حجت الاسلام والمسملین حسینی قمی
سمت خدا – 16/7/90
آقای حسینی قمی
در دلم انداخته حال رجا و بیم را ، جذبه ی ذی القعده آتش می زند تقویم را . دارد امشب از شمال شرق احسان می وزد، می شناسد این گدا سلطان آن اقلیم را . می شود آقا بدان زائر سرا راهم دهد ؟ می نشینم تا محقق سازد این تصمیم را . یا رضا اذن دخول ماست نام مادرت ، مرحمت کن رخصت پابوسی و تعظیم را . بیدق سبزرضا قصد هلاکم داشت حیف، کاش بالا برده بودم پرچم تسلیم را.
سوال – درخصوص وعده ی الهی برای پاداش دادن به صابران توضیح بفرمایید.آیا واقعا ً صبر در مصائبی که خود ما بوجود آورنده ی آنها نیستیم به چشم خداوند می آید ؟
پاسخ – در ابتدا ولادت امام رضا(ع) را تبریک می گویم . ماه ذی القعده ماه امام رضا (ع) است . یازدهم این ماه ولادت امام رضا(ع) و اول این ماه ولادت حضرت معصومه (س) خواهر گرانقدر ایشان است . بیست و سوم این ماه روز شهادت امام رضا(ع) بنا بر روایتی است . این روز هم روز شهادت ایشان و هم روز زیارتی ایشان است . بیست و پنجم این ماه روزی است که در سال ممتاز است . روزه در این روز معادل هفتاد سال است . چهار روز در سال این امتیاز را دارد . مرحوم میرداماد می فرماید : با وجودی که روزه ی این روز معادل هفتاد سال است ، اما افضل اعمال آن زیارت امام رضا(ع) است . آخر این ماه هم شهادت امام جواد (ع) است . به همه توصیه می کنم که از زیارت این امام رئوف ، امام رضا(ع) در هر فرصتی غفلت نکنند . در این اقیانوس پاک به برکت امام رضا(ع) همه شستشو می شوند . آیت الله نخودکی عالم بزرگی بودند که در نجف زندگی می کردند . به زیارت امام رضا(ع) آمدند یک کاشفه ای پیش آمد که مقیم مشهد شدند . ایشان می گوید که من دیدم امام به همه ی زائران خود توجه دارد . با اینکه همه ی زائران چهره های خوبی نداشتند ولی امام رضا(ع) جدا نمی کردند .
گاهی برخی از واژه های مذهبی ما مظلوم واقع می شوند . یکی از واژه هایی که خیلی زیاد در قرآن کریم آمده ، واژه ی صبر است . این کلمه صدو سه بار درقرآن تکرار شده است . تنها به پیامبر خدا فرمان صبر بیست بار گفته شده است . برخی از واژه ها است که نیاز به توضیح دارند . یکی از این واژه ها انتظار است . آیا انتظار یعنی اینکه ما کاری انجام ندهیم تا امام زمان (عج) ظهور کنند . چهار واژه ی صبر ، تسلیم ، توکل و رضا از واژه هایی هستند که نیاز به توضیح دارند و خوب برای افراد جا نیفتاده است . زمانی دو نفر که با یکدیگر دعوا داشتند به پیامبر(ص) مراجعه کردند و ایشان را به عنوان قاضی قرار دادند . زمانی که دعوا مطرح شد یکی از این دونفر خوب حرف های خود را مطرح نکرده و دفاع نمی کرد . بنابراین طبق قوانین قضاوت، حق به دیگری داده شد . رسول خدا قضاوت کرده و حق را به آن طرف دادند . آن کسی که محکوم شد گفت اشکالی ندارد اجر ما با خدا باشد . حضرت ناراحت شده و سه بار دست مبارک خود را تکان داده و فرمودند : اطلب حقک ، حق خود را بگیر. کسانی که دین را افیون جامعه می دانند به سراغ واژه هایی مانند صبر می روند. به این علت که شاید تفسیر آن به خوبی برای مردم روشن نشده است . این واقعیت است که گاهی مصیبت هایی پیش می آید که ما دخالتی در آنها نداشته ایم . یک تعبیر کوتاهی در نهج البلاغه در این خصوص است که بسیار زیبا است . حضرت می فرمایند : صبر شجاعت است . ولی اینکه انسان خود را به ناتوانی بزند آفت است . وقتی که فرد کار و وظایف خود را انجام داده ولی بازهم یک گرفتاری هایی برای او پیش آمده است، در این صورت صبر شجاعت است . یک شعری است که مضمون آن این است : این واقعیت زندگی است که آنطور نیست که ما به آنچه آرزو داریم برسیم . آیا واقعاً کسی است که بگوید من در زندگی خود هیچ مشکلی نداشته ام ؟ همه در طول زندگی خود مشکلاتی داشته اند . این مسئله طبیعی است . اگر یک داغ و مصیبتی برای انسان پیش بیاید که خود فرد در بوجود آمدن آن هیچ تقصیری نداشته است . در این خصوص باید صبر کرد . ما با باورهای دینی زنده هستیم و گاهی یک باور خیلی به ما کمک می کند . یک زمانی حضرت موسی (ع) از خداوند خواست که عابدترین و محبوترین افراد نزد خود را به او نشان دهد . خداوند یک آدرسی را به حضرت موسی (ع) دادند که به کنار دریا بروند و آن فرد را ببینند . حضرت موسی به آن مکان رفتند و هرچه گشتند کسی را با ویژگی های افراد عابد و زاهد پیدا نکردند . تنها یک نفر را پیدا کردند که فرد زمین گیری بود و بیماری های سختی داشت و به یک ذکری هم مشغول بود . ازخداوند سوال کرد پس آن فردی که ما به دنبال او هستیم کجا است ؟ جبرائیل گفت همین فرد است . گفتند ما از این فرد که چیزی ندیدیم . نه عبادتی ، نه سجاده ای و نه پیشانی پینه بسته ای . خطاب آمد که می خواهید یک امتحان همینجا از این فرد بکنیم . این پیرمرد با اینکه چند بیماری داشت درهمانجا بینایی او هم از او گرفته شد . انتظار می رفت که فریاد این پیرمرد بالا برود که خدایا من که مشکلات عدیده ای داشتم چرا بینایی را هم از من گرفتی ؟ این پیرمرد مناجاتی به این مضمون کرد که خدایا تا آن وقتی که خواستی بینایی را به من دادی ، امروز هم از من گرفتی اشکالی ندارد . من هنوز خیلی به تو امید دارم و هنوز از امید من به خاطر رفتن این بینایی کم نشده است . در آخر هم گفت ای خدایی که خیلی به ما لطف داشته و نسبت به ما مهربان هستی . خطاب به حضرت موسی (ع) آمد که عابدترین و محبوب ترین فرد همین است . گاهی ما نماز می خوانیم ، نماز شب هم می خوانیم اما در حین نماز شب به گونه ای الحمدالله می گوییم که از صد بدگویی بدتر است . یعنی به گونه ای حمد می کنیم که تماماً شکایت است . حضرت موسی (ع) به آن پیرمرد گفت من مستجاب الدعوه هستم آیا می خواهی دعا کنم که تمام بیماری های تو از بین برود؟ گفت آن چیزی که خدا برای من بپسندد برای من محبوب تر ازآن چیزی است که خودم بخواهم . من راضی هستم . حضرت موسی از او پرسید خدا چه چیزی به تو داده که اینقدر شاکر هستی ؟ گفت در این منطقه تنها خداشناس من هستم و بقیه هیچکدام مومن نیستند . آیا این مسئله جای شکر ندارد . یکی از اسوه های صبر حضرت ایوب است . یک زمانی همسر ایشان به حضرت گفت : دعا کن گرفتاری های ما برطرف شود . گفت ما هفتاد سال سر سفره ی نعمت خدا بوده ایم ، حالا گرفتار شده ایم . اجازه بده هفتاد سال از این گرفتاری ما بگذرد ، بعد شکایت یا دعا کنیم . باید در باورهای دینی خود آنچه را خدا به ما داده ببینیم و باورکنیم که خدا ناظر بر ما است .
سوال – به چه امیدی ما باید صبر کرده و منتظر چه روزنه ای باشیم ؟
پاسخ – یکی از آموزه های دینی ما این است که می گویند نیت مومن از عمل اومهمتر است . جابر وقتی که اربعین به کربلا آمد و در سلامی که به شهدای کربلا داد گفت ما در ثواب شما شریک بودیم . این جمله برای عطیه که خود او هم مفسر قرآن است سخت بود . گفت چگونه ما در ثواب این افراد شریک هستیم . می دانی که اینها چه سختی هایی کشیده اند ؟ جابر گفت خودم از رسول خدا شنیدم که اگر کسی ، امت و ملتی را دوست داشته باشد با آن قوم محشور می شود . کار یک امتی را دوست داشته باشد در ثواب آنها شریک است . جابر قسم خورد و گفت به خدا قسم اگر من در کربلا بودم در رکاب سیدالشهدا شهید می شدم . یعنی اگر کسی از ته قلب بگوید اگر من داشتم این کارها را می کردم . اگر واقعاً با نیت خالص بگوید مطمئن باشد در این کارها شریک خواهد بود . البته نباید شکوه و ناله کند . باید بگوید که من مثلاً بیست سال است در بستر بیماری هستم ، نماز اول وقت و روزه ی درست ندارم، اما اگر سالم بودم جای من همیشه در صف اول نماز جماعت بود . جابر گفت به خدا ما شریک ثواب این شهدا هستیم . وقتی که خدا می خواست به پیامبر دلداری بدهد ، گفت تو در مقابل دیدگان ما هستی . اگر انسان باور کند که صبر او مقابل دیدگان خدا است برای او آسان می شود . زمانی که حادثه ی کربلا خیلی سنگین می شد ، امام حسین (ع) می فرمودند : خدایا صبر می کنم چون در مقابل دیدگان تو است .
سوال - درخصوص آیات یکم تا سیزدهم سوره ی نمل توضیح بفرمایید.
پاسخ – حضرت موسی (ع) گرفتاری های زیادی را تحمل کرد . بیشترین داستانی که در قرآن آمده درخصوص حضرت موسی (ع) است . این آیه درخصوص زمانی است که ایشان به همراه همسر خود فرار کردند و گرفتار انواع سختی ها شدند . در تفاسیر است که همسر ایشان در آستانه ی زایمان در بیابان بود و هیچ امکاناتی هم نداشت . نگاه حضرت به یک آتشی افتاد . به همراهان خود گفت از این آتش مشخص است که باید کسی در آن مکان باشد . ببینم می توانم از او کمک بگیرم . امیرالمومنین (ع) می فرماید که حضرت موسی رفت آتش بیاورد ، پیامبر بازگشت . داستان وحی به حضرت موسی و شروع پیامبری او از همینجا است . ایشان در اوج سختی و گرفتاری امید خود را از دست نداد . شاید سخت ترین بخش زندگی حضرت موسی (ع) همان شب باشد. آغاز پیامبری او از اوج سختی ها بود . درخصوص حضرت ایوب نیز به همین گونه بود . به محض اینکه به همسر خود گفت صبر کن ، همه ی گرفتاری ها برطرف شد.چرا که او امتحان خود را داده بود .
سوال – کسی که با تمام سختی ها صبر می کند باید منتظر چه اتفاقی در دنیا یا آخرت باشد و خداوند چه چیزی برای او آماده کرده است؟
پاسخ – قرآن در خصوص صابرین می فرماید : کسانی هستند که وقتی به آنها مصیبتی وارد می شود می گویند ما از خدا هستیم و به سوی خدا باز می گردیم . کمتر تعبیری در قرآن به این صورت است . تقریباً پاداش همه ی اعمال مشخص است . پاداش نماز ،روزه ، حج و غیره مشخص است . اما تنها در خصوص صابرین گفته شده که به آنها اجری بدون حساب داده می شود . در قرآن میزان پاداش این افراد گفته نشده است . امام رضا(ع) حدیثی را به جد بزرگوار خود رسول الله نسبت می دهند . این حدیث قدسی است . خدای متعال می فرماید : وقتی که من برای بنده ی خود به هر دلیلی یک گرفتاری پیش آوردم ، این مصیبت ممکن است در مال ، در جسم و در فرزند او باشد . اگر بنده ی من در مقابل مصبت صبر جمیل کرد، ( صبر جمیل صبری است که در آن شکایت نباشد ) ، من حیا می کنم در روز قیامت به حساب او برسم و میزان و نامه ی عملی برای او در نظر بگیرم .
ازخدا می خواهیم که به برکت ولادت امام رضا (ع) ما را بیشتر با معارف اهل بیت آشنا کرده و توفیق عمل عنایت بفرماید.