حجت الاسلام والمسلمین ماندگاری
12/2/91
سوال – در خصوص تبدیل زندگی به بندگی توضیح بفرمایید .
پاسخ – ابتدا من روز معلم و همینطور روز کارگر را به همه ی عزیزان تبریک می گویم . معلمی چیست و معلم کیست ؟ چرا ما باید کار بکنیم ؟ کارگری چیست ؟ چرا و چگونه ما باید به معلمان احترام بگذاریم ؟ امام سجاد(ع) چگونگی احترام به معلم را در بحث حق معلم بیان کرده اند . ایشان می فرمایند: و اما حق کسی که تو را تعلیم می دهد بر تو آن است که در تعظیم ، تکریم و احترام به او کوتاهی نکرده باشی، محضر و مجلس او را بزرگ شماری ، به نحو احسن به گفتار او در حال درس گوش فرا دهی ، با روی باز از گفتار و درس او استقبال کنی تا بتواند در آموزش تو موفق باشد ،دلت را برای پذیرش آنچه می شنوی پاک بگردانی و خاطرات خود را در آن حال فراموش کرده ، به لذایذ و امور شهوانی فکر نکنی . امام سجاد (ع) به زیبایی به ما یادآوری می کنند که تکریم و احترام به معلم، تنها دادن هدیه نیست . اولاً تکریم و احترام به معلم اختصاص به یک روز و یک هفته ندارد. ثانیاً پاداش مادی نباید تنها مد نظر باشد . عمده ترین پاداشی که امام سجاد (ع) برای معلم در نظرمی گیرند، نگاه به جایگاه او است . شما باید معلم را مرشد و راهنمای خود و نوری برای باز شدن راه خود بدانید تا بتوانید همه ی آنچه که معلم به عنوان نور معرفت به شما می دهد فرا بگیرید . اگر ما حتی پنجاه درصد از زحمات معلم را هم دریافت کنیم قدرشناسی کامل نکرده ایم . باید به همه ی آن چیزی که معلم می گوید با تمام وجود گوش دهیم . نباید هیچ چیزی اعم از افکار خارجی ، شهوات و تعلقات دنیوی ،مانع از گوش دادن کامل به سخنان و درس های معلم شود . باید بتوانید همه ی آن چیزی را که معلم به شما تعلیم می دهد دریافت کنید و این بستر را شما فراهم می کنید . در ادامه امام سجاد (ع) می فرمایند که بدان تو از طرف معلم و استاد رسالت داری تا آنچه را که از او می آموزی به غیر خودت منتقل نمایی . بنابراین یکی از حقوق استاد این است که درس او را به دیگران بیاموزید و فقط خود شما آن را دریافت نکنید . بنابراین در ابتدا باید جایگاه معلم را بزرگ دانست ، برای دریافت مطالب او آماده شد ،مطالبی را که می آموزد به طور کامل دریافت کرد و آن را به دیگران انتقال داد . باید مطالب را به طور کامل به دیگران منتقل کنید . یعنی در این خصوص امانت دار باشید . می فرمایند : چیزی از مطالب را کم و به آن اضافه نکنید ،لاحول ولاقوة الابالله العلی العظیم . بدانید که در این قسمت خدا باید شما را کمک کند . الان چند سالی است که به واسطه ی شهادت آیت الله مطهری نگاهی ویژه به جایگاه معلم می شود . ما باید از نگاه دین به مفهوم معلمی نگاه کنیم . معلم به این دلیل برای ما عزیز است که چشم های بسته ی ما را باز می کند . علم یک نوع کشف و باز کردن چشم است . ارزش معلم به این است که چشم ها را بازکرده ، مجهولات را تبدیل به معلومات کرده و ناپیدا را ظاهر می کند . از دیدگاه دین پدر و مادر اولین معلم برای فرزندان هستند . دستم را به گرفت و پا به پا برد ، تا شیوه ی راه رفتن آموخت . بنابراین ما باید در روز معلم یک بوسه به دست پدر و مادر خود بزنیم . پدر و مادر بدون حکم ، استخدام ، حقوق و غیره ما را تعلیم و تربیت می دهند. از این مرحله که بالاتر برویم ، آیا عالمان دین که چشم ما را به حقیقت عالم باز کرده و ما را در مسیر یومنون بالغیب یاری کردند معلم ما نیستند ؟ افرادی مانند استاد مهندسی ، استاد مطهری و دیگران چشم ما را به عالم معنا باز کرده اند . بنابراین ما امروز باید جایگاه عالمان دینی را تکریم کنیم . این افراد چشم دل ما را به عالم آخرت باز کردند . آیا ائمه ی معصومین معلمین الهی ما نبودند ؟ خداوند آنان را برای سیستم آموزش و پرورش عالم مبعوث کرده بود. چون عالم مدرسه ی تربیتی است . خدا این عالم را خوابگاه و محل تفریح خلق نکرده است . خداوند معلمان عالم را با یک سیستم سخت گزینش کرده است . صد و بیست و چهار هزار پیامبر را خدا گزینش کرده است . آیا این پیامبران معلمان ما نیستند ؟ خیلی زیبا است که در روز معلم همه ی ما وضو گرفته ، نیت کرده و یک زیارت امین الله به نیابت چهارده معصوم (ع) بخوانیم و به این وسیله از آنان تشکر کنیم . اگر اهل بیت نبودند ما روش حرف زدن با خدا را بلد نبودیم . و از همه بالاتر، آیا خود خداوند معلم اولیه ی ما نبوده است؟ اگر ما اهل بزرگداشت معلم هستیم باید کلمات امام سجاد (ع) را راجع به خدا پیاده کنیم . اگر ما اهل احترام و اکرام به معلم هستیم ، خدا اولین معلم عالم هستی است . درصورتی که ما کسی غیر از خدا که صاحب قدرت ، شوکت و جمال است را بزرگ بدانیم ، تحقیر خداوند نیست ؟ وقتی که ما می گوییم: الله اکبر در واقع سر تعظیم نسبت به این معلم هستی فرود می آوریم . ما نمی توانیم مکانی را پیدا کنیم که خدا در آنجا حاضر نباشد . ما کلاً دو دسته معلم داریم . یکی کلاسیک و دیگری غیر کلاسیک. یک دسته از معلمان، روزگار و عالم خلقت هستند که خداوند آنها را معلمی برای ما قرار داده است . برگ درختان سبز در نظر هوشیار ، هرورقش دفتری است معرفت کردگار . دیگری هم معلمان ، پیامبران و اولیایی هستند که در زندگی ما می باشند . آیا ما دل خود را برای دریافت آموزش های خداوند آماده کرده ایم ؟ وقتی که ما قرآن می خوانیم درواقع خدا با ما حرف می زند . آیا در هنگام خواندن قرآن دل خود را از شهوات و خطوات خالی کرده ایم که بتوانیم حرف های معلم خود را خوب دریافت کنیم ؟ آیا حرف های معلم خود یعنی خدا را ضمن گرامی داشت ، خوب گوش دادن و بسترسازی به گونه ای دریافت کرده ایم که بتوانیم به فرد دیگری منتقل کنیم ؟ خیلی خوب است که در روز معلم ، معلمی به نام خدا را فراموش نکنیم . و همچنین از معلمانی به نام رسول الله و ائمه معصومین یاد کنیم . و همینطور معلمانی به نام پدر و مادر و علما را به یاد بیاوریم . نباید با یک تکریم جزئی از یک معلم فکر کنیم که حق تمام معلمان خود را ادا کرده ایم . امام سجاد (ع) فرمول ادای حق معلم را به ما یاد داده اند . ما باید دل و جان خود را در اختیار معلم قرار داده و از مسائل غیر الهی و غیر دینی آن را پاک کنیم . خوب به مطالب معلم عمل کرده و خوب آنها را به دیگران انتقال دهیم . در ضمن جایگاه معلمی، قله ی بالا و رفیعی است . اما هرچقدر این قله بالاتر باشد سقوط از آن هم دردناک تر است . بهترین جایگاه بعد از انبیاء و اولیاء، جایگاه عالمان دین است . از طرفی بدترین جایگاه هم در جهنم متعلق به معلمان است . اگر معلم چشم مخاطب خود را به یک حقیقتی باز کند ، قطعاً مخاطب با استفاده از آن حقیقت به سمت خدا منتقل می شود . چون آن حقیقت یک صاحب دارد و آن هم خدا است . جایگاه این چنین معلمی بعد از انبیاء و اولیاء است . اما امام می فرمایند : عالم فاسد مانند دزد چراغ به دست است . دزد چراغ به دست چون راه را خوب بلد است ، خوب هم دزدی می کند . این معلم ، چشم متعلم خود را به یک حقیقت می بندد و اجازه نمی دهد که باطن عالم هستی را ببیند. گاهی یک معلم فقط ظاهر یک چیز را آموزش می دهد و اجازه نمی دهد که مخاطب او باطن آن چیز که همان خدا است را ببیند . این فرد در واقع معلم ظلمانی است . باید از اینگونه معلم بودن بترسیم . علم کشف ارتباط بین دو پدیده است . خالق این ارتباط خدا است . عالم فقط چشم ما را باز می کند و ما باید خالق این ارتباط که خدا است را ببینیم . اگر عالم چشم ما را به سمت خالق باز کند ، علم او در هر رشته ای که باشد ما را به سمت مسیر توحید راهنمایی می کند . من علمنی حرفا فقد سیرنی عبدا . اما اگر یک معلم بخواهد چشم ما را به باطن ببندد و فقط ما را ظاهر بین کند ، طبیعتاً باعث می شود که از بسیاری از چیزها فرار کنیم . مثلاً ظاهر عبادات سخت است پس ما از آنها فرار می کنیم . ظاهر معصیت شیرین است به سمت آن گرایش پیدا می کنیم . در واقع باطن چیزها که خدا و قیامت است را نمی بینیم . این نوع معلم دزد اعتقاد است . در فطرت انسان اعتقاد وجود دارد . معلم باید پرده های غفلت را کنار زده و ما را با حقیقت خدا آشنا کند . اگر این کار را نکند ، دزد اعتقاد است و این دزد جایگاه سختی دارد .
سوال – لطفاً در خصوص آیات 31 تا 40 سوره ی النّبأ و آیات 1 تا 15 سوره ی النّازعات توضیح بفرمایید.
پاسخ – در آخرین آیه ی سوره ی النّبأ می فرماید: روز قیامت ، روز پاداش نیت ها است . وقتی که ما می توانیم کارهایی که به طور کامل مربوط به زندگی است را با یک نیت تبدیل به عبادت کنیم ، چرا این کار را نکنیم . تا در روز قیامت به خاطر کفران این نعمت بگوییم ای کاش ما خاک بودیم . زمانی که نیت ما از کار کردن فقط تحصیل مال باشد، نمی توانیم آن را بعنوان عبادت انجام دهیم . این کار آسیب های جدی هم دارد . افرادی که پول دارند کار نمی کنند . و ارزش گذاری مردم در کارها براساس پولی است که از آن راه بدست می آید. در نتیجه برخی از کارها دارای ارزش کم و برخی دارای ارزش زیاد است . اولاً کار یک انجام وظیفه و عبادت است . خدا گفته که شما حرکت کنید تا من برکت بدهم . کار مجاهدت است حتی یک پله از تکلیف هم بالاتر است . کار عبودیت است . چون خدا دائماً در حال فیض است من هم که بنده ی او هستم باید دائماً در حال تلاش باشم تا شبیه به او بشوم . کار باعث ناامید کردن شیطان می شود . چون بی کاری معصیت است . با این نگاه های دینی ما می توانیم کار خود را تبدیل به عبادت کنیم . در این صورت با دست پر در روز قیامت حاضر می شویم . ولی اگر نیت ما از تعلیم و تربیت ، کار و امور دیگر فقط بدست آوردن پول باشد ، روز قیامت دست ما خالی است . به ما می گویند آن چیزی را که نیت کرده بودید که همان تحصیل مال بود، دردنیا بدست آوردید و در اینجا دیگر چیزی ندارید . اگر ما کارهای خود را با نیت دینی و نگاه الهی انجام دهیم در روز قیامت با دست پر حضور پیدا خواهیم کرد .
سوال – درخصوص طرح اهداء قرآن به بینندگان سمت خدا توضیحاتی بفرمایید .
پاسخ - علت اهداء قرآن در این برنامه ، انس بیشتر بینندگان با قرآن های همراه آنها است . والا برنامه ی سمت خدا مرکز پخش قرآن نیست . مرکز پخش قرآن نهادها ، سازمان ها و فروشگاه های مشخص است . این طرح نورانی که در راستای طرح خادمان معنوی امام رضا (ع) و اهل بیت بوده منحصر به این برنامه نیست . لازم نیست افراد این قرآن ها را به ما بدهند تا ما آنها را پخش کنیم . آنها می توانند در شهرهای مختلف به مناسبت های گوناگون بانی این کار شوند.این قرآنی که ما اهدا می کنیم با قرآن هایی که در فروشگاه ها موجود است هیچ تفاوتی ندارد . ما از این جهت این قرآن را انتخاب کردیم که قطع آن کوچک تر بوده و در کیف افراد جا می گیرد . فرهنگ انس با قرآن ، قرائت قرآن و انشاء الله عمل به قرآن و ترویج آن باید همه گیر شود . ما خوشحالیم که این طرح را در سالی مطرح می کنیم که متأسفانه چندین بار شاهد جسارت به قرآن بوده ایم . ما نمی دانیم این افراد با چه نیتی این جسارت ها را انجام داده اند . قرآن کتاب آسمانی است و ما هم تا به حال به هیچ کتاب آسمانی دیگری جسارت نکرده ایم . چرا باید در کشور آمریکا که دم از آزادی ادیان و آزادی بیان می زند به یک کشیش اجازه بدهند که به کتاب یک مکتب اینگونه جسارت کند ؟ ما خوشحالیم که در مقابل این مصیبت، به لطف و عنایت خداوند طرح ترویج قرآن را در دنیا مطرح کنیم . ما باید به افراد زیادی این قرآن را برسانیم . حالا که به قرآن جسارت شده است برای تسلای دل اهل بیت و امام زمان (ع) قرآن خوانی و اهداء آن را ترویج می کنیم . این قرآن سوزی ، نهایت قوت کتاب آسمانی ما و نهایت ضعف دشمنان را نشان می دهد. زیرا آنها جز اینگونه جسارت ها راهی برای مقابله با این کتاب که سرشار از استدلال و منطق است ندارند . این مسئله زیبا ترین دلیل بر حقانیت ، مظلومیت و سعادت بخش بودن دستورات وفرمول های این کتاب است . همه ی مسلمانان باید این جسارت را نقطه ی عطفی گرفته و یک احترام مجدد نسبت به قرآن بجا بیاورند .
