حجت الاسلام والمسلمین قرائتی
91/12/22

سوال – در مورد دید و بازدید ایام عید و صله ی رحم توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – در مورد چهارشنبه ی آخر( چهارشنبه سوری )باید بگویم که نیروی انتظامی گزارش داده است که هنوز چهارشنبه سوری شروع نشده است چندتن بخاطر ساخت مواد محترقه زخمی شده اند. چرا ما باید به پیشواز مرگ برویم؟ با این کارها عید را تلخ نکنیم. هر کس آرزویی دارد و ما نباید با ایجاد سر و صدا ،از دیگران سلب آرامش کنیم.

جایز نیست سنتی احیا بشود که در آن دلهره و ترس باشد. شادی ها نباید همراه با ترس و وحشت باشد .ما سال گذشته درچهارشنبه سوری چند تن کشته داشتیم.

دید و بازدید مسئله ی مهمی است. قرآن می فرماید: اگر کسی صله ی رحم را قطع کند، خدا او را لعنت می کند. جایگاه صله ی رحم در قرآن بعد از خداست. آیاتی که در آن احسان به پدر و مادر وجود دارد ،در کنار توحید است. قرآن می فرماید: بنده ی خدا باشید و به پدر و مادرتان نیکی کنید. در آیه دیگر داریم از خدا پروا کنید و از ارحام و در آیه دیگر داریم که از خدا سوال می شود و از ارحام هم سوال می شود. صله ی رحم جایگاه بالایی دارد. این دستورات قرآن همیشگی و برای همه است حتی یک آیت الله هم باید به مادرش احترام بگذارد.

صله ی رحم برکاتی دارد. اگر کسی صله ی رحم کند خدا او را دوست دارد و مردم او را دوست دارند و روزی و عمرش زیاد می شود. کسی که صله ی رحم انجام می دهد حسابش در قیامت آسان می شود، گناهانش پاک می شود و از مرگ های ناهنجار نجات پیدا می کند .

سوال – آیا منظور از صله ی رحم ،همان دید و بازدید است ؟

پاسخ - حداقل و بستر صله ی رحم، همان دید و بازدید است. صله ی رحم از یک سلام شروع می شود تا خرید خانه برای فامیلی که خانه ندارد. هر کس وظیفه ای دارد. خدا به پیامبر می فرماید که تو شتر بکش زیرا خداوند به او کوثر(فاطمه) داده است. صندوق کمیته ی امداد برای افراد خیلی ضعیف(از نظر مالی است) ولی کسی که وضع مالی اش خیلی خوب است، باید کمکش هم به تناسب وضع مالی اش باشد.

زمانی من با مقام رهبری که رئیس جمهور بودند، به کشور پاکستان رفتیم و در آنجا رسم بود که یازده توپ در کنند و می گفتند که به تناسب شخصیت افراد تعداد توپ هایی که می زنند فرق می کند. افراد پولدار اگر مشکل فامیل را رفع نکنند به وظیفه شان عمل نکرده اند. و این کاری نیست که اسلام می خواهد.

در روایات داریم که با صله ی رحم شهرها آباد می شود. بانگاه کردن به اقوام شهر آباد نمی شود. پس پولدارهای فامیل وقتی به روستا می روند اگر دیدند که مسجد یا جاده روستا خراب است آنرا آباد کنند.

داریم که بالاترین اعمال، انتظارآقا امام زمان(ع) است. پس انتظار یک عمل است نه یک حالت. وقتی شما منتظر میهمان هستید غذا درست می کنید و خانه را تمیز می کنید. پس در دید و بازدید ها باید یک اتفاقی بیفتد. مثلا گونی، فرش نمی شود ولی چیزی است که نمی گذارد لباس ما خاکی بشود ولی اصل فرش نیست.

لازم نیست که همه کسانی که می خواهند کمک کنند پولدار باشد. یک دانشجو وقتی به میهمانی می رود، می تواند در درس ها به بچه های فامیل کمک کند. دانشجو پول ندارد ولی می تواند کمک علمی کند. گاهی انسان می تواند از اعتبارش استفاده کند. کچ می تواند دو تا آجر را بهم بچسباند. در قرآن داریم که اگر خودتان پول ندارید واسطه گری کنید تا دیگران کمک کنند.

سوال – اگر در دید و بازدیدها شرایط شرعی رعایت نشود، وظیفه ما چیست ؟

پاسخ – بعضی می گویند که ما می خواهیم به صله ی رحم برویم ولی می دانیم که گناه خواهیم کرد ،بدانید که رفتن به این میهمانی اشکال دارد. آیا فامیل این قدر همدیگر را دوست ندارند که یک ساعت میهمانی را به گناه نکشند؟ مثلا فردی که شرابخوار است ،می تواند بگوید که من به میهمانی می روم ولی شراب نمی خورم. روایت داریم که اگر سر سفره ای شراب باشد حتی اگر شما هم نخورید نشستن سر آن سفره حرام است. روایت داریم که اگر شما بازی قمار را تشویق کنید که بازار آنها گرم بشود، کار شما حرام است.

بعضی ها بخاطر سر نکردن روسری ،حاضر هستند که سالها خواهر یا پدرشان را نبینند. این پَستی است نه روشنفکری. ما باید کاری بکنیم که فامیل را از دست ندهیم. باید حریم ها را نگه داشت. در فرودگاه کشورهای اروپایی در کلیسا ،محلی را برای نماز مسلمانان گذاشته اند. ما باید امکان دید و بازدید را طوری فراهم کنیم که همه بتوانند این کار را انجام بدهند. ممکن است که ما ماشین نداشته باشیم ولی در گاراژی داریم. زیرا نیاز است. شما شما برای احتیاط یک کپسول آتش نشانی در منزل دارید. ما باید کاری بکنیم که صله ی رحم به دین فروشی و گناه کشیده نشود.

گاهی در سخنرانی ها به خانم های بدحجاب می گویم که حجاب را رعایت کنید تا من در هنگام سخنرانی و نگاه کردن به شما راحت باشم. جنازه ی یک یهودی را می بردند ،پیامبر به احترام او ایستاد. به پیامبر گفتند که او یهودی بود .پیامبر فرمود: بالاخره انسان بوده است .گاهی در اتوبوس وقتی می بینید فردی پیر است یا بچه دارد برای او بلند شوید حتی اگر او را نمی شناسید. پس در میهمانی ها کاری نکنیم که افراد مذهبی زجر بکشند یا رابطه را قطع کنند.

ما باید افراد را به کار خیر وادار کنیم نه اینکه مانع خیر بشویم. فردی که دوست زیادی ندارد فرد بی عرضه ای است. نگه داشتن دوست مهم است .ما باید سعی کنیم که همدیگر را با محبت جذب کنیم. همه ما مسلمان هستیم ولی تقیدها کمرنگ و پررنگ است.

پیرمردی می گفت که من در ماشین بغداد نشسته بودم و یک خانم بی حجاب کنار من نشست .می خواستم بلند بشوم ولی جایی نبود که بنشینم. خودم را جمع کردم تا به این خانم نخورم. وقتی می خواستم پول کرایه را حساب کنم، شاگرد راننده گفت که این خانم حساب کرده است .من تعجب کردم که من پشتم را به این خانم کردم ولی او کرایه ی مرا حساب کرد. من از این خانم تشکر کردم و ایشان گفت که شما پدر روحانی ما هستید و احترام شما واجب است. بعد من درست نشستم. ما باید بتوانیم با یک برخورد ،دیگران را اصلاح کنیم.

در دید و بازدید ها فقر باید برطرف بشود. در این دید و بازدیدها چه کار مفیدی کرده اید؟ یک تحصیل کرده وقتی به میهمانی می رود، می تواند اشکالات درسی دانش آموزان را حل کند یا بعدا جواب آنرا برایش پیدا کند.( مثلا فردی سوال دارد که چرا دخترها در سن نُه سالگی به تکلیف می رسند. شما می توانید این طور جواب بدهید که صحبت کردن با خدا ارزش است و خداوند این ارزش را زودتر برای دخترها قائل شده است و دیگر اینکه خانم ها مقداری از عمرشان را نمی توانند نماز خوانند و با زودتر نماز خواندن، کمبود آن جبران می شود. یا می پرسند چرا اسلام گفته است که دست دزد را قطع کنید. شما می توانید جواب آنرا سوال کنید و بگویید که دست هر دزدی را قطع نمی کنند. و برای قطع کردن دست باید 26 شرط وجود داشته باشد .دزد حتما باید قفلی را باز کند و دو نفر عادل آنرا ببینند، باید قانون به دزد رسیده باشد و ... ) الان می گویند که یارانه ها را هدفمند کرده اند، خوب است که تعطیلات هم هدفمند بشوند.

آیت الله مجتهد تهرانی وقتی می خواست وضو بگیرد ،آب آنرا پای گلدان می ریخت که آب هدفمند بشود. وقتی شما صدقه می دهید به نیت همه ی مردم صدقه بدهید .در نماز من وجود ندارد و همه ما است. اسلام دین جمعی است .

در چین حتی پیرزن هایی که نمی توانند بایستند، روی صندلی می نشینند و به راهنمایی و رانندگی( درپارک کردن ماشین ها ) کمک می کنند.

در زمان شاه طلبه ها را به پادگان بردند. امام خمینی فرمودند که ما دوست داشتیم که به پادگان ها بیاییم تا به سربازها بگوییم که شما چه کسانی هستید. با این حرف امام، آنها تمام طلبه ها را آزاد کردند. ما می توانیم از هر کسی یک استفاده ای بکنیم.

خرده شیشه ها و مقواها را به کارخانه شیشه و مقوا می دهند تا بازیافت بشوند. آیا ما نباید از عمرمان به اندازه ی خرده شیشه ها و مقواها استفاده کنیم ؟چهل سال پیش من طلبه ی جوانی بودم. آیت الله مکارم از ما دعوت کرد که در ایام تعطیل می خواهیم تفسیری بنویسیم و در این ایام تعطیل 27 جلد تفسیر نمونه نوشته شد که الان به چند زبان دنیا ترجمه شده است .ایشان از پاره وقت ها استفاده می کردند. ما باید از ثانیه های مان عمرمان استفاده کنیم. بعضی ها افسرده هستند ما باید خاطر آنها را شاد کنیم.

سوال- صفحه 264 قرآن کریم را توضیح بفرمایید.

پاسخ – قرآن می فرماید: من کینه را از دل آنها بر می دارم تا آنها باهم برادر بشوند.

الان آخر سال است خوب است که کینه ها را برداریم. روح ما باید بزرگ باشد. اگر شما به حق یا ناحق از دست کسی ناراحت هستید او را ببخشید. خدا به قلبی که کینه دارد نظر نمی کند. اگر قلب صفا داشته باشد خدا به آن نظر می کند.

شخصی نزد پیامبر آمد و گفت :کمکی به من بکن. حضرت به او گفت که از خانه ات چیزی بفروش تا بی نیاز بشوی، او گفت که من سرمایه ای ندارم و فقط یک نمد پاره دارم. پیامبر فرمود: فردی این نمد را یک درهم بخرد. فردی نمد را خرید .یک درهم را به فرد داد و پیامبر فرمود که یک سر تبر بخر و بیاور. او سر تبر را خرید و آورد. یکی از اصحاب هم دسته ی تبر داشت. پیامبر خودش دسته ی تبر را روی تبر جاسازی کرد و یک ابزار تولید درست کرد و به او گفت که با این کار کن. این داستان می گوید که می توان با هم فکری مشکلات را حل کرد.

سوال – از نگاه دین، آداب میهمانی چیست ؟

پاسخ – روایت داریم که میهمان تا دو شب میهمان است و بعد می شود صاحبخانه . پس شما تا دو شب باید از میهمان پذیرایی کنید. روایت داریم که اگر کسی شما را دعوت کرد بچه های تان را با خودتان نبرید. اگر میهمان خودش آمد با هر چه در منزل دارید از او پذیرایی کنید. ولی اگر شما میهمان را دعوت کردید خودتان را به زحمت بیندازید. وقتی وارد میهمانی شدید هرجا که صاحبخانه گفت ،بنشینید. از میهمان کار نکشید. و به میهمان کار ندهید. روایت داریم که علامت نامرد این است که میهمان دعوت کند و به او کار بگوید. اگر خودش تمایل به کمک داشت اشکالی ندارد.

فردی از امام علی(ع) خواست که به خانه اش برود. امام فرمود به سه شرط به منزل تو می آیم: هر چه درخانه داری بخوریم، خودت را به زحمت نیندازی و همسرت را هم به سختی نیندازی . در ضمن ما باید سعی کنیم که نوع غذاها را کم کنیم. تکلف گر نباشد خوش توان زیست ،تعلق گر نباشد خوش توان مرد. پس میهمانی ها را ساده تر برگزار کنیم.

سعی کنیم در میهمانی ها گناه نکنیم، خانم ها و آقایان جدا از هم باشند، غیبت و مسخره نکنیم، بحث های سیاسی نکنیم. ما در محضر رهبر بودیم و وقتی فردی می خواست بحث سیاسی کند رهبر فرمود :الی آخر .در پنج دقیقه ی میهمانی یک نکته مذهبی بگویید.

من ماهی سرخ را در یک ظرف کوچک دیدم و گفتم که چرا این ماهی را در این ظرف انداخته اید که نتواند شنا کند درحالیکه خدا این حق را به او داده است ؟ پس یا این ماهی را از سفره حذف کنید یا اینکه ظرف ماهی را بزرگتر بگیرید. اگر ما حیوان را در فشار قرار بدهیم خدا هم ما را در فشار قرار می دهد.

خدایا خلاف های سال گذشته ما را به لطف و کرمت ببخش و ما را بیامرز، انشاءالله در سال آینده بنده ی خوبی برای خدا باشیم و دید و بازدید و تفریحات بدون گناهی داشته باشیم.