساله محلی که ما رفتیم یک خانمی از کربلا آمد یک مهری به این بزرگوار هدیه داده بود ایشان از جیبش در آوردند گفتند خانمی به من هدیه داده مهر هم شکل قلب بود این خانم عصبانی شد گفت معلوم می‌شود ردت انداخته مهلت بده اجازه بده به آدمی که هشتاد نود سالش است نه این دنبال کسی است نه کسی می‌تواند دنبال او باشد می‌خواهم بگویم حساسیت‌های بی جا را ارائه ندهیم ما زن و شوهر هستیم در جای خودش احکام زن و شوهر ولی با هم دوست شویم ظرفیت هایمان را بالا ببریم اگر با هم دوست نشدیم خودمان را در محبت اشباع نکردیم گپ و گفتگو نزدیم این خانم می‌رود با یکی دیگر تماس می‌گیرد یا با یک پیامک کسی دلش را می‌برد یا آقایی که همسرش او را اشباع نکرد همین طور است نگرانی هایی که در خانواده‌ها هست ما هر هفته پیامک داریم مال این است که ما در محبت و مذاکره و همدلی و یگانگی با هم دوست و رفیق نمی‌شویم دل نمی‌دهیم قلوه نمی‌گیریم گپ و گفتگو نمی‌زنیم
شریعتی: مهارت هایش را هم یاد نمی‌گیریم.
حاج آقا فرحزاد: بله
شریعتی: خیلی ممنون. فکر می‌کنم زمان زیادی نمانده تا سیزده رجب روز میلاد حضرت علی علیه السلام و روز پدر این هدیه‌ی حاج آقای فرحزاد بود به پدرهای عزیز و بزرگوار که اگر رویه‌ی این طوری دارند تغییر رویه بدهند و خودشان بهترین هدیه‌ها را به همسرانشان و فرزندانشان بدهند ان شاء الله شایسته‌ی تکریم باشند به معنای واقعی کلمه. امروز صفحه‌ی 415 مصحف شریف آیات ابتدایی سوره‌ی مبارکه‌ی سجده در سمت خدای امروز تلاوت می‌شود لحظه لحظه‌ی زندگی مان به برکت آیات نورانی قرآن توأم با محبت باشد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
الم ﴿١﴾ تَنزِيلُ الْكِتَابِ لَا رَ‌يْبَ فِيهِ مِن رَّ‌بِّ الْعَالَمِينَ ﴿٢﴾ أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَ‌اهُ بَلْ هُوَ الْحَقُّ مِن رَّ‌بِّكَ لِتُنذِرَ قَوْمًا مَّا أَتَاهُم مِّن نَّذِيرٍ مِّن قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ ﴿٣﴾ اللَّـهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْ‌شِ مَا لَكُم مِّن دُونِهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا شَفِيعٍ أَفَلَا تَتَذَكَّرُ‌ونَ ﴿٤﴾ يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْ‌ضِ ثُمَّ يَعْرُ‌جُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُ‌هُ أَلْفَ سَنَةٍ مِّمَّا تَعُدُّونَ ﴿٥﴾ ذَلِكَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْعَزِيزُ الرَّ‌حِيمُ ﴿٦﴾ الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنسَانِ مِن طِينٍ ﴿٧﴾ ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِن سُلَالَةٍ مِّن مَّاءٍ مَّهِينٍ ﴿٨﴾ ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِن رُّ‌وحِهِ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَّا تَشْكُرُ‌ونَ ﴿٩﴾ وَقَالُوا أَإِذَا ضَلَلْنَا فِي الْأَرْ‌ضِ أَإِنَّا لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ بَلْ هُم بِلِقَاءِ رَ‌بِّهِمْ كَافِرُ‌ونَ ﴿١٠﴾ قُلْ يَتَوَفَّاكُم مَّلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ثُمَّ إِلَى رَ‌بِّكُمْ تُرْ‌جَعُونَ ﴿١١﴾
ترجمه:
بسم الله الرحمن الرحيم
الم (۱) نازل کردن این کتاب که هیچ تردیدی در [وحی بودن] آن نیست، از سوی پروردگار جهانیان است. (۲) آیا [مشرکان لجوج] می گویند: [پیامبر] آن را از نزد خود ساخته و پرداخته [و به خدا نسبت داده است؟ چنین نیست] بلکه آن [کتابی] حق و درست است [که] از سوی پروردگارت [نازل شده است]، تا به مردمی که پیش از تو هیچ بیم دهنده ای برای آنان نیامده است بیم دهی تا هدایت یابند. (۳) خداست که آسمان ها و زمین را و آنچه را میان آنهاست در شش روز آفرید، سپس بر تخت فرمانروایی و تدبیر امور آفرینش چیره و مسلط شد. برای شما جز او هیچ یاور و شفاعت کننده ای نیست، [با این حال] آیا متذکّر و هوشیار نمی شوید؟ (۴) [همه] امور را [همواره] از آسمان تا زمین تدبیر و تنظیم می کند، سپس در روزی که اندازه آن به شمارش شما هزار سال است به سوی او بالا می رود. (۵) این است [پروردگار] دانای نهان و آشکار که توانای شکست ناپذیر و مهربان است، (۶) همان کسی که آنچه را آفرید نیکو ساخت، و آفرینش انسان را از گِل آغاز کرد، (۷) سپس نسل او را از چکیده ای از آب پست و بی مقدار قرار داد، (۸) آن گاه او را [از جهت اندام] درست و نیکو نمود، و از روح خود در وی دمید و برای شما گوش و چشم و قلب آفرید در حالی که اندک سپاس گزاری می کنید. (۹) و [منکران لجوج] گفتند: آیا زمانی که [پس از مردنمان بدن ما ریز ریز شد و پوسید و] در زمین گم شدیم، آیا به راستی ما در آفرینشی جدید خواهیم آمد؟ [نه اینکه این لجوجان متکبر فقط منکر قدرت حق باشند] بلکه آنان منکر دیدار [قیامت و محاسبه اعمال به وسیله] پروردگارشان هستند، (۱۰) بگو: فرشته مرگ که بر شما گماشته شده است [روح] شما را می گیرد، سپس به سوی پروردگارتان باز گردانده می شوید. (۱۱)
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
شریعتی: خوشحالیم همراه شما هستیم. نکته‌ی صلوات بر محمد و آل محمد را حاج آقای فرحزاد بفرمایند و بعد هم اشاره‌ی قرآنی امروز را.
حاج آقا فرحزاد: در روایت داریم ذکر صلوات و مداومت بر صلوات انسان را دوست خدا می‌کند یعنی خود صلوات محبت می‌آورد دوستی می‌آورد رفاقت می‌آورد هم دوستی با خدا هم با پیغمبر و آل پیغمبر و لذا در روایت داریم چون حقیقت چهارده معصوم قبل از این عالم هم بوده انبیاء سابق توسل پیدا می‌کردند خدا را به وجود این‌ها قسم می‌دادند واسطه‌ی اول فیض چهارده معصوم اند در روایت داریم حضرت ابراهیم علیه السلام را خدا خلیل خودش انتخاب کرد لِكَثْرَةِ صَلاتِهِ علي محمّدٍ وأهلِ بيِتهِ صلواتُ اللهِ عَلَيهم (وسائل الشیعة، جلد7، صفحه 194). اللهم صل علی محمد و آل محمد به کثرتش هم عنایت داشته باشید چون زیاد صلوات بر محمد و آل محمد می‌فرستاده.
شریعتی: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. اشاره‌ی قرآنی امروز را بفرمایید.
حاج آقا فرحزاد: آخرین آیه‌ای که از این صفحه تلاوت شد خدای متعال می‌فرماید »قُلْ يَتَوَفَّاكُم مَّلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ثُمَّ إِلَى رَ‌بِّكُمْ تُرْ‌جَعُونَ» (سجده/11) پیغمبر به آن‌ها بگو توفی یعنی دریافت کامل یعنی در موقع مردن خدا روح را به نحو کامل از بدن جدا می‌کند چون موقع خوابیدن هم عضوی از روح ما روح ناطقه‌ی ما جدا می‌شود چشم ما نمی‌بیند گوشش نمی‌شنود ولی در موقع مردن کل روح گرفته می‌شود این را می‌گویند توفی یعنی کامل روح را از بدن جدا کردن. روح را از بدن جدا می‌کند آن ملک الموتی که موکل شما است در بعضی از آیات داریم که خدا روح را از بدن می‌گیرد در بعضی از آیات داریم ملائکه توفی می‌کنند در این آیه داریم که ملک الموت این کار را می‌کند این‌ها با هم منافات ندارد در واقع خدای مهربان فرمانده اصلی است بعدش به ملک الموت فرمان می‌دهد ملک الموت هم نیروهای فراوانی دارد ما در روایت داریم سوال کردند در جای جای دنیا در یک لحظه افراد گوناگون از دنیا می‌روند چطور؟ می‌فرمایند این‌ها اعوان و انصار دارد مثل سربازهای ملک الموت هستند که آن‌ها می‌روند قبض روح می‌کنند «ثُمَّ إِلَى رَ‌بِّكُمْ تُرْ‌جَعُونَ» بدانید به پروردگارتان برمی‌گردد رجوع یعنی آن جا بودید دوباره برمی‌گردید روح شما به ملأ اعلی در نزد خدای متعال بازگشت می‌کند.
شریعتی: خیلی ممنون نکات خیلی خوبی را در بخش ابتدایی گفتگویمان شنیدیم این که محبت چه‌ها که نمی‌کند و بهترین و موثر ترین شیوه تر شیوه‌های تربیتی است که در جلسات گذشته هم شما اشاره کردید جمع بندی فرمایشات شما را می‌شنویم.
حاج آقا فرحزاد: در یک کلمه دین ما دین محبت است حقیقت دین ما مغز دین ما روح دین ما جان دین ما یکی از بزرگان کلام خیلی قشنگی دارد می‌فرماید دین همینی است که برای ما مطرح کردند نماز روزه ذکر دعا خمس زکات حج ولی باید بدانیم باطنش و مغزش محبت است یعنی آن نمازی بالا می‌رود که در آن محبت باشد ما روایت داریم اگر امام جماعت و مأموم هم دیگر را دوست نداشته باشند لا تُرتَفَع مِن رُئوسِهِم یعنی نماز از بالای سرشان بالا نمی‌رود گوینده باید شنونده‌ها را دوست داشته باشد شنونده‌ها باید گوینده را دوست داشته باشند و الا آن به درد نمی‌خورد استاد باید شاگردها را دوست داشته باشد ما از پیغمبر بالاتر نداریم اول شخصیت عالم است خدا می‌تواند هر چیزی را مزد پیغمبر ما قرار بدهد ولی مزد پیغمبر ما را چه قرار داده «الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْ‌بَى» (شوری/ 23) دوستی قرار داده دوستی آن هایی که ذوب در خدا هستند دوستی اهل بیت خدا خیلی چیزها را می‌توانست بگوید در مقابل زحمات اول شخصیت عالم که این همه زحمت کشیده فلان چیز باشد یا مال باشد ولی مودت که یک پله بالاتر از محبت است یعنی هم دوست داشتن و تظاهر به دوستی و اظهار به دوستی در رفتار و عملمان هم ایجاد شود یا مثلا درباره‌ی زن و شوهر خدا هم واژه‌ی مودت را استفاده کرده هم واژه‌ی رحمت را «وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَ‌حْمَةً» (روم/21) یعنی هم دوستی قلبی و هم اظهار محبت و هم مهربان باشیم تظاهر به مهربانی بکنیم هیچ چیزی مثل محبت مشکلات را حل نمی‌کند اعتقاد من این است. حتی دشمن هم اگر با محبت زمین بخورد چاره نداریم با محبت زمین بزنیم ولی اگر هیچ راه حلی نیست آخرین گزینش شمشیر است آخرین گزینه اسلحه است آن هم برای این که ماده‌ی فساد را از بین ببریم و الا در یک کلمه فرمایش امام باقر علیه السلام است خیلی فرمایش بلندی است در یک کلمه ما دین را می‌خواهیم معنا کنیم امام باقر که شکافنده‌ی علوم است و هفته‌ی آینده هم دو شنبه تولد این امام بزرگوار است اول ماه رجب در آستانه‌ی اول رجب هستیم امام باقر علیه السلام که شکافنده‌ی همه‌ی علوم و حقایق است فرمودند اَلدّینُ هوَ الحُبّ و الحَبَّ هُوَ الدّین و هَلِ الدّینَ الاّ الحُّب (وسائل الشيعه، جلد 16، باب 15، صفحه 171) در یک کلمه دین یعنی چه؟ دین یعنی محبت و محبت یعنی دین و دین نیست الا محبت. محبت به خدا محبت به اولیا خدا من این نکته را هم عرض بکنم چون این شخصی که نامه نوشته بودند عزیزانی که احیانا اول بحث را ندیدند باز مراجعه بکنند به بحث امروز که بحث مهم و کلیدی و کاربردی بود فکر نکنند یک آدمی که متدین و مذهبی است به بچه هایش توجه نکرده افرادی که اصلا نماز و دعا و ذکر و این‌ها ندارند آن‌ها هم خیلی بدتر از این‌ها بی مبالات تر هستند منتها این آقا بقیه‌ی کارهایش خوب است دل پاکی دارد این‌ها را هم باید توجه داشته باشد یک وقت این دست آویزی نشود بگویند فکر کنند متدینین این طوری هستند نخیر بعضی از متدینین غفلت می‌کنند از روح دین و مغز و حقیقت دین دیگران هم باید مواظب باشند در کنار آداب دینی که انجام می‌دهند روح دین و مغز دین هم که محبت خدا و اولیا خداست یک موقعی من یادم است این که گفتند محبت آدم را می‌کشد مرحوم آیت الله بهاء الدینی رحمة الله علیه هر وقت اصفهان در خدمت ایشان بودیم ایشان را گاهی می‌بردند جاهایی که همایش بود شلوغ بود خسته می‌شدند می‌فرمودند من را ببرید دولت آباد پیش آیت الله ناصری روی محبتی که داشتند و اخلاق و مهربانی که داشتند همان احسان و محبت که عرض کردیم خیلی خوششان می‌آمد ایت الله ناصری هم گاهی می‌آمدند قم زیارتشان بنده یک وقت توفیق داشتم آیت الله ناصری با آقا زاده شان آمده بودند خدمت آیت الله بهاء الدینی نشسته بودیم جلسه‌ی انسی بود آیت الله ناصری به فرزندشان فرمودند الآن بعد از خدمت آقا کجا برویم حرم برویم جمکران برویم دیدن فلانی برویم چه کار کنیم چه کار نکنیم مشورت می‌کردند آقای بهاء الدینی همین طور نگاه می‌کردند خیلی خوششان آمد فرمودند معلوم می‌شود شما با فرزندتان رفیق هستید دوست هستید این خیلی خوب است نگویم من آیت الله ام من پروفسور ام بیایم پایین با همسرم با بچه هایم با نوه هایم با خواهر با برادر یگانه باشم خودم را نگیرم خودیت‌ها را بشکنیم
شریعتی: اگر خودمان را بگیریم و این حجاب باشد به تعبیر دوستمان که در نامه شان ذکر کردند اصلا نمی‌توانیم خانه را مدیریت بکنیم بچه‌ها را تربیت کنیم و اثر گذار باشیم
حاج آقا فرحزاد: همین طور است و این علت خیلی مهمی است که بچه‌ها فرار می‌کنند بچه‌ها به دیگران پناه می‌برند حتی حاضرند در این خانه نباشند بروند بهزیستی زندگی بکنند ما داریم افرادی که خانه زندگی شان مرتب است اما دارند در بهزیستی زندگی می‌کنند یعنی آن طعم تلخ بی مهری را چشیدند حاضر شدند بروند یک جایی که محل استراحت درست کردند استراحت بکنند
شریعتی: خیلی ممنون ان شاء الله در محیط‌های خانوادگی ما مخصوصا در جامعه‌ی متدینین مشکلات نباشد و با توصیه‌های حاج آقا فرحزاد ان شاءالله این مشکلات حل شود. حاج آقا دعا بفرمایید دوستان آمین بگویند
حاج آقا فرحزاد: خدا را قسم می‌دهیم به حق محمد و آل محمد بین ما صلح و صفا و محبت ایجاد بفرما قلب هایمان را به هم مهربان تر و نزدیک تر بفرما دل ما را مملو از محبت خودت و محبت اولیائت و بندگانت قرار بده رفع همّ و غم و جدایی و گرفتاری از همه‌ی دوست داران اهل بیت همه‌ی آمین گویندگان به آن‌ها مرحمت بفرما ان شاء الله در پناه خدا و اهل بیت باشیم و روزی است که متعلق است به امام حسن مجتبی علیه السلام ظهور محبت امام حسن و امام حسین اند فراموش نکنیم سلام به امام حسن و امام حسین علیهما السلام را
شریعتی: خیلی ممنون بهترین‌ها را مثل همیشه در این روزها دل انگیز بهاری برای شما آرزو می‌کنم السلام علیک یا ابا عبدالله.
