حجت الاسلام والمسلمین حسینی قمی

10/10/90
جمعه ها طبع من احساس تغزل دارد ناخودآگاه به سمت تو تمایل دارد ، بی تو چندی است که در کار زمین حیرانم مانده ام بی تو چرا باغچه مان گل دارد ، شاید این باغچه ده قرن به استقبالت فرش گسترده و در دست گلایول دارد ، یازده پله زمین رفت به سمت ملکوت یک قدم مانده زمین شوق تکامل دارد ، هیچ سنگی نشود سنگ صبورت تنها تکیه بر کعبه بِزَن کعبه تحمل دارد .
سوال – در مورد آداب عیادت از بیمار توضیحاتی بفرمایید .
پاسخ – یکی از کارهای خوبی که ما باید انجام بدهیم این است که آلام روحی بیماران را کم کنیم یعنی کسی که گرفتار بیماری است حداقل گرفتاری روحی دیگری نداشته باشد . خدا به بیماران پاداش عنایت می کند و بیماران فکر نکنند که این بیماری حتما عقوبت یا مواخذه ای است . سرزنش بیمار صحیح نیست . نظر ما این است که بیماری روحی به بیماری جسمی بیمار اضافه نشود. در اسلام به عیادت بیمار خیلی سفارش شده است . بعضی ها وقتی در بستر بیماری می افتند فراموش می شوند. گاهی افرادی چندسال بیمار می شوند و فراموش می شوند مخصوصا افرادی که در جامعه نقش فعال یا حضور فعال در جامعه داشته اند . انسان در ارتباط با جامعه است و با افراد رفت و آمد دارد ولی وقتی انسان بیمار می شود ممکن است جز خانواده ی خودش کسی دیگری را نبیند . این خیلی سخت است . بیماری برای هر کسی ممکن است که پیش بیاید . جامعه باید به این سو برود که بیمار را فراموش نکند . افرادی هستند که عجیب اهل روابط هستند و بعد چندین سال بیمار می شوند و فراموش می شوند . این یک نوع ناسپاسی و  کم لطفی از سوی ما هست . ما با یک برنامه ی دائمی باید به سمت عیادت بیماران پیش برویم . روایت داریم : پیامبر وقتی نماز صبح شان تمام می شد به سوی مردم می آمدند و سوال می کردند که کسی بیمار نیست که ما به عیادت او برویم. ( این یکی از    برنامه های روزانه پیامبر بوده است و پیامبر به اینکار اهتمام می ورزیدند . پیامبر باهمه ی گرفتاریهایی که داشتند به عیادت بیماران می رفتند . زیرا این کار در ردیف کارهای مهمی زندگی شان بود. حضرت علی (ع) پنج مسیر را پیاده و پابرهنه می رفتند : وقتی به نماز عید فطر می رفتند ، وقتی به نماز عید قربان می رفتند ، وقتی به نماز جمعه می رفتند ، وقتی به عیادت بیمار می رفتند و وقتی تشییع جنازه ای می رفتند . ایشان می فرمودند اینها مسیرهای الهی است و من می خواهم این مسیرها را پابرهنه به سمت خدا بروم . حضرت در تعبیری دیگری می فرمایند : از بهترین کارهای خیر ، عیادت بیمار است . ما فکر می کنیم بهترین کارها مثلا خواندن یک جز قرآن است البته این کار خیلی خوب است ولی بهترین کار عیادت بیمار است . موسی از خدا سوال کرد که بندگان پیش تو محبوب تر هستند ؟ خطاب شد سه گروه : کسانی که عیادت بیمار    می روند ، کسانی که به مصیبت زده تسلیت می گویند و کسانی که به تشییع جنازه      می روند . این در واقع این بحث روابط عمومی در اسلام است . این نگاه ، نگاه اجتماعی است . ما باید همه را از خود بدانیم .  پیامبر به اصحاب شان فرمودند : در روز قیامت خدا بعضی از بندگانش را توبیخ می کند و به بنده می گوید که چرا وقتی من بیمار شدم تو به عیادت من نیامدی ؟ بنده می گوید : خدایا تو منزه هستی و بیماری    درباره ی تو معنا ندارد . برادر ایمانی تو بیمار شد و تو به عیادت او نرفتی یعنی این قدر بنده ی من پیش من کرامت دارد که عیادت او مثل عیادت من است . ما داریم که خدا می فرماید : به من قرض بدهید یا من را یاری کنید . همه ی مردم الان گرفتاری های زیادی دارند ولی با برنامه ریزی و توجه به این مسئله می توانیم آنرا انجام بدهیم . یکی از مصادیق صله ی ارحام دیدن حضوری است . در عیادت بیمار هم همین طور است .انسان می تواند از طریق تلفن تماس بگیرد و از او مطلع بشود. در واقع ما باید از بیمار خبر داشته باشیم .
در متون دینی ما چند ادب در ارتباط با آداب عیادت بیمار آمده است . ادب اول این است که پیامبر سه روز صبر می کردند و بعد اگر اصحابشان را نمی دیدند از آنها سراغ    می گرفتند . اگر آن فرد مسافرت بود پیامبر برای او دعا می کردند و اگر آن فرد بیمار بود پیامبر به عیادتش می رفتند. پس عیادت بیمار پس از گذشت سه روز است . قبل از سه روز ممکن است که بیماریهای ساده ای باشد و تمام بشود. ادب دوم این است که پیامبر فرمود : به عیادت کسی برو که به عیادت تو نیامده است زیرا تو به خاطر خدا قدم بر می داری.روایت داریم: به کسی هدیه بده که به توهدیه نمی دهد.ولی ما می گوییم باید به کسی هدیه بدهیم که قبلا به ما هدیه داده است و حواسش به ما بوده است . ادب سوم این است که هنگام رفتن پیش بیمار هدیه ای برای او ببریم . پیامبر عده ای را دیدند که به عیادت بیمار می رفتند . به آنها فرمودند که من هم با شما می آیم، آیا شما هدیه یا میوه ای برای او تهیه کرده اید ؟ آنها گفتند : نه. پیامبر گفت صبر کنید تا هدیه ای برای او فراهم کنیم . زیرا همین هدیه کوچک او را خوشحال می کند . ادب چهارم این است که عیادت بیمار کوتاه باشد و آن حضرت فرمودند : پاداش عیادتی بیشتر است که کوتاهتر باشد مگر اینکه خود بیمار بخواهد شما مدت بیشتری در آنجا بمانید . ادب پنجم این است که پیامبر فرمود : وقتی بیمار را می بینید حمد خدا را بگویید. اما یک جوری باشد که به گوش بیمار نرسد . یعنی یک جوری نگوییم الحمدلله که طرف فکر کند که یعنی یک اشکالی در کار شما بوده است که گرفتار بیماری شده ای .
فردی خدمت امام موسی کاظم (ع) آمد و گفت که همه ی اهل وعیال من بیمار هستم . من چکار کنم ؟ امام فرمود : با صدقه بیماران خودت را درمان کن . دعا همراه با صدقه به اجابت می رسد . نفع چیزی برای بیمار بالاتر از صدقه نیست . امام صادق (ع) فرمود : بیمار خودش به نیازمند کمک کند و به آن نیازمند بگوید که تو برای سلامتی من دعا کن . این خیلی موثر است . ما خیلی داریم که از بزرگان سوال شده که برای بیماری و مشکلات چکار کنیم و آنها فرموده اند که صدقه بدهید و گوسفند قربانی کنید . روایت داریم : بعد از نفخ صور هر کسی که سر از قبر برمی دارد به خدا التماس می کند که به من رحم کن . خطاب می رسد امروز رحمت برای کسی است که در دنیا به کسی رحم کرده باشد . اگر ما می خواهیم لطف و عنایت خدا شامل حال ما بشود حتما باید لطف وعنایت ما شامل حال دیگران بشود. (دعای پانزده صحیفه ی سجادیه )وقتی امام سجاد (ع) بیمار می شدند این دعا را می خواندند . پیام دعا این است که ما هنگام بیماری به داده های الهی هم توجه کنیم . گاهی ما وقت سختی ها و بیماریها را می بینیم . امام     می فرماید : حمد مختص توست . خدایا من سالیان سال از نعمت سلامتی برخوردار بودم . سپاسگزار هستم که این بیماری را پیدا کردم . من نمی دانم کدام حالات را سپاسگزار باشم ، آن دوران سلامت که از نعمت های سلامتی برخوردار بوده ام یا این دوران بیماری که برای من نعمتهایی است و این دورانی که باعث تطهیر من شد. روایت داریم که حضرت امیرالمومنین وقتی بیماری را می دیدند که خوب می شد حضرت به او تبریک و تهنیت می گفت و می فرمود : پاکی از گناهان مبارک شما باشد. امام         می فرماید: آنقدر فرشته ها در این دوران بیماری برای من خوبی نوشته اند که کسی تصور نمی کند . خدایا من را به درجه ای برسان که اگر بیمار شدم راضی باشم ، این سختی را برای من آسان کن و شیرینی عافیت را دوباره به من برگردان .   پیامبر به عیادت امیرالمومنین آمدند و این دعا را به ایشان یاد دادند : اللهم انی اسئلک تعجیل عافیتک او صبرا علی بلیَّتک : خدایا من از تو می خواهم که سلامت را به زودی به من برگردانی یا به من صبر بر بیماری بدهی .
سوال – سوره زمر آیات 22 تا 31 را توضیح بفرمایید . 
پاسخ – در آیه 22 در مورد قلب قاسیه سخن می گوید. قرآن تعبیر قلب سلیم ، قلب قسی ، قلب مریض و قلب مهر شده را دارد . در اینجا تعبیر قاسیه است .گاهی قلب انسان دچار قساوت می شود و هیچ سخن حقی در او اثر نمی کند . چه می شود که قلب انسان قساوت پیدا می کند ؟ روایات عوامل فراوانی را ذکر کرده اند . یکی از علت های آن گناه روی گناه است که قساوت قلب می آورد . ما باید موانع قلب را کنار بگذاریم تا سخن حق در آن اثر کند . علت دیگر  قساوت قلب حرف لغو و بیهوده است . علت دیگر قساوت قلب این است که پیامبر فرمود : مثل اربابی که به بنده اش نگاه می کند شما به گناهان بندگان نگاه نکنید ، سراغ خودتان برویید . ما عیب دیگران را می بینیم ولی عیب خودمان را نمی بینیم . اگر انسان سراغ خودش نرود غفلت می کند .
سوال – دختر نوزده ساله ای هستم که امسال کنکور دارم . من تا کنون بخاطر سختی کار پرستاری نسبت به آن دید خوبی نداشتم . اما بعد از شنیدن سخنان شما تصمیم گرفتم هنگام انتخاب رشته ، پرستاری را هم انتخاب کنم . آیا کسی که شغل او پرستاری است با کسی که داوطلبانه اینکار را انجام می دهد ثواب یکسانی می برند البته من این شغل را بخاطر رضایت خدا انتخاب می کنم ؟
پاسخ – به تمام پرستاران با این نگاه باید تبریک گفت . همه ی ثوابها شامل حال پرستاران می شود . ما در زندگی مان می توانیم هر کاری را به نیت عبادت و بندگی انجام بدهیم . پیامبر وقتی به جنگ می رفتند یکسری خانمها بعنوان پرستار به همراه پیامبر می آمدند . پیامبر به یکی از این پرستارها گردنبندی هدیه داد. در جنگ خیبر وقتی یکی از پرستارها تعدادی از مجروحین را مداوا کرد ، در پایان جنگ پیامبر گردنبندی به او هدیه کردند . تا آخر عمر کسی نتوانست این گردنبند را از او بگیرد زیرا می گفت که این افتخار من است که این هدیه را از خود پیامبر گرفته ام . ما می خواهیم آلام روحی بیمار کم بشود. کسانی که در کم شدن آلام روحی بیماران نقش دارند پرستاران هستند .
سوال – همسر من جانباز هفتاد درصد بود که الان پنج سال است که شهید شده است . من بیست سال بخاطر خدا و رضای دل خودم در کنار او بودم  و با جان و دل و توکل به خدا مواظب او بودم . آیا این ثواب ها شامل حال ما هم می شود زیرا او مجروح جنگی بود نه بیمار ؟
پاسخ – اگر جانبازان و همسران شان مشمول این روایات نباشند چه کسی می خواهد مشمول این روایات باشد ؟ خوشا به حال همسر فداکاری که سالها این خدمت را به شوهر جانبازش داشته است . خدمت به جانبازان در راس همه ی خدمت هایی است که ما گفته ایم . ما مدیون جانبازان هستیم . جانبازی می گفت که من در روز دو تا کپسول یازده کیلویی اکیسژن مصرف می کنم . این عزیزان سی سال است که راه شهیدان را لحظه به لحظه طی می کنند . مسلما بالاترین خدمت ، خدمت به جانبازان است .
سوال – شما فرموید که به سادگی به طبیب مراجعه نکنید . لطف کنید این را اصلاح کنید . زیرا الان با یک چکاب می توان بیماری را غربال گری کرد . بعضی ها این قدر به علائم بیماری شان بی تفاوت هستند که وقتی به پزشک مراجعه می کنند که بیماری شان غیر قابل درمان است . راهنمایی بفرمایید . 
پاسخ – قطعا پیام ما این نبوده است که به طبیب مراجعه نکنید .  حضرت علی (ع)    می فرماید : اگر کسی بیماری اش را از پزشک پنهان بکند به خودش و بدنش خیانت کرده است . خیلی از بیماریها با مراجعه به موقع و بررسی درمان می شود . ما چون به پزشک دیر مراجعه می کنیم آثار منفی در زندگی مان دارد . حرف این است که وقتی کسی بیمار شد بیماری را سخت نگیرد . بعضی ها وقتی دچار بیماری کوچکی می شوند می گویند که عزرائیل دارد می آید . ما تا می توانیم باید با بیماری کنار بیاییم .
سوال – بعضی ها معتقد هستند افرادی که ظلم وستم می کنند مجازات آنرا در این دنیا بصورت بیماری می بینند. راهنمایی بفرمایید . 
پاسخ – این طور نمی تواند باشد. هیچ بیماری نمی تواند نشانه ی عقوبت باشد و  سلامتی هم نمی تواند نشانه ی لطف الهی باشد . کسی که بیمار شده ، نمی توان گفت که این نسانه ی عقوبت اوست . در هر زمانی انسان باید از بیماری و سلامتی برای نزدیکی به خدا استفاده کند .
هفتم صفر ولادت امام کاظم (ع) است و به روایتی شهادت امام حسن محتبی(ع) است . در قم در این روز مراسم عزاداری برپا است . امام حسن مجتبی (ع) وقتی به شهادت رسیدند معاویه خوشحال شد . در آن هنگام ابن عباس که از صحابه رسول خدا بود ونابینا شده بود و اواخر عمرش بود ، در شام بود . وقتی او می خواست پیش معاویه برود به همراهش گفت : دست من را رها کن ، خودم می روم . زیرا می گفت که معاویه من را شماتت می کند . ابن عباس گفت که او می گوید این چوب خداست . کسانی بیماران را سرزنش می کنند که بویی از خدا نبرده اند . بر معاویه وارد شد و معاویه به او گفت که حسن بن علی کشته شده است . ابن عباس گفت : انالله واناالیه راجعون و از هوش رفت .
ابن عباس به معاویه گفت که خبر دارم در کشته شدن امام حسن (ع) شادی کرده ای . فکر نکن با شهادت امام حسن (ع) تو عمر جاودانه خواهی داشت . این طور نیست که تو هر کاری بخواهی انجام بدهی و تو هم عقوبت کار خودت را خواهی دید ، ما   مصیبت های سنگینی تر از این را در زندگی دیده ایم و صبر کرده ایم . مصیبت پیامبر را دیدیم و صبر کردیم و خدا ولایت امیرالمومنین را برای ما قرار داد . معاویه گفت : شینده ام که حسن بن علی بچه های خردسالی دارد . (قاسم در هنگام مرگ پدرش سه ساله بوده است و در حادثه ی کربلا سیزده سال داشته است) ابن عباس گفت : تو نگران آنها نباش . خدا آنها را بزرگ می کند . دکتر ریاضی یزدی می گوید :
ای علوی زا تو خدای صفات                       صدرنشین همه ی کائنات
سید و سالار شباب  بهشت                           دست قضا و قلم سرنوشت  
شاخه ی طوبی و بهشت برین                       نور خدا در ظلمات زمین
 پاک ترین گوهر نسل بشر                           از همه خوبان بشر خوبتر
 نام حسن روی حسن خوی حسن                    نورخدا چهارمی  پنج  تن
صبر هم از صبر تو بی تاب شد                    زهر شد و کوزه شد و آب شد
 بعد از شهادت نکشید از تو دست                   تیر شد و بر تن پاکت نشست .