كارشناس:حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
تاريخ پخش: 20/03/93
بسم الله الرحمن الرحیم
و صل الله علی محمدٍ و آله الطاهرین
اگرچه در نظر خلق، اهل پرهيزيم *** به ياد گوشهي چشم تو اشك ميريزيم
شنيدهايم كه فصل بهار ميآيي *** چقدر برگ به اين شاخهها بياويزيم
هنوز از كف دريا فروتريم، اما *** به موجهاي فراگير در ميآميزيم
تو مهرباني و با ذره مهر ميورزي *** وگرنه پيش تو ما چون غبار ناچيزيم
غبار روي زمينيم و آنچنان مغرور *** كه پيش پاي كسي جز تو برنميخيزيم
اللهم عجل لوليك الفرج
آقای شریعتی: سلام میگویم به همهی بینندههای خوبمان، خانمها و آقايان، انشاءالله ايام مباركتان باشد. در آستانهي عيد بزرگ نيمه شعبان هستيم. انشاءالله بهترينها در اين ايام نصيب همه ما شود. اج آقاي حسيني قمي، سلام عليكم و رحمة الله خيلي خوش آمديد. ايام مبارك باشد.
حاج آقای حسيني قمي: عليكم السلام و رحمة الله، عرض سلام و ارادت خالصانه به همهي بينندگان عزيز دارم. من در آستانهي ولادت حضرت وليعصر (عج) هستيم، پيشاپيش به همه منتظران حضرت تبريك عرض ميكنم.
آقای شریعتی: خوشحاليم كه خدمت شما هستيم. بحث ما با حاج آقا حسيني سيرهي علوي است. مطالب بسيار خوبي را از اقيانوس عميق نهجالبلاغه شنيديم. خدمت شما هستيم.
حاج آقای حسيني: بسم الله الرحمن الرحیم. انشاءالله سيره علوي به سيره تربيتي اميرالمؤمنين(ع) خواهيم رسيد. ولي اجازه ميخواهم دو مطلب را يادآوري كنم.
مطلب اول اينكه حتماً بينندگان عزيز شنيدند كه ديروز در تهران تجليلي از مادران چشمانتظار بود. در چهل فرهنگسرا در تهران، مادراني هستند كه بيش از سي سال است چشم انتظار فرزندانشان هستند. شهداي گمنام هستند. من شنيدم كه سال گذشته آماري كه داشتند فقط در تهران 900 مادر چشم انتظار بود. امسال اولين همايشي را كه ديروز با پيام مقام معظم رهبري برگزار كردند، از آن 900 مادر شهيد، ظاهراً چيزي در حدود 600 نفر حضور داشتند و 300 نفر در اين فاصله از دنيا رفتند. يك آماري هم من قبلاً شنيده بودم كه 50 درصد از پدر و مادران شهدا از دنيا رفتند و به خيل شهدا و فرزندان و عزيزانشان ملحق شدند. كار بسيار پسنديدهاي بود. مادراني كه مزاري هم نيست كه كنار فرزندانشان باشند. آنهايي كه فرزندي در راه خدا تقديم كردند و مزاري از عزيزشان باقي مانده است يك آرامش بيشتري دارند.
يادم هست كه اين جمله را از يك شهيد گمنامي شنيدم. خيلي نگران بود و مانند همين مادران چشم انتظار بود. اين بزرگوار به خانوادهشان فرمودند: من ميدانم فرزند شما كجا هست؟ اينها خيلي خوشحال شدند، چون مدتها بررسي كرده بودند و به جايي نرسيده بودند، يك آيه از قرآن را خوانده بود. «عِنْدَ مَليكٍ مُقْتَدِرٍ» (قمر/55) شهدا پيش خدا هستند، حالا چه بدن مطهرشان برگشته باشد، چه برنگشته باشد. ما به همه خانوادههاي معظم شهدا اداي دين ميكنيم. تازه اين تعداد ششصد مادر شهيدي است كه در تهران بودند. تعداد بسيار بيشتر از اينهاست. خيلي خوب است كه در همه كشور مخصوصاً از اينها تجليل كنند.
يك داستاني را به همين مناسبت ديروز نگاه مي كردم. در شرح نهجالبلاغه حضرت آيت الله مكارم شيرازي كه چند بار به نام پيام امام معرفي كرديم. ايشان داستاني را نوشتند كه خيلي براي من جالب بود. پيامبر خدا ديدند كه كسي دعايي ميكند. تقريباً اين دعا در ميان دعاها تازگي داشت. عرضه ميداشت، «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ خَيْرَ مَا تُسْأَلُ» (مستدرك/ج6/ص176) خدايا من نميگويم: از تو چه ميخواهم، بهترين تقاضايي كه از تو شده است، در مورد من مستجاب كن. «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ خَيْرَ مَا تُسْأَلُ فَأَعْطِنِي أَفْضَلَ مَا تُعْطِي» بهترين تقاضايي كه مثلاً در طول تاريخ، در طول دوران خدايي تو بهترين تقاضايي كه كسي از تو كرده چه بوده است، آن حاجت را دربارهي من مستجاب كن. پيامبر خدا وقتي اين جمله را شنيدند، صدايش زدند، فرمودند: فلاني ميداني اگر دعايت مستجاب شود، به تو چه ميدهند؟ حضرت فرمودند: «إِنِ اسْتُجِيبَ لَكَ» ميداني اگر دعايت مستجاب بشود، چه نتيجهاي دارد؟ «أُهَرِيقَ دَمُكَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ» (مستدرك/ج11/ص13) اگر اين دعا مستجاب شود به شهادت ميرسي. يعني به تعبير پيامبر اگر كسي حاجتش را به خدا واگذار كند، بگويد: خدايا بهتر چيزي كه از تو خواستند، شهادت است. بهترين چيزي كه خدا در دوران خدايي خودش به بندگانش عطا كرده است، آرزوي شهادت كسي را مستجاب كند.
يك جملهاي هم از حضرت در عهد نامه مالك اشتر است. اين عهدنامه تمام كه ميشود خيلي زباست.آخرين سطر عهدنامه مالك اشتر، نامه 53 حضرت ميفرمايد: «وَ أَنَا أَسْأَلُ اللَّهَ بِسَعَةِ رَحْمَتِهِ» (شرحنهجالبلاغه/ج17/ص117) من از خدا تقاضايي دارم كه به لطف و رحمت خودش براي من برآورده كند. تا به اينجا ميرسد. «وَ أَنْ يَخْتِمَ لِي وَ لَكَ» مالك از خدا ميخواهم، مالك از خدا ميخواهم «بِالسَّعَادَةِ وَ الشَّهَادَةِ» پايان من و تو شهادت باشد. «إِنَّا إِلَى اللَّهِ رَاغِبُونَ وَ السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهِ عَلَيْهِ وَ عَلَى آلِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ» با اين درخواست عهدنامه تمام ميشود. آن هم فقط براي خودشان نيست. اين خيلي زيباست. اميرالمؤمنين وقتي ميخواهد يك دعا در حق مالك داشته باشد، «وَ أَنَا أَسْأَلُ اللَّهَ بِسَعَةِ رَحْمَتِهِ» اگر رحمت واسعهي الهي شامل من و مالك شود، پايان آن شهادت است. اگر اين رحمت واسعه شامل حال من شود، پايان آن شهادت است. اينجا هم كه حضرت فرمود: بهترين تقاضا اگر بنا است مستجاب شود، «إِنِ اسْتُجِيبَ لَكَ أُهَرِيقَ دَمُكَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ». به شهادت ميرسي.
در روايت ديگر هم داريم كه وقتي پيامبر ميخواستند براي اصحاب دعاي شهادت كنند، دعاي مخصوصي داشتند. اين جمله را كه ميگفتند، اصحاب متوجه ميشدند پايان اين فرد حتماً شهادت خواهد بود. امروز سالروز شهادت آيت الله سعيدي هم هست. بيش از 40 سال است كه اين مجتهد بزرگوار در اثر شكنجه به شهادت رسيدند.
در تهران ديروز 600 مادر چشم انتظار كه شايد بيش از سي سال چشم انتظار بودند، با اشك چشم در اين مراسم آمدند. اين روزها بحث عفاف و حجاب در جامعه مطرح است. تنها تقاضايي كه دارم احترام گذاشتن بانوان ما به اين 600 مادر شهيد است. به احترام اين مادران شهدا هم كه هست بايد شئون اسلامي را رعايت كنيم.
در آستانه نيمه شعبان هستيم. تقريباً همه مردم در مراسم نيمه شعبان شركت ميكنند. همه آنهايي كه شركت ميكنند، ميخواهند قلب امام زمان را شاد كنند. اين خانمهايي كه شركت ميكنند، چطور قلب امام زمان(ع) شاد ميشود؟ آيت الله سيستاني كه در نجف هستند، يك زماني پدر بزرگوارشان در مشهد به فكر ميافتند، امام زمان(ع) را زيارت كنند. چهل جمعه در چهل مسجد، چهل زيارت عاشورا براي ديدن امام زمان بخوانند. جمعه چهلم در يك مسجدي كه مشغول زيارت عاشورا بودند، نگاهشان بيرون مسجد ميافتد، يك نوري از نقطهي آسمان ساطع است. زيارت عاشورا را تمام ميكنند. بيرون ميآيند و سؤال ميكنند: چه خبر است؟ ميبينند اين نور از يك خانهاي بالا ميآيد. سراغ آن خانه ميروند و ميپرسند در اين خانه چه خبر است؟ ميگويند: يك خانمي اينجا از دنيا رفته است، مردم براي تسليت به بازماندگانشان به اين خانه ميروند. ايشان وارد خانه ميشوند. ميبيند اين نور از يك نقطهي خاص و از يك اتاق مخصوصي بالا ميآيد. وارد اتاق ميشود. همان اتاقي بوده كه جنازهي آن خانم در آن اتاق بوده و مردم براي تسليت به بازماندگانشان ميرفتند. تا وارد آن اتاق ميشوند، حضرت را كنار جنازهي اين زن زيارت ميكند. سلام ميكند. آقا به او ميفرمايند: نيازي نيست كه اينقدر اين برنامههاي مختلف را براي ديدن من بچيني. مثل اين خانم باشيد من به ديدار شما ميآيم. سؤال ميكنند: اين خانم چه كرده است؟ دوران رضاخان كه كشف حجاب بوده است، حضرت ميفرمايند: اين خانم سالها از خانه بيرون نرفته است. چون در دوران رضاخان زنها يا بايد بدون حجاب بيرون ميرفتند، يا از خانه بيرون نميرفتند. توسلات خوب است. جشن نييمه شعبان خيلي خوب است. حرف من اين است حضرت چه ميخواهند؟ قلب اين 600 مادر شهيد و هزار مادران شهيد به درد ميآيد وقتي وضع حجاب و عفاف را در جامعه ميبينند. آيا ما مديون اين خونها و خانوادهها نيستيم؟
يكوقتي يك عده از بانوان از اصفهان خدمت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني آمده بودند. با ايشان ديداري داشتند. جلسه كه تمام شد، يكي از خانمها گفت: حضرت آقا اجازه ميدهيد ما عباي شما را ببوسيم؟ آقا فرمودند: براي چه؟ گفتند: شما پيرمردي هستيد كه عمري در خدمت اسلام بودهايد. عباي شما مقدس است. ايشان فرمودند: از عباي من مقدستر چادر خودتان است. چادر خودتان را ببوسيد.
دو روز دنيا تمام ميشود، هرطور كه زندگي كنيم، تمام ميشود. دهان كجي كنيم، نكنيم. درست برويم، كج برويم، دل بشكنيم، دل نشكنيم، بالاخره تمام ميشود. يك روزي ما را جمع ميكنند كه دست خالي هستيم.
يكي از همسايگان مرحوم بهجت خاطرهاي را نوشته بودند كه خانم من از دنيا رفت. چهل سال همسايهي ايشان بود. در خانهي ما سر و صدايي بود و از راه دور براي ما مهمان آمده بود. ديديم در خانه را ميزنند. در را باز كرديم، ديديم آيت الله بهجت هستند. گفتم: ببخشيد، مهمانها سر و صدا ميكنند. فرمودند: نه! من ديدم خانم شما از دنيا رفتند، يك مبلغي را براي شما آوردم. بعد فرمودند: تشييع اين خانم چه زماني است؟ گفتند: ميخواهم براي تشييع بيايم. گفتم: ما راضي نيستيم. شما دعا بفرماييد. فرمودند: من بايد بيايم. براي تشييع تا حرم حضرت معصومه(س) آمده بودند. گفته بودند: من بايد تا زمان خاكسپاري ايشان بيايم. هرچه اصرار كرده بودند كه ما از شما توقع نداريم. حضرت آيت الله بهجت فرمودند: بخاطر اينكه اين زن بهشتي است و با شهدا محشور ميشود. گفتم: از كجا چنين قاطع ميگوييد كه زن من بهشتي است. فرمودند: ما چهل سال ديوار به ديوار شما بوديم. يك ديوار دو متري بين خانهي ما و شما فاصله بود. من صدا اين زن را در اين چهل سال نشنيدم. بالاخره هرطور زندگي كنيم تمام ميشود.
حاج آقاي قرائتي زيبا گفتند: كه تير سه شعبه يعني چه؟ تير سه شعبه به گلوي علي اصغر زدند. فرمودند: تير سه شعبه همين كارهايي است كه ما در كوچه و خيابان انجام ميدهيم. همين بدحجابيها و رعايت نكردنها است. سه شعبه دارد. يك شعبهاش اين است كه خودمان گناه كرديم. يك شعبه اين است كه ديگران را به گناه انداختيم. آن جواني كه به گناه ميافتد، در اين فضا به گناه ميافتد. يك شعبه هم قلب امام زمان است كه نشانه گرفتيم.
آقاي شريعتي: انشاءالله عاقبت همه ما ختم بخير شود. عاقبت بخيري بهترين دعاست و اينكه سهم ما در اين عاقبت بخيري چقدر است، به خودمان مربوط ميشود. امروز صفحهي 108 مصحف شريف قرار روزانهي ما است. آيات 6 تا 9 سورهي مباركهي مائده تلاوت ميشود. چه خوب است ثواب تلاوت اين آيات را به روح بلند همه پدران و مادران صبور شهدا كه در جمع ما نيستند هديه كنيم و براي آنها كه هستند آرزوي سلامتي و طول عمر كنيم. اللهم صل علي محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
«يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِذَا قُمْتُمْ إِلىَ الصَّلَوةِ فَاغْسِلُواْ وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلىَ الْمَرَافِقِ وَ امْسَحُواْ بِرُءُوسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلىَ الْكَعْبَينِْ وَ إِن كُنتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُواْ وَ إِن كُنتُم مَّرْضىَ أَوْ عَلىَ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِّنكُم مِّنَ الْغَائطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تجَِدُواْ مَاءً فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُواْ بِوُجُوهِكُمْ وَ أَيْدِيكُم مِّنْهُ مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُم مِّنْ حَرَجٍ وَ لَكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَ لِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ(6) وَ اذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ مِيثَاقَهُ الَّذِى وَاثَقَكُم بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنَا وَ أَطَعْنَا وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمُ بِذَاتِ الصُّدُورِ(7) يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّامِينَ لِلَّهِ شهَُدَاءَ بِالْقِسْطِ وَ لَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنََانُ قَوْمٍ عَلىَ أَلَّا تَعْدِلُواْ اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرُ بِمَا تَعْمَلُونَ(8) وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ لهَُم مَّغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظِيمٌ(9)»
ترجمه آيات:
«اى كسانى كه ايمان آوردهايد، چون به نماز برخاستيد، صورت و دستهايتان را با آرنج بشوييد و سر و پاهايتان را تا قوزك مسح كنيد. و اگر جُنب بوديد خود را پاك سازيد. و اگر بيمار يا در سفر بوديد يا از جاى قضاى حاجت آمده بوديد يا با زنان نزديكى كرده بوديد و آب نيافتيد با خاكى پاك تيمم كنيد و صورت و دستهايتان را با آن مسح كنيد. خدا نمىخواهد شما در رنج افتيد، بلكه مىخواهد كه شما را پاكيزه سازد و نعمتش را بر شما تمام كند، باشد كه سپاس گزاريد. (6) نعمتى را كه خدا به شما داده است، و پيمانى را كه با شما بسته است، بدان هنگام كه گفتيد شنيديم و فرمانبردارى كرديم، ياد آوريد. و از خداى بترسيد كه خدا به آنچه در دلها مىگذرد آگاه است. (7) اى كسانى كه ايمان آوردهايد، براى خدا، حق گفتن را بر پاى خيزيد و به عدل گواهى دهيد. دشمنى با گروهى ديگر وادارتان نكند كه عدالت نورزيد. عدالت ورزيد كه به تقوى نزديكتر است و از خدا بترسيد كه او به هر كارى كه مىكنيد آگاه است. (8) خدا به كسانى كه ايمان آوردهاند و كارهاى نيكو كردهاند، وعده آمرزش و مزدى بزرگ داده است. (9)»
آقاي شريعتي: انشاءالله زندگي همه ما منور به نور قرآن و اهلبيت و مخصوصاً منور به نور امام عصر(عج) باشد. حاج آقاي حسيني اشاره قرآني امروز را بفرماييد.
حاج آقاي حسيني: آياتي كه تلاوت شد، نكتهاي دارد، من در تمام قرآن كريم نكاتي است كه دو نمونهاش در اين آيات است. در قرآن كريم حدود 50 مرتبه فرمان به تقوا آمده است. «وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمُ بِذَاتِ الصُّدُورِ»، «وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرُ بِمَا تَعْمَلُونَ» در تمام اين 50 مورد غالباً هر كجا فرمان به تقوا آمده است، قبل و بعد آن يك دستوري هست. يعني تقوا يك چيز پيچيده كلي نيست. حتماً بايد يك ظهور و بروزي داشته باشد. در همين آيات قبل داريم «يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّامِينَ لِلَّهِ شهَُدَاءَ بِالْقِسْطِ» بحث عدالت است. «وَ لَا يَجْرِمَنَّكُمْ» دشمني با قومي شما را از عدالت جدا نكند. «اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى» ظهور تقوا در عدالت است. تقوا بدون ظهور و بروز در زندگي ما امكان ندارد.
يكي از كلماتي كه در سيرهي تربيتي حضرت فراوان ديده ميشود، توجه حضرت به مسائل اجتماعي اطراف خودشان است. از جمله مسائلي كه خيلي حضرت مراقب بودند، پرهيز از اسراقكاريهايي است كه امروز در زندگي ما است. عبارتي است كه در خصال شيخ صدوق آمده است. حضرت به كارگزارانشان نوشتند: «أدقوا أقلامكم» (خصال/ج1/ص310) نامه كه به من مينويسيد، قلمهايتان را تيز كنيد. «و قاربوا بين سطوركم» بين سطرهايتان فاصله را كم كنيد. «و احذفوا عني فضولكم و اقصدوا قصد المعاني» حرفهاي زيادي را كنار بگذاريد و حذف كنيد. «و إياكم و الإكثار» زياد هم ننويسيد. يعني اگر ميخواهيد يك نامه به من بنويسيد، نوك قلم را تيز كنيد. فاصلهبين سطرها كم، حرفهاي زيادي دور، كوتاه بنويسيد. چرا؟ «فإن أموال المسلمين لا تحتمل الإضرار» بيتالمال مسلمانان تحمل ضرر رساندن به ديگران را ندارد. اگر در يك برگه كوچك ميتوانيد بنويسيد، چرا در بزرگ بنويسيد.
اگر امروز ما اين سيرهي تربيتي را در خانههاي خودمان، در زندگيهاي شخصي خودمان رعايت كنيم، بسيار خوب است.
مرحوم حاج احمد آقا در خاطراتشان نوشته بودند: من يكوقت ميخواستم پرده خانهام را عوض كنم. امام متوجه شد. فرمود: احمد چرا اين كار را ميكني؟ مگر نميداني طاغوت يك شبه طاغوت نشد؟ به مرور زمان طاغوت شد.
امام(ره) در نجف كه زندگي ميكردند، منزلشان آنجايي كه مردم مراجعه ميكردند، نيمي فرش داشته است. نيمي هم خالي بوده است. مرحوم حاج احمد آقا به امام ميگويند: اگر اجازه بدهيد، بقيه خانه را هم فرش كنيم. امام ميفرمايند: نيازي نيست. همين مقداري كه هست كافي است. اصرار ميكنند و امام ميفرمايند: نه، مگر اينجا خانه صدر اعظم است؟ به امام ميگويند: از صدر اعظم بالاتر، خانهي امام زمان است. ايشان فرمودند: معلوم نيست خانه امام زمان هم فرش كامل باشد.
باز در خاطرات امام ديدم، در نجف يك كليد برق را عوض كردند. امام به مرحوم حاج احمد آقا و حاج آقاي قرعي ميگويند: شما و احمد دست به دست هم داديد، كه مرا جهنمي كنيد. امام در خانهاي سه طبقه بودند، وقتي ايشان بنا ميشود در تهران زندگي كنند، ميفرمايند: اگر بنا است من در تهران بمانم، يك خانهي ديگري براي من پيدا كنيد. بعد از اين خانه سه طبقه به جماران ميروند. گفتند: اول حاج خانم برود ببيند، اگر حاج خانم پسنديد، ما نقل مكان ميكنيم. ايشان ميگفتند: خانه بايد ساده باشد.
مرحوم حاج احمد آقا نقل كردند، كه امام باخبر شدند كه ميخواهند حسينيه جماران را سفيدكاري كنند. ايشان فرمودند: صبر كنيد من بميرم، هركاري خواستيد، بكنيد. تا من زنده هستم دست نزنيد.
اينكه اميرالمؤمنين يك نامه را مينويسد، فقط يك نامه نيست. در زندگي همه ما است. خيلي از مشكلات ما الآن مشكل حرام خواري است. چرا گرفتار حرامخواري هستيم؟ چرا گرفتار شغلهاي دوم و سوم شدهايم؟ خيليها به خاطر همين تجملاتي است كه مي شود از اينها گذشت.
سه سال پيش به نجف مشرف شده بوديم، خدمت آيت الله سيستاني رسيديم. ايشان 45 دقيقه براي اساتيد بزرگوار صحبت ميكردند و ما هم گوش ميكرديم. در اين مدت سه، چهار بار هر مطلبي داشتند، ميرفتند و دوباره برميگشتند به زهد زندگي زاهدانه امام مثال ميزدند. ميفرمودند: اگر انقلاب شما پيشرفت كرد، اگر امام در دل مردم نفوذ كرد. رمزش اين بود كه امام در زندگياش خيلي مواظب بود. آن روز ايشان فرمودند: من 56 سال است نجف هستم. ميديدم امام زندگياش را در نجف چگونه بود. خادم امام وقتي ميخواست كل لوازم خانه امام را ببرد، همه ميديدند. يك سبد دستش بود، دو سير گوشت در آن بود و چند عدد ميوه بود. با اينكه من در كتابهايي خواسنده بودم كه امام ثروت داشتند، مال داشتند، اما از اينها استفاده نميكردند.
امام در وصيتنامهشان نوشتند كه در مورد وصيت به اموال نميدانم چه دارم! يك مقدار ملك در كمره است كه نميدانم چيست. بعد از اينكه امام به ايران برگشتند، به امام جمعه آن زمان حاج آقا جلالي خميني نامه نوشتند، كه من اصلاً از آن زمينها خبر ندارم. هرچه هست بين نيازمندان تقسيم كنيد. اصلاً از ملك خودش خبر ندارد.
اينكه اميرالمؤمنين در نامهشان ميگويند: «و قاربوا بين سطوركم». اموال اگر براي بيتالمال باشد كه وا مصيبتا! «فإن أموال المسلمين لا تحتمل الإضرار» اگر ما به بيتالمال حق نداريم ضرر بزنيم، آنوقت ديگر اگر در اموال مسلمين و اموال خودمان چگونه است.
در سيره تربيتي مهر ورزي در كلام اميرالمؤمنين(ع) است. مهر و محبت زياد است. در عهدنامه حضرت به مالك اشتر آمده است. «وَ أَشْعِرْ قَلْبَكَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِيَّةِ» (شرحنهجالبلاغه/ج17/ص32) حضرت به جايي ميرسند كه ميگويند: «لَا تَنْدَمَنَّ عَلَى عَفْوٍ» مالك اگر كسي را بخشيدي از بخشش پشيمان نشو. «وَ لَا تَبْجَحَنَّ بِعُقُوبَةٍ» اگر مجبور شدي كسي را مجازات كني، از مجازات كردن كسي شادمان نباش. نه از بخشش و گذشت و عفو پشيمان باش، نه از عقوبت شادمان باش. «وَ لَا تُسْرِعَنَّ إِلَى بَادِرَةٍ وَجَدْتَ عَنْهَا مَنْدُوحَةً» در تصميمگيريها عجله نكن. اگر يك راه چارهاي هست، ميتواني با گذشت بدون عقوبت حل كني، حلش كن «وَ تَغَابَ عَنْ كُلِّ مَا لَا يَضِحُ لَكَ» (شرحنهجالبلاغه/ج17/ص36) اگر چيزي برايت روشن نيست، چشمپوشي كن. اصرار نداشته باش خلاف مردم را آشكار كني. «وَ تَغَابَ عَنْ كُلِّ مَا لَا يَضِحُ لَكَ» چشم پوشي كن. الآن ما اگر يك چيز را هم بشنويم، تحقيق ميرويم كه خلاف ديگران را علني كنيم. «وَ لَا تَعْجَلَنَّ إِلَى تَصْدِيقِ سَاعٍ» عجله نكن براي اينكه سخنچيني آمد عليه كسي سخنچيني كرد، او را تصديق كني و بگويي: راست ميگويد. «فَإِنَّ السَّاعِيَ غَاشٌّ وَ إِنْ تَشَبَّهَ بِالنَّاصِحِينَ» سخنچين خائن است. ولو در چره خيرخواهان ظاهر شود. حضرت ميفرمايد: آن كسي كه در حكومت از همه بايد به تو دورتر باشد، آن كسي كه دنبال سخنچيني است. دنبال فضاسازي عليه ديگران است.
اميرالمؤمنين(ع) بعد از اين عبادت جملهاي دارد، داستاني را از پيامبر نقل ميكنند. به پيامبر خدا خبر دادند يا رسول الله جنازهاي در فلان محل افتاده و قاتل آن معلوم نيست. پيامبر به آن محل آمدند و به مسجد محل رفتند. فرمودند: قاتل چه كسي است؟ هيچكسي به گردن نگرفت. فرمود: كسي كشته شده، خوني بر زمين ريخته شده، كسي اعتراف نميكند؟ بعد فرمودند: «لَوْ أَنَّ أَهْلَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ شَرِكُوا فِي دَمِ امْرِئٍ مُسْلِمٍ» (كافي/ج7/ص272) اگر تمام اهل آسمان و زمين در خون يك مسلمان شريك باشند، «لَأَكَبَّهُمُ اللَّهُ» خدا همه آنها را در آتش مجازات ميكند. گاهي در اين فضاسازيها خونها بر زمين ريخته ميشود. بحثهاي امنيتي سر جاي خود اما اينكه ما اصرار داريم، سخنچيني كنيم، خبر را كشف كنيم، فرمود: «لَوْ أَنَّ أَهْلَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ» تمام اهل آسمان زمين در خون يك نفر سهيم باشند، خداوند همه آنها را مجازات ميكند.
چون در آستانهي نيمه شعبان هستيم، ميدانيد گذشته از ولادت امام زمان(ع) ذاتاًً شب با عظمتي هست. ولادت امام زمان به عظمت شب نيمه شعبان اضافه كرد. در روايتي ديدم جبرائيل در شب نيمه شعبان، پيامبر خدا در حال استراحت بودند، جبرائيل به پيامبر نازل شد كه يا رسول الله! امشب خوابيدهاي؟ حضرت سؤال كردند: چه شبي است؟ جبرئيل عرضه داشت، «ليلة النصف من شعبان».
امام باقر(ع) فرمودند: اميرالمؤمنين دوست داشتند چهار شب را احيا بدارند. شب عيد فطر، شب عيد قربان، شب اول ماه رجب، شب نيمه ماه شعبان. اول رجب، عيد فطر، عيد قربان، شب نيمه ماه شعبان. شب نيمه عبان امسال شب جمعه است. خواندن دعاي كميل مستحب است. ورود دعاي كميل در شب نيمه شعبان بوده است. اولين باري كه اميرالمؤمنين دعا را به كميل ياد دادند، شب نيمه شعبان بود و حضرت در سجده اين دعا را خواندند. براي اعمال احياي شب نيمه شعبان مرحوم محدث قمي(ره) 15 عمل نوشتند. اين 15 عمل را از جمله زيارت مخصوص سيد الشهدا(ع) را انشاءالله به جا آورند.
اميدواريم خدا هرچه در اين روزها و در شب نيمه شعبان به همه خوبانش عنايت ميفرمايد، خداوند انشاءالله بهترين حاجتي كه برآورده كرده، انشاءالله براي همه ما هم برآورده كند.
آقاي شريعتي: والحمدلله رب العالمين و صل الله علي محمدٍ و آله الطاهرين.