94-04-02-حجت الاسلام والمسلمین حسینی قمی - مسائل ماه مبارک رمضان و تفسیر آیاتی از جزء شش قرآن کریم

کارشناس: حجت الاسلام والمسلمین حسینی قمی
موضوع: مسائل ماه مبارک رمضان و تفسیر آیاتی از جزء شش قرآن کریم
تاریخ: 02-04-94

بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
من بی تو دمی قرار نتوانم کرد *** احسان تو را شمار نتوانم کرد
گر بر تن من روان شود هر مویی *** یک شکر تو از هزار نتوانم کرد

شریعتی: سلام به همه‌ی هم وطنان عزیز طاعات و عبادات قبول باشد خدا را شکر می‌کنیم به خاطر این که در این روزها و شب‌های ضیافت پر نور را تجربه می‌کنیم خیلی خوشحالیم در این روزها همراه شما هستیم حاج آقای حسینی سلام علیکم و رحمة الله خیلی خوش آمدید طاعات قبول باشد
حاج آقا حسینی: سلام علیکم و رحمة الله عرض سلام و ارادت خالصانه دارم خدمت همه‌ی بینندگان خوب برنامه امیدوارم خداوند لطف عنایات به همه‌ی مومنین بکند و عبادات را قبول درگاهش بکند
شریعتی: ان شاء الله اتفاق خوبی در ماه مبارک امسال افتاده در برنامه‌ی سمت خدا بخش اول گفتگوی ما با کارشناسان حول محور قرآن کریم است با توجه به جزئی که متعلق به هر روز است ما امروز هم آیات جزء شش قرآن کریم را در محضر حاج آقای حسینی ارائه می‌کنیم و تفسیرش را می‌شنویم خدمت شما هستیم
حاج آقا حسینی: بسم الله الرحمن الرحیم با توجه به اشاره فرمودید بحث تفسیر قرآن در بخش اول مباحث عزیزان بسیار کار پسندیده‌‌ای است در ماه رمضان یکی از بهترین کارها تلاوت قرآن تفسیر قرآن است انصافا توجه خوبی شده است دوستان عزیز در برنامه‌ی سمت خدا یک توجه ویژه که قرآن سر سفره‌ی مائده‌ی آسمانی ما ان شاء الله باشد جایگاه ویژه‌‌ای باشد الحمدلله من بخش اول را به تفسیر آیات جزء ششم می‌پردازم بخش دوم مهم ان شاء الله به بینندگان وعده می‌دهم جلسه‌ی گذشته ما یک سری احکام را عرض کردیم عزیزان امر فرمودند که ما این بخش احکام را هم ادامه بدهیم ما هم تابع اوامر بینندگان خوب مان هستیم اول جزء ششم عزیزان حتما در محضر قرآن هستند سوره‌ی مبارکه‌ی نساء آیه‌ی 148 ام اعوذ بالله من الشیطان الرجیم «لَّا يُحِبُّ اللَّـهُ الْجَهْرَ‌ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَن ظُلِمَ وَكَانَ اللَّـهُ سَمِيعًا عَلِيمًا» (نساء/ 148) این آیه پیامش چیست؟ و بیان نورانی این آیه چیست خدا دوست ندارد «لَّا يُحِبُّ اللَّـهُ» چه را دوست ندارد «الْجَهْرَ‌ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ» این که انسان با سخنان خودش بدی‌های دیگران را اظهار بکند بدی دیگران را بگوید بیان بکند کسی بدی دارد خلافی مرتکب شده ما برویم بنشینیم بدی هایش را بیان بکنیم باز گو کنیم
شریعتی: همان غیبت
حاج آقا حسینی: یک مصداقش غیبت است اتفاقا در کتاب‌های فقهی ما وقتی می‌خواهند فقهای ما استدلال بکنند به آیات قرآن برای این که غیبت جایز نیست یکی از آیات همین آیه است خدا دوست ندارد در غالب غیبت باشد مخصوصا در ماه ضیافت الله که در روایات داریم الْغِيبَةُ تُفْطِرُ الصَّائِمَ (فقه الرضا، ص 23) به قول مرحوم ملاصدرا یک قطره آب روزه‌ی ما را باطل می‌کند تمام سر را زیر آب کنیم روزه را باطل می‌کند آن وقت آبروی مسلمان را ببریم؟ «يُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا» (حجرات/ 12) این غیبت البته از نظر فقهی می‌گویند روزه صحیح است ولی این دیگر روزه چه روزه‌‌ای است که آدم هم روزه باشد هم غیبت بکند هم به هر ترتیب یک مصداقش غیبت است یک مصداقش شکایت است این که برویم بنشینیم پیش کسی شکایت بکنیم حکایت بکنیم غیبت بکنیم اگر ما به همین اصل قرآنی در زندگی مان توجه کنیم خدا دوست ندارد ما بدی‌های دیگران را بازگو کنیم جامعه به چه سلامتی می‌رسد؟ بسیاری از این حرف‌هایی که ما می‌زنیم تمام می‌شو یک داستانی می‌گویم جالب است یکی از علمای بزرگ مرحوم نجم آبادی در حالاتشان است یک وقتی نشسته بودند یک کسی را کشان کشان آوردند خدمت ایشان فرمودند چه خبر است گفتند شراب خورده شراب خوار است آوردیم شما حد الهی را برایش جاری کنید حالا شراب خورده کجا خورده یک جایی مخفی خورده شما برای چه دنبالش رفتید که عیبش را کشف کنید فرمود از کجا می‌گویید شراب خورده دلیلتان چیست دیده اید جایی بودید گفتند نه دهانش بوی شراب می‌دهد این عالم بزرگ فرموده من شراب نخوردم که ببینم بوی شراب چه بویی است دهان کسی که شراب خورده چطور است شما اگر خوردید بروید دهانش را بو کنید بروید ببینید بوی شراب می‌دهد یا نه اصرار این که اثبات بکنیم جرم دیگران را چرا؟ یک وقت مصادیق خاصی است یک کسی علنی گناهش فسق و فجورش این موارد خاص بماند اما این که ما برگردیم درون خانه‌های معلوم و افشا کنیم خدا دوست ندارد یک استثناء فقط قرآن بیان کرده «إِلَّا مَن ظُلِمَ» کسانی که مورد ستم قرار گرفته اند مظلوم واقع شده اند اگر ظالمی در حقیقت ادامه‌ی آیه می‌خواهد بگوید تن به ظلم ندهید بله یک وقت یک کسی از سوی ظالمی مورد ستم قرار گرفته او برود فریاد بزند داد بزند که این ظالم به من ظلم کرده دادخواهی بکند این مانعی ندارد ولی این که بعضی از مفسرین فرمودند این نکته‌ی لا من ظلم استثناء است برای این که کسی بگوید حرف نزنید در مورد ستمگران و جانی‌ها چون بعضی‌ها تبلیغ می‌کنند می‌خواهیم در مورد مظالم بنی امیه بگوییم نه قرآن نخواندی اصلا بدی هیچ کسی را نگو حرف هیچ کسی را نزن دشمن اهل بیت بوده به مردم ظلم کرده حرفش را نزن فقط خوبی‌ها را بگویید نه «إِلَّا مَن ظُلِمَ» خدا رحمت کند شهید مطهری ایشان می‌فرمودند این حدیث را بنی امیه جعل کردند اُذکْرُوا موْتاکُمْ بِالْخَیر مرده هایتان را به خوبی یاد کنید هر کس هر سابقه‌‌ای دارد چرا بنی امیه این کار را کردند ایشان فرمود بنی امیه آبا اجدادشان معاویه یزید ظلم‌های زیادی کرده بودند حاکمان بعدی که آمدند سر کار عده‌‌ای می‌آمدند بازگو می‌کردند ظلم یزید معاویه را این‌ها برای این که پشت سر آن‌ها حرف نزنند جنایات یزید و معاویه را دیگر کسی مطرح نکند این حدیث را جعل کردند پشت سر مرده حرف نزنید مرده هایتان را به خوبی یاد کنید هیچ چیز نگویید کدام موتا؟ کدام مرده؟ حتی یزید؟ حتی معاویه یعنی خدا دوست ندارد ما بدی این‌ها را بگوییم نه مگر کسی مورد ستم قرار گرفته باشد اگر کسی مظلوم است ظالم ظلم کرد بله این آیه معنایش این نیست ما در برابر ستمگران فریاد نزنیم این موارد خاص است اما نسبت به خودمان اگر کسی بدی کسی را بگوید خدا دوست ندارد چه به صورت غیبت باشد چه به صورت شکایت باشد چه به صورت حکایت باشد خدا نمی‌پسندد آیه‌ی بعد دقیقا مقابل آیه‌ی اول است «إِن تُبْدُوا خَيْرً‌ا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَن سُوءٍ فَإِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرً‌ا» (نساء/ 149) آن جا می‌فرمود بدی را نگو بدی کسی را خدا دوست ندارد اظهار کنید این جا می‌گوید خیرها را اعلام بکنید آشکار بکنید حالا خیر دیگران را کار درباره‌ی دیگران آشکار پنهانی کار خیر انجام بدهید همان بدی را هم ببخشید آن جا نفرمود اگر کسی مظلوم واقع شده حق دارد مظلوم شکایت بکند ولی همین جا می‌گوید مظلوم هم ببخشد البته این روشن است مظلوم نه مورد ظلم ستمگرانی مثل یزید و معاویه نه کسی یک گوشه‌‌ای برادری به برادری ظلمی کرده همسایه به همسایه این جا «إِن تُبْدُوا خَيْرً‌ا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَن سُوءٍ فَإِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرً‌ا» این آیه را در سوره‌ی مبارکه‌ی نور آیه‌ی 22 فراوان شنیدیم فراوان خواندیم الآن ماه رمضان است ماه تلاوت قرآن است این تلاوت قرآن به این معنا نیست که بخوانیم سریع برویم چقدر خوب است روی یک آیه چند آیه توقفی داشته باشیم اگر شما ببخشید «فَإِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرً‌ا» خدا عفو است قدیر است خدا می‌بخشد سوره‌ی نور «وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغْفِرَ‌ اللَّـهُ لَكُمْ وَاللَّـهُ غَفُورٌ‌ رَّ‌حِيمٌ » (نور/ 22) نمی‌خواهید خدا شما را بیامرزد بیامرزید خدا جبران می‌کند می‌خواهیم در آستانه‌ی شب‌های قدر دعای جوشن کبیر بخوانیم هزار اسم یا رحمن یا رحیم یا عفو یا شکور یا غافر الذنب یا ساتر الذنب همه از خداست این خدایی که غفور و غفار و شکور و ستار و رحمن است دعای جوشن شوخی نیست هزار وصف به رحمت به بخشش به گذشت به آمرزش ما این خدا را این طوری صدا بزنیم اما خدا به من نگوید تو چه کردی نباید ما خودمان «إِن تُبْدُوا خَيْرً‌ا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَن سُوءٍ فَإِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرً‌ا» یادمان نرود باز هم تکرار می‌کنم این معامله یک طرفه نیست یک راویتی را اشاره کردیم مرحوم راوندی در دعوات نقل کردند کُلُّ مَن یَقُوم مِن قَبرِهِ وقتی نفخ صور می‌شود هر کس یک تقاضایی دارد می‌گوید اَللهّمَّ اِرحَمنِی خدایا به من رحم کن جواب چه می‌آید می‌گوید همه را بخشیدم رحمت من شامل همه شد نه جواب می‌آید فََیَجَابونَ لَئِن رَحِمتُم فِی الدُّنیا لَتُرحَمُونَ الیَوم (دعوات، ص 25) اگر در دنیا رحمت شما شامل حال دیگران شد امروز رحمت من شامل حال شما می‌شود این جاده دو طرفه است صریح قرآن است ببخشید آیا انتظار ندارید خدا شما را ببخشد اگر دوست دارید خدا شما را بیامرزد شرطش گذشت شماست پس پیام این دو آیه‌ی نورانی این شد اولا خدا دوست ندارد بدی کسی را بگویید مگر کسی که مظلوم قرار گرفته همان مظلوم هم اگر یک موارد خاصی نیست یک جنایاتم بزرگ حکومتی یزیدی معاویه‌‌ای نیست شما در ظلم‌های موارد خاص باز ببخشید بهتر است خدا می‌پسندد آن جا می‌گفت اجازه دارید اگر کسی به شما بدی کرد اجازه دارید داد بزنید فریاد بزنید ولی همین جا «إِن تُبْدُوا خَيْرً‌ا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَن سُوءٍ فَإِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرً‌ا» مخصوصا در ماه مبارک رمضان یک جمله از صحیفه‌ی امام سجاد اشاره کنیم برویم سراغ بخش دوم بحث ما در صحیفه‌ی امام سجاد دو دعا است من تقاضا می‌کنم بینندگان حوصله کنند این دو دعا را بخوانند یک دعا دعای 44 ام است امام سجاد به استقبال ماه رمضان رفته دعای بعدی 45 ام وداع با ماه رمضان است این دو کنار هم است عزیزان ببینند امام سجاد چطور از ماه رمضان استقبال کرده وَ وَفِّقْنا خدایا ما را موفق بدار به چه؟ وَ وَفِّقْنا فيهِ لِاَنْ نَصِلَ اَرْحامَنا بِالْبِرِّ وَالصِّلَةِ توفیق صله ارحام داشته باشیم وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِيرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِيّةِ و به همسایه‌ها برسیم وَ أَنْ نُخَلّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التّبِعَاتِ وَ أَنْ نُطَهّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزّكَوَاتِ خدایا توفیق بده ماه رمضان مالمان را پاک کنیم و الا همین یک جمله‌‌ای دارد امیرمومنان ما مصداقش نباشیم كَمْ مِنْ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إِلَّا الْجُوعُ وَ الظَّمَأُ (نهج البلاغه، حکمت 145) از خدا بخواهیم خدایا ما را موفق بدار آن جلسه گفتیم خدا رحمت کند مرحوم آقای زاهد می‌فرمود من خودم یک بخشی از پاک ترین اموالم را گذاشتم کنار برای هزینه‌ی سحر و افطار ماه رمضان این بنده‌ی خدا همه‌ی اموالش پاک بود مال غیر پاک در زندگی اش نبود ولی پاک ترین را پاکی هم درجاتی دارد از آن پاک ترین برای سحر و افطار گذاشتم ایشان می‌فرمودند در نجف دزدی بود دزدی می‌کرد روزه می‌گرفت دزدی اش بد روزه اش که خوب است خیلی‌ها سوال می‌کنند ما روزه می‌گیریم ولی موسیقی هم گوش می‌کنیم روزه نگیریم نه روزه را بگیرید ان شاء الله کم کم موسیقی حرام را هم کنار بگذارید ما روزه می‌گیریم ولی حجاب را رعایت نمی‌کنم روزه گرفتن خوب است بد حجابی بد است آن را بگذار کنار خیلی‌ها تصور می‌کنند چون آلوده به گناهی هستند روزه را بگذارند کنار نه ماه تطهیر پاکی است ولی اگر گرفتار یک گناه هستید معنایش این نیست که روزه را انجام ندهید دزدی می‌کرد روزه هم می‌گرفت مقید بود روزه بگیرد دم افطار که می‌شد نگاه می‌کرد همه‌ی اموالش دزدی است می‌گفت می‌خواهم با مال حلال افطار کنم به مردم التماس می‌کرد افطاری بدهید مردم باور نمی‌کردند نمی‌دهند گاهی یکی دو ساعت افطارش دیر می‌شد تا مال حلال پیدا کند من در پیام‌های بینندگان دیدم که ما هفته‌ی گذشته گفتیم اگر نتوانستیم خمس همه‌ی اموالمان را بدهیم این وظیفه‌ی ما است نتوانستیم وسوسه‌های شیطانی هواهای نفسانی نگذاشت بسم الله حداقل بیاییم خمس افطار سحرمان را بدهیم بچه هایمان را سر سفره‌ی سحری حلال ببریم نه افطاری که خمس تعلق گرفته از حق الناس از حق الله است خیلی‌ها پیام داده بودند حرف خوبی است چطور باید این کار را بکنیم جوابش این است که باید بروند دفتر مرجع تقلید بگوید ما می‌خواهیم به اندازه خورد و خوراک ماه رمضان ما پاک شود پس حضرت از خدا می‌خواهد وَ وَفّقْنَا أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا خدایا من را موفق بدار آن‌هایی که از ما قهر کردند فاصله گرفتند جدا شدند ما برویم سراغ آن‌ها تعارف که ندارد دارد ماه رمضان به سرعت می‌گذرد اگر بنا شد ماه رمضان بگذرد من هنوز با برادرم اختلافی که داشتم حاضر نباشم برطرف کنم هیچ تغییری نکنیم هنوز عروس خانم با مادر شوهرش قهر است هنوز آقا با خواهرش قهر است با مادر خانم با پدر خانمش با دوستش رفیقش قهر است در دعاست أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا این همین است که در این آیه آمده به ما کسی ظلم کرده باشد با ظالم هم باید منصفانه برخورد کرد بهترین برخوردش گذشت است وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا این پیام دین است کسی با ما دشمنی کرد ما از سر سلم و دوستی و صلح و محبت وارد شویم پس اگر بخواهیم در یک جمله پیام این آیات نورانی را بگوییم این است که خدا دوست ندارد بدی کسی را بگوییم مگر کسی که مظلوم واقع شده همان مظلوم هم اگر بگذرد «وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغْفِرَ‌ اللَّـهُ»
شریعتی: خیلی خوب خیلی نکات خوبی را شنیدیم اتفاق خوبی هم که افتاده در این طرح خانه‌های نورانی یک سی دی دوستان تهیه کردند برای ارسال به طرح محافل قرآن خانوادگی با همین قرآن‌هایی که دست من است ارسال شده برای دوستان از هر جزئی یک تفسیری را کارشناسان خوب ما بیان کردند مجموعه‌ی این سی تفسیر در سایت ما است samtekhooda3.ir قابل دریافت است خیلی از دوستان استقبال کردند حتما دریافت بکنید از مباحث کارشناسان بهره من شوید مشرف می‌شویم به محضر قرآن کریم نشستن سر سفره‌ی قرآن کریم در بهار قرآن یک لطف دیگری دارد آیات صفحه‌ی 486 در سمت خدای امروز تلاوت می‌شود آیات 23 ام تا 31 ام سوره‌ی مبارکه‌ی شوری لحظه لحظه‌ی زندگی تان منور به نور قرآن باشد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ‌ اللَّـهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرً‌ا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْ‌بَى وَمَن يَقْتَرِ‌فْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ‌ شَكُورٌ‌ ﴿٢٣﴾ أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَ‌ى عَلَى اللَّـهِ كَذِبًا فَإِن يَشَإِ اللَّـهُ يَخْتِمْ عَلَى قَلْبِكَ وَيَمْحُ اللَّـهُ الْبَاطِلَ وَيُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ‌ ﴿٢٤﴾ وَهُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَعْفُو عَنِ السَّيِّئَاتِ وَيَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ ﴿٢٥﴾ وَيَسْتَجِيبُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَيَزِيدُهُم مِّن فَضْلِهِ وَالْكَافِرُ‌ونَ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ ﴿٢٦﴾ وَلَوْ بَسَطَ اللَّـهُ الرِّ‌زْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْ‌ضِ وَلَـٰكِن يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ‌ مَّا يَشَاءُ إِنَّهُ بِعِبَادِهِ خَبِيرٌ‌ بَصِيرٌ‌ ﴿٢٧﴾ وَهُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ الْغَيْثَ مِن بَعْدِ مَا قَنَطُوا وَيَنشُرُ‌ رَ‌حْمَتَهُ وَهُوَ الْوَلِيُّ الْحَمِيدُ ﴿٢٨﴾ وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضِ وَمَا بَثَّ فِيهِمَا مِن دَابَّةٍ وَهُوَ عَلَى جَمْعِهِمْ إِذَا يَشَاءُ قَدِيرٌ‌ ﴿٢٩﴾ وَمَا أَصَابَكُم مِّن مُّصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَيَعْفُو عَن كَثِيرٍ‌ ﴿٣٠﴾ وَمَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْ‌ضِ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ اللَّـهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ‌ ﴿٣١﴾
ترجمه:
این است چیزی که خدا آن را به بندگانش که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، مژده می دهد. بگو: از شما [در برابر ابلاغ رسالتم] هیچ پاداشی جز مودّت نزدیکان را [که بنابر روایات بسیار اهل بیت ـ علیهم السلام ـ هستند] را نمی خواهم. و هر کس کار نیکی کند، بر نیکی اش می افزاییم؛ یقیناً خدا بسیار آمرزنده و عطاکننده پاداش فراوان در برابر عمل اندک است. (۲۳) بلکه [منافقان سبک مغز] می گویند: [در نزول آیه مودت] بر خدا دروغ بسته است! پس اگر خدا بخواهد، بر دل تو مهر می نهد [تا از دروغ بستن باز ایستی، ولی تو از دروغ بستن بر خدا منزهی، این تهمت بزرگ است که این بیماردلان بر تو می بندند]. و خدا باطل را محو می کند و حق را با کلمات استوارش [و سخنان منطقی و مستدلش] پابرجا می سازد؛ یقیناً او به نیّات و اسرار سینه ها داناست. (۲۴) و اوست که توبه را از بندگانش می پذیرد و از گناهان درمی گذرد و آنچه را انجام می دهید، می داند. (۲۵) و درخواست کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، اجابت می کند و از فضل و احسانش بر آنان می افزاید؛ و برای کافران عذابی سخت خواهد بود. (۲۶) و اگر خدا روزی را بر بندگانش وسعت دهد، در زمین سرکشی و ستم کنند، ولی آنچه را بخواهد به اندازه نازل می کند؛ یقیناً او به بندگانش آگاه و بیناست. (۲۷) و اوست که باران را پس از اینکه [مردم از آمدنش] نومید شدند، نازل می کند و رحمتش را می گستراند، و او سرپرست و یار [واقعی] و ستوده است. (۲۸) و از نشانه های [ربوبیت و قدرت] او آفرینش آسمان ها و زمین است و [نیز] آنچه از جنبنده میان آن دو پراکنده است، و او هرگاه بخواهد بر جمع کردنشان تواناست. (۲۹) و هر آسیبی به شما رسد به سبب اعمالی است که مرتکب شده اید، و از بسیاری [از همان اعمال هم] درمی گذرد. (۳۰) و شما در زمین عاجزکننده [خدا] نیستید [تا بتوانید از دسترس قدرت او بیرون روید] و جز خدا هیچ سرپرست و یاوری برای شما نیست. (۳۱)

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
شریعتی: ان شاء الله به برکت این آیات نورانی و ذکر صلوات بر محمد و آل محمد نماز روزه‌های همه مان قبول باشد وقت در اختیار شماست هفته‌ی گذشته بحث احکام خیلی مورد استقبال قرار گرفت یک ویژگی هم احکام دارد که خیلی فرار است
حاج آقا حسینی: من احکام را می‌گویم هم در مورد رد مظالم و وعده‌‌ای که از مراجع می‌خواستیم بدهیم من اگر برسم حدود پانزده مسئله را می‌گویم مسئله‌ی اول این که یک سوالی که فراوان الآن می‌پرسند روزه‌ی کسانی که شغل‌های سختی دارند کشاورزها در این گرما باید کشاورزی بکنند نانواها معدن کارها رانندگانی که در شهر رفت و آمد دارند در این گرما ببینید اولا ما قبلا هم گفتیم انصافش این است که ما باید یک جوری برنامه ریزی می‌کردیم که ماه رمضان کارها یا کم شود یا تعطیل شود کارهای خیلی سخت من یک جمله‌‌ای را این روزها می‌دیدم از حضرت آیت الله شبیری زنجانی ایشان نقل فرمودند از قول یکی از علمای بزرگ سوال کرده بودند اگر ما ماه رمضان روزه بگیریم اقتصاد کشور تعطیل می‌شود ایشان یک جمله‌ی قشنگی جواب داده بودند آن عالم بزرگ فرموده بود این به خاطر این است که ما دین را در حاشیه‌ی زندگی قرار دادیم می‌خواهیم زندگی مان به روال عادی باشد هر چه اضافه آمد خرج دین بکنیم یک وقت است نه دین در متن زندگی است دین اول است هماهنگ می‌کنیم کارهای دیگر را با این برنامه من یک مثالی می‌زنم همین بزرگوار مثالی زده من همی زنم در بسیاری از کشورها مخصوصا شمال اروپا در زمستان تقریبا نمی‌شود کارهای جدی انجام داد سرما پنجاه درجه زیر صفر است خیلی عادی است این‌ها چه می‌کنند این‌ها عوضش در طول سال تنظیم می‌کنند در فصلی که هوا مناسب است یک کمی اضافه کار می‌کنند زمستان اگر یکی دو ساعت کم شد کارشان جبران شود برای دنیایشان برنامه ریزی کرده اند ما برای دینمان برنامه ریزی کرده ایم؟ نمی‌شود اصلا نمی‌شود کشاورزی معادن تعطیل می‌شود کارخانه‌ها باید تعطیل می‌شود خیلی‌ها نوشته اند شما در مورد کارمندان گفتید که زیر کولر گازی نشستند ما کارگرها را بگویید معادن را بگویید راست هم می‌گویند حق هم است اگر دین در متن زندگی بود ما یک جوری برنامه ریزی می‌کردیم که ماه رمضان کارها کم شود روزه مان هم برقرار باشد اگر دین در حاشیه بود اصل کار است اصل زندگی است اصل اقتصاد است و کاری هم نداریم که جبران بکنیم در آن یازده ماه دیگر خیلی‌ها هستند این کار را می‌کنند در طول یازده ماه یک جوری کار می‌کنند پس اندازی ماه رمضان با کار کمتر زندگی شان اداره می‌شود آن‌ها دین را در متن قرار دادند ما می‌خواهیم در حاشیه قرار بدهیم نمی‌شود یک روز بیا شاطر باش ببین می‌شود روزه گرفت یا نه
شریعتی: یعنی اگر دین اصل باشد برای همه‌ی این‌ها برنامه ریزی می‌کنیم
حاج آقا حسینی: بله دولت‌ها مردم برنامه ریزی می‌کنند دولت هم می‌تواند در طول سال یک جوری تنظیم بکند که این ماه رمضان با تخفیف ساعات به هیچ کجای عالم بر نخورد مخصوصا کارهای سخت کشاورزها نانواها معدن کارها راست می‌گویند حالا اگر دین را در متن زندگی قرار ندادیم الآن چه کار کنیم راه حل بر امروز بگوییم آیا کسی که این کارهای سخت را دارد مجوز خوردن روزه را دارد نه از هر فقیهی بپرسید مجوز ندارد مگر این که بروند مسافرت صبح برود چهار فرسخی مسافر می‌شود کسی در وطنش عمدا هم مسافرت برود مسافر که می‌شود برود چهار فرسخی آن جا یک حبه قندی می‌خورد روزه اش باطل می‌شود دوباره برگردد البته در رمضان سفر کراهت دارد ولی حداقل مشکل روزه اش حل می‌شود ننشیند در محل کارش عمدا بخورد مسئله‌ی سوم ما مسافرت نمی‌توانیم برویم این امکان پذیر نیست هر روز برویم مسافرت مثلا در شهرهای بزرگ نصف روزمان می‌رود می‌توانیم روزه را عمدا در کارهای سنگین بخوریم نه نمی‌شود آقا داریم می‌پزیم کارمان سخت است سنگین است فشار می‌آید همه‌ی آقایان فرمودند مگر این که به حرج برسد یعنی دیگر طاقت تحمل روزه را نداشته باشد یکی از دوستان مثال قشنگی می‌زد به جایی برسد که اورژانس را زنگ بزنیم بیاید اگر به آن جا رسید می‌تواند بخور چه بخور؟ نه به اندازه‌‌ای که رفع حرج شود بخورد بقیه را هم امساک بکند بعدا قضا را به جا بیاورد اگر تا این اندازه فشار بیاید اصلا نمی‌تواند مثلا صبح صبحانه حاضر کند صبح باید نیت روزه را داشته باشد اگر به مرحله‌‌ای رسید که اورژانس 115 بیاید باید در حدی که جانش را نجات بدهد بخورد بعد امساک کند این را به این جهت گفتم دوستان فکر نکنند شغل سختی دارند مجوز می‌شود مسئله‌ی بعدی در مورد خانم‌های باردار همین طور اگر زنی باردار یا شیرده است روزه برای خودش یا فرزندش ضرر دارد لازم نیست روزه بگیرد نمی‌خواهد روزه بگیرد ولی همان جا هم این طور نیست هر کسی خودشان می‌دانند مسئله را ما باید بگوییم واقعا خود خانم ببیند یا با پزشکش مشورت کند اگر به کلام پزشکش مطمئن است اگر واقعا ضرر دارد نگیرد بعضی از خانم‌ها خیلی مقید اند می‌گویند حساب کردیم مشورت کردیم دیدیم یک روز در میان می‌توانیم روزه بگیریم یک روز بگیرند یک روز افطار کنند هر مقدار که می‌توانند باید بگیرند در مورد سال اولی‌ها پدر مادر‌ها مکلف اند خیلی این روزها ما زنگ داریم مردم سوال می‌کنند شما تکلیف شرعی تان است این دختر خانم که سال اولش است مکلف هستید استراحت لازم برایش درست بکنید من شنیدم یک پدری امروز به من کسی می‌گفت یک خانمی می‌گفت فرزند من سال اولی است روزه می‌گیرد همین کاری که شما گفتید انجام دادیم استراحت لازم و تغذیه‌ی خوب گفتیم بعد از اذان صبح بخواب بعد از ظهر دو ساعت به غروب بیدار شو پدرش می‌آی اول اذان بیدار می‌کند می‌گوید بلند شو نمازت را اول وقت بخوان این چه نماز اول وقتی نمازش را با تاخیر بخواند آن هم روزه اش را بگیرد پدر مادر مراعات کنند تغذیه‌ی خوب استراحت خوب بقیه‌ی اعضای خانواده همراهی کنند اگر تا سحر بیدار باشد غذای خوبی بخورد تا بعد از ظهر بخوابد یک خواب مفصلی بکنند این که بگوییم هر کسی تا گفتند سال اولی است توان ندارد واقعا بله اگر واقعا طاقت ندارد قدرتش را ندارد نگیرد اما ضعف مجوز نیست که بگوییم روزه می‌گیرد ضعف می‌کند هر کس روزه می‌گیرد ضعیف می‌شود خب. مسئله‌ی بعدی این است که خیلی‌ها سوال کردند در حال روزه الزام دارد قبل از اذان صبح مسواک بزنیم یا نه مسواک جزء واجبات روزه نیست ولی اگر شما می‌دانید مسواک نزنید در بین روز یک چیزی می‌آید از لای دندان به دهانتان اگر می‌دانید باز بیرون می‌برید هیچ اما اگر می‌دانید یک تکه‌‌ای می‌آید از لای دندان داخل دهان و فرو می‌برید اگر می‌دانید فرو می‌رود از اول مسواک بزنید قبلش که خیلی خوب است نوعا هم مسواک می‌زنند چقدر اسلام سفارش به اسلام کرده پیامبر فرموده لَولا أن أشُقَّ على اُمَّتي لأَمَرتُهُم بِالسِّواكِ (وسائل الشیعه، ج 1، ص 261) اگر دشوار نمی‌شد بر امت من من مسواک را واجب می‌کردم سوال مهم این است که در طول روز می‌توانیم مسواک بزنیم بله هیچ اشکالی ندارد با خمیر دندان فقط باید مواظب باشیم چیزی از این مواد و آب فرو نبریم بیرون بریزیم خیلی‌ها می‌گویند دندان سازی برویم اشکال سازی ندارد به شرطی که موادی که پزشک چیزی داخل دهان می‌گذارد فرو نرود مهم فرو بردن است چیزی که روزه را باطل می‌کند فرو بردن است اگر موادی چیزی است بیرون بیاید البته کمی سخت است در دندان پزشکی ولی اگر بتوانند آن چیزی که مبطل است فرو بردن خوردن و آشامیدن است مسئله‌ی دیگر که خیلی‌ها سوال می‌کنند شما مسافرت دارید می‌خواهید فردا بروید اصفهان من یک وقت جایی بودم واقعا جدی می‌گویم یک جمعی این‌ها می‌خواستند فردا بروند شهرستانی یک موسسه‌‌ای بود من اسم نمی‌برم من صبح رفتم دیدم رستوران را باز کردند دارند صبحانه می‌خورند گفتم مگر ماه رمضان تمام شده وسط ماه رمضان هستیم گفتند مگر خبر ندارید ما امروز همه اعزام هستیم می‌خواهیم برویم شهرستان از همان صبح شروع کرده بودند باید از حد ترخص خارج شود مثلا کسی بخواهد برود مسافرت با هواپیما می‌خواهد برود با مشهد در فرودگاه حق ندارد بخورد این هم در مسافرت‌ها تقاضا می‌کنیم یک کم بیشتر رعایت بکنند البته اگر مسافری کسی در تهران است رفت تا کرج ولی قبل از اذان ظهر دوباره برگشت رسید به وطنش روزه‌ی آن روزش درست است اگر امساک کرده چیزی نخورده روزه اش مشکلی ندارد فرض کنید از قم کسی می‌رود کاشان یا تهران ولی قبل از اذان ظهر هر کسی اذان ظهر در وطنش باشد روزه اش درست است چیزی اگر نخورده باشد امساک کرده باشد الله اکبر اذان ظهر را می‌گویند در وطن خودش باشد روزه‌ی آن روزش درست است بعد از ظهر هم که هیچ مشکلی ندارد سوال دیگری که خیلی‌ها پرسیدند این است خانم‌ها در ایامی که روزه بر آن‌ها واجب نیست نماز نمی‌خوانند آیا در آن ایام قرآن می‌توانند بخوانند یا نه من نمی‌دانم این سوال از کجا است خیلی‌ها فکر می‌کنند خانم‌ها که حالا که روزه نمی‌گیرند نماز نباید بخوانند قرآن نباید بخوانند نه حتما قرآن بخوانید فقط سوره‌های سجده دار چهار سوره‌‌ای که سجده دارد بعضی از فقها می‌فرمایند آیه بعضی می‌فرمایند تمام سوره آن‌ها را نخوانند اما قرآن خواندن حتما کار خوبی است اگر قرآن در برنامه‌ی روزانه دارند حتما بخوانند مشکلی ندارد البته این خانم‌ها توجه دارند که اگر همین مشکلی که برای روزه شان پیش می‌آید چند روزی در این ایامی که عادت ماهانه هستند و روزه نمی‌گیرند نماز نمی‌خوانند این نماز روزه از آن‌ها برداشته شده در این ایام اگر یک ساعت به غروب هم شد این حالت اگر ده دقیقه به اذان مغرب برایشان پیش آمد روزه‌ی آن روزشان دیگر باطل است یا اگر بعد از اذان صبح یک دقیقه بعد از اذان صبح پاکی به آن‌ها دست داد دیگر روزه‌ی آن روز روزه نیست خانمی که می‌خواهد روزه بگیرد باید در تمام این مدت پاک باشد به طول کامل از اذان صبح تا اذان مغرب من فراوانی دیدم در پیام‌ها و جاهای دیگر نمی‌دانم منشأ این حرف کجاست خانم‌هایی که زایمان می‌کنند این‌ها ایام نفاس دارند ده روز تمام می‌شود نمی‌دانم منشأ این حرف کجاست گفتند می‌گویند چهل روز نماز و روزه از خانم‌ها برداشته می‌شود این را من در بعضی از مناطق زیاد سوال کردند نه قطعا این طور نیست چهل روز نماز روزه برداشته شدن وجود خارجی ندارد سوال دیگری در پیام‌ها دیدم خیلی‌ها مطرح کردند آن هفته هم اشاره کردیم گفتیم اگر کسی غسل واجبی به گردنش است خیلی پیام داشتیم یک جوانی است دختری پسری آقایی خانمی وارد اذان صبح که می‌خواهیم شویم ما باید غسل به گردنمان نباشد باید غسلمان را قبل از اذان صبح کرده باشیم حالا این کار را نکردیم یک جوانی می‌گوید من خجالت کشیدم غسل نکردم غسل واجب را انجام ندادم آن هفته گفتیم این خیلی خوب است کار بدی کرده غسل نکرده معصیت کرده ولی اگر زمان محدود شد الآن مانده یک دقیقه‌ی دیگر به اذان صبح دیگر نمی‌رسد غسل بکند این جا تیمم بدل از غسل می‌کند حداقل روزه اش دیگر اشکالی پیدا نمی‌کند غسل ما فی الذمه خیلی خوب است یک غسل کنیم هر غسلی که به گردن ما بوده پاک شود آن هفته گفتیم خانمی سقط جنین کرده غسل مس میت به گردنش دارد مال خانمی است که فرزندش چهار ماهش تمام شده اگر سقط کرد این غسل مس میت واجب می‌شود حالا این خانم انجام نداده یا کسی به جنازه‌ی پدرش دست زده بعد از این که سرد شده قبل از این که جنازه را غسل داده باشند غفلت کرد در مورد نماز‌ها اشکال دارد نه روزه اش. همین را فقها می‌گویند اگر انسان غسل مس میت به گردنش باشد یک غسل واجب دیگری مثل غسل جنابت را انجام داده باشد این خود به خود کفایت از آن غسل مس میت می‌کند ولو توجه هم نداشته نگران نباشد همین خانمی که سقط جنین داشته غسل مس میت نکرده همان غسل واجبی کرده کفایت می‌کند سوال دیگری که خیلی‌ها سوال کردند گفتند ما گاهی یادمان می‌روید نیت کنیم نیت مسئله‌ی پیچیده‌‌ای نیست ما نگوییم بهتر است آسان تر است سخت نشود دچار وسواس می‌شوند باید بروند چند جلسه‌ی وسواس حاج آقای فرحزاد را گوش بکنند ولی این یادتان باشد از حالا یک ماهه را نیت بکند کافی است لازم نیست ما شب به شب نیت بکنیم اگر از الآن نیتش این است که می‌خواهم تا آخر ماه رمضان روزه بگیرم همین مقدار کفایت می‌کند ما چند دقیقه مسائل را می‌گوییم در رسانه برنامه‌های مختلفی است چند دقیقه احکام می‌گویند هر مسئله‌‌ای برای عزیزان پیش می‌آید با دفاتر مراجع تقلید تماس بگیرند خیلی‌ها می‌گویند ما مریض هستیم باید روزی یک عدد قرص بخوانیم حتما باید بخوریم یک وقت قبل از اذان صبح می‌خورند بعد از افطار می‌خورند مشکلی ندارد اما یک وقت کسی می‌گوید من باید این قرص را حتما ساعت 10 صبح بخورم پزشکش گفته جانش در خطر است باید بخورد می‌شود با همین یک عدد قرص روزه برایم ضرر ندارد همین قرص را باید بخورم می‌شود روزه بگیرم نه یک نصف قرص هم اگر مجبوری روزه معنا ندارد اگر حتما باید قرص بخورد جزء بیماران حساب می‌شود در بحث رد مظالم ما در ماه مبارک رمضان هم از مراجع معظم تقلید اجازه گرفتیم تا آخر ماه رمضان تا مبلغ صد هزار تومان اگر کسی خودش بخواهد رد مظالم بدهد باید از مراجع اجازه بگیرد ما برای این که عزیزان معطل تماس نشوند اجازه گرفتیم اگر بخواهند تا صد هزار تومان رد مظالم بدهند این اجازه‌ی ما کفایت می‌کند اما اگر بیشتر بخواهند بدهند یا در غیر ماه رمضان باید زنگ بزنند اجازه بگیرند رد مظالم مال کجاست فرض کنید در یک معامله‌‌ای از مشتری پول اضافی گرفتیم مشتری را پیدا نمی‌کنیم فرض کنید کرایه‌ی راننده تاکسی را ندادیم پیدا نمی‌کنیم یک جنسی وسط راه از مردی خریدیم واقعا پیدا نمی‌کنیم بچه بودیم در کودکی شیطنت کردیم شیشه‌ی خانه‌‌ای را شکستیم بعد فرار کردیم این‌ها همه مصادیق رد مظالم است یا دوران مدرسه به ماشین کسی خسارت زدیم آینه اش را شکستیم گازش را گرفتیم رفتیم گفتیم ولش کن حالا متوجه شدیم اشتباه کردیم در دوران مدرسه زدیم در صورت کسی دیه دارد حالا نمی‌شناسیم در تمام این موارد اگر خودشان یا وارثانشان را پیدا نکردیم من یک همکلاسی داشتم زدم در صورتش ظالمانه خودش را می‌شناسم خودش را نمی‌شناسم وارث هایش را می‌شناسم باید بروم سراغ آن‌ها اما اگر نه خودش نه وارثش را سراغ داریم این می‌شود مورد رد مظالم الآن باید به نیت آن آقا به نیت آن کسی که به آن بدهکاریم ما پول بدهیم به فقیر این را می‌گویند رد مظالم عزیزان یقین داشته باشند همه‌ی ما تقریبا به گردنمان است غفلت داریم مخصوصا برای درگذشتگان بهترین فرصت ماه رمضان است برای اموات خیلی خوب است برای پدر مادر بهترین خیرات است این را باید به فقیر داد برای مدرسه سازی و مسجد و کمک‌های دیگر نه البته فقیر هم قبلا گفتیم فقیر به آن نمی‌گویند که رو به قبله باشد من خودم دیدم فلانی یک کیلو گوشت گرفت فقیر نباید یک کیلو گوشت بگیرد؟ کسی که هشتش گرو نه است دخل و خرجش جور در نمی‌آید فکر نکنند فقیر به کسی می‌گویند که آه در بساط نداشته باشد بگوید من خودم دیدم یخچال برد خانه اش پس این هم معنای فقیر نکته‌ی آخر این که عزیزان یادشان باشد لازم نیست اگر خواستند رد مظالم بدهند بگویند ما داریم به عنوان رد مظالم می‌دهیم همین اجازه‌‌ای که ما گرفتیم از مجتهدین مراجع تقلید تا آخر ماه رمضان هدیه بدهید لازم نیست صبر کن اول نیت بکنم خدایا صد هزار تومان به نیت رد مظالم بدهم نه به عنوان هدیه بدهیم توضیحات لازم نیست اسم رد مظالم هم لازم نیست برده شود
شریعتی: خیلی ممنون از توجه شما نماز روزه هایتان قبول باشد حاج آقای حسینی دعا بکنند خداحافظی بکنیم
حاج آقا حسینی: اگر مجال است خیلی‌ها فرمودند ما دعای سه مرتبه از عزیزان تقاضا بکنم آیه‌ی شریفه را مخصوصا در این ماه رحمت مغفرت آمرزش بخوانند دل‌های شکسته پای سمت خدا زیاد است خداوند عِندَ المُنکَسِرَةِ قُلُوبُهُم (منیه المرید، ص 123) است «أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ‌ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ» (نمل/ 62) خدایا به حق محمد و آل محمد رفع گرفتاری و پریشانی از همه‌ی عزیزانی که مخصوصا به این برنامه التماس دعا دارند بفرما مریض هایشان را لباس عافیت بپوشان
شریعتی: ان شاء الله تو که یک گوشه چشمت غم عالم ببرد حیف باشد که تو باشی و مرا غم ببرد از قرار ما فقط سیزده شب دیگر باقی مانده والحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین.