حجت الاسلام والمسلمین قرائتی

سوال- درخصوص اسراف توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ- در غذایی که می خورید دقت کنید. برخی گفته اند که به قدری خداوند در یک لیوان آب انرژی قرار داده که می توان برق یک شهر را تأمین کرد. در کشور ژاپن یک سطل آب گوجه فرنگی کاشتند و پنجاه کیلو از آن گوجه برداشت کردند. می گویند :آب به صورتی است که اگر کلمات زیبا و حقی را بیان کنید مولکول های آن به یک صورت آرایش پیدا می کنند و اگر ضد آن را بگویید به گونه ی دیگری می شود. در روایت است که آب اهل دارد، اگر آن را فاسد کنید اهل آن اذیت می شوند. آب صاحب قدرت است. قرآن می فرماید: ما باران می فرستیم تا قدرت شما را با آب زیاد کنیم. آب هم وسیله ی قهر است و هم وسیله ی مهر است. آب با قهر خود لشکر فرعون را غرق می کند. در حدیث داریم که آب می گوید :من لشکر خدا هستم ساده به من نگاه نکنید. به امر خدا کودک را بر روی دریا نگه می دارم و به امر خدا فرعون را در دریا غرق می کنم. می گوید :اگر افراد در راه حق مقاومت کنند آب فراوان به آنها می دهیم. از امام پرسیدند آب چه مزه ای دارد؟ امام فرمودند :مزه ی آب مزه ی حیات است. از آب صاف سبزی و سرخی به دست می آید تا جایی که با استفاده از آن پنج هزار نوع انگور از آن می روید. قرآن می فرماید: ذات بهجة ، دلنواز است، مفرح است. و جعلنا من الماء کل شیئ حی. انسان از آب آفریده شده است. تمام هنرمندان باید بر روی جسم جامد نقاشی کنند و تنها خدا است که بر روی آب نقاشی می کند. تمام هنرمندان باید در روشنایی هنرمندی کنند و تنها خدا است فی ظلمات ثلاث. در سه تاریکی در داخل رحم مادر بر روی یک سلول نقاشی می کند.

نقل شده است که علامه طباطبایی یک سیب را بر می داشت و مدت ها به آن نگاه می کرد. قرآن می فرماید: یک نعمت را هم نمی توانید حساب کنید. یکی از اساتید دانشگاه می گفت: من بر روی نان تحقیق کردم، دویست و شصت و هشت گروه بر روی آن کار می کنند تا درست شود. گفتند معمولاً سه گروه این کار را انجام می دهند: کشاورز گندم تولید می کند، گندم آرد شده و نان تولید می شود. آن استاد گفت که نه اینگونه نیست کشاورز نیاز به سم پاشی دارد، برای برداشت نیاز به تراکتور دارد، تراکتور از چند قطعه درست شده است، هریک از قطعات را کسی ساخته است و ... به این صورت ما به این آیه ی قرآن می رسیم که گفته اگر یک نعمت را هم خواستید بشمرید نمی توانید. حتی ممکن است آن استاد دانشگاه اشتباه کرده باشد و تعداد گروه ها بیش از این هم باشد. وقتی ما می خواهیم سخن بگوییم چه مقدار سلول درگیر این کار هستند؟ بنابراین قرآن در جاهای مختلف می فرماید: و الذکروا نعمة الله . امام حسین(ع) در دعاء عرفه می فرماید: اگر با تمام وجود تمام عمر خود را شکر کنم شکر یک نعمت را نمی توانم بجا بیاورم. چشم انسان از مقداری چربی درست شده، درصورت نبود آن رابطه ی انسان با کل هستی قطع می شود. زبان انسان از مقداری گوشت درست شده که با استفاده از آن ما نود سال صحبت می کنیم. ما با استخوان می شنویم، با چربی می بینیم، با گوشت حرف می زنیم. من به همراه دوستی به مکانی رفتم که همه آنجا با کفش بر روی قالی می رفتند اما آن فرد کفش های خود را بیرون آورد. عده ای به این کار او خندیدند. او به من گفت: من مدتی قالی بافی می کردم و می دانم یک قالی چطوردرست می شود، به همین خاطر نمی توانم با کفش بر روی آن بروم.

پیرمردی در حال مرگ بود به فرزندان خود وصیت کرد اگر خواستید این خانه را بفروشید سردر آن را خراب کنید، مجدداً آن را بسازید و سپس خانه را بفروشید. علت را از او پرسیدند گفت: من می خواهم فرزندانم بفهمند ساختن یک سردر هم زحمات زیادی دارد، بنابراین خانه را به راحتی از دست ندهند. من از اول نوجوانی با مرحوم آقای ابوترابی آشنا بودم. ایشان ده سال در زمان جنگ اسیر بودند و سختی های بسیاری را تحمل کردند. بعد از آزادی من به ایشان گفتم که شرمنده ی شما هستم. شما در اسارات سختی کشیدید ولی ما الان لذت می بریم. آقای ابوترابی گفت: من ثواب سه ماه شکنجه ی خودم را به تو می دهم. تو هم ثواب سه ماه تبلیغات را به من بده. گفتم: شکنجه ی تو همراه با اخلاص بوده اما معلوم نیست که من مقابل دوربین اخلاص داشته باشم. به هر صورت او این معامله را درخواست کرد و ما در عالم خیال ،با هم معامله کردیم. ما باید قدر نعمت های خدا را بدانیم. حدوداً شصت بار و از شصت زاویه در قرآن اسم آب برده شده است. اگر صحبتی در قرآن تکرار می شود، در هر تکرار یک نکته ی خاصی نهفته است. در هر حال استغفار اثر دارد. یک فردی مبتلا به درد معده است دکتر به او می گوید که دندان شما فاسد است. ظاهراً دندان به معده ارتباطی ندارد اما دکتر می داند که ممکن است دندان عفونت کرده و بر روی معده اثر گذاشته است. می گویند: اگر کسی ایستاده ادرار کند، فشار قبر او زیاد می شود. ما ارتباط این دو مسئله را با هم نمی دانیم. البته ممکن است در آینده مشخص شود. می گویند: اگر آب به اندازه ی کر باشد دست نجس داخل آن وارد شود آب کر باقی می ماند و دست نیز پاک می شود. اما اگر اندکی از آب کر کمتر باشد نه تنها دست پاک نمی شود بلکه آب هم نجس می شود. تا الان علت این مسئله کشف نشده اما ممکن است صد یا دویست سال دیگر علت آن مشخص شود. میلیون ها رساله ی دکتری در قرآن موجود است. می گوید: والتین و الزیتون چرا نمی گوید والتین و النخل؟ قرآن متعلق به حال نیست. خدایی که انرژی هسته ای را در عالم قرار داده در این کلمات هم گذاشته است. بنابراین گفته است که در طول تاریخ همه در آن تدبر کنند. دو روز قبل جوانی حرفی به من زد که من تعجب کردم و به تفسیر مراجعه کردم اما دیدم که آن مطلب عنوان نشده است. ایشان می گفت که یک پدر هشتاد ساله ای دارد که از پله افتاده است. قرآن می گوید: ومن نعمره ننکسه فی الخلق. کسی که پیر شد باید در خانه آرام بنشیند. سپس می فرماید: افلا یعقلون، عقل ندارند. ممکن است یک فرد مسن دست به کارهایی بزند که برای دیگران موجب دردسر شود. ما باید یک بار دیگر به کلمات قرآن نگاه کنیم. چرا نام یازده میوه در قرآن آمده است؟ چرا اسم خرما از همه بیشتر تکرار شده است؟ مهندسی قرآن چیست؟ چرا ایاک نعبد قبل از ایاک نستعین آمده است؟ از امام سوال می کنند که چرا در اول اذان الله اکبر را چهاربار بیان می کنند و بقیه ی آن، هر کدام را دو بار عنوان می شود؟ امام فرمودند: در ابتدای اذان افراد هنوز در جریان نیستند بنابراین نیاز به تکرار وجود دارد. ولی وقتی مردم در جریان قرار گرفتند دو بار کافی است. از امام رضا (ع) پرسیدند: چرا نماز صبح و مغرب را بلند می خوانیم ولی نماز ظهر را آرام می خوانیم؟ می فرمایند: نماز صبح و مغرب در زمان تاریک و روشنی هوا خوانده می شود بنابراین باید با صدای بلند خواند، اما ظهر هوا روشن است و نیازی به فریاد نیست. در آداب خوردن آب آمده است که آب را بمکید. یعنی کاری کنید که آب در دهان شما گرم شود سپس آن را ببلعید. حدیث داریم که پیامبر آب را به آرامی می خوردند. ایشان در سه مرحله آب را می خوردند و هر بار هم که می خوردند یک بسم الله می گفتند. این کار قدردانی از آب است. حضرت دیدند که فردی در حال غسل در آب آشامیدنی است. فرمود: این آب آشامیدنی است چرا داخل آن شنا می کنی؟ آب مردم را فاسد نکن. حضرت امیر دید فردی در حال تیمم با خاک کوچه است. فرمود: چرا با خاک کوچه تیمم می کنی کثیف است؟ در قرآن هم آمده که با خاک دلپسند تیمم کنید.حتی نمی گوید خاک را به چشم های خود بمالید بلکه می گوید به پیشانی بمالید. ما معمولاً بد عمل می کنیم. می گویند اگر می خواهید به نماز جمعه بروید، از شب قبل پیاز نخورید ممکن است بوی پیاز در دهان شما باقی بماند و فردا در حین نماز افراد کناری شما را آزاد بدهد. کل دین سبک زندگی است. یک زمانی مقام معظم رهبری در همین خصوص صحبت کردند. پدرو پسری میهمان امیرالمومنین شدند، حضرت امیر دست پدر را شست. سپس به امام حسین (ع) فرمود: تو هم دست پسر را بشور. سپس رو به آن پسر کرد و گفت اگر تو به تنهایی به منزل من می آمدی دست تو را هم می شستم اما چون پدر و پسر با هم آمده اید، من دست پدر شما را شستشو می دهم و پسرم دست شما را تمیز می کند. یعنی سلسله مراتب باید رعایت شود. به ما گفته اند که سعی کنید لباس شما سفید باشد. یعنی اگر لکه ای بر روی آن بود ما آن را ببینیم. اما ما به عکس می گوییم لباس قهوه ای، یا مشکی باشد که هرچقدر آلوده باشد مشخص نشود. اگر آب رودخانه سالم باشد از آب چاه بهتر است. در حدیث داریم که هرچقدر آب در حین جاری شدن به سنگ برخورد کند برای نوشیدن گواراتر است از آبی که از چشمه بجوشد. من بیشتر از نیم قرن است که روحانی هستم. در سن پانزده سالگی طلبه شدم و الان در آستانه ی هفتاد سالگی هستم. اما هنوز هم وقتی حدیث می خوانم خجالت می کشم. ما مزه ی دین را نچشیده ایم. آب دادن به حیوان به قدری ارزش دارد که حضرت موسی بزغاله های شعیب را آب می داد. اگر شما آب دارید و سگی تشنه در کنار شما است ، نباید با آن آب وضو بگیرید. باید آب را به سگ بدهید و برای نماز تیمم کنید. می گویند: اگر ناخن شما بلند است از گاو شیر ندوشید ممکن است او را آزاد دهد. می گویند: اگر حیوان چموشی دارید زنگاله به سراو بکنید اما اگر آرام است منگاله به سر او بکنید. زنگاله از آهن ساخت شده اما منگاله از پارچه است. اگر حیوان خواب است او را شکار نکنید. یک حیوان را مقابل حیوان دیگر ذبح نکنید چون به مقدار درک و فهمی که دارد اذیت می شود. غذای شما یا باید مستقیماً از سبزیجات باشد و یا اگر هم گوشت مصرف می کنید باید از حیوانی باشد که علف خوار است. خوردن گوشت حیوان گوشت خوار حرام است. خدا خاک را به صورت یک تصفیه خانه خلق کرده است. آب آلوده وارد آن می شود بعد از چند متر به صورت زلال خارج می شود. ما نباید از نعمت ها سرسری عبور کنیم. البته الان آب کم است اما اگر زیاد هم باشد نباید آن را هدر داد. اگر یک فردی میلیاردر هم باشد نمی تواند یک ریال از پول خود را دور بریزد. میلیاردها نعمت وجود دارد که ما آنها را نمی فهمیم. نعمت هایی که آنها را می شناسیم مانند بدن سالم، زبان، گوش، دست و پا و غیره بیشتر از صد یا دویست عدد نیست. فکر کنید که آسمان چگونه تنظیم شده که هزاران ستاره در آن وجود دارد اما یکی از آنها به زمین نمی خورد. قرآن می فرماید: ما همانطور که باران می فرستیم می توانیم سنگ ریزه هم بفرستیم. خدا می فرماید: اگر ما بخواهیم آب را تلخ می کنیم. آب یک نعمت الهی است اما سیراب شدن هم یک نعمت است. ممکن است ما هرچقدر آب بخوریم سیراب نشویم. خداوند چه محیط زیستی در دریا درست کرده است که این همه ماهی می میرد اما آب دریا بدبو نمی شود. بسیاری از ماهی ها ماهی های مرده ی دیگر را می خورند. خدا دریا، موج و بهداشت آن را آفریده است. قرآن می فرماید: فاسکنّاه فی الارض. آب را برای شما در زمین ذخیره کردیم. خداوند برف را در زمستان در کوه ها بایگانی می کند. اگر کوه نبود هرچقدر برف می بارید همه آب می شد و ذخیره ای وجود نداشت. اگر ما بفهمیم معشوق ترین موجودات در نزد ما خدا است. ما عاشق خدا می شویم. این مقدار نعمت خدا به شما داده است، شما نمی خواهید دو رکعت نماز برای او بخوانید؟ کشاورز نباید فکر کند که گندم متعلق به اواست. این توان را خداوند در او بوجود آورده است که بتواند گندم بکارد. زمین، خورشید و باد از آن خداوند است. ما عریان به دنیا آمده ایم و عریان هم از دنیا می رویم. نباید فکر کنیم که این ثروت ها متعلق به ما است. کسی که توانایی مالی دارد اما به فقرا کمک نمی کند یک گاو صندوق گوشتی است. قرآن می فرماید: ما پول را داغ می کنیم و بر روی پیشانی و پهلوی او قرار می دهیم و می گوییم این پول هایی بود که سپرده بودی. قرآن چهارده مرتبه در خصوص مرگ ناگهانی سخن گفته است بنابراین معلوم نیست که ما به پیری برسیم. چه اشکالی دارد اگر ما توانایی داریم برای جوان ها ایجاد اشتغال کنیم و یا به دختری جهیزیه بدهیم. قرآن در آیه ای می فرماید: این چیزها را خدا به شما داده است. خداوند به انسان های خسیس در قرآن یازده بار آمپول می دهد بلکه بخشنده شوند. آمپول اول: کالای دنیا قلیل است. دوم: تو خلیفه ی خدا هستی چرا به زمین می چسبی. سوم: دیگران دادند تو چرا مانده ای؟ چهارم: اگر ندهید در دنیا از شما می گیرم. بدهید و نترسید ما جای آن را پر می کنیم.

سوال- لطفاً درخصوص صفحه ی پانصد و بیست و سه ی قرآن کریم توضیح بفرمایید.

پاسخ – در این صفحه گفته می شود: تو تذکر بده، تذکر بر مومنین اثر دارد. انسان فراموش کار است. گاهی به خدا ایمان دارد اما او را فراموش می کند. قرآن می فرماید: نسوا یوم الحساب. نمی گوید: لا یومن بالیوم الحساب. انسان همیشه نیاز به تذکر دارد. یک فردی رفت زغال بخرد، فروشنده گفت دو نرخ وجود دارد. یکی نرخ ارزان و دیگری نرخ گران. علت را پرسید. فروشنده زغالی که گران است زغال یک نفری است و زغالی که گران است زغال دو نفری است. زغال یک نفری زغالی است که بعد از روشن شدن تا آخر می سوزد. زغال ارزان زغالی که یک نفر باید آن را روشن کند و دیگری باید مدام آن را باد بزند. یک لحظه بادبزن را کنار بگذارید خاموش می شود. انسان نیاز به تذکر دارد به همین خاطر است که ما باید پنج وعده در شبانه روز نماز بخوانیم. حدیث داریم که نماز مانند نهر آب است. اگر انسان پنج بار خود را شستشو دهد آلودگی در بدن او باقی نمی ماند. قرآن در باره ی برخی از افراد می گوید که هر معجزه ای هم ببینند سر باز می زنند. اگر کسی بخواهد مسئله ای را بپذیرد با اولین تذکر قبول می کند. حتی اگر یک کودک مسئله ای را عنوان کرده باشد.

سوال- آیا واقعاً ما باید فلسفه ی احکام را بدانیم تا به آنها عمل کنیم یا باید تسلیم محض باشیم؟

پاسخ- الان میلیون ها انسان در دنیا بیمار هستند وبه پزشک مراجعه می کنند. دکتر به هرکدام از آنها دارویی را تجویز می کند. یک نفر از این صد میلیون انسان از دکتر فلسفه ی مصرف داروها را نمی پرسد. هیچکدام از ما به خود اجازه نمی دهیم که به دکتری که ده سال درس خوانده چرا بگوییم. حدوداً چهل سال پیش آیت الله مکارم ما را دعوت کرد و گفت می خواهیم در وقت های تلف شده تفسیر بنویسیم. هروقت حوزه تعطیل است جمع شوید و یک آیه یک آیه مطالب را بنویسید. با همین کار تفسیر نمونه در بیست و هفت جلد تفسیر شد که حدود هفتاد بار تجدید چاپ شده است. در دعای مکارم اخلاق آمده است که خدایا این چیزهایی که به من داده ای را حرام نکنم. ما جوانی خود را حرام کردیم. ما باید از امکانات استفاده ی بهینه بکنیم. حضرت امیر می گوید: سر قلم خود را تیز کن، بیت المال آنقدر ظرفیت ندارد که تو اینگونه کاغذ مصرف کنی. مصرف کاغذ ما در این بسیار زیاد است. ما که از یک پزشک فلسفه ی داروی تجویز شده را نمی پرسیم چطور به خود اجازه می دهیم که با وجود علم بی نهایت خدا دلیل چیزها را بپرسیم. ما باید عمل کنیم البته تحقیق هم بکنیم. ممکن است در آینده فلسفه ی بسیاری از چیزها را بفهمیم و ممکن هم است نفهمیم. خدایا به آبروی همه ی آبرومندان عاقبت ما را ختم به خیر کن. دنیای ما را با عزت تأمین کن و آخرت ما را جزو سرافرازی ما قرار بده. معرفت و محبت خود و اولیای خود را روز به روز در ما شکوفاتر و بیشتر کن. و نسل ما را تا آخر تاریخ بهترین مومنین و مومنات قرار بده.