در مورد آداب توبه توضیحاتی بفرمایید .

پاسخ- تصور غلطی وجود دارد که مردم فکر می کنند توبه باید درشرایط خاصی انجام بگیرد . مثلا بعضی ها می گویند ما می خواهیم توبه کنیم ولی باید شب قدر برسد یا به حج برویم یا زیارتی برویم تا توبه کنیم . توبه واجب فوری است . بعضی از واجبات زمان دارد ولی یک سری از واجبات فوری است . انسان نمی تواند منتظر ماه رمضان یا شب جمعه باشد . هر زمان که انسان تصمیم جدی برای توبه گرفت با یک استغفرالله این اتفاق تحقق پیدا می کند . وقتی انسان می خواهد توبه کند شیطان انسان را وسوسه می کند که آنرا عقب بیندازد . انسان وقتی تصمیم بر توبه گرفت همین کافی و حتی ممکن است که گفتن ذکر استغفرالله هم لازم نباشد زیرا مهم اراده است . ما آدابی برای توبه داریم البته بعد از اینکه انسان تصمیم برتوبه گرفت . از آداب توبه : غسل ( از غسل های مستحب دیگر توبه یکی برای فردی است که مست می کند و می خوابد که بعد از بیدار شدن باید غسل بکند و دیگر برای زنی که خودش را برای غیر شوهر معطر بکند ، بعداز توبه باید غسل بکند )،نماز و دعای است . سوره بقره آیه 222 می فرماید : خدا توبه کنندگان و تطهیر کنندگان ( غسل توبه ) را دوست دارد . در سوره ی تحریم آیه 8 می فرماید : توبه نصوح کنید.  امید است که این کفاره ی گناهان شما باشد . توبه نصوح یعنی توبه ای که بعد از آن غسل توبه باشد. کیفیت غسل با غسل های دیگر فرق نمی کند.

در روایات هم غسل توبه را داریم . در کتاب من لایحضر شیخ صدوق داریم: فردی نزد امام صادق (ع) آمد و گفت که من همسایگانی دارم که صدای آواز زنان و ساز از خانه شان  می آید . من گاهی وقتی به حیاط منزل می روم در آنجا کارم را طول می دهم و آن صداها را گوش می دهم . امام فرمود : این کار را نکن . مگر نشنیده ای که در قیامت گوش ما هم باید جواب بدهد . آن فرد گفت : استغفرالله . امام فرمود : این گناه بزرگی است . بلند شو ، غسل توبه انجام بده و نماز توبه بخوان . حدیثی در کتاب کافی ،تهذیب شیخ طوسی ، من لایحذر شیخ صدوق ( سه تا از کتابهای مهم شیعه )آمده است .امام صادق (ع) می فریاید : اگر کسی دو تا دو رکعت نماز بخواند و در هر رکعتی بعد از حمد پنجاه مرتبه سوره توحید را بخواند و بعد از تمام شدن نماز صورتش را برنمی گرداند مگراینکه خدا تمام گناهان او را آمرزیده باشد . این نماز در مفاتیح هم بنام نماز امیرالمومنین نوشته شده است . در اعمال روز عرفه داریم که بعد از نماز ظهر وعصر، نماز امیرالمومنین را بخوانید . در غروب عرفه ،به تمام کسانی که در صحنه ی عرفه هستند خطاب می شود که خدا تمام گناهان شما را بخشید . بعد از نماز ،دعای توبه است. بعد از این نماز دعایی است که باید خوانده بشود و دعای دیگری در کتاب صحیفه ی سجادیه ، دعای 31 است که می فرماید : خدایا من با تو قرار می گذارم که دیگر به گناه برنگردم ، خدایا تو به من کمک کن . خدایا اگر من بخواهم به این توبه وفادار بمانم تو باید به من کمک کنی ، خدایا تو قدرتمند هستی به من کمک کن ، خدایا این توبه را چنان قرار بده که من بعد از این توبه، نیاز به توبه ی دیگر نداشته باشم . تمام این اعمال را باید بعد از توبه انجام داد. این اعمال باعث می شود که توبه ماندگار بشود . این غسل برای نماز کفایت از وضو نمی کند و باید بعد از غسل توبه ،وضو گرفت .

این آداب توبه در تلطیف روح انسان و نشاط تاثیر دارد که انسان دیگر به گناه بر نگردد . خوب است که انسان بعد از مناجات با خدا اشکی هم داشته باشد.در کتاب عیون الاخبار شیخ صدوق از امام رضا (ع) داریم : نزدیک ترین حالتی که انسان به خدا دارد این است که در سجده باشد و اشک چشمش جاری باشد. در کتاب المراقبات مرحوم تبریزی نوشته است : من از استادم ملاقلی همدانی سوال کردم که یک دستور مجرب سیر وسلوک که برای خودتان ثابت شده است را به من بگویید . ایشان فرمودند :یکی اینکه همیشه یک انگشتر فیروز و عقیق همراهتان باشد . این یک اطاعت دائمی است .دیگر اینکه در هر شبانه روز یک  سجده ی مستحب طولانی داشته باشید و ذکر یونسیه ( لاالله الاانت سبحانک انی کنت من الظالمین) را در آن بخواند .

سوال – در مورد ادامه ی بحث گناهان پنهانی توضیحاتی بفرمایید .

پاسخ – کسانی هستند که فیلم یا عکسی از فرد گناهکاری دارند و او را تهدید می کند. پیامبر فرمودند : مرز ایمان و کفر این است که انسان از مسلمانی چیزی بشنود یا از   برنامه ای خبر داشته باشد و این را نگه دارد تا روزی او را رسوا بکند.

در کافی مرحوم شیخ کلینی داریم: یکروز پیامبر بعد از نماز صبح به طرف مردم برگشتند و فریاد زدند: ای کسانی که با زبان ایمان آوردید ولی با قلب ایمان نیاورید بدنبال عیب مومنان نباشید . اگر کسی دنبال عیوب مومنین باشد خدا به دنبال عیوب او می رود و اگر خدا بدنبال عیوب کسی باشد، اگر او در خانه هم باشد، باز او را رسوا می کند.

اگرکسانی هستند که این کارها را می کنند ، بدانند که این کار خیلی ناپسند است زیرا امنیت را از دیگران می گیرد .

عده ای می گویند: شما می گویید کسی که گناه می کند و بعد توبه می کند خدا او را       می بخشد و گناهانش را به خوبی تبدیل می کند ، پس در اینجا کسانی که گناه نکرده اند ضرر کرده اند . درست است که خدا توبه کنندگان را دوست دارد ولی ما باید همیشه در بیم و امید باشیم . تضمینی وجود ندارد که اگر ما مرتکب گناه بشویم موفق به توبه بشویم .چقدر کسانی بوده اند که درحال گناه از دنیا رفته اند و موفق به توبه نشده اند . ما نباید فضا را آلوده بکنیم به این امید که دوباره آنرا پاک کنیم . با تمام وعده های الهی که ما در مورد توبه داریم ، ما باید بیم این داشته باشیم که نتوانیم توبه بکنیم. مرحوم میرزا ملکی می گوید :   امید وار بودن به خدا نمی تواند بی مبالاتی در دین باشد و این فریب شیطان است . ما پایان کار خودمان را نمی دانیم . یکی از بزرگان می فرمودند که محدث قمی به حجره ی ما آمده بودند. من از ایشان خواستم که نصیحتی به من بکند که ایمانم زیاد بشود. محدث قمی فرمودند که من ایامی در وادی السلام نجف بودم . مرده ای را به خاک سپاردند و بستگان رفتند. من صدایی از این قبر شنیدم که آیه 56 سوره ی زمر را می خواند : انسان حسرت     می خورد که چرا در فرامین الهی کوتاه کرده است . پس اگر در توبه باز است ، این نباید بهانه ای برای گناه ما باشد.

سوال – آیات پایانی سوره ی انسان و آیات ابتدایی سوره مرسلات را توضیح بفرمایید .

پاسخ – در این آیات خداوند پیامبر را دعوت به صبر می کند و بلافاصله می فرماید که صبح و شام به یاد خدا باش ،سجده ای در شب داشته باش و نماز شب داشته باش .

سوال – درمورد ادامه آداب توبه توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – بعضی ها حکم فقهی غسل جنابت را نمی دانسته اند و الان باید نمازهای آن دوران را قضا کنند البته به اندازه ای که یقین دارند . نمازهای قضا را هم می توان کم کم بجا آورد.

خوب است که انسان نذر بکند یا قسم بخورد که گناه را ترک بکند ولی اگرکسی نذر یا عهد یا قسم را با صیغه شرعی شکست ،این کار کفاره دارد. در کفاره ی نذر و قسم مثل     کفاره ی خوردن روزه است . اگر خانم شوهرداری با مردی ارتباط نامشروعی داشته است وقتی توبه می کند ، این توبه باید بین او و خدا باشد و نیازی نیست که از شوهرش حلالیت بطلبد زیرا این حق الناس نیست . ذکر گناه ، گناه است . اینها مصادیق حق الناس نیست .

ازدواج و جامعه ی پاک یکی از راههای ترک گناهان پنهانی است ولی این طور نیست که تا شما ازدواج نکرده اید و جامعه پاک نشده است،شما می توانید گناه بکنید . انسان می تواند در هر شرایطی در برابرگناه بایستید. کسانی هم هستند با اینکه ازدواج کرده اند باز هم گناه می کنند . الان خیلی از افراد گرفتار فقر مالی هستند ولی آیا همه گرفتاران ،حرام خوار هم هستند ؟ قطعا این طور نیست . یک فقیر نمی تواند بگوید که چون خدا به من مال نداده است،  من هم بدنبال دزدی می روم .خیلی از انسانها دچار فقر بوده اند و ازدواج هم   نکرده اند ولی دچار گناه هم نشده اند .

انشاء الله خدا دعای همه بینندگان را در حق ما و خودشان به اجابت برساند .