بیان مهمترین احکام دینی؛ احکام نماز
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين حسینی قمی
تاريخ پخش: 23-03-96

بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
کو شب قدر که قرآن به سر از تنگدلی *** هی بگویم بعلیٍ بعلیٍ بعلی
مطلع الفجر شب قدر، سلام تو خوش است *** ادخلوها بسلامٍ ابدیٍ ازلی
اولین پرسش میثاق ازل را تو بپرس *** تا الستانه به مستانه بگوییم بلی
همه قد قامتیان را به تماشا بنشان *** تا مؤذن بدهد مژده خیر العملی
ای خوشا امشب و بیداری و الغوث الغوث *** خوش تَرَش خواب تو را دیدن و بیدار دلی
کسی آن سوی حسینیه نشسته است هنوز *** همه رفتند شب قدر تمام است ولی
باز قرآن به سرش دارد و هی می‌گوید *** بحسین بن علیٍ بحسین بن علی

شریعتی: سلام می‌کنم به همه شما دوستان عزیزم. خانم‌ها و آقایان، طاعات و عبادات شما قبول باشد. بالاخره رسید آن روزی که لحظه شماری کردیم و امشب آن شبی است که از هزار ماه برتر است. انشاءالله امشب بهترین‌ها برای همه شما رقم بخورد. انشاءالله ما را هم فراموش نکنید. ما هم دعاگوی همه شما هستیم و انشاءالله به برکت امیرالمؤمنین و به برکت اهل‌بیت آنچه خداوند به خوبان درگاهش مرحمت می‌کند به شما هم عنایت کند. حاج آقای حسینی سلام علیکم و رحمة الله. خیلی خوش آمدید.
حاج آقا حسینی: عرض سلام و ارادت خالصانه خدمت همه بینندگان و شنوندگان رادیو قرآن دارم. همینطور که اشاره کردید امشب شبی استثنایی در زندگی ما است. شب‌های قدر، امشب که شب نوزدهم هست، من چون نمی‌خواهم از احکام خیلی فاصله بگیرم فقط اشکال کوتاهی می‌کنم. بعضی از مسائل را در ذیل احکام خواهم گفت. در روایت هست که صدیقه طاهره(س) از بعد از ظهر بچه‌های خودش را می‌فرمود: استراحت کنید که شب قدر بیدار باشید. بنابراین از این فرصت استثنایی حتماً استفاده کنید. من تقاضا می‌کنم عزیزان در میان این دعاهایی که امشب می‌خوانند، حتماً از دو عمل غفلت نکنند، یکی زیارت سیدالشهداء(س) و یکی نمازی که دو رکعت است و بعدش هم هفتاد مرتبه ذکر «استغفرالله و اتوب الیه» دارد. آثار و برکات این نماز عجیب است و من تقاضا می‌کنم از آن نماز امیرالمؤمنین هم غفلت نکنند. نماز توبه یا نماز امیرالمؤمنین، اول مفاتیح هست به نام نماز امیرالمؤمنین آمده است. امام صادق(ع) فرمود و شیخ طوسی در تهذیب نقل کردند. فرمودند: کسی که این نماز را بخواند، بعد از قبله صورتش را از قبله برنمی‌گرداند مگر اینکه خداوند همه گناهانش را بیامرزد. کسی ناامید نباشد.
این نماز خیلی ساده است. مثل نماز صبح است، دو تا رکعت است، بعد از هر دو رکعتی سلام می‌دهند. با این تفاوت که در نمازهای معمولی یک «قل هو الله» می‌خوانیم. در این نماز در هر رکعتی پنجاه «قل هو الله» می‌خوانیم. یعنی رکعت اول پنجاه «قل هو الله» رکعت دوم هم پنجاه «قل هو الله» مجموعاً دویست «قل هو الله» رکعت اول حمد، پنجاه «قل هو الله» رکعت دوم حمد و پنجاه «قل هو الله» تشهد و سلام و دوباره دو رکعت دیگر. شاید نیم ساعت زمان ببرد. ولی ارزش دارد. انشاءالله این شب استثنایی را در زندگی قدر بدانیم.
شریعتی: انشاءالله قدر لحظه لحظه باقیمانده ماه مبارک رمضان را بدانیم. از لطف شما صمیمانه سپاسگزاریم مخصوصاً در این مدت که حاج آقای حسینی از احکام برای ما می‌گویند و انشاءالله یک بهانه‌ای باشد برای آشتی و انس بیشتر با احکام و معارفی که از آن غافل شدیم.
حاج آقای حسینی: در جلسه قبل چهارده مسأله در بحث وصیت گفتیم. ادامه آن را با همان شماره می‌گوییم که اگر عزیزان سؤالی داشتند، با شماره بپرسند. الآن مسأله 75 را می‌گوییم. چون فصل رمضان، فصل آبادی مساجد و جماعت‌ها هست، خیلی از عزیزان پیشنهاد خوبی داشتند و گفتند: قدری از احکام جماعت و مسجد بگویید. احکام مساجد زیاد است ولی من فشرده سعی می‌کنم بگویم.
مسأله 75؛ گاهی برای ما پیش آمده مسجد می‌رویم، نماز جماعت، امام جماعت در رکوع است، فکر می‌کنیم ما به رکوع امام می‌رسیم. می‌گوییم: الله اکبر، امام سر از رکوع برمی‌دارد. چه کار باید کرد؟ اگر دیده باشید، افراد در اینطور مواقع می‌گویند: اِ... به نماز نرسیدیم. شما وقتی تکبیر گفتید، وارد نماز شدید. مگر وقتی سر نماز الله اکبر می‌گویید، می‌توانید راحت نماز را بشکنید؟ نماز را به هم زدن جایز نیست. الآن شما در خانه نماز می‌خوانید، الله اکبر گفتید. می‌شود بعد از الله اکبر به سادگی نماز را شکست؟ نه! هیچ راهی ندارد. پس اگر به جماعت رفتیم و امام در رکوع است و فکر کردیم به رکوع می‌رسیم، الله اکبر گفتیم و امام سر از رکوع برداشت، اجازه نداریم نماز را به هم بزنیم. یک اختیار داریم. اختیار اول این است که خودمان حمد و سوره را بخوانیم و ادامه بدهیم. اختیار دوم صبر کنیم که امام سجده برود و بلند شود، خود به خود ما متصل هستیم و رکعت اول ما آغاز می‌شود و جماعت برقرار می‌شود. پس یا فرادی ادامه می‌دهیم و یا اینکه صبر می‌کنیم در رکعت بعد به امام ملحق شویم.
مسأله 76؛ در مساجد این مبتلا به است ولی نمی‌دانم چرا باز مورد غفلت قرار می‌گیرد. ما حتماً نمی‌توانیم زودتر از امام افعالی که می‌خواهیم را انجام بدهیم. زودتر رکوع برویم، زودتر به سجده برویم. گاهی ائمه جماعات سنی از آنها گذشته است، همه جمعیت زودتر بلند شدند. این کار جایز نیست. یا فرض کنید امام پیرمردی است، وقتی می‌خواهد سجده برود یک مقدار طول می‌کشد، همه سجده رفتند. خیلی از این نماز جماعت‌هایی که شرکت می‌کنم سعی می‌کنم صف‌های اول بروم که حرکات امام را مد نظر داشته باشم و مواظب باشم کسی بین من و امام فاصله نباشد که این را رعایت نکند. عده‌ای از آقایان مراجع می‌فرمایند: کسانی که رعایت نمی‌کنند نمازش درست است، ولی معصیت کرده است. زودتر از امام به رکوع رفتن، زودتر از امام به سجده رفتن، نمازش درست است اما معصیت کرده است. اما عده‌ای از مراجع می‌فرمایند: نمازش درست است ولی جماعتش باطل است. این جماعت نیست. شما جماعت آمدی، در جماعت باید با امام هماهنگ باشی. حالا جماعت باطل شد تکلیف چیست؟ خیلی سخت است. وقتی جماعت من باطل شد، مثلاً من نماز ظهر امام رفتم. در نماز جماعت حمد و سوره بر عهده امام است. شما که جماعت را خراب کردی، رکعت بعدی حمد و سوره‌ات را خودت باید بخوانی. اما معمولاً این کار را نمی‌کنند و فکر می‌کنند نمازشان درست است و خودشان حمد و سوره را نمی‌خوانند. این خیلی مشکل است.
در بعضی مساجد دیدم که تابلو می‌زنند زودتر از امام به رکوع و سجده نروید، زودتر بلند نشوید. جایز نیست. این جایز نیست که مسلم است و همه می‌گویند. جایز نیست معصیت است. بالاتراز این یادشان باشد که بعضی مراجع می‌فرماید: این دیگر جماعت نیست و به فرادی تبدیل می‌شود. چطور در نماز فرادی خودتان حمد و سوره می‌خوانید، اینجا هم باید خودت حمد و سوره‌ات را بخوانی. کی مردم این کار را می‌کنند؟
باور کنید بعضی از جماعت‌ها وقتی دیر می‌رسم و امام جماعت هم پیرمرد هم هست و مردم هم رعایت نمی‌کنند، غالباً اینطور است که من نماز جماعت می‌روم ولی دوباره خودم نماز می‌خوانم. البته فرمودند: اگر عمداً زودتر از امام به رکوع برود، اما اگر سهواً باشد اشکال ندارد. اگر سهواً سر از سجده برداشت و امام هنوز در سجده بود باید متابعت کند و برگردد. عزیزان بدانند جماعتی که اینقدر ثواب دارد و زحمت می‌کشید طوری نمی‌شود که همراهی کنید.
مسأله 77؛ ما در مسأله احکام گفتن از چند نفر از عزیزان تقاضا کردیم که مواظب ما باشید. یکوقت ما احکام اشتباه نگوییم. عزیزان محبت می‌کنند و می‌گویند: شماره 45 را باید اینطور می‌گفتی. اگر کسی مشغول نماز شد ما در مسجد رفتیم و مشغول نماز ظهر شدیم. مشغول نماز عصر شدیم، یک مرتبه جماعت برپا شد. امام جماعت نیامده بود و ما فرادی را شروع کردیم، حالا امام جماعت آمده است. فرمودند: اگر مشغول نماز سه رکعتی هستی یا چهار رکعتی، اگر به رکوع رکعت سوم نرفتید و مطمئن نیستید که اگر بخواهید این نماز چهار رکعتی را رها کنید به جماعت می‌رسید. آنقدر نماز جماعت مهم است فرمودند: مستحب است که شما نیت نمازتان را به نماز مستحبی برگردانید، نماز را دو رکعتی تمام کنید و به جماعت برسید. اینقدر نماز جماعت مهم است.
مسأله 78؛ آیا می‌شود نماز واجب را به هم زد؟ من یکوقتی در خانه‌ی آقایی رفتم و در زدم. آمد در را باز کرد گفت: داشتم نماز می‌خواندم. گفتم: ای بابا! گفت: نیت را عوض کردم به مستحبی. دو رکعتی سلام دادم که در را برای شما باز کنم. گفتم: عزیز من این نیت عوض کردن به مستحبی برای جماعت است! یادتان باشد به هیچ وجه برای این کارها نمی‌شود نماز واجب را بر هم زد.
مسأله 79؛ خیلی مهم است. خیلی‌ها هستند، وقتی مسجد می‌آیند می‌گویند: وقت نداریم نماز ظهر و عصر را با امام بخوانیم. دو نماز را با یک نماز امام می‌خوانند. می‌خواهند به مغازه و بازار برسند، این کار خوبی نیست. این فرادی شدن در بین نماز جایز است یا نیست؟ شما از اول ک برای جماعت می‌روی نیتت این است که در قنوت نمازت را تمام کنی، بعد هم نماز عصر را بخوانی. این کار پسندیده‌ای نیست. شما دو نماز را با یک نماز نمی‌خواهد بخوانی! شما یک نماز را کامل بخوانید بعد نماز فرادی بخوانید. اینکه انسان بخواهد فرادی کند، این فرادی کردن را بعضی مراجع اجازه می‌دهند و می‌گویند: اشکالی ندارد. اما بعضی مراجع می‌فرمایند: اگر از اول شما قصد داشتید که فرادی بخوانی این جایز نیست. می‌خواهی نماز بروی خوب نماز ظهر را با امام جماعت بخوانید. عصر را هم فرادی بخوانید و بروید. اما اینکه وسط نماز شما در قنوت جدا می‌شوی و دوباره رکعت سوم امام خودت را برسانی یا نرسانی این کار جایز نیست.
مسأله 80؛ چون ماه رمضان ماه جماعت و عبادت و قرائت قرآن است، یکی از کارهای بسیار خوبی است که در ماه رمضان خوب است انجام بدهیم این است که نمازهایمان را اصلاح کنیم. نماز سه مرحله دارد. یکی مستحب است و دو تا واجب است. واجب اول این است که ما حمد و سوره را درست بخوانیم. زیر و زبر را درست بخوانیم. «غیرِ المغضوبِ» صحیح است، «غیرُ المغضوبِ» باطل است. من در سفر حج بودم. در اتوبوس نشسته بودیم از مدینه به مکه برویم. چهارصد کیلومتر راه است، راه طولانی هست. آقایی کنار من نشسته بود. گفت: حمد و سوره را بخوانم؟ گفتم: بخوانید. ایشان نایب حج هم بودند. ایشان به «ایاک نعبد» رسید گفتم: کافی است. تا اینجا هفت غلط داشت. چطور نیابت حج را به جا آورد؟
الآن آقایانی که اطراف حرم امام رضا مغازه دارند می‌دانند چه می‌گویم. اگر دیده باشید این مغازه دارها بخاطر یک مشتری، بخاطر یک سوهان فروختن پنج زبان بلد است. عربی بلد است. انگلیسی بلد است. در حدی که بتواند جنسش را بفروشد. به همین آقا بگو: حمدت را تمرین کن. می‌گوید: چقدر سخت است. خدایا نمی‌شود! برای دو کیلو سوهان پنج زبان یاد گرفتی، ولی برای نمازی که برای خداست می‌گویی: امکان ندارد! من خواهش می‌کنم در فرصت باقیمانده ماه رمضان اگر جلسه قرآن می‌روند یا نماز جماعت می‌روند، نزد کسی که حمد و سوره‌اش خوب است، بروند. بگویند: ما می‌خواهیم یکبار حمد و سوره بخوانم. چه اشکالی دارد؟ من هروقت ببینم یکی از آقایانی که مطمئن هستم حمد و سوره‌شان خوب است، می‌گویم: اگر زحمتی نیست من حمد و سوره بخوانم!
خدا مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی را رحمت کند. یک مرجعی که در نود سالگی آن همه عظمت علمی و موقعیت علمی و مرجعیت داشت. یک عده قاری خدمت ایشان آمده بودند. یک قاری جوانی بود. ایشان فرموده بود: شما اجازه می‌دهی من حمد و سوره‌ام را بخوانم شما ببینی اشکال دارد یا نه؟ چه اشکالی دارد مرجع تقلید حمد و سوره‌اش را نزد یک قاری بخواند؟ البته ما قصد نداریم در دل عزیزان وسواس ایجاد کنیم.
س زیر و زبر را درست بخوانیم. مخارج حروف باید حتماً درست باشد. تجوید مستحب است. اما مخارج حروف، از همین بسم الله شروع کنیم. «بسم الله الرحمن الرحیم، الحمدلله رب العالمین» (ح) از حلق ادا می‌شود. الآن شاید بعضی بگویند: خدا قبول می‌کند، قلبت پاک باشد. زبان عربی با فارسی فرق دارد. اگر (ح) را از حلق بگوییم یعنی حمد و سپاس برای خدای عالمیان، اما اگر بگوییم: «الحمد» معمولی بگوییم، معنایش خوب نیست. معنایش هلاکت و نابودی می‌شود. همان خدایی که می‌داند منظور ما چیست گفته اینها را رعایت کن. یکوقت کسی نمی‌تواند، نگران نباشد.
یکوقتی هر کاری کردیم یک کسی می‌گفت: «قل فو الله احد» آخر هم درست نشد. سلام نماز می‌خواست بدهد، «السلام علینا و علی عباد الله الصالحین» می‌گفت: السلام علینا و علی عباد الله الحسین! می‌گفتیم: بگو عبادالله، جانم فدای ابا عبدالله الحسین ولی این آنجا نیست. اگر نمی‌شود کاری نداشته باشید. ولی اگر می‌توانید باید اصلاح کنید. جوان‌ها مخصوصاً دقت کنند. الآن بچه‌ها از دوم دبستان دینی دارند. اینها راهنمایی و دبیرستان می‌روند، دانشگاه می‌روند، ما هیچی نخواستیم شما همین روخوانی قرآن را برای ما بخوانید. حمد و سوره را درست بخوانید کافی است.
یا مثلاً در «اهدنا الصراط المستقیم» این صراط را خیلی غصه نخورید، اگر این صراط را شما (سین) هم بگویید اشکالی ندارد. ولی «الله صمد» آنجا باید (صاد) را درست ادا کنید. صاد مثل سین است فقط درشت و پرحجم ادا می‌شود. سوت ندارد، بخشی از سطح زبان با سقف دهان برخورد می‌کند. «غیر المغضوب علیهم و الضالین» در مغضوب هم باید کناره زبان با دندان‌های اطراف تماس داشته باشد. «ط» هم سخت نیست. این هم صفت انطباق است. منطبق شدن بخشی از سطح زبان با کام دهان. «صراط» در این «صراط الذین» در فارسی زنبور را نمی‌گویید: این «ذ» است یا «ز» است اما در عربی متفاوت است. در «صراط الذین» تماس نوک زبان با دندان‌های بالا است. خیلی صدای نازک و کم حجم دارد. خواستیم عزیزان بدانند که در نماز سه کار است. در حمد و سوره و تلفظ‌ها یکی مستحب است و کاری نداریم اما زیر و زبر مهم است. در ماه رمضان تصمیم بگیرید این هشت حرف را تمرین کنید.
خیلی از بیننده‌ها پیام دادند، الآن بعضی از مردم تصور می‌کنند نماز دو حالت دارد. یا ایستاده است یا نشسته است. دیروز در مسجد دیدم آقایی دستش شکسته بود، روی صندلی نشسته بود. گفتم: چرا نشستی؟ گفت: دستم را ببینید. گفتم: دستت شکسته است، پایت که نشکسته است. می‌توانی رکوع و سجده بروی. گفت: بله می‌توانم. گفتم: خوب چرا روی صندلی نشستی؟ گفت: فکر کردم خدا دو حالت قرار داده است، یا نشسته یا ایستاده! باور یک عده شده که نماز دو حالت دارد، حال داشتی ایستاده بخوان. حال نداشتی نشسته بخوان.
خانم زحمت می‌کشد ساعت‌ها در آشپزخانه سر پا ایستاده است، اما نمازش را نشسته می‌خواند. گفتم شاطر نانوایی چند ساعت پای تنور نشسته بود و یک ساعت با دوچرخه تا مسجد می‌رفت، نمازش را نشسته می‌خواند. اولاً اگر کسی می‌تواند قیام را باید ایستاده انجام بدهد. ما مقصر هستیم که احکام را برای مردم نگفتیم. شما اگر می‌توانید باید ایستاده نماز بخوانید. ولو یک الله اکبر، ایستاده الله اکبر بگو و بعد بنشین. تا هرجا که توانستی ایستاده بخوان. یا نمی‌توانی ایستاده بخوانی، تکیه بده، عصا دست بگیر ایستاده بایست. یا روی میز دست بگذار و ایستاده باش.
خیلی‌ها می‌گویند: ما حمد و سوره را ایستاده می‌خوانیم، رکوع هم می‌رویم. رکعت اول مشکل نداریم و سجده می‌رویم. دیگر نمی‌توانیم بلند شویم. عیب ندارد شما تا اینجا برو،رکعت اول را درست بخوان، باقی را نتوانستی دیگر نمی‌توانی. اما نه اینکه از اول نشسته بخوانی، خوب نیست. شما که پشت میز می‌نشینی و نماز می‌خوانی، گیرم دو کف دست هم روی میز گذاشتی، مواضع سجده را مواضع سبعه می‌گویند. هفت گانه، شما از هفت موضعی که باید روی زمین باشد سه تا گذاشتی. پس اینطور نیست که نماز دو حالت داشته باشد. پس اگر هر مقدار می‌توانید قیام کنید. رکوع هم بروید، سجده هم بروید. یکوقت کسی می‌گوید: من اصلاً نمی‌توانم سجده بروم. زانو خم شود مصیبت است. یا کسی چشمش را عمل کرده است. اینها روی صندلی بنشینند. حمد و سوره را ایستاده بخوانند و برای رکوع و سجده روی صندلی بنشینند.
شریعتی: من فیلم نماز امام خمینی را در بیمارستان دیدم که زیر بغل‌های حضرت امام را گرفته بودند و حضرت امام با آن کهولت سن نمازشان را می‌خواندند.
حاج آقای حسینی: شما از نور گفتید و من از ظلمت بگویم. آنوقت ملک سلمان پادشاه عربستان نمازش را نشسته می‌خواند و رقص شمشیر ایستاده می‌کند!! کسی که تمام ثروت مردمش را به ترامپ داد. نمازت به کمرت بخورد!
شریعتی: انشاءالله همه ما از نمازگزاران واقعی باشیم. امروز از جزء هجدهم قرآن کریم آیات ابتدایی سوره مبارکه مؤمنون را تلاوت می‌کنیم.
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏، قَدْ أَفْلَحَ‏ الْمُؤْمِنُونَ‏ «1» الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ «2» وَ الَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ «3» وَ الَّذِينَ هُمْ لِلزَّكاةِ فاعِلُونَ «4» وَ الَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ «5» إِلَّا عَلى‏ أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ «6» فَمَنِ ابْتَغى‏ وَراءَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ العادُونَ «7» وَ الَّذِينَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ «8» وَ الَّذِينَ هُمْ عَلى‏ صَلَواتِهِمْ يُحافِظُونَ «9» أُولئِكَ هُمُ الْوارِثُونَ «10» الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيها خالِدُونَ «11» وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِينٍ «12» ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً فِي قَرارٍ مَكِينٍ «13» ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً فَكَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقِينَ «14» ثُمَّ إِنَّكُمْ بَعْدَ ذلِكَ لَمَيِّتُونَ «15» ثُمَّ إِنَّكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ تُبْعَثُونَ «16» وَ لَقَدْ خَلَقْنا فَوْقَكُمْ سَبْعَ طَرائِقَ وَ ما كُنَّا عَنِ الْخَلْقِ غافِلِينَ «17»
ترجمه: به نام خداوند بخشنده مهربان‏. قطعاً مؤمنان رستگار شدند. همان كسانى كه در نمازشان خشوع دارند. و آنان كه از بيهوده روى گردانند. و همان كسانى كه زكات مى‏پردازند. و آنان كه دامان خود را (از گناه) حفظ مى‏كنند. مگر در مورد همسرانشان يا كنيزانى كه به دست آورده‏اند، پس آنان (در آميزش با اين دو گروه) ملامت نمى‏شوند. پس هركس فراتر از اين (همسر و كنيز) طلب كند، پس آنانند كه متجاوزند. و (مؤمنان رستگار) كسانى هستند كه امانت‏ها وپيمان‏هاى خود را رعايت مى‏كنند. و آنان بر نمازهاى خود مواظبت دارند. آنان وارثانند. كسانى كه بهشت‏برين را ارث مى‏برند و در آن جاودانه خواهند ماند. و همانا ما انسان را از عصاره‏اى از گِل آفريديم. سپس او را به صورت نطفه در جايگاهى استوار قرار داديم. سپس از نطفه، لخته خونى آفريديم، آن گاه لخته خون را پاره‏گوشتى ساختيم وپاره گوشت را به صورت استخوان‏هايى در آورديم، و استخوان‏ها را با گوشت پوشانديم، سپس آن را آفرينش تازه‏اى داديم، پس شايسته‏ى تكريم و تعظيم است خداوندى كه بهترين آفرينندگان است. سپس بدون ترديد بعد از آن (مراحل) مى‏ميريد. آن گاه شما روز قيامت برانگيخته مى‏شويد. و همانا ما بالاى سر شما هفت راه (هفت آسمان) آفريديم، و ما از خلق (و جهان‏ هستى) غافل نبوده‏ايم.
شریعتی: امشب اولین شب از شب‌های قدر است که همیشه منتظرش بودیم و برای رسیدنش لحظه شماری کردیم. برای همه دعا کنید. حاج آقای حسینی اشاره قرآنی را بفرمایید.
حاج آقای حسینی: من اول یک احکام صلواتی بگویم و بعد اشاره قرآنی را بگویم. سؤال کردند اگر کسی در حال نماز صدای صلوات را شنید، آیا صلوات بفرستد یا چون در نماز است نباید بگوید؟ فرمودند: مستحب است اگر انسان در نماز، هر جای نماز نام مکرم نبی اکرم را شنید صلوات ختم کند.
شب ضربت خوردن امیرالمؤمنین سوره امیرالمؤمنین است. «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏، قَدْ أَفْلَحَ‏ الْمُؤْمِنُونَ‏ «1» الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ «2» وَ الَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ» فراوان شنیده‌اید که این اولین آیاتی بود که امیرالمؤمنین(ع) در دستان پیامبر وقتی از کعبه، فاطمه بنت اسد بیرون آمد و این ماه پاره در دستشان بود، خوانده شد. هرجا «یا ایها الذین آمنوا» گفته شده است اولین نمادی که مصداق «یا ایها الذین آمنوا» است، امیرالمؤمنین هست. وقتی قرآن ویژگی‌های مؤمنین را بیان می‌کند، ارزش دارد و کار سختی نیست و خدا از ما کار سختی نخواسته است. هفده رکعت نماز هفده دقیقه طول می‌کشد. یازده ماه آزاد هستی، یک ماه هم وعده ناهار و شام را جا به جا می‌کنی. حالا ما این همه آسمان و ریسمان به هم ببافیم که از این روزه گرفتن فرار کنیم. «صُومُوا تَصِحُّوا» (الدعوات، ص 76) برای سلامتی خودتان خوب است. بزرگواری مثال خوبی می‌زد می‌گفت: اگر به یک کارمند یک ماه مرخصی ندهند، بگویند: امسال دوازده ماه را باید بیایی، این فریادش بلند می‌شود. شما هم به معده مرخصی بده! ما غیر از ماه رمضان بد غذا می‌خوریم. الآن اغلب مردم اضافه وزن دارند. یک مقدار با روزه گرفتن مراعات کنیم.
آنوقت نتیجه می‌شود «أُولئِكَ هُمُ الْوارِثُونَ» چه ارثی به اینها می‌دهند؟ «الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيها خالِدُونَ» هدفه رکعت نماز بخوان. یازده ماه برای خودت هستی، یک ماه هم یک مقدار وعده‌ها را جا به جا کن. آنوقت ما به تو چه می‌دهیم؟ «الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيها خالِدُونَ» جاودانه خواهید شد.