برنامه سمت خدا
موضوع برنامه: هنر خوب زیستن
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين لقمانی
تاريخ پخش: 15-06-96
بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
حاج آقای لقمانی:
مصطفی گر گل کند، عطرش علیست *** مصحف احمد به سطرش علیست
احمدا ذات تو و حیدر یکیست *** شهر با دروازه و با در یکیست
تو مدینه علمی و حیدر در است *** پس کلید دانش تو حیدر است
ایام عید غدیر است و من خواستم تبریک بسیار صمیمانه خدمت مسلمانان به ویژه شیعیان علی بن ابی طالب بگویم که شیعه هنر خوب زیستن را دارد. انتخاب مسیر، انتخاب امام و ولایت، هدیه من به تمام بینندگان که مشتاق هستند در مورد حضرت بشنوند، سخنی از بی بی دو عالم، فاطمه زهرا(س) هست. همه ما دوست داریم خوشبخت شویم. گاهی میگوییم: خیلی خوشبخت، ولی فاطمه زهرا یک روایتی دارند، خوشبخت، خوشبخت، خوشبخت! حضرت میفرمایند: جبرئیل بر من نازل شد. از طرف خداوند یک جمله فرمود. «إِنَ السَّعِيدَ كُلَّ السَّعِيدِ حَقَّ السَّعِيد» بنده چون کارم تألیف و پژوهش است، تا به حال روایتی اینقدر آسمانی و با این عظمت و محکمی ندیدم. همانا سعادتمند و خوشبخت، تمامی سعادت و خوشبختی و حق سعادت و خوشبختی برای چه کسی است؟ «مَنْ أَحَبَّ عَلِيّاً فِي حَيَاتِهِ وَ بَعْدَ مَوْتِهِ» کسی که امیرالمؤمنین علی(ع) را در زمان حیات و بعد از حیات دوست داشته باشد. طبیعتاً دوستی واقعی به دنبالش عمل میآورد. هم سویی و همرنگی میآورد. «وَ إِنَّ الشَّقِیَّ كُلَّ الشَّقِیِّ حَقَّ الشَّقِیِّ» بدبخت و بیچاره، تمامی بدبختی، حق بدبختی و بدبخت واقعی کسی است که امیرالمؤمنین را در حیات و بعد از حیات دوست ندارد. داعشی میشود! از آن طرف شیعه میشود. این هدیه و مژده را فاطمه زهرا به ما دادند. ما امروز میخواهیم از ام القری جهان اسلام، ایران عزیز به طرف مدینه چه چیزی بفرستیم؟ دامن دامن نور، طبق طبق گل و صلوات و شور و شعف. پیشنهاد من به همه بینندهها این است که از امروز به مدت پنج روز، هر روز 110 صلوات هدیه به مدینه النبی، همسر امیرالمؤمنین علی (ع) بکنیم برای گشایش کارها، شادی دلها. بنده از همینجا دست همه کوچولوهایی که به دنیا میآیند و با نام علی و زهرا و فاطمه و نازنین زهرا و یاسمین زهرا و فاطمه سیما هستند را میبوسم. به خانوادهها تبریک میگویم و امیدوارم سال آینده همه کسانی که در آرزوی فرزند هستند و در پیامها گفتند: فلانی دعا کند و همه گرفتارها دلشان شاد باشد، لبشان شیرین و دلنشین باشد.
شریعتی: قسمت دوم از بحث هفته گذشته ما ناتمام ماند. قرار شد محبت مردم را جلب کنیم و محبوب دلهای مردم شویم.
حاج آقای لقمانی: یک چکیده از بحث هفته گذشته را بگویم. شخصی خدمت پیامبر آمد و گفت: «یا رسول الله، علمنی عملاً» یک عملی یاد من بده که خدا مرا دوست داشته باشد. مردم مرا دوست داشته باشند. وضع مالی من خوب شود. عمرم طولانی شود. بدنم سالم باشد و بعد از مرگ با شما محشور و همنشین شوم. همه خوبیها را یکجا خواست. دنیوی و اخروی، مادی و معنوی، ظاهری و باطنی را با هم خواست. پیامبر فرمودند: اگر میخواهی خدا تو را دوست داشته باشد، 1- خوف از خدا داشته باشد. مگر خدا ترس دارد؟ نه. از خودمان، اینکه آیت الله نجفی مرعشی(ره) صبح از خانه بیرون میآمدند به آسمان نگاه میکردند: خدایا نمیدانم ظهر مسلمان و با ایمان برمیگردم یا نه؟ یا گاهی از ما به زیارتگاه میرویم، نمازی میخوانیم، اشکی میریزیم. فکر میکنیم تا آخر عمر بیمه شدیم. در حالی که اینطور نیست. صد سال برای خوشنام بودن کافی نیست. ولی یک لحظه برای بدنامی و سقوط کافی است. خوف، یعنی هر لحظه خودت را متهم کن. عمامه، بیمه و گارانتی نمیآورد. مدرک، خانواده فلان، ثروت، ملاک نیست. به هیچ چیز نباید تکیه کنید. بزرگان ما وقتی دستورالعمل میدادند، چندین بار میگفتند: مراقبه، مراقبه، مراقبه! همه چیز در این توصیه است.
2- تقوا داشته باش. جایی که میدانی گناه میشود، وارد نشو. جایی که احتمال میدهی، ورع است. میخواهی عصمت پیدا کنی، نه فکر گناه و نه فعل گناه، ورودی گناه را ببند. میدانی این گوشی، این نشست، این رفاقت، این وصلت، این شراکت تو را وارد لغزشگاه گناه میکند، وارد نشو!
پیامبر فرمودند: اگر میخواهی مردم تو را دوست داشته باشند، دو کار کن «و احسن الیهم» احسان و نیکویی به مردم کن! نگو این پادوی مغازه من است! این کارگر است، آبدارچی است. نیکویی کن. 2- به دارایی و مقام و موقعیت مردم هیچ نگاهی نکن. بنده این را مدتی تمرین کردم، به قدری آسودگی خاطر پیدا کردم، به قدری آرامش پیدا کردم. بعضیها را دیدید، میگویند: برو دختر فلانی را بگیر، میگویند: وضعشان توپ است! بنده خدا اگر بنا بود به این و آن بدهد که وضعش توپ نمیشد!! این نشان میدهد انسان در مسیر زندگی نسبت به مردم بعد از ارتباط با خداوند، ارتباط ما با مردم است. این بحث یک موضوع بسیار نابی است. گاهی یک غفلت، یک خطا، یک اشتباه، سی سال باید تاوان بدهی. چون مردم را نمیشناخت. مردم شناس نبود. «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ» (اسراء/7) اگر خوبی بکنی به شما هم خوبی میشود. «ارْحَمْ تُرْحَم» داد و ستد است. رحم کن تا رحم شود. اگر پیامبر فرمود: به مردم احسان کن، اگر میخواهی به تو احسان شود، تو هم باید احسان کنی. حتی نیت خوب!
این جمله آیت الله بهاءالدینی به درد همه ما میخورد. ایشان فرمود: نیتهایتان را خیر کنید تا خداوند اختیار موجودات را به دست شما بدهد. این جمله بی نظیر است. نیتهایتان را خیر کنید! بعضیها یک ماشین نو میخرند. بعضی میگویند: الحمدلله! ما یک دوستی داریم میگوید: الحمدلله، خدایا به او دادی، به همه بده! بعضی نمیتوانند ببینند. میگویند: اینها حتماً در کار قاچاق هستند!!! عالم آفرینش مثل صرافی است. در صرافی وقتی میخواهیم ریال بدهیم، دلار بگیریم، دینار بگیریم. باید پول بدهیم، پول بگیریم. در صرافی من بهترین گوشت را ببرم. ناب ترین طلا را بدهم به درد نمیخورد. در عالم هستی هم همینطور است. اگر احسان میخواهی احسان کن! حتی نیتت را خیر کن. گاهی شما از من چیزی میخواهی من نمیتوانم همراهی کنم. ولی میتوانم همدلی کنم. همین هم خوب است. در مشاورهها و گفتگوها فقط انفاق مادی هم نیست. گاهی یک آدرس و یک نشانی، برو جلو، نه! او را متوجه کن. با حوصله برخورد کن. تا طرف میرود، میگوید: الهی جوان خیر از جوانیات ببینی! تمام گرههای زندگی بخاطر این دعاها باز میشود.
شریعتی: چند وقت پیش در اصفهان، توفیق داشتم به تخت فولاد بروم که یک گنجینه عظیمی است. سر مزار شریف حاج آقای رحیم ارباب رفتم. خیلی مشتاق شدم که شرح حال ایشان را بخوانم. بعد از اینکه شرح حال ایشان را خواندم و از ایشان پرسیدند که علت همه توفیقات شما چیست؟ ایشان فرمودند: در طول زندگی برای هیچکس بد نخواستم. خیلی حرف عظیمی است. ما از کنار این حرفها ساده رد میشویم ولی گاهی همین نیت خیر انسان را به چه جاهایی میرساند.
حاج آقای لقمانی: روایت داریم «الْخَلْقُ عِيَالُ اللَّهِ» (كافي، ج 2، ص 164) در هیچ مکتب و آئینی مردم اینقدر محترم شمرده نشدند. مردم تحت سرپرستی خداوند هستند. مؤمن به دیدار مؤمن میرود، خدا میگوید: به دیدار من آمده است. مرا زیارت کرده است. لذا شخصی پرده کعبه را گرفته بود، میگفت: خدایا به حق این خانهات، امام آمد رد شد، سر شانهی او زد. گفت: بگو خدایا به حق خودم، «الْمُومِنِ أَعْظَمُ حُرْمَةً مِنْك» (مستدرک الوسایل/ج9/ص45) «قلب المؤمن عرش الرحمن» اینقدر عظمت داریم. گاهی بد و بیراه به مردم میگوید. مردم چه کسی هستند؟! در حالی که من هم جزء مردم هستم. مردم کسانی هستند که سه ویژگی دارند. 1- فطرت 2- عقل 3- عاطفه
فطرت چیست؟ نیروی درونی که انسان را به سوی بی نهایت سوق میدهد. خداوند، گاهی خانواده علیه السلام نیست ولی این نوجوان و جوان فطرت پاکی دارد. «يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّت» (انعام/95) پدر و مادر حیّ از میت است. من سخنم را با این داستان ادامه بدهم. دختر بیل کلینتون و هیلاری کلینتون نامه مینویسد برای کتابخانه امیرالمؤمنین اصفهان، چهارراه شکرشکن، یک دوره تفسیر قرآن به زبان انگلیسی میخواهد. فطرت! «فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها» (روم/30) در درون دنبال یک موجودی هست که مددکار و نجات بخش است.
فیلم محمد رسول الله نقش حمزه را آنتونی کویین، یک هنرپیشه وسترن ایفا کرد، غربی و هالیوودی است. دو فیلم ارزشی ایشان بازی کرد. یکی عمر مختار، یکی حمزه! فیلم برداری فیلم محمد رسول الله در بیابانهای لیبی بوده است. میگفت: آخرین سکانس را که بازی کردیم کارگردان به من گفت: شما در سوئیتهای پیش ساخته تشریف ببرید! لباس را دربیاورید و حمام بروید و نوشیدنی خنک بخورید، تا ما وسیله برگشت به آمریکا را فراهم کنیم. میگوید: من رفتم، هفته اول، هفته دوم، ماه اول، ماه دوم، میخواهم از حمزه جدا شوم، حمزه از من جدا نمیشود. این فطرت است. شش ماه بعد آقای آنتونی کویین مسلمان شد. غربیها صدایش را بلند نکردند. این فطرت است. گفت: گویا باید تا آخر عمر مدافع محمد رسول الله باشم!
دوم عقل است. انسان عقل دارد. عقل چیست؟ عقال، ریسمانی که موجود زنده را کنترل میکند، عرب عقال میگوید. در قرآن میفرماید: «حِجر» سنگ چین کردن. «النُّهی» نهیب درونی، بازگشتن درون. سوم عاطفه است. محبتها، «الانسان رحیم الاحسان» میخواهی مردم دوستت داشته باشند، احسان کن. نگاه به دست و دارایی آنها نداشته باش. این عظمت انسان است.
شریعتی: اساساً اینکه آدم محبوب دلها شود، مهم است؟ خیلیها میگویند: مردم را ول کن! این نوع نگاه درست است یا باید مهم باشد که مردم به ما چه نگاهی دارند و ما در نگاه آنها چگونه هستیم؟
حاج آقای لقمانی: گاهی این نگاه را بخاطر هوسها و زیادهخواهیها میخواهیم. گاهی برای خدمت به خلق الله میخواهیم. یک مثالی زدم، گاهی بنده و شما مجموعه داراییمان صد میلیون تومان است ولی تلفن ما، اعتبار ما بیش از ثروت ماست. پنج میلیارد، ده میلیارد است. تلفن بزنند ما از شما ضامن نمیخواهیم. این خیلی خوب است! راهگشا است. اگر در مسیری باشد که خدمت به خلق الله باشد، چون خلق الله عیال الله هستند، امام فرمودند: «من طوافٍ و طوافٍ و طواف» ده بار یک گره گشایی، یک لبخند، یک دل شاد کردن ارزش دارد. لذا ما همه نیاز به اعتبار اجتماعی داریم. بعضی از دوستان جوان نپخته هستند. عجله دارند. مردم هرچه میخواهند بگویند! نه! ما نباید خودمان را در تهمت قرار بدهیم. لذا پیامبر با عمه یا خواهرشان صحبت میکردند. یک نفر غریبه آمد رد شد، یک نگاهی کرد و رفت. پیامبر صدایش زدند. بیا، ایشان عمه من است. یا رسول الله، من حرفی نزدم! فرمود: یکوقت میگویی: این هم رسول الله! همه چیز انسان دست انسان است مگر آبرویش! آبرو برای خداوند است. باید حفظش کند. چقدر ارزشمند است. یعنی نشان میدهد انسان در دایره هستی و در نگاه عام و جای دینی فوق العاده بالاست. «أَمَا إِنَّ أَبْدَانَكُمْ لَيْسَ لَهَا ثَمَنٌ إِلَّا الْجَنَّه» (کافی/ج1/ص17) بهای بدنهای شما بهشت است. روح شما که بالاتر است. بهشت خدمت شما میآید. این عظمت انسان است.
پس چرا در بعضی از آموزههای دینی به ما توصیه کردند زیاد با مردم قاطی نشوید؟ «مجاملة الناس ثلث العقل» کلی گویی، زیاد گرم نگیرید. امیرالمؤمنین میفرماید: «النَّاسُ ثَلاثَةٌ» مردم سه دسته هستند. 1- «فَعَالِمٌ رَبَّانِيٌّ» ربانی یعنی چه؟ کسی که سخن او نسخه نباشد، دارو باشد. بعضی از بزرگان یک جمله میگویند، همان لحظه تأثیر دارد. آیت الله بهاءالدینی جایی رفتند، دیدند یک نفر در لباس دینداری دارد دنیا داری میکند. گفتند: جوان این کار را نکنید. گفت: چشم! رفت، هفته بعد آمد باز ایشان از نیتها و درون افراد خبر داشتند. جوان گفتم: این کار را نکن، جوانمرگ میشوی. ایشان گفت: دلم میخواهد ولی نمیتوانم. بسیاری از ما دلمان میخواهد بد زبان و بد نیت نباشیم، اما میگوید: دست خودم نیست، عادت کردم! ایشان سرش داد زدند. نکن! دست بردار! یک لحظه جوان گفت: باشد... عالم ربانی! حضرت امام(ره) فرمود: عالم محضر خداست. در محضر خدا معصیت نکنید!!
2- «وَ مُتَعَلِّمٌ عَلَي سَبِيلِ نَجَاةٍ» نمیتواند عالم شود، نمیتواند عالم ربانی کار درست شود، اما متعلم باشد. در مسیر باشد. حرف شنو باشد. لازم نیست علامه حسن زاده باشد.
دل من مرد باش و مردمی باش *** چراغی در شب سردرگمی باش
حسن زاده شدن سخت است ای دل *** بیا و شاطر عباس قمی باش
شاطر باش، طوری نیست. کارگر باش. ولی متعلم باشد، در مسیر باشد.
3- «وَ هَمَجٌ رَعَاعٌ» (نهجالبلاغه/حکمت 147) افرادی هستند که مثل مگسهایی که مرتب روی صورت حیوان میگردد، «رَعاع» یعنی پست و فرومایه! حضرت میفرمایند: «أَتْبَاعُ كُلِّ نَاعِقٍ يَمِيلُونَ مَعَ كُلِّ رِيحٍ» ثبات قرار ندارد. استحکام در زندگیاش نیست. بینش نیست. با هر بادی این هم میدمد. از هر طرف صدای بوقی بیاید، بادی و بوقی است، بصیرتی نیست. بینشی نیست، تعمدی نیست. یک مسیر را داشته باشد، اینها عوامانه زندگی میکنند. اینها کسانی هستند که باید انسان پرهیز کند. آبروبر هستند، آبرو ریز هستند. فقط یک سلام و والسلام! اما کسی که حکیمانه زندگی کرد دنیا و آخرت را دارد. نسلی نو دارد. نسلی معنوی دارد. عاقبت بخیری دارد. عجله ندارید وضعش خوب شود. چشم دیوار دارد، احتیاط! گوش دیوار دارد، احتیاط! یک عکس مستهجن و زشت هرجایی باشد، بنده و شما یک عکس ببینیم، قدرت تخریب آن به اندازه دو هزار کلمه فحش و ناسزاست. یک فیلم چند تصویر است؟ 24 تصویر است. یک ثانیه، یک دقیقه هزار و خردهای، اگر کسی صبح تا شب نشست فیلمهای اینچنینی دید. با وجودش چه کار میکند؟ منطقش هم این است که باید خوش باشیم! ما خوش نیستیم، اُپن هستیم، آنلاین هستیم. بعد چه میشود؟ کسی میشود که نسبت به مقدسات بی توجه است. نسبت به ارزشهای دینی بی میل است. هیچکس را من قبول ندارم. شبکههای مجازی گاهی بنده اعتقاد دارم قتلگاه نسل جوان ما هست و زنده به گورشان میکند. چون «وَ مُتَعَلِّمٌ عَلَي سَبِيلِ نَجَاةٍ» نیستند. گاهی مدرکش فوق لیسانس و دکترا است ولی عوام است. عمامه روی سرش است ولی عوام است. نشان میدهد در مسیر زندگی چه کار کنیم عالمانه و حکیمانه زندگی کنیم، باید مراقب خودمان باشیم که جزء مردمی شویم که امیرالمؤمنین توجه دارند. فوق العاده خوب است که مردم ما را دوست داشته باشند. گاهی یک دعا در دل شب، در جایی که محل اجابت دعاست. پیامک برای دوستان و شما آمده که الآن در مسجدالحرام دعاگوی شما هستم! چقدر عجیب است. رفقای اینچنینی خیلی خوب است. بعضی میگویند: من رفقای خیلی خوبی دارند. خیلی خوشبخت هستم! ما باید خیلی مراقب باشیم این رفقا را از دست ندهیم. جذبشان کنیم و بیشتر همسو و همرنگ شویم. انشاءالله!
یک نکته که خیلی کاربردی است و من میخواستم امروز برای عزیزان بگویم. چون عزیزان در این فرصت خیلی اظهار لطف و محبت داشتند. یک نفر نزد امیرالمؤمنین (ع) آمد. گفت: علی جان رزقم قطع شده است. من مراجعه کننده داشتم که سی، چهل نفر آمدند. پیش فاکتور میگیرند و میروند و دیگر نمیآیند. داریم که میگویند: رزقم قطع شده است. یعنی اگر روزی پنجاه هزار تومان درآمد داشتم الآن صفر است. چه کار کنم؟ حضرت چند گزینه مطرح کردند. 1- گویا بین الطلوعین میخوابی.
فرهنگ دینی ما این است که یکی دو ساعت بعد از نماز عشاء و شام انسان بخوابد. سحر بیدار شود. در بعضی خانوادهها این برعکس شده است. فرهنگ غربی میآید که شب را بیدار باشی و روز را بخوابی! یازده صبح، دوازده، گاهی دیرتر! این در فرهنگ ما نیست. چهره افرادی که سحرخیز هستند با افرادی که دیر از خواب بیدار میشوند خیلی متفاوت است. فرهنگ دینی ما این است که شب زود بخوابیم و سحر بیدار شویم. آیت الله حسن زاده آملی فرمودند:
هرکس سحر ندارد، از خود خبر ندارد *** از خود خبر ندارد، هرکس سحر ندارد
سحر انسان را زنده میکند. رزق تمام افراد از اذان صبح تا طلوع آفتاب تقسیم میشود. کسی که خواب است، ضرب المثلش این است که سهمش هم به آب است. کلام امیر، امیر کلامهاست. در پیاده رو میروی. آقا یا خانم مسنی دارد میرود، نمیتواند تند برود. یک نفر بی ادبانه بگوید: برو کنار! یک عده هستند میگویند: ببخشید پدر جان من عجله دارم! بنده روحانی از یک کاسبی این را یاد گرفتم. به من گفت: من وقتی به این مرحله رسیدم، در خیابان قدم میزنم و بعد دوباره در پیاده رو میروم. بعضیها را آدم در خانوادهها میبیند، دختر یا پسر پایش را روبروی پدر و مادر دراز میکند. تو میگوید، این بی برکتی میآورد. گاهی یک نگاه محبت آمیز مادر آن را احیاء میکند. شصت سال آرامش و آسایش دارد. فقط در حیات نیست. کسانی را داشتیم تا پدر و مادر زنده بودند، راضی بودند. ولی وقتی پدر و مادر از دنیا میرود دیگر اعتنا نمیکند. روایت داریم کسی که صبح جمعه آفتاب پهن شد سر قبر پدر و مادر برود، ثواب یک حج در نامه عملش نوشته میشود. چه بهتر از این؟ بعضی از بزرگان ما مقید بودند. گویا جلوتر از کسی که مسن تر از توست راه میروی! مخصوصاً کسانی که مسن هستند مثل پیامبران در امت هستند. اینقدر ارزش دارند. گفت: نه آقاجان! بعد امیرالمؤمنین گزینه سوم را گفت. فرمود: گویا دعای به پدر و مادر را فراموش کردی. گفت: بله فراموش کردم. بعد حضرت فرمودند: از پیامبر شنیدم «ترک الدعاء للوالدین یقطع الرزق» ترک دعا به پدر و مادر روزی را قطع میکند. بعضی میگویند: ما یک دلخوریهایی داریم، ولی اگر دست پدر و مادر از دنیا کوتاه هست یا زنده هستند، ترک دعا به پدر و مادر رزق را قطع میکند. هرچه انسان میدود به جایی نمیرسد. دیدید میگویند: بعضی رزقشان انگشتی است. بعضی نه، همینطور میآید. گاهی یک احسان اینچنینی باعث میشود انسان هم دنیا را داشته باشد و هم آخرت را.
شریعتی: نکات خوبی را شنیدیم. نکاتی که از آن غافل هستیم. حاج آقای لقمانی برای زندگی بهتر ما این نکات را فرمودند. امروز صفحه 69 قرآن کریم را در سالروز ولادت امام هادی(ع) تلاوت خواهند کرد. در ایامی که منور به نور اهلبیت مخصوصاً امیرالمؤمنین(ع) هست، یک قراری هم گذاشتیم که امسال برای غدیر سنگ تمام بگذاریم. تجمع بزرگ مردمی در روز غدیر در تهران و قم برگزار خواهد شد و جشن بزرگ غدیر در تهران ساعت پنج بعد از ظهر در میدان امام حسین خواهد بود. انشاءالله همه مردم در همه جای ایران حضور پر شور داشته باشند که غدیر امسال با حضور مردم رنگ و بوی دیگری داشته باشد. چقدر خوب است ثواب تلاوت این آیات را به امام هادی(ع) و حضرت عسگری هدیه کنیم و دعا کنیم زیارت سامرا نصیب همه ما شود.
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تُطِيعُوا الَّذِينَ كَفَرُوا يَرُدُّوكُمْ عَلى أَعْقابِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرِينَ «149» بَلِ اللَّهُ مَوْلاكُمْ وَ هُوَ خَيْرُ النَّاصِرِينَ «150» سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ بِما أَشْرَكُوا بِاللَّهِ ما لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطاناً وَ مَأْواهُمُ النَّارُ وَ بِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِينَ «151» وَ لَقَدْ صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذا فَشِلْتُمْ وَ تَنازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَ عَصَيْتُمْ مِنْ بَعْدِ ما أَراكُمْ ما تُحِبُّونَ مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيا وَ مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَ لَقَدْ عَفا عَنْكُمْ وَ اللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِين «152» إِذْ تُصْعِدُونَ وَ لا تَلْوُونَ عَلى أَحَدٍ وَ الرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ فِي أُخْراكُمْ فَأَثابَكُمْ غَمًّا بِغَمٍّ لِكَيْلا تَحْزَنُوا عَلى ما فاتَكُمْ وَ لا ما أَصابَكُمْ وَ اللَّهُ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ «153»
ترجمه: اى كسانى كه ايمان آوردهايد! اگر از كسانى كه كفر ورزيدند اطاعت كنيد، شما را به آئين گذشتگانِ كافرتان بر مىگردانند، پس به خسارت و زيانكارى بازخواهيد گشت. (از آنها كه دوستدار شما نيستند پيروى نكنيد،) بلكه خداوند مولاى شماست و او بهترين ياوران است. بزودى در دلهاى كسانى كه كفر ورزيدند، بيم خواهيم افكند، زيرا چيزى را با خدا شريك كردهاند كه بر (حقّانيّت) آن (خداوند) دليلى نازل نكرده است و جايگاه آنان آتش دوزخ است و چه بد است جايگاه ستمگران. و قطعاً خداوند وعدهى خود را (مبنى بر پيروزى شما در جنگ احد) محقّق گرداند، زيرا كه دشمن را با خواست او مىكشتيد، تا آنكه سست شديد و در كار (جنگ و تقسيم غنائم) به نزاع پرداختيد و از (دستور پيامبر) نافرمانى كرديد، با آنكه خداوند (پيروزى و) آنچه را (از غنائم) كه محبوب شما بود به شما نشان داده بود. برخى از شما خواهان دنيايند (و غنائم جنگى،) و برخى خواهان آخرت (و شهادت در راه خدا). پس آنگاه خداوند شما را از (تعقيب) آنان منصرف ساخت (و پيروزى شما به شكست انجاميد،) تا شما را بيازمايد، ولى از (خطاى) شما درگذشت و همانا خداوند نسبت به مؤمنان، صاحب فضل و بخشش است. (به خاطر بياوريد) هنگامى كه (در جنگ احد به هنگام فرار، از كوه) بالا مىرفتيد و به هيچ كس توجّه نمىكرديد، (در حالى كه) پيامبر شما را از پشت سرتان فرا مىخواند (كه به جاى خود برگرديد). پس به سزاى آن، خداوند غمى بر غمهايتان افزود تا ديگر بر آنچه (از غنائم) از كفتان رفته يا (از آسيب و زخم) بر سرتان آمد، اندوه نخوريد و (بدانيد كه) خداوند به آنچه انجام مىدهيد، آگاه است.
شریعتی: خیلیها در دفاع از مکتب اهلبیت گام برداشتند، تلاش کردند و خون دل خوردند. یکی از اینها مرحوم سلطان الواعظین شیرازی صاحب کتاب شبهای پیشاور است. اگر تمایل به تهیه این کتاب دارید برای ما پیامک بزنید. دوستان من شما را راهنمایی خواهند کرد. اشاره قرآنی را بفرمایید و بعد هم از سلطان الواعظین شیرازی برای ما بگویید.
حاج آقای لقمانی: آیه 151 سوره آل عمران میفرماید: «سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ» دلها دو گونه هستند. سکوی آرامش و اطمینان دل هست. گاهی مواقع اضطراب دارد. مرتب حالت هیجان، نا آرامی و دلشوره دارد. بدترین بدها است. چون وصل به اقیانوس نشده است. خدا نکند انسان بخواهد با اشیاء اطمینان پیدا کند. با اشخاص و اسباب بخواهد اطمینان پیدا کند. هیچ چیز بیرونی به درون انسان آرامش نمیدهد و همیشه دارایی با پریشانی همراه است. این جمله طلایی یکی از صاحب نظران هست. میفرماید: اگر تمام مردم دنیا غیر از ما نابینا بودند، هیچ نیازی به خانه مجلل نداشتیم! تغییر مبلمان نداشتیم. تجمل و تفاخر نداشتیم. گورستانها پر است از افرادی که روزی گمان میکردند بدون آنها چرخ دنیا نمیچرخد! مردند و آب هم از آب تکان نخورد. چون بلد نبودند زندگی کنند. «سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ» کسانی که ناسپاس هستند، در قرآن خداوند کنار چه کسانی میآورد؟ «وَ الَّذِينَ كَفَرُوا يَتَمَتَّعُونَ وَ يَأْكُلُونَ كَما تَأْكُلُ الْأَنْعامُ» (محمد/12) «متاعاً لکم» خوشیهای دنیا، ست بودن، زیبا بودن. صبح تا شب مشغول است. شصت سال کلکسیون جمع میکند! عمر تمام شد، «مَتاعاً لَكُمْ وَ لِأَنْعامِكُم» (نازعات/33) اینجا انسان با چهارپایان کنار هم میآیند. چون بلد نیست زندگی کند. ولی اینهایی که بلد هستند زندگی کنند هم آرامش و هم آسایش دارند. چگونه وصل به اقیانوس بشوم؟
سالهای بسیار دنبال این عبارت بودم که حضرت علی فرمود. چند وقت قبل دیدم یک نشاط خاصی پیدا کردم. حضرت میفرمایند: کسانی که فاجر هستند، پرده در هستند و گناهکار هستند، ظاهرش را نگاه میکنی، عین قبر گچکاری شده است. یعنی زیباتر و هنریتر از این نمیشد حضرت بگویند. ادکلن یک میلیونی میزند. کت و شلواری که پزش را میدهد. دوازده میلیون از کیش خریدم! پالتوی پوست مار میپوشد. ظاهر زندگی اینها را که نگاه میکنند بعضی حسرت میخورند. اینها آدم حسابی هستند ماشین سیصد میلیونی زیر پایشان است. حضرت میفرمایند: کسانی که فاسد و فاجر هستند، ظاهرشان را که نگاه کنید مثل قبر گچکاری شده زیبا است، ولی درون قبر تاریک و تنگ است. تنهایی و تنفس نداری. اما مؤمنان و مسلمانان و غدیریان، مثل یک خانهای که به ظاهر ویرانه است ولی درون خانه آرامش و قرار و ثبات داری. گاهی با مؤمنین صحبت میکنیم، یک دقیقه است ولی انگار سی سال هست با هم دوست هستیم. انسان لذت میبرد. بحث قلب، رعب و وحشت یا اطمینان و آرامش سنگ بنای زندگی برای موفقیت و هنر خوب زیستن است.