حجت الاسلام والمسلمین قرائتی
91/10/19

سوال – آیا در حال حاضر بدست آوردن مال حلال امکان دارد؟

پاسخ – بله ،امکان دارد. درآمدهای حرام مثل ربا ،رشوه، احتکار، اختلاس و کم فروشی مشخص است .مردم ما مردم خوبی هستند. البته مال حلال درجه بندی دارد. در توضیح المسائل مال حلال نایاب نیست .همه ی کارگرها مال حلال بدست می آورند ولی بعضی از کارگرها هستند که اختلاس می کنند ولی نگاه ما به مردم این طور نیست که مردم حرام خوار هستند. بعضی ها می گویند که فردی ما را به میهمانی دعوت کرده است که نمی دانیم خمس می دهد یا خیر، من می گویم :به شما ارتباطی ندارد که در این کار تجسس کنید. شما به میهمانی برو شاید طرف خمس بدهد یا ندهد. بعضی ها مرغ نمی خورند و می گویند که ما به ذبح اسلامی شک داریم، این کار اشتباه است. رهبر، نماینده ای در جهاد کشاورزی گذاشته است که تضمین می کند تمام ذبح ها شرعی است. بعضی ها با گفتن این حرفها می خواهند خودشان را مطرح کنند و بگویند که ما مسلمان تر هستیم.

اصل طهارت و حلیت است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. بعضی کارها مشخص است که حرام است مثلا کسی که انگور می کارد به قصد درست کردن شراب ،کارش حرام است . کسی که کامیون می گیرد که این انگورها را به کارخانه بیاورد و به شراب تبدیل کند، این کارش حرام است. روایت داریم :خدا در مورد شراب ده گروه را لعنت کرده است. مثل کسی که بطری ساز شراب است و کسی که شراب را خرید و فروش می کند و کسی که دلال شراب است و کسی که ساقی است و ... پس مال حلال بدست می آید و بدست آوردن آن سخت نیست.

یکی ازمعلم ها به من گفت که پول حلال کجاست ؟من گفتم که شما معلم هستید، اگر شما دیر سرکلاس می روید یا مطالعه نمی کنید یا سر بچه ها را گول می زنید، این مال شبه ناک است. حرام کردن عمر مردم ،یک نوع ظلم است. ظلم فقط کم فروشی نیست، حرف خوب نزدن هم ظلم است. مثلا اگر صدا و سیما فیلمی بسازد که سرمردم را گرم کند و فیلم پیامی نداشته باشد، در حق مردم ظلم کرده است. بعضی از کتابها هیچ پیامی ندارد. و تلف کردن وقت مردم و عمر نویسنده است. ما باید از هر چه که داریم بهترین استفاده را ببریم .

سوال – در مورد بهترین مال از نظر قرآن و روایات توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – پولی که ما بدست می آوریم باید با فرهنگ و اقتصاد جامعه سازگار باشد. در همه ی کارها باید مراعات جامعه را کرد. مثلا ما می خواهیم عروس ببریم .آیا باید در شب بوق بزنیم و مردم را بیدار کنیم؟ ما می خواهیم به روضه برویم آیا باید ماشین را دوبله پارک کنیم ؟پس در هزینه ها و درآمدها باید مراعات اجتماع را کرد. اگر مردم نان ندارند بخورند، ما نباید در خانه دود کباب راه بیندازیم و کباب درست کنیم و بخوریم با اینکه کباب حلال است. مراعات حال مردم خیلی مهم است .داریم که در تشییع جنازه نخندید. فردی طنزی گفت و همه خندیدند و پیامبر هم خندید. بعد پیامبر گفت که این طنز خنده دار نبود ولی من خندیدم که این آقا ناراحت نشود و مراعات او را کردم. ممکن است توقعی که زن از شوهرش دارد توقع حلالی باشد ولی وقتی شوهر نمی تواند آنرا تهیه کند، زن باید کوتاه بیاید. مثلا بعضی مواقع دانشجو پول ندارد که توقع دانشگاه را برآورده کند، در این صورت دانشگاه نباید دانشجو را از درس خواندن منع کند. بیمارستان نباید بگوید که اول پول بدهید بعد بیمارتان را بخوابانید. پس در درآمد و هزینه شرایط را درک کنیم البته خدا کار ما را جبران می کند. خدا جبار است یعنی جبران کننده است. البته بعضی از بیماران و فقرا دروغ می گویند که ندارند. اگر ما تشخیص دادیم که طرف پول ندارد، باید مراعات حال او را بکنیم. پس باید مراعات افکار عمومی را کرد. روایت داریم: اگر به رئیس یهودی ها احترام می گذارند شما هم به او احترام بگذارید. اگر کسی رای آورد شما باید به او احترام بگذارید حتی اگر او را قبول نداشته باشید. باید فضای عمومی را در نظر گرفت.

مهم است که مقداری مشکل گشایی پول چقدر است. گاهی فردی پول زیادی دارد ولی مشکل مردم را حل نمی کند. یا فردی اطلاعات زیادی دارد ولی خاصیتی ندارد. اطلاعات ما باید مشکلی را حل کند. من بعد از سقوط شاه به کاخ شاه رفتم. در آنجا دیدم که پای یک فیل را قطع کرده اند و آنرا بصورت زیرسیگاری درآورده اند. بعضی ها پول دارند ولی عقل ندارند و بخاطر همین پول شان هیچ گره ای را باز نمی کند. خیررسانی خیلی خوب است. من تمام یادداشت های چهل ساله ام را تایپ کرده ام و تمام مطالعات چهل ساله ام را در چند عنوان در یک سی دی کرده ام و این سی دی بدست هشتاد روحانی رسیده است. مثلا اگر فردی بخواهد در مورد لباس بحث کند می تواند به قسمت لباس برود و تمام مطالبی که در مورد لباس گفته شده را ببیند. خوب است که جزوه ها کوتاه باشد. الان مردم ساندویج می خورند زیرا حال جویدن ندارند. همه می توانیم به همدیگر خیر برسانیم. گاهی شاعر یک چای می خورد و یک صفحه شعر می گوید و گاهی کباب را در کنار جوی آب می خورد ولی نمی تواند شعر بگوید. وقتی شما مشکل کسی را حل می کنید به خدا بگویید که تو هم مشکل مرا حل کن. خیلی ازعروس ها هستند که لباس عروس شان را در کمد آویزان کرده اند. پیراهن عروسی دختر مرا ده عروس دیگر پوشیده اند. ما می توانیم مشکل همدیگر را حل کنیم. در قرآن داریم: مشکل تو را حل می کنم و درجای دیگر می فرماید که تو را پیچ می دهم. بعضی ها درسلام بخل می ورزند.

سوال – درمورد بیت المال توصیه هایی بفرمایید.

پاسخ – هم مردم و هم مسئولین مفهوم بیت المال را می دانند. کسی در جبهه شهید شد و مردم گفتند که شهید شده است ولی پیامبر فرمود که او شهید نشده است زیرا او بدون اجازه لباس بیت المال را پوشیده است. من زمان جنگ نزد امام رفتم و گفتم که من رزمنده نیستم ولی در کنار رزمنده ها هستم و بعضی مشکلات شان را حل می کنم. بعضی مواقع در ارتش یا سپاه یا جهاد سازندگی ناهار می خورم یا اینکه با بنزین سپاه به ارتش می رویم. پول هم از کسی نمی گیرم، شما حلال کنید. امام فرمود: خیر اینها باید جدا شود. من دیدم که کار خیلی سخت است و از امام خواستم که من در نهضت سواد آموزی باشم .امام فکری کرد و فرمود :من اجازه می دهم از همه ی امکانات نظام استفاده کنی و برای همه مردم کار کنی. من خواستم برای دوستانم هم اجازه بگیرم ولی امام اجازه ندادند. اگر شما مهر یک مسجد را در مسجد دیگر ببرید و نماز بخوانید، آن نماز باطل است. شما نمی توانید تجهیزات یک اداره را به اداره ی دیگر ببرید. در یک شهری فرش های مسجد را به حسینیه بردند و مسئول مسجد گفت که این فرش ها وقف مسجد است و نمی توان آنرا در حسینیه استفاده کرد. گاهی ما می گوییم که فلان کار حق ماست .روایت داریم :مال حرام رشد نمی کند. و اگر هم رشد کند فرد خیرش را نمی بیند.

سوال – کسانی هستند که وضع مالی شان خوب است و اهل حلال و حرام نیستند، راهنمایی بفرمایید.

پاسخ – خوب بودن وضع مالی معنایش برکت داشتن در زندگی نیست. فردی یک ماشین ساده دارد ولی با آن هم به عیادت بیمار می رود و هم صله ی رحم انجام می دهد و بچه های محل را به کوه می برد یعنی با این ماشین هم به خودش و هم به مردم خیر می رساند. افرادی هستند که ماشین قیمتی دارند ولی نه به عیادت بیمار می روند و نه صله ی رحم انجام می دهند نه ... خدا به تار عنکبوت نظر کرد و پیامبر را حفظ کرد. شن طبس ارزشی ندارد ولی نقشه ی امریکا را از بین می برد. خروجی کار مهم است. افرادی هستند که روی برگ درخت نماز می خوانند و حال می برد و افرادی هستند که سجاده ی یک کیلویی دارند ولی تابحال نمازبا حال نخوانده اند. فقط نباید به ظاهرنگاه کرد.

سوال – صفحه ی 201 قرآن کریم را توضیح بفرمایید.

پاسخ – خدا می فرماید: راه نفوذی به نیکوکاران نیست .این یک قاعده ی فقهی است .داریم که اگر فرد نیکوکاری در کاری کوتاهی نکرد، و کار خراب شد، نباید از او تاوان گرفت و او ضامن نیست. مثلا شما بچه ای را از وسط خیابان به کنار می آوری و اتفاقا ماری از دیوار بیرون می آید و بچه را نیش می زند. این فرد نیت خدمت داشته است، پس پدر نباید بگوید که تو بچه ی مرا کشتی .شما می توانید حکم این را از مراجع تقلید بپرسید.

سوال – در مورد مال حلال توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – مال باید سبب استقلال باشد نه وابستگی. گاهی درآمد انسان را وابسته می کند. اقتصاد ما باید طوری باشد که وابسته به کسی نباشیم .بعضی ها می گویند که تخته سیاه قدیمی شده است ولی من می گویم که هیچ کس نمی تواند تخته سیاه را از من بگیرد زیرا استفاده از تکنولوژی مرا وابسته می کند. اگر من از کامپیوتر استفاده کنم وقتی برق برود، کار من تعطیل می شود. گاهی فرد درآمد بیشتری پیدا می کند ولی کشور وابسته تر می شود. درآمد نباید انحصاری باشد. مثلا کسی با رابطه ،مجوزی می گیرد که بتواند کالاها را خارج کند . انسان باید کاری کند که به قیمت فلج کردن دیگران و تضییع حق دیگران نباشد.

بهترین مال این است که به اندازه ی کفاف باشد. پیامبر از کسی چیزی را خواست و آن فرد به پیامبر نداد، پیامبر فرمود که انشاءالله خدا مال تو را زیاد کند. بعد از فرد دیگری آن چیز را درخواست کرد و گرفت .پیامبر فرمود: انشاءالله خدا به اندازه ی کفاف به تو بدهد. مردم علت دعا کردن پیامبر را سوال کردند. پیامبر فرمود: من نفراول را نفرین کردم. پس مال به اندازه ی کفایت خوب است.

مال باید تولیدی باشد ،تولید مادی یا معنوی. یعنی دلالی و دستگردانی نباشد. اگر کسی نقشی درکاری نداشته باشد نمی تواند پولی بگیرد. انسان باید به نقش خودش در کار توجه کند. بعضی ها در زمان شاه با رئیس ثبت دوست بودند و زمین های زیادی با سند گرفته اند. هر سندی نشانه ی مالکیت نیست .

هرکسی می خواهد که بچه های خوبی داشته باشد باید لقمه ی حلال به بچه هایش بدهد. پس بیایید حساب سرسال داشته باشید، از خمس دادن نترسید. در خمس دادن باید قصد قربت باشد. خمس دادن باید با اجازه ی مرجع باشد.