چطور می شود که رحمت الهی شامل حال ما هم بشود و مظاهر رحمت زندگی در کجای زندگی ما است ؟

پاسخ – خیلی کامل نیست که ما ایام ولادت پیامبر اسلام رابا یم جشن وچراغانی و تعطیلی سپری کنیم . خوب است که در این هفته ی وحدت و رحمت یک اقدام عملی هم صورت بگیرد . یکی از نگرانی های مردم بحث رد مظالم است که اگر اموالی از مردم را ضایع کرده اند آیا راه حلی برای حل این مشکل وجود دارد یا خیر . ما در زندگی بصورت خواسته یا ناخواسته اموالی از زندگی مان را تلف کرده ایم یا به حق کسی تجاوزی کردیم و به این افراد دسترسی نداریم . این حقوقی که بر گردن ما است مانعی برای دریاقت رحمت الهی می شود. و ما باید این مانع را برطرف بکنیم . هر کسی که در زندگی این نگرانی را دارد و مدیون دیگران هستند و می خواهد این حق را ادا کند باید اقدام عملی بکند .
سوال – در مورد اهمیت حق الناس و رد مظالم توضیحاتی بفرمایید .
پاسخ – گاهی پیامبر را دعوت می کردند که بر جنازه ی مسلمانان نماز بخواند . پیامبر سوال می کردند که این فرد مدیوم بوده و بدهی و دینی داشته است یا خیر ، اگر فرد بدهی نداشته حضرت بر این فرد نماز می خواند . اگر فرد بدهکار بود حضرت سوال می کردند که آیا او ارثی دارد که بدهی او پرداخت بشود ، اگر جواب مثبت بود ، پیامبر نماز را می خواند ولی اگر فرد مدیون بوده و ارثی هم باقی نگذاشته ، پیامبر بر او نماز نمی خواندند . از امام صادق (ع) سوال کردند که آیا این حدیث صحت دارد ؟ امام فرمود : بله . پیامبر بر آن فرد نماز نمی خواند ولی فرد دیگری نماز می خواند زیرا نماز میت واجب است که بر میت خوانده بشود . پیامبر این کار را انجام می داند که حق الناس در پیش مردم مهم جلوه کند . پیامبر می خواستند برای فردی نماز میت بخوانند و این سوال را کردند و متوجه شدند که این فرد بدهکار است و ارثی هم از خودش باقی نگذاشته است که با آن ادای دِین بکند ، پیامبر فرمودند که فرد دیگری نماز بخواند و در همان موقع حضرت علی (ع) فرمودند: که من دین های این فرد را ضمانت می کنم . پیامبر برگشتند و بر این فرد نماز خواندند و دعا کردند که کسی که بدهی کسی را در این دنیا بپردازد خداوند در قیامیت بدهی های او را خواهد می پردازد. پس ادای دِین بقدری مهم است که پیامبر برای حق الناس این عمل را انجام می داند. دِین بخشی از زندگی ماست . حالا این طور نیست که ما دیگر در زندگی مان قرض نگیریم . در احکام اسلامی داریم که تا انسان مجبور نشده است قرض نگیرد . هر چقدر که در اسلام به دادن قرض سفارش شده است به همان مقدار هم به نگرفتن آن سفارش شده است . گرفتن قرض مکروه است مگر اینکه ضروریتی در زندگی پیش بیاید که انسان مجبور باشد قرض بگیرد . خیلی از دِین های ما بخاطر ضروریات نیست . و بخاطر تشریفات و تجملات است. بدهی داشتن اشکالی ندارد. پیامبر وقتی از دنیا رفتند دِین بر گردن شان داشتند . امام حسین (ع) و امام حسن(ع) هم در هنگام شهادت دین بر گردن شان داشتند ولی ارثی هم داشتند که دین شان را ادا کنند. در مکتون فقهی داریم که اگر فردی بدهکار است و طلبکار برای وصول طلب نزد او آمده باشد ، اگر این فرد نمازش را در اول وقت بخواند نمازش صحیح نیست . زیرا زمان پرداخت دین محدود است و طلبکار ایستاده است ولی زمان خواندن نماز در اول وقت موسع است . امام صادق (ع) فرمود : اگر کسی از کسی قرضی بگیرد و از اول نیت پرداخت آنرا نداشته باشد ، این فرد مثل دزد می ماند . ولی اگر نیت پرداخت داشته باشد خدا به او کمک می کند . مرحوم آیت الله گلپایگانی زمانی مستاجر بودند و در هنگام نماز در مسجد صاحبخانه به ایشان گفت که کم کم خانه را تحویل بدهید من خودم آنرا لازم دارم . ایشان از نماز به خانه برنگشتند و خانه ی دیگری پیدا کردند و اثاث ها را به آن خانه ی جدید منتقل کردند . ما باید این طوری به حق الناس اهمیت بدهیم . امیرالمومنین همه ساله در حساس ترین روز و مکان یعنی در سرزمین مقدس منا و در روز عید قربان ، فردی را مامور کرده بودند که به مردم بگوید که اگر از پیامبر طلبی دارند اعلام کنند تا حضرت این طلب را بپردازد . اینها نشانه ی اهمیت حق الناس است . همین کار را امام حسن (ع) بعد از شهادت حضرت امیر می کردند . همین کار را امام حسین (ع ) بعد از امام حسن (ع) می کردند . این پیامی برای ما است که حق الناس را جدی بگیریم . مرحوم احمدی میانجی در وصیت نامه شان نوشته بودند که من مایل نیستم مجالس ختم آنچنانی برای من بگیرید زیرا این مجالس ختم ، بیش از اینکه بزرگداشت میت باشد بزرگداشت بازماندگان است . اگر ما به فکر بزرگداشت میت هستیم باید ببینیم که آن میت بدهی داشته است یا خیر و آنرا ادا کنیم . کسی به این کار کمتر توجه می کند .خوب است که مردم در مجالس ختم اعلام کنند که اگر کسی از میت طلبی دارد اعلام بکند . این خیلی بهتر از آن تشریفات است . اگر ما می خواهیم آبروی میت را حفظ کنیم باید بدهی او را بپردازیم . درتحریرالوسیله داریم که اگر فردی از دنیا برود دین های ا و به روز می شود یعنی اگر من قرضی گرفته ام که باید شش ماهه دیگر آنرا پرداخت کنم بعد از فوت دین من به حال می شود و باید پرداخت بشود . یعنی قبل از تقسیم ارث باید این بدهی ها پرداخت بشود . چیزی که در مورد درگذشتگان ما مهم است این است که دِینی به گردن ما نباشد . در نزدیک غروب مالی را به بیت المال آوردند . امیرالمومنین فرمودند : این مال را الان تقسیم کنید . ماموران بیت المال گفتند که الان شب شده است ، فردا این کار را انجام می دهیم . حضرت فرمودند : شما ضمانت می دهید که من تا فردا زنده بمانم . اگر می خواهیم رحمت الهی شامل حال ما بشود باید حق الناس را ادا کنیم . در روایت داریم : اگر شما می خواهید دعایتان مستجاب بشود باید کسب تان حلال باشد و از حق الناس مردم بیرون بیایید .
سوال – در ادای دِین ،اگر ما صاحبان حق را نشناسیم چکار باید بکنیم ؟
پاسخ – مورد بحث رد مظالم در این خصوص است . یک وقت ما بدهی داریم و طرف را می شناسیم ، در اینجا رد مظالم معنا ندارد . ما باید بدهی را به فرد یا وارثان او بدهیم . اگر ما به فردی بدهی داریم که او را نمی شناسیم ، در اینجا رد مظالم معنا دارد . فردی می گوید که من هشتاد سال دارم ، در جوانی دیگران را کتک می زدم والان پشیمان هستم یا اینکه ما سوار تاکسی می شویم و راننده پول اضافی به ما می دهد یا فرزندان ما حق کسی را از بین برده اند ، ما در اینجا می توانیم رد مظالم بدهیم . پس اگر ما مالی از کسی را از بین برده ایم و طرف را نمی شناسیم یا یک وقت مالی را پیدا کرده ایم و باید اعلام می کردیم ولی این کار را نکردیم ، در این موارد باید رد مظالم بدهیم . در رد مظالم ما چون فرد را نمی شناسیم مبلغی را بعنوان صدقه به نیابت آن فرد می دهیم . اگر من کسی را کتک زده ام باید به مبلغ دیه به نیت آن فرد صدقه بدهم . از نظر فقهی دادن این صدقه اجازه ی مجتهد را لازم دارد . اگر انسان میزان را ندارد باید به حدی مبلغ را بدهد که یقین پیدا کند که بری الذمه شده است . این مال ، مال مجهول المالک است و اختیار آن در دست حاکم شرع است . پس ما برای این بدهی ها باید از مجتهد اجازه بگیریم . ممکن است که فردی می خواهد مبلغ کمی را بعنوان رد مظالم بپردازد و اجازه گرفتن برای او سخت باشد،ما برای پرداخت ردمظالم تا صد هزارتومان از مراجع تقلید اجازه گرفته ایم که این مبلغ حتما باید به فقیر پرداخت بشود. ( آیت الله مکارم شیرازی ، آیت الله نوری همدانی ، آیت الله صافی گلپایگانی ، آیت الله وحید خراسانی ، آیت الله سیستانی )
صدقات روزانه با رد مظالم فرق می کند . ما یک اجازه ی کلی از مراجع گرفته ایم که مشکل مردم حل بشود . فقهاء تاکید کرده اند که این ردمظالم به فقرای غیر سادات پرداخت بشود. و حتما به فقیر پرداخت بشود وبرای کارهای خیریه استفاده نشود . فقیر کسی است که خرجس سالش را نداشته باشد . این ردمظالم به فقیری پرداخت بشود که ظاهر اسلامی را رعایت می کند و ظاهرش نشان بدهد که پایبند به اصول اسلامی باشد. ما می توانیم صدقات روزانه را به نیت رد مظالم بدهیم . اگر ما غیبت کسی را کرده ایم می توانیم با ردمظالم آنرا حل کنیم .
سوال – نامه ی برنامه ی سمت خدا به مراجع برای اجازه ی پرداخت رد مظالم : با توجه به اینکه دغدغه ی مومنین برای پرداخت رد مظالم می باشد چنانچه حضرتعالی اجازه می فرمایید مومنین تا مبلغ یک صد هزار تومان از رد مظالم را با اجازه ی حضرت عالی به فقرا پرداخت نمایند .
پاسخ – آیت الله نوری همدانی  : باعرض تبریکات بمناسبت تولد پیامبر و امام جعفر صادق (ع) و امامت امام زمان (عج) ، با دادن اجازه برای پرداخت ردمظالم تا صدهزار تومان به فقرا موافقت می کنم . البته این مبلغ فقط باید به فقرا داده بشود و برای ساخت مسجد و... اجازه داده نمی شود .
آیت الله مکارم شیرازی : با تبریک آغاز ولایت حجت بن الحسن ،به مومنین اجازه     پرداخت رد مظالم تا یک صد هزارتومان به فقرا داده می شود ولی این مبلغ برای ساخت مسجد و کارهای دیگر نباید مورد استفاده قرار بگیرد و فقط باید به نیازمندان داده بشود .
آیت الله خامنه ای : در این باب ایشان بحث احتیاط را مطرح نموده اند بنابراین مقلدین مقام معظم رهبری می توانند به یکی از مراجع عظام رجوع کنند و با اجازه ی عمومی که آنها داده اند عمل کنند .
سوال – در مورد ادامه ی مبحث ردمظالم توضیحاتی بفرمایید.
پاسخ- در رد مظالم اجازه ی مجتهد لازم است . همه ی ما یکسری بدهی ها و دین هایی داریم که در این ایام خوب است آنرا پرداخت کنیم تا در ماه ربیع رحمت الهی شامل حال ما هم بشود . مراجع هم در این برنامه اجازه ی چندتن از مراجع را گرفتیم که شما بتوانید در این ماه در مظالم خودتان را بدهید . خوب است که آقایان بگویند اگر همسر و فرزندان ما مبلغی از پول ما بدون اجازه برداشته اند آنها را بری الذمه می کنیم . اگر آقایان می خواهند ردمظالم بدهند از طرف خانم و همسرشان هم این کار را انجام بدهند .
در روز عرفه آیت الله مشکینی سخنرانی کردند و فرمودند : من طواف واجب را انجام دادم و فقط یک طواف مستحبی انجام دادم و آنرا به نزد خدا برای روز قیامت به امانت گذاشتم که اگر کسی از من طلبی داشت و من طلب او را پرداخت نکرده بودم، این جایگزین آن بشود .