94/01/31-حجت الاسلام والمسلمین فرحزاد - (ادب و حیا)
موضوع برنامه: ادب و حیا
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد
تاريخ پخش: 94/01/31
بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
شریعتی: سلام میگویم به همهی شما هم وطنان خوب خانمها و آقایان خیلی خوش آمدید به سمت خدای امروز در آغازین روز ماه رجب مهمان خانههای نورانی شما هستیم و در روز میلاد با سعادت امام محمد باقر مثل همیشه در این ایام بهترینها را برای شما آرزو میکنم. حاج آقای فرحزاد سلام علیکم و رحمة الله عید شما مبارک
حاج آقا فرحزاد: علیکم السلام و رحمة الله بنده هم خدمت شما و همهی همکاران و بینندگان عزیز عرض سلام دارم و هم ایام ماه رجب و ماه بزرگ خدا و هم میلاد با سعادت امام پنجم امام محمد باقر علیه السلام را خدمت همه تبریک عرض میکنم ان شاء الله از بهترین برکات این ماهها که ما چند سال بیشتر مهمان ماه رجب شعبان رمضان نیستیم حداکثر بهره از این ماهها داشته باشیم بعد از تلاوت قرآن در بارهی ماه رجب عرایضی را خواهیم داشت
شریعتی: ان شاء الله. حاج آقای فرحزاد دوستان در روز عید در روز میلاد امام باقر از شما عیدی میخواهند ببینیم امروز برای ما چه به ارمغان آورده اید
حاج آقا فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. البته عیدی که تعبیر فرمودید تعبیر خوبی است چیزی بالاتر از محبت نیست همین که ما بینندههای عزیز را دوست داریم بارها در این برنامه عرض کردیم این عهد و پیمانی که با هم دیگر بستیم به قول حافظ خیلی شعر قشنگ و زیبایی است
مرا عهدی است با جانان که تا جان در بدن دارم هواداران کویش را چو جان خویشتن دانم
یکی از چیزهایی که بینندگان عزیز توجه داشته باشند قطعا ما را نجات میدهد و بارها اشاره کردیم همدلیها است اگر ما با هم پیمان ببندیم که همهی عزیزان سمت خدا برای هم دیگر دعا بکنند برای هم دیگر خیرخواهی بکنند در زیارتها مستحبات اعمال مستحبی هم دیگر را شریک بکنند مخصوصا در این ایام. خدا خیلی دوست دارد این تعبیری که به خدا بگوییم خدایا در هم. یک روایت خیلی زیبایی یادم آمد در کلمهی شَفَعَ سفینة البحارپیامبر عظیم الشان فرمودند وَ مَا مِن اهل بیت هیچ خانوادهای اهل بیتی نیست که اگر در آن خانواده یک نفر قطعا اهل بهشت باشد بهشتی باشد خدا به برکت آن شخص بقیه را هم اهل بهشت میکند این شخص میآید میایستد میگوید باید الا و لا بد مگر این که اینها فاصله بگیرند یعنی پسر حضرت نوح دیگر جدا شد خاندان نبوتش گم شد اگر قطع رحم نمیکرد از پدر جدا نمیشد قطعا نجات پیدا میکرد یعنی اگر این خانواده هم دل باشند همراه باشند خیرخواه باشند خدا میگوید من هم هستم خدا میگوید من شفاعت شما را قبول میکنم آن جا جدا نمیشوند لذا پیغمبر خدا فرمود هیچ خانوادهای نیست یک نفر مومن باشد اگر آنها کم و کاستیهایی کوتاهیهایی دارند این میایستد تا شفاعت بکند حتی اگر خدمت گزاری کنیز در آن خانه خدمت میکرده زمان سابق بوده امروزیها کسی میآید به عنوان کارگر خدمت گزار که البته مقامشان بلند است در حساب ظاهر عرض میکنم میگوید خدایا خانمی بود وسایل گرما سرمای خانه را تنظیم میکرد خدایا تا آن را بهشتی نکنی من بهشت نمیروم میبیند این هم دلی هم فکری یگانگی این را سعی کنیم با هم داشته باشیم خصوصا در خانوادهها خصوصا با نزدیکان که بعد این را فراتر بدهیم و دیگران را در دایرهی محبت مان سهیم و شریک کنیم. چون بحث محبت را هفتهی قبل داشتیم اشعار زیبایی است واقعا این اشعار برگرفته از آیات و روایات هم است من اینها را به جای شما که این هفته شعر نخواندید بنده میخوانم. بعد دو سه نکته از بحث هفتهی قبل مانده و بعد بحث جدید را خدمت عزیزان هستیم میفرماید.
از محبت خارها گل میشود حقیقتا همین طور است یعنی اگر عشق و محبت آمد انسان خارها را نمیبیند خارها را زیبا میبیند یک مثال خیلی ساده مادرها چقدر برای تربیت بچه هایشان از قبل از تولد دوران بارداری بعد از تولد دوران شیردهی و بزرگ کردن بچهها و بعد هم بزرگ میشوند مشکلات بیشتر میشود که کمتر نمیشود یک مادر یا پدر مهربان دغدغه دارد تا پایان عمر برای بچهها بزرگ تر شوند دغدغه هایشان بیشتر است حتی برای نوه نتیجهها دغدغه دارند. مادرها این همه زحمت میکشند درد را تحمل میکنند بی خوابیها رنجهای فراوان گرسنگی زحمت دردسر را تحمل میکنند چه چیزی شیرین کرده؟ محبت است چون به بچه اش محبت دارد اگر محبت نباشد میگوید بگذار مریض شود بمیرد به من چه این محبت است یعنی تمام این تلخیها تمام این خارها بچه اش داد میزند فریاد میزند یک پیام زیبایی هفتهی گذشته داشتیم من خیلی خوشم آمد اتفاقا تلفن هم زدم با این مادر صحبت کردم مادری پیام داده بودند شوهر من از دنیا رفته دو پسر دارم و یک پسر من خرجی ام را میدهد ولی خیلی پرخاشگر است تند است دعوا میکند خیلی بد برخورد میکند به من ما بارها عرض کردیم واقعا بچهها مواظب باشند همان طور که آن هفته مفصل سفارش بچهها را به پدر مادر کردیم خصوصا پدرها از این طرف بچهها هم حرمت پدر مادرها را نگه دارند نوشته بود من پسرم خیلی بد اخلاقی میکند تندی میکند نفرینش را به زبان نمیکنم ولی مینشینم یک گوشه گریه میکنم ناراحتی من این است آیا گریه کردن من دل شکستن من تاثیر منفی برای بچه ام نداشته باشد. عجیب است واقعا نگران این هستم من که مینشینم برای کدورتهایی که بچه ام پیش میآورد گریه میکنم خدایا بچه ام به خاطر اینها عذاب نشود صدمهای نبیند اثر وضعی نداشته باشد خیلی جالب است روایت زیبایی دیدم از پیغمبر عظیم الشان صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند من جلوی نفرین دوست را برای دوست گرفتم یعنی خیلی مواقع پدر مادرها نفرین میکنند آه میکشند پیغمبر فرمودند من جلوی آن را گرفتم چون آن لحظه ناراحت شده ولی حاضر نیست طرف صدمه ببیند محبت است که تمام تلخیها خارها را از بین میبرد بیاییم در وادی محبت در گردانهی محبت.
از محبت خارها گل میشود * * * وز محبت سرکهها مل میشود
از محبت دُردها صافی شود؛ چیزهایی که ناخالص است خالص میشود
وز محبت دَردها شافی شود آن طبیبی که با مهربانی با محبت میآید سراغ ما. طبیبی که با اخم بداخلاقی میآید نمیخواهیم بیاید درد ما را چند برابر میکند. طبیب خوب باشد دردها میرود اصلا میگوید من حاضرم یک عمری درد بکشم تو به بالین من بیایی
از محبت تلخها شیرین شود * * * وز محبت مسها زرین شود
از محبت سِجن گلشن میشود
اگر ما برویم در زندانی که یوسف پیغمبر نمایندهی خدا است با خدا هستیم با پیغمبر هستیم با امام زمان هستیم آن سجن میشود گلستان ولی اگر ما را در باغی با دشمن بگذارند آن جا میشود جهنم این محبت است که همه چیز را تغییر میدهد
از محبت سجن گلشن میشود * * * بی محبت روضه گلخن میشود
سجن یعنی زندان. در باغی برویم هم دیگر را دوست نداشته باشیم من خانم را نخواهم خانم من را دوستان از هم متفرق باشند آن روضه نیست گلخن است یعنی محل هیزمها است
از محبت نار نوری میشود آتش تبدیل به نور میشود
وز محبت دیو حوری میشود
گفت بس که او در عشق
راجع به اویس قرن است میگوید
دیو اگر عاشق شدی آن گوی برد * * * جبرئیلی کرد و آن دیوی بمرد
بس که او در عشق فانی گشته بود * * * آن زمینی آسمانی گشته بود
یعنی اگر این نفس ما هر چقدر هم چموش باشد دیو باشد دَد درنده باشد اما اگر به عشق که رسید تبدیل میشود یک تعبیر زیبایی از نهج البلاغه است فرمودند لو أحبّنی جَبَل لتهافت (نهج البلاغه، حکمت 111) اگر دقت داشته باشید که شما دقت دارید معمولا بیشترین بحث ما به جاهای حساس که میرسد رمز اصلی اش منیتها خودیتها است نفس ما است که این مانع است این بت بزرگ خودخواهی خود محوری است این بت بزرگ تا شکسته نشود انسان اصلاح نمیشود چیزی که میتواند این بت را بشکند فقط محبت و محبت است این محبت است که نفس را از سلطنت میآورد پایین زمینش میزند این مادر به خاطر عشق و محبتی که دارد خودش را میگذارد کنار همهی هستی اش را فدای بچه میکند ماهیت هر چیزی با محبت تغییر میکند لذا امیرالمومنین رمز را در این جمله اشاره کردند فرمودند اگر یک کوه، کوه در روایات و قرآن یک مثال است این آیه هم که «لَوْ أَنزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَّرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْيَةِ اللَّـهِ» (حشر/21) بعد میفرماید «وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا» یعنی چه؟ ما اگر این قرآن را برای کوه نازل کنیم متلاشی میشود در هم کوبیده میشود خدا میفرماید مثال است داریم میزنیم یعنی اگر این قرآن یک آیهی قرآن حقیقت قرآن توحید بر کوه منیتهای ما انانیتهای ما خودیتهای ما فرود بیاید متلاشی میکند منیت را در هم میکوبد بت بزرگ را در هم میشکند آن قرآن صامت است امیرالمومنین قرآن ناطق است میفرماید اگر محبت من در دل کوه جای بگیرد آن کوه متلاشی میشود منیتش در هم کوبیده میشود در واقع عبد کامل میشود عبد ذلیل و رام میشود لذا میفرماید از محبت نار نوری میشود تمام آتشهای دنیا آقای بهاء الدینی خدا رحمتشان کند از ایشان این دو هفته یاد کردیم ایشان میفرمودند تمام آتش افروزیهایی که در دنیا است جنگها خونریزیها مال ریاست طلبیها بی مهریها مال نفسانیتها است آتش نفس انسانهای دنیا طلب و ریاست طلب است که انسانها را آتش زده چیزی که میتواند آتش را خاموش بکند محبت است بیایند نفس را مهار بکنند با محبت. از محبت نار نوری میشود وز محبت دیو حوری میشود.
از محبت سنگ روغن میشود * * * بی محبت موم آهن میشود
برعکس جواب میدهد.
از محبت حزن شادی میشود * * * وز محبت غول هادی میشود
از محبت نیش نوشی میشود
شما اگر سمی را با محبت به کسی بدهید یا یک خاری را با محبت به کسی فرو بکنید دردش نمیآید ولی اگر یک گلی را با اهانت با بی محبتی. میگویند یک کسی را میخواستند سنگسار بکنند دوستی داشت به جای سنگ روی بی ادبی پرت کرد گفت این گل تو از همهی آن سنگها برای من دردناک تر سنگین تر بود ولی چون روی سرزنش و ملامت و بی مهری پرتاب کردی اگر سنگ هم به آدم بزنند ولی از روی محبت باشد انسان دردش نمیآید. بالاترین عملهای تند اگر از روی خیرخواهی دلسوزی باشد چرا میرویم تسلیم یک جراح میشویم؟ چون خیرخواهی ما را میخواهد. میخواهد غدهی بد را از ما دور بکند. همهی دردها از بین میرود.
از محبت نیش نوشی میشود * * * وز محبت شیر موشی میشود
این که امام صادق علیه السلام گوش شیر را کشیدند از وسط جاده کنار بردند فرمودند اگر شما بندگی خدا بکنید یعنی آن مهر و محبت خدا در دل شما باشد آن شیر رام میشود مثل موش در اختیار شماست
وز محبت شیر موشی میشود
از محبت سقم صحت میشود سُقم یعنی مریضی. وز محبت قهر رحمت میشود
در کلام آخر از محبت مرده زنده میشود. روح ما و جان ما با محبت زنده میشود روح هر چیزی. یک حیوان به او محبت میکنی میبینی چقدر شاداب میشود چه برسد به انسان
از محبت مرده زنده میشود وز محبت شاه بنده میشود
یعنی آن کسی که سلطنت دارد گفت
محمود غزنوی که هزارش غلام بود * * * عشقش عنان گرفت و غلام غلام شد
گاهی میگویند محمود غزنوی از تاج و تخت میآورده پایین غلامش ایاز را میآورده جای خودش مینشانده مثل عبد ذلیل میگفته هر چه تو بگویی من عمل میکنم بندهی او میشده. هیچ چیزی مثل محبت آدم را از سلطنت این قدر سلاطین بودند که نزدیکانشان را کور کردند یا از بین بردند هوای ریاست در سر آنها بوده ولی یک غلام در دل سلطان نفوذ کرده او را از سلطنت کشیده پایین این است که وز محبت شاه بنده میشود.
دو سه نکتهای مال هفتهی قبل مانده بود این شعرها در آن مطلب بود. من این را عرض بکنم چون پیام و نامهها و سوالهایی که عزیزان میخوانند ما همین مشکلات را داریم مشکل این جوان را داریم مشکل خانمهایی که اظهار محبت نمیکنند آن هم فراوان است چه کار بکنیم؟ یکی از راه حلها این است که ما کارمان درسمان عبادتمان کارهایمان باعث نشود که از اصل کار که محبت است و رسیدن به همسر و خانواده و به نزدیکان پدر مادر خواهر برادر فامیل است غافل شویم این را اصل بگیریم یعنی این که ما در طول هفته ساعتی یا در شبانه روز ساعتی برای هم نشینی و هم دلی و مذاکره و گفتگو و گپ حتما بگذاریم جزء واجبات ما باشد یعنی واقعا تکلیف الهی است ما دربارهی پیغمبر عظیم الشان صلی الله علیه و سلم داریم حضرت شبانه روزشان را تقسیم میکردند بر چند قسمت یک قسمت عبادت بود یک قسمت کارهای اجتماعی و مردمی بود یک قسمت کارهای شخصی خانه بود یک قسمت را برای خانواده میگذاشتند. امام رحمة الله علیه ساعت خاصی را برای حاج خانم گذاشته بودند برای انس با فامیل دوستان نوهها عروسها دامادها با عروس چقدر گپ میزدند کتاب نوشتند با آن حجم مشغلهای که داشتند بعضی مواقع در مورد بعضی شخصیتها میگویند شبانه روز کار میکند بی خود است حرف غلط است در مذمت اوست میگویند در شبانه روز هجده ساعت کار میکند به زن و بچه و پدر مادرش نمیرسد این کار غلط و خلافی است شما از خدا و پیغمبر میخواهید جلو بیفتید آن را هم جزء کارمان بدانیم یا بعضیها دو سه تا شغل دارند خانواده هایشان میگویند ما پول نمیخواهیم بیایید به ما محبت بکنید بسیاری از بچهها میگویند ما پدر مان مادرمان را نمیبینیم گپ و گفتگو بکنیم. ما حاضریم به کمترین چیز قانع باشیم پدرمان همسرمان را ببینیم. امام رحمة الله علیه ساعتی را با همهی اشتغالاتی که داشتند میگذاشتند در کنار خانواده باشند این جمله خیلی مهم است امام رحمة الله علیه یک موقعی دختر ایشان میآمدند خدمت آقا نوه یا فرزندشان را میآوردند حاج آقای حسینی هم اشاره کردند به این. گاهی شلوغ میکرد اساسهای امام را به هم میریخت اتاق را به هم میریختند بار دیگر نیاوردند امام پرسیدند چرا نیاوردی عرض کردند مزاحم میشد شلوغ کاری میکرد ایشان فرمودند که خدمت به بچهها به نوهها این قدر عبادت بزرگی است من حاضرم عبادت هایم را به شما بدهم خدمت به فرزند و نوهها این عبادت بزرگ را به من انتقال بدهید کسی که با قرآن اهل بیت سر و کار داشته این را گفته. مرحوم آیت الله شهید بهشتی من خیلی خوشم آمد در حالات ایشان نوشتند ایشان مشغلههای زیادی داشتند چه قبل از انقلاب چه بعد از انقلاب که بیشتر هم شده بود روزهای جمعه هیچ کاری را قبول نمیکردند میفرمودند روز جمعه فقط با خانواده ام باشم اگر شش روز دیگر نتوانستم در کنار خانواده ام باشم جبران بکنم میگفتند فلان شخصیت از خارج آمده میفرمودند این حرفها را بگذارید کنار این قاطعیت خوب است بعضی جاها آدم وظیفه اش را درست انجام بدهد من خانواده ام را فراموش بکنم بگویم همه اش کارهای اجتماعی و بیرونی اینها آه میکشند ناله میزنند ما گاهی از خانواده غافل میشویم خانواده میشوند جزء منافقین میشوند بی راهه میروند بعد میگوییم اسلام را حفظ کردیم اول باید خانواده زیر مجموعهی نزدیکت را حفظ بکنی ایشان هر چه فشار میآوردند میگفتند نه جمعه مخصوص خانواده است با آنها گپ و گفتگو داشتند مشکلاتشان را حل میکردند دلشان خوش بود اگر روزهای دیگر نیست روز جمعه پیش ماست. این کلام نورانی امام علی علیه السلام در غرر است المُذاکرَه مِفتاحُ الاُنسِ (غرر الحکم) یعنی وقت گفتگو و گپ بگذاریم یکی از راههایی که مشکلات را کم میکند حل میکند بیاییم خانم آقا دختر پسر هر کدام پیشنهاد بدهند نظر بدهند سوال بکنند جواب بگیرند انتقاد بکنند خوبیها و اشکال هم دیگر را بگویند این که مذاکره گفتگوی خانوادگی بین خودمان میگذاریم میدان به بچهها میدهیم این هم انس میآورد هم مشکلات را بسیار کاهش میدهد. این نکته را همیشه توجه داشته باشیم مرحوم آقای دولابی همیشه سفارش میکردند میفرمودند محبت اصل دین است یعنی این که ما خدا را دوست داریم پیغمبر را دوست داریم اهل بیت را دوست داریم ما علما را دوست داریم علما ما را دوست دارند پدر مادر را دوست داریم پدر مادر ما را دوست دارند این محبت اصل دین است الدینُ هوَ الحُبّ و الحَبَّ هوالدین و هَلِ الدینَ الا الحُّب (وسائل الشيعه، جلد 16، باب 15، صفحه 171) این روایت هفتهی قبل از امام باقر علیه السلام که امروز روز ولادتشان است خواندیم ایشان میفرمودند مواظب باشید در امر به معروف نهی از منکر تذکر دادنها این انتقاد کردنها آداب تربیت را میخواهیم به بچهها و دیگران انتقال بدهیم اصل دین صدمه نخورد مثلا من میخواهم بچه ام را برای نماز صبح بیدار بکنم مواظب باشم محبت او به نماز به قرآن به پدر مادر این اصل دین است یک جوری بیدارش نکنم که این محبت که اصل دین است صدمه بخورد با تندی با خشونت نباشد رفتار ما یک رفتاری باشد اصل دین بگوید من از نماز از پدر از معلم بدم میآید از درس بدم میآید یعنی یک جوری غیر مستقیم یا با لطافت با ظرافت با یک جوری میگویند یکی از علمای بزرگ میآمدند بچه شان را ماساژ میدادند این قدر گرم میگرفتند لحاف رویشان میانداختند نوازش میکردند یک جور مهربانانهای بود که این بچه منتظر بود پدر مادر بیاید او را نوازش بکند برای نماز صبح. یعنی یک ورزشی میدادند واقعا این طوری چقدر نماز نفوذ میکند شیرین میشود. ما خیلی مواقع در فرودگاه یا مسافرت میرویم بسیاری از خانمهایی که واقعا حجاب درستی ندارند خودشان هم میدانند حجابشان حجاب قشنگی نیست ولی میآیند این قدر تشکر میکنند حاج آقا ما سمت خدا میبینیم تشکر میکنیم استفاده میکنیم من یا باید یک جوری به اینها تذکر بدهم که اینها اصل محبتشان به ما از بین نرود چون اصل محبتشان به سمت خدا به روحانی به برنامهی مذهبی اصل دین است ولی اگر من بیایم بگویم این چه وضعی است برو خودت را درست کن لا ابالی چنین و چنان این دیگر از سمت خدا و روحانی و همه چیز زده میشود بعضی از خشک مقدسها میگویند چرا تذکر نمیدهی میگویم همین که علاقه دارد علاقه اش را حفظ بکنیم آرام آرام بگوییم آرایش نکن میروی بیرون حجابت را بیشتر مراعات بکن تو که زائر امام رضا هستی تو که سمت خدا را میبینی حضرت زهرا چطور عفت داشتند چطور حجاب کامل داشتند در واقع اصل محبت آنها به دین سرمایه است این را باید زیاد بکنیم نه این که نابود بکنیم این کلام استاد بزرگوار ما این بود که با فرع ریشهی اصل را نزنیم یعنی گاهی مواقع بعضی از مسائل فروع دین است احکام است فروع دین است ولی آن محبتی که به شما دارد به پدر مادر دارد این علقهای که اولاد به شما دارد وابسته به شما است هر چه بگویی گوش میدهد مواظب باشیم میآییم دقیقا ابرو را درست کنیم چشم را کور میکنیم این نکتهی مهمی است حتی ایشان میفرمودند با همین آمدند امام حسین را شهید کردند گفتند امام حسین حج را رها کرده پس باید امام حسین را بکشیم یعنی با فرع آمدند اصل دین را زدند بهانههای این طوری یا قاضی حکم قتل حضرت را صادر کرد گاهی میبینید در فروع یک ایرادهای بی خودی میگیریم که اصل دین را از بن میبریم مواظب باشیم اصل دین که محبت است صدمه نبیند نرم نرم ملایم از راه صحیح ما به دیگران تذکرات یا نکتههایی را ارائه بدهیم. یکی از نکات دیگری که آن هم خیلی موثر است برای حل کردن مشکلات خانوادگی و دسته جمعی و هم نوایی و هم دردی و هم دلی در مشکلات و مصائب و سختیها است برای هر خانوادهای ممکن است مریضی پیش بیاید گرفتاریهای اقتصادی مصیبتی مرگ و میری پیش بیاید مثلا من از خواب بلند میشوم خانم ام مریض است در تب دارد میسوزد بگویم نه درس دارم کار دارم اگر نروم چنین میشود شما هر کاری میخواهی بکنی بکن اگر جایی میتوانم کارم را کنسل کنم مرخصی بگیرم چطور برای کارهای دیگری که دارم اهمیت قائل است مرخصی دو ساعته رد میکنم چنین میکنند چنان میکنند یک موقعی عزیزی از ما دوستی از ما اهل خانه از ما دچار آسیب روحی جسمی مشکل پیدا کرده این هم نوا بودن هم درد بودن مرحوم آیت الله بهجت رضوان الله تعالی علیه این بزرگوار پسر ایشان بارها برای من گفت اگر در رفقا همسایهها شاگردها ایشان متوجه میشد یا خود آن شخص میآمد میگفت من مریض هستم گرفتاری دارم ایشان دیگر ول نمیکرد تا یک هفته تا یک ماه پیگیر بودند این خیلی طرف را به آدم نزدیک میکند بذر محبت را آدم به طرف میپاشد در قلبش و هم این که همسرم به فکر من است اولاد پدر مادر به فکر من است هوای من را دارد. باید همین طور باشد غیر از این نمیشود این هم نوایی هم دردی کردن یک آقایی با او مصاحبه کرده بودند گفتند شما با خانواده ات رابطه ات چطور است گفت این قدر من خانم ام را دوست دارم میپرستم گفتند برای چه گفت به خاطر این که من کمردرد گرفتم دیسک کمر گرفتم نمیتوانستم سر کار بروم خانم من فهمید همین طور است از جا نمیتوانم بلند شوم کمر همت بست کارهای بیرون خانه را آن طور که در شأنش بود کمک من کرد من را احیا کرد ما در روایات خیلی داریم که علامت دوستی علامت برادری علامت خواهری علامت پیوند آن در گرفتاریها و مشکلات خودش را نشان میدهد در حال رفاه همه کف میزنند دوست دارند ولی وقتی مصیبتی میشود. من خیلی خوشم آمد یکی از این امام جماعتها در تهران برنامهی خوبی را برای جذب اهل محل پیش بینی کرده بود با هیئت امنا و اهل مسجد با هم پیمان بسته بودند در این محل هر کس مصیبتی داغی میرود دسته جمعی برویم خانه اش دلجویی کنیم و این دلجویی کردن باعث شده بود بسیاری از کسانی که مسجد نمیآیند با روحانی سر و کار ندارند با نماز سرو کار ندارند میگویند عجب دین خوبی است ما هر وقت گرفتار میشویم میآیند سراغ ما همین که میآیند به ما تسلی میدهند این باعث جذب افراد میشود پس یکی از چیزهایی که محبت و کانون خانواده را حفظ میکند همراهی و هم نوا بودن در مشکلات است اگر نمیتوانیم حل بکنیم همین قدر که هم دردی میکنیم برای او تسلی است
شریعتی: خیلی ممنون. یک وقتیهایی در خانه ما همه چیز را مهیا میکنیم برای تربیت بچهها منتها یک سری عواملی است از بیرون همه چیز را نابود میکند. در این مورد در خدمت شما هستیم تا بشنویم. صفحهی 422 قرار روزانهی دوستان خوب ماست آیات 31 ام تا 35 ام سورهی مبارکهی احزاب در سمت خدای امروز تلاوت میشود. ان شاء الله لحظه لحظهی زندگی مان منور به نور قرآن باشد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
وَمَن يَقْنُتْ مِنكُنَّ لِلَّـهِ وَرَسُولِهِ وَتَعْمَلْ صَالِحًا نُّؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِيمًا ﴿٣١﴾ يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِّنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا ﴿٣٢﴾ وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّـهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّـهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا ﴿٣٣﴾ وَاذْكُرْنَ مَا يُتْلَى فِي بُيُوتِكُنَّ مِنْ آيَاتِ اللَّـهِ وَالْحِكْمَةِ إِنَّ اللَّـهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا ﴿٣٤﴾ إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّـهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّـهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا ﴿٣٥﴾
ترجمه:
و هرکس از شما برای خدا و پیامبرش اطاعت خاضعانه کند و کار شایسته انجام دهد، پاداشش را دو برابر به او می دهیم و برای او رزقی نیکو و با ارزش آماده کرده ایم. (۳۱) ای همسران پیامبر! شما اگر پرهیزکاری پیشه کنید [از نظر منزلت و موقعیت] مانند هیچ یک از زنان نیستید، پس در گفتار خود، نرمی و طنّازی [چنانکه عادت بیشتر زنان است] نداشته باشید تا کسی که بیمار دل است طمع کند، و سخن پسندیده و شایسته گویید. (۳۲) و در خانه هایتان قرار و آرام گیرید، و [در میان نامحرمان و کوچه و بازار] مانند زنان دوران جاهلیت پیشین [که برای خودنمایی با زینت و آرایش و بدون پوشش در همه جا ظاهر می شدند] ظاهر نشوید، و نماز را برپا دارید و زکات بدهید، و خدا و پیامبرش را اطاعت کنید، جز این نیست که همواره خدا می خواهد هرگونه پلیدی را از شما اهل بیت [که به روایت شیعه و سنی محمّد، علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام اند] برطرف نماید، و شما را چنان که شایسته است [از همه گناهان و معاصی] پاک و پاکیزه گرداند. (۳۳) [ای همسران پیامبر!] و آنچه را از آیات خدا و حکمت در خانه های شما می خوانند به یاد داشته باشید؛ یقیناً خدا لطیف و آگاه است. (۳۴) مسلماً خدا برای مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان با ایمان، و مردان و زنان عبادت پیشه، و مردان و زنان راستگو و مردان و زنان شکیبا، و مردان و زنان فروتن، و مردان و زنان صدقه دهنده، و مردان و زنان روزه دار، و مردان و زنان حفظ کننده خود از پلیدی های جنسی، و مردان و زنانی که بسیار یاد خدا می کنند، آمرزش و پاداشی بزرگ آماده کرده است. (۳۵)
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
شریعتی: چقدر خوب است در روز میلاد با سعادت امام محمد باقر ثواب تلاوت این آیات را تقدیم بکنیم به روح آسمانی امام محمد باقر علیه السلام. نکتهی قرآنی را بفرمایید و قبل از آن هم به رسم دوشنبهها نکتهی صلوات بر محمد و آل محمد را میشنویم
حاج آقا فرحزاد: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. در یک روایت زیبایی حضرت محمد فرمودند ما مِنْ قومٍ اجْتَمَعُوا فی مَجلِسٍ اگر یک جمعی دور هم جمع شوند و در آن جلسه فَلَمْ یَذْکُروا اسْمَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ وَلَمْ یُصَلُّوا عَلَی نَبِیِّهِم إلاّ کانَ ذلکَ المَجلِسُ حَسْرَۀً وَ وَبالاً عَلَیْهم (اصول کافی، جلد 2، صفحه 497) مجلسی که گرد همایی که در آن یاد خدا و صلوات بر محمد و آل محمد نباشد آن مجلس حسرت وزر و وبال بر اهل مجلس خواهد بود. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم امیدواریم در همهی مجالس هم یاد خدا هم درود و صلوات بر پیغمبر و آلش فراموش نشود.
شریعتی: اشارهی قرآنی را بفرمایید
حاج آقا فرحزاد: در آیهی 33 سورهی مبارکهی احزاب جملهای است معروف به آیهی تطهیر إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّـهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا یکی از آیات بسیار بسیار مهم در شأن اهل بیت پیغمبر این آیهی مبارکه است که ما حدود هفتاد روایت از شیعه و سنی داریم که از پیغمبر خدا سوال کردند که منظور از اهل بیت در این آیه چون در ذیل آیهای است که دربارهی زنهای پیغمبر است ولی ریتم آیه عوض میشود همهی آنها مونث است اینها مذکر اعلام شده که منظور از اهل بیت چه کسانی هستند پیغمبر خدا به امیرالمومنین به فاطمهی زهرا امام حسن و امام حسین اشاره کردند در روایات اهل سنت است بعد از نزول این آیه حضرت رسول تا هشت ماه میآمدند موقع نماز صبح در خانهی حضرت زهرا علیها سلام سلام میدادند و این آیه را تلاوت میکردند که مبادا اشتباه بگیرند بگویند دیگران هستند این آیه بشارت بزرگی است در بارهی اهل بیت که اهل بیت پیغمبر از هر خطا گناه پلیدی ناپاکی لغزش دورند خدا تضمین کرده ضمانت شده اینها پاک هستند تا افرادی که میخواهند بعد از پیغمبر دنبال کسی بروند دنبال اهل بیت پیغمبر بروند
شریعتی: خیلی ممنون صلوات و درود خدا بر اهل بیت و خاندان پاکشان. در این فرصتی که ما داریم در بخش ابتدایی هم شما اشاره کردید در مورد فضیلت ماه رجب هم میخواهید صحبت بفرمایید. آن نکتهای را که من اشاره کردم طرح بحث بفرمایید طلب دوستان خوب مان باشد برای هفتهی آینده.
حاج آقا فرحزاد: یکی از موضوعاتی که برای تربیت و ادب بسیار بسیار مهم است و از واقعا موضوعات کلیدی و کاربردی است موضوع انتخاب دوست است یعنی شخصیت افراد را معمولا چند چیز میسازد یکی از آنها وراثت است که آباء و اجداد وراثت در جسم روح در مسائل مختلف اسم میبرند یکی از چیزهایی که در شخصیت ما بسیار موثر است والدین اند پدر مادر نقش دارند و تربیت پدر مادر یکی از مسائل مهم محیط است و جو جامعه است یکی به نظر من یکی از قوی ترین و مهم ترین چیزی که شاکلهی ما و شخصیت ما را بارور میکند و میسازد موضوع دوستان ما هستند که ما با چه کسانی انس داریم. خیلی تاثیر گذار است من واقعا یکی از کیمیاهایی که پیدا کردم و کلید بزرگی که برای حل معضلات و مشکلات پیدا کردم دوستان اطراف ما هستند.
شریعتی: برابری میکند با محیط خانواده.
حاج آقا فرحزاد: میخواهم بگویم غالب میشود گاهی وقتها طرح بحث میکنیم برای هفتهی آینده ان شاء الله بلکه چند هفته این موضوع را صحبت کنیم بسیار به جا است افرادی که دور ما هستند ما حدیث داریم اگر کسی را میخواهی شناسایی بکنی که شخصیت افراد شناختش خیلی پیچیده است خیلی مشکل است اگر میخواهی شناسایی بکنی مهم ترین شاخصهی شناسایی بروید دوستان طرف را ببینید یعنی پدر مادر آن قدر مهم نیستند دوستان مهم تر هستند ممکن است جوانی مثلا جلوی پدر مادرش سیگار نمیکشد جلوی پدر مادرش کار خلاف نمیکند خیلی از مسائل را مراعات میکند اما دوستی که با هم صمیمی هستند یگانه هستند خیلی رفت و آمد دارند خیلی راحت خودش را نشان میدهد احساس راحتی میکند بنده گاهی بارها در بعضیها مشورت میکنند میگویم برای ازدواج و امر زناشویی که برای مورد پسر دختر میروند میگویم بروید از دوستان طرف دختر یا پسر تحقیق کنید چون دوستان روحیات حقایق او را رو کرده همه خبر دارند واقعیتها را میدانند ولی ممکن است پیش پدر مادر کارفرما استاد خودش را نشان ندهد ولی پیش دوست سفرهی دلش را پهن میکند ملاحظاتی که جاهای دیگر است آن جا نیست لذا در روایت هم داریم عَن المَرءُ لا تَسألُ وَسِلَّ عَن قَرینَهُ از خود شخص جستجو نمیخواهد بکنی برو از رفقا و اطرافیانش که با او هم پیاله هستند انس دارند گفتگو دارند جستجو بکن یا در یک روایت دیگر داریم المَرءُ علی دینِ خلیلهِ وَ قَرینِه (بحارالأنوار، جلد 71، صفحه201) پیغمبر عظیم الشان صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند هر کسی مطابق دین دوست و رفیق و هم پیالگیهای خودش است ببینیم با چه کسانی معاشر است اگر معاشرانش خوب هستند شک نکنید او هم قطعا در آن وادی است اما اگر معاشرانش ناباب و دوستان ناجور و آدمهای عوضی هستند شک نکنید او هم در آن مسیر و وادی است لذا برای من خیلی این شعر حافظ مهم و زیبا بود حافظ یک شخصیتی است ما به دید شاعر نباید نگاه کنیم عارف بوده سالک بوده عالم بوده حافظ قرآن بوده با چهارده روایت است یک شخصیت راه رفته کار کشته بوده برای من خیلی این شعر حافظ مهم است برگرفته از بسیاری از آیات و روایات است.
دریغ و درد که تا این زمان ندانستم که * * * کیمیای سعادت رفیق بود رفیق
یعنی بعد از دهها سال سیر و سلوک رمزی که توانسته من را متحول بکند نجات بدهد یک دوست خوب بوده یک دوست صمیمی بوده این را البته شرح میدهیم ولی حسرت میخورد گاهی ما با خودمان این قدر میخواهیم مبارزه بکنیم یک صفت بدی را کنار بگذاریم نمیشود گاهی هم شدید تر میشویم میخواهیم خوش اخلاق باشیم غضب نکنیم عصبانی نشویم نمیشود گاهی بد تر میشود ولی با یک دوستی که خیلی حلیم است مهربان است نرم است متین است چند وقت که قاطی میشویم یگانه میشویم نا خود آگاه بدون دردسر بدون زحمت خلق و خوی او به ما منتقل میشود و اثر میگذارد. واقعا این که رشتهای در گردنم افکنده دوست میکشد هر جا که خاطر خواه اوست چه خوبش چه بدش واقعا معجزه میکند حقیقتا نمیخواهیم بگوییم شبه معجزه تشویق را گفتیم شبه معجزه اما این معجزه است حافظ از صمیم قلب میگوید دریغ و درد که تا این زمان ندانستم که کیمیای سعادت رفیق بود رفیق
خدا توفیق بدهد در هفتههای آینده در بارهی اهمیت دوست و پرهیز از دوستان ناباب و انس گرفتن با دوستان خوب چه خودمان چه فرزندانمان بالاترین روش تربیت این است که بچه هایمان را با چند تا دوست خوب آشنا بکنیم دیگر خودشان میروند در مسیر صحیح بدون زحمت.
شریعتی: ان شاء الله. خیلی تا پایان فرصت نداریم حسن ختام ما توصیههای شما برای پر بار تر شدن ماه رجب باشد
حاج آقا فرحزاد: اولا چون روز ولادت امام محمد باقر علیه السلام است یک حدیث زیبایی یادم آمد جالب است این حدیث هم مادر امام صادق علیه السلام که همسر امام باقر میشود و عروس امام سجاد علیه السلام به نام ام فروه خیلی قشنگ است حدیث امام صادق علیه السلام از قول مادرشان نقل میکنند که مادرم فرمودند که پدرت امام باقر به من این را فرمودند امام باقر به همسر بزرگوارشان فرمودند: یا ام فروه انی لادعوالله لمذنبی شیعتنا فی الیوم و اللیله الف مره (اصول کافی، جلد 1، صفحه 472) خیلی بشارت بزرگی است اولا عرض کردم این حدیث در کافی شریف است در حالات امام صادق علیه السلام روای حدیث امام صادق علیه السلام از قول مادر بزرگوارشان که امام باقر به همسر بزرگوارشان میفرماید انّی جملهی تاکید لام تاکید ادعوا یعنی دوام و استمار دارد یعنی آنهایی که عربی را بلدند متوجه میشوند چقدر در آن تاکید آمده که حتما و البته چه؟ میفرماید همسر بزرگوار ام فروه من امام باقر علیه السلام حتما البته حتما در شبانه روز هزار بار برای دوستان گنه کار شیعیان گناه کار خودم دعا میکنم به فکر آنها هستم. روزی هزار بار البته ما این کلمهی برای کثرت است نه این که مثلا صد بار یا دویست بار منظور زیاد کنایه از این که زیاد. این خیلی بشارت بزرگی است با این همه تاکیداتی که در جمله است حتما و البته آدم مشمول دعای امام باقر شود یک معلم مربی بگوید من همهی فکرم دغدغه ام یک مدیر خیلی فهیم و دلسوز و خیرخواه به فکر این تجدیدیها رفوزهایها گرفتارها زمین خوردهها هستند شبانه روز به فکرشان هستم دعا میکنم انی لادعوالله لمذنبی شیعتنا فی الیوم حالا خوبها چقدر به فکرشان هستند آنها در قلب من جا دارند برای بدها زمین خوردهها میگوید شبانه روز یعنی بی نهایت و زیاد. دغدغهی حضرت است دغدغهی یک معلم یک امام یک پیشوا چیست؟ آنهایی که زمین خوردند را دستگیری بکند نجات بدهد خوبها که در مسیر هستند خیلی آدم دغدغه ندارد چند جمله اجازه میخواهم در مورد ماه رجب سه ماه است در روایات ما است بهترین ماههای سال است ماه رجب ماه شعبان ماه رمضان بنده معتقدم برکاتی که در شب قدر که بالاترین شبها است و یک سورهی قرآن دربارهی عظمت شب قدر است مقدماتش در ماه رجب و شعبان فراهم میکند خدا دو ماه را مقدمه قرار داده برای ماه رمضان ماه مهمانی خودش و درک شب قدر اعمال ماه رجب زیاد است ماه رجب تعبیر شده به ماه بزرگ خدا و یک امتیازی ماه رجب دارد که حتی ماه رمضان و ماه شعبان هم ندارد و آن این است که ماه رجب از ماههای حرام است چهار ماه حرام داریم آنها ماه حرام نیستند یعنی حتی با بدترین دشمن هم باید آتش بس اعلام شود من خواهش دارم با دوستان قهر و خشونت و جدایی و درگیری و ناراحتی و کدورتها را قطع بکنند آتش بس کامل اعلام کنند ماه رحمت است ماه بزرگ رجب الله الاکبر شهر الله الاکبر تعبیر شده این خیلی مهم است حالا اعمال زیاد دارد روزه گرفتنش یک روزش پیامبر خدا فرمود آتش غضب خدا را خاموش میکند در جهنم را میبندد بهشت را واجب میکند اسْتَوْجَبَ رِضْوَانَ اللَّهِ الْأَکْبَرَ (ثواب الاعمال، صفحه 117) اعتکاف دارد زیارت دارد اعمال دارد دعا دارد که اینها را عزیزان مراجعه بکنند من فقط روی یکی بیشتر مانور میدهیم پیغمبر عظیم الشان فرمودند رَجَبُ شَهرُ الاِستِغفَار لِاُمَّتِی اَکثِرُوا فیهِ الاِستِغفار فَاِنَّهُ غَفُورٌ رَحِیم (بحارالانوار، جلد 94، ص 38). فرمودند ماه رجب ماه توبه و استغفار است اگر انسان کمبودها کاستیها تقصیرها دربارهی حق خدا حق مردم حق نزدیکانش کاری کرده بیاید جبران بکند فرمودند ماه رجب ماه توبه و استغفار است همان سه کلمهای که همیشه گفتیم تخلیه تهلیه تجلیه. تخلیه یعنی خالی کردن جدا شدن از بدیها تهلیه آراستن به خوبیها تجلیه هم جلوهی مهمانی خدا خدا جلوه میکند به نظر من ماه رجب از آن دو ماه تخلیه مهم تر است مرحوم علامه طباطبایی میفرمودند بالاترین کار یک بنده یک سالک رفع موانع است ماه رجب یعنی این که موانع را برداریم چه مانع شده که خیر به ما نرسد فیض خدا نرسد این گناه ما است و دوایش توبه و استغفار است دلی شکسته کسی را رنجاندیم با کسی قهریم آشتی بکنیم ناراحتی کدورتها را برطرف بکنیم قضا به گردنمان است قضایش را به جا بیاوریم فرمود ماه رجب ماه توبه و استغفار است زیاد توبه و استغفار کنید خدا هم غفور و مهربان و آمرزنده است بیاییم یک بررسی بکنیم کمبودهایی که دربارهی خدا اولیای خدا و دربارهی بندگان خدا جبران بکنیم اگر واقعا یک توبهی واقعی بکنیم آن قدر احساس آرامش میکنیم احساس خوشی میکنیم حدیث زیبایی است خیلی زیاد سوال میکنند که ما در اقتصادمان در مشکل رزقمان یا در روحیاتمان افسردگی غم غصه گرفتاری پیدا کردیم در یک جمله پیغمبر عظیم الشان صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند مَنْ أَکْثَرَ الإِسْتِغْفارَ جَعَلَ اللهُ لَهُ مِنْ کُلِّ هَمّ فَرَجاً وَ مِنْ کُلِّ ضیق مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لایَحْتَسِبُ (وسائل الشیعه، جلد 7، صفحه 176) چون همهی گیرها و موانع از آن طرف نیست که مال ما است خدا خیر همه را میخواهد فرمود کسی که نه زبان خالی من با زبان خالی بگویم استغفرالله باز بی ادبی بکنم تندی بکنم بد اخلاقی بکنم نه توبهی واقعی این است که آدم پشیمان باشد و پاک بکند و جبران بکند فرمود کسی که زیاد توبه و استغفار بکند خدا از هر غم و غصه و بن بست و گرفتاری او را در میآورد از هر ناراحتی روحی و جانی و رزق و روزی معنوی و مادی اش را هم از راههایی که گمان ندارد به او میرساند هم در رزق و رحمت الهی باز میشود ماه رجب واقعا ماه تخلیه است بیاییم بارهای سنگین گناه را پشتمان را خم کرده بگذاریم زمین از بین ببریم بیاییم حلالیت بطلبیم عذرخواهی بکنیم چقدر احساس سبکی میکنیم ان شاء الله آمده میشویم برای درک فیوضات رجب و شعبان و رمضان.
شریعتی: ان شاء الله همه مان معطر به عطر استغفار شویم. خیلی ممنون در ماه رجب هم دیگر را از دعای خیر فراموش نکنیم طبق همان قرار همیشگی که با هم داشتیم حاج آقای فرحزاد دعا بکنند همه آمین بگوییم.
حاج آقا فرحزاد: خدا را قسم میدهیم به مهم ترین مولود ماه رجب مولا امیرالمومنین علیه السلام به همهی ما ایمان کامل معرفت کامل محبت کامل عنایت بفرماید قلب امام زمان از ما راضی فرجش را نزدیک و رفع هم و غم از همهی گرفتارها بفرما به برکت مولود این ایام مولا امیرالمومنین و ولادت با سعادت امام باقر علیه السلام.
شریعتی: ان شاء الله بهترینها را برای همهی شما آرزو میکنم ان شاء الله امام باقر علیه السلام یک گوشهی چشمی عنایتی به همهی ما بکنند و مشکلات و موانع برطرف شود گفت از بادهی نگه دل ما را خراب کن بر تاک مانده ایم تو ما را شراب کن حسن ختام برنامهی امروز صلوات بر امام محمد باقر خواهد بود تا سلامی دوباره. متشکرم.