برنامه سمت خدا
موضوع برنامه: انتظار و منتظران
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين دکتر رفيعي
تاريخ پخش: 13-02-97

 بسم الله الرحمن الرحيم

داستان حضرت حجت با داستان بعثت پيغمبر همراه است. يعني در کلمات رسول خدا آمده و قبل هم در اديان الهي مطرح شده است. انتظار منجي يک انتظار ديني است. يک انتظار عقلايي است. رواياتي که در مورد حضرت حجت و مهدويت رسيده است خيلي متفاوت است. از زواياي مختلفي است. مرحوم شيخ صدوق در کمال الدين رواياتي را در مورد دوران غيبت مي‌آورند. آمارش هم کم نيست. اوضاع چيست و چه مي‌شود. دينداري چقدر حفظ است؟ رواياتي را در مورد ويژگي‌هاي ياران امام زمان مي‌آورند.

رواياتي در مورد حوادثي که دوران غيبت اتفاق مي‌افتد، مي‌آورند. اما يکي از بحث‌هاي مهم اين است که حضرت حجت آمدند، ايشان دولتشان را بر چه اولويت‌هايي بنيان گذاري مي‌کنند؟ آقا رئيس کل هستند و آن هم يک حکومت جهاني واحد در سراسر هستي. خود رسول گرامي اسلام وقتي مبعوث شدند، هدف بعثتشان را بيان کردند. «لاتَمِّمَ‏ مَكَارِمَ‏ الاخْلاقِ‏» (مكارم‏الاخلاق، ص 8) اگر سياستي هم اجرا مي‌کنند براساس مکارم الاخلاق است.

اگر اقتصادي هم توصيه مي‌کنند براساس مکارم الاخلاق است. مبناي اقتصاد پيغمبر هم مکارم الاخلاق است. لذا در آن اقتصاد حقه حرام است. در آن اقتصاد رشوه حرام است. اگر سياستي هم دارند بر مبناي مکارم الاخلاق است. لذا در آن سياست کلک نيست. در آن سياست دور زدن و دروغ نيست. يعني مبنا مکارم الاخلاق مي‌شود. آنوقت سياست و اقتصاد و امور خانواده مي‌آيد.

امام زمان(عج) به همه امور عالم مي‌پردازد. ايشان آمده تشکيل حکومت بدهد. حکومت يعني سياست، يعني اجتماع، يعني خانواده، يعني ادارات، يعني روابط بين الملل، اما مبناي کارشان چيست؟ به دو جهت اين بحث را مطرح مي‌کنيم يکي اينکه با حضرت حجت و اهدافش آشنا شويم، دوم اينکه گفت:
آب دريا را اگر نتوان کشيد *** هم به قدر تشنگي بايد چشيد

ما در اين راستا تلاش کنيم. مگر نمي‌گوييم: مي‌خواهيم حکومت ما مهدوي باشد. مگر امام، رهبر عظيم الشأن انقلاب بارها نفرمودند به اين مضمون، ما در راستاي تحقق دين داريم کار مي‌کنيم، الآن ما مي‌گوييم: جامعه مهدوي، خانواده مهدوي، آموزش مهدوي، آموزش و پرورش ما، آموزش عالي ما، حوزه‌هاي علميه ما، مراکز مختلف ما اين اولويت‌ها را بشناسند. بشناسيم در اين راستا گام برداريم. ممکن است مثل خيلي‌ها که در گذشته حکومت امام زمان را درک نکردند ما هم درک نکنيم. امام در آثارشان دارند، شايد غيبت سالهاي زيادي طول کشيد. ما قرار نيست براي خدا تعيين تکليف کنيم.

حضرت ابراهيم وقتي خانه خدا را بنيان گذاشت، پنج تا دعا کرد، سوره بقره آيه 127، يکي اين بود که «تَقَبَّل منّا» خدايا از ما قبول کن. مناسک را به من ياد بده. يکي اين بود که خدايا «وَ ابْعَثْ‏ فِيهِمْ‏ رَسُولًا مِنْهُم‏» (بقره/129) يک پيغمبري از جنس مردم بفرست، پيغمبر نهايي که ديگر خاتم باشد. فکر مي‌کنم نزديک چهار هزار سال شده است. چون حضرت ابراهيم تا پيغمبر ما بالاي سه هزار سال است که پيغمبر ما در کوچه‌هاي مدينه مي‌فرمود: من همان اجابت دعاي ابراهيم هستم. اين را گفتم که بينندگان عزيز يکوقت فکر نکنند دير شد، فلان شد. خداي تبارک و تعالي وعده داده پايان عالم را با حکومت معصوم تمام کنيم. آغازش هم با معصوم بوده، حضرت آدم منتهي پايانش با معصومي است که ديگر جهاني است.

اين اتفاق تا به حال نيافتاده است. لذا وجود مقدس حضرت اباعبدالله(ع) روايت خيلي زيبايي دارند، فرمودند: «مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِيّاً» ما دوازده مهدي هستيم. همه ما مهدي و همه ما هادي هستيم. در زيارتنامه حضرت امير مي‌گوييم: «السلام علي ابي الهاديَ المهديين و منا اثنا عَشر قائما» ما همه قائم هستيم. ولي آن کسي که کل زمين را پر از عدالت مي‌کند، يک نفر است و آن حضرت حجت است. لذا امام رضا يکوقتي نام حضرت حجت برده شد، خودش امام است. دست بر سرشان گذاشتند و قيام کردند. سؤال شد از معصوم که چرا براي حضرت حجت قيام مي‌کنند؟ فرمودند: اين نشانه قيام ايشان است. بقيه مأمور به قيام جهاني نبوديم.

حالا اين اولويت‌ها را از چند کانال مي‌توانيم پيگيري کنيم. دعاي ندبه، 38 مورد «أين» دارد. اگر کسي از شما آدرسي پرسيد: مي‌توانيد بفهميد کارش چيست. مثلاً به جنابعالي بگويند: داروخانه کجاست؟ مي‌فهميد او دارو مي‌خواهد. حرم کجاست؟ يعني زيارت مي‌خواهد. اگر گفت: در شهر شما صرافي کجاست؟ مي‌فهميد که مي‌خواهد پول عوض کند. ما در دعاي ندبه 38 تا «أين» داريم. «أين معز الاولياء» آقا يکي از هدف‌هايش اين است که اولياء را عزيز کند. بينندگان عزيز! اگر ما امام زمان را دوست داريم اولياي خدا را عزيز کنيم. مردم يمن امروز تحت فشار هستند.

مردم فلسطين تحت فشار هستند. اگر کسي در جاده براي دين تلاش مي‌کند کمکش کنيم. «أين مذل الاعداء» امروز اعداء چه کسي هستند؟ امروز اولياء چه کسي هستند و اعداء چه کسي هستند؟ زير اين آسمان شما اعدايي بالاتر از نتانياهو مي‌شناسيد؟ از اسرائيلي‌هاي غاصب مي‌شناسيد؟ از آل سعود که اينطور جنايت مي‌کنند؟ امام زمان معز الاولياء و مذل الاعداء، «أين جامع الکلمة علي التقوي» امام زمان همه حرف‌ها را حول محور تقوا جمع مي‌کند.

اگر مسئولين ما، خود ما، نظام ما، محور تقوا شود ديگر من و تو از بين مي‌رود. براي هم نمي‌زنيم و در انتخابات خلاف اخلاق عمل نمي‌کنيم. همينطور جلو برويد، مواردي که در دعاي ندبه آمده هرکدام يک کد هست. وقتي بيان مي‌کنيم «أين» داريم بيان مي‌کنيم شما براي اين هدف، اين هدف مي‌آييد. «أَيْنَ طَامِسُ آثَارِ الزَّيْغِ وَ الْأَهْوَاءِ» آقايي که مي‌آيي جلوي انحراف را بگيري. «أَيْنَ مُبِيدُ أَهْلِ الْفُسُوقِ وَ الْعِصْيَانِ» آقايي که مي‌آيي جلوي فسق و عصيان را بگيري. عزيزان ما اين 38 أين را ليست کنند، اين کد است که امام زمان دارد براي تحقق اين اهداف مي‌آيند. اين دعا عيد غدير و عيد قربان و جمعه‌ها سفارش شده که خوانده شود.

ما مي‌خواهيم اين اهداف را بررسي کنيم. 1- احياي فرهنگ قرآن؛ هم از قرآن مي‌گويم و هم از دعا و زيارات. در زيارتنامه داريم «السلام عليک يا تالي کتاب الله و تَرجُمانه» سلام بر تو آقايي که قرآن را مي‌خواني و اجرا مي‌کني و براي مردم، «ترجمان» به معني معنا کردن و مفهوم رساندن است. در زيارت آل ياسين است. امام صادق (ع) فرمودند: زماني که حضرت حجت قيام کنند، خيمه‌هايي در مساجد نصب مي‌شود، آموزش قرآن عمومي مي‌شود. همه مردم بايد قرآن را بلد باشند و امام زمان مي‌آيند قرآن را پياده کنند. در سلام‌ها مي‌گوييم: «السلام عليک يا شريک القرآن» شريک به اين معنا است. شريک که شما را در کارت کمک مي‌کند. يک سرمايه را پياده کنيد و اجرا کنيد.

قرآن و امام «الامام يهدي الي القرآن و القرآن يهدي الي الامام» روايات فراواني که داريم، ائمه فرمودند: حرف‌ها و کلمات ما را با قرآن بسنجيد. اگر خلاف قرآن بود ما نگفتيم و باطل است. يکوقتي گشتم ديدم يک روايت در يک منابع آمده که «فاضربوه علي‏ الجدار» ولي تعبير زخرف و باطل و «لم اقلهُ» در کافي يک بابي دارد. پس يکي از اهداف امام زمان اجراي قرآن، پياده کردن قرآن و کاربردي کردن قرآن است. شما در زمان غيبت هستيد، اين کار را انجام بدهيد.

بد است جوان ما و گاهي بعضي از عزيزان ما، براي امتحان ارشد و دکتري نزد ما مي‌آيند، اشتباه قرآن را مي‌خوانند. خيلي بد است! انواع و اقسام ورود به فضاي مجازي را بلد است. اين اشکال ندارد، اما قرائت قرآن، خواندن و پياده کردن قرآن مهم است. يکوقت از امام صادق ديدم کسي خدمت ايشان آمد، گفت: ما چه کنيم، مي‌خواهيم خودمان را امتحان کنيم. آقا فرمود: نفس خودتان را بر قرآن عرضه کنيد.

ببينيد گفتار شما قرآني است؟ قرآن تمام جزئيات را بيان کرده است. جزئيات اخلاقي را، نه مباحث مربوط به احکام. چطور راه برويد. چطور غذا بخوريد. چطور نگاه کنيد. براي راه رفتن، خوردن، براي نگاه کردنمان، در مشي اينطور باشيد. در صحبت کردن اينطور صحبت کنيد. اقتصاد ما اگر قرآني باشد، نبايد ربا و رشوه در آن باشد. اگر حکومت ما قرآني باشد، نبايد ظلم در آن باشد چون حکومت قرآن، حکومت عدل است. اگر انتخاب‌هاي ما قرآني باشد نبايد براساس پارتي بازي باشد.

براساس تخصص و تعهد باشد. «إِنِّي‏ حَفِيظٌ عَلِيمٌ» (يوسف/55) اگر دختران ما در جامعه قرآني زندگي کنند با حياء راه مي‌روند. يعني محرک نيستند و محرک صحبت نمي‌کنند. اگر روابط ما قرآني باشد، در زندگي فضولي نمي‌کنيم. «لا تَجَسَّسُوا وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضا» (حجرات/12) سوء ظن به هم نمي‌ورزيم. اين يکي از اهداف اصلي امام زمان(عج) است.

2- اي کاش در جشن‌هاي مهدويت اين دومي تابلو مي‌شد، امام معصوم فرمودند: وقتي حضرت حجت قيام کنند تحقق اين آيه در رأي کارهايشان است. اين آيه شعار امام زمان و پيشاني هدف امام زمان است. آيه 41 سوره حج «الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ‏ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوف‏ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ» در همه زيارت‌نامه‌ها هم مي‌گوييم. فرمودند: وقتي امام زمان بيايد، نماز فراگير مي‌شود. الآن چند درصد جوان‌هاي ما، دانشگاه‌ها و دانش‌آموزهاي ما اهميت به نماز مي‌دهند. گاهي آمارها نگران کننده است.

در سفرها ديدم که وقتي براي نماز توقف مي‌کنند، خيلي تعداد کمي از جوان‌ها براي نماز پياده مي‌شوند. نماز است! نماز کاري با سياست ندارد. من بد کردم، اين مسئول بد کرده است، شما چه کار به نمازت داري؟! مي‌گويد: پدرم بد اخلاقي کرده من نماز نمي‌خوانم. پدرت بد اخلاقي کرده، ناهار نخور! نماز، زکات، امر به معروف و نهي از منکر از اهداف مهم امام زمان هستند.

3- امام باقر (ع) ذيل همين آيه 41 سوره حج فرمودند: «فهذه لال محمد صلي الله عليهم إلي‏ آخر الائمة و المهدي و أصحابه يملكهم الله مشارق الارض و مغاربها و يظهر به الدين» اين آيه براي همه ائمه است و از جمله حضرت حجت و اصحابش. فرمودند: وقتي امام زمان بيايند، يکي از اهدافش اين است که «و يميت الله به و بأصحابه البدع و الباطل» (بحارالانوار،ج 51، ص 47) پس سومين کار امام زمان مبارزه با بدعت‌هاست.

بدعت در زمان امام حسين که پنجاه سال از رحلت پيغمبر مي‌گذرد، در دين گذاشته شده بود. بالاترين بدعت اين بود که يزيد سر کار آمد. در هر زماني هم بدعت بود. در زمان حضرت امير، حضرت امير نزديکتر از امام حسين است. يکوقتي حضرت ديدند چند نفري مجسمه گذاشتند و جلوي آن نماز مي‌خوانند. گفتند: اين چه بازي است؟ گفتند: مي‌خواهيم حواس ما پرت نشود. اين شرک است! گاهي به ياد بت پرستي قبل از اسلام مي‌افتادند و فيلشان ياد هندوستان مي‌کرد.

مثلاً به امام رضا گفتند: علي خالق ماست و علي خداي ماست. حضرت خيلي ناراحت شدند، اين حرف‌ها چيست که مي‌زني؟ جريان وهابيت يک بدعت است. جريان باطل و بي مبنا و غير علمي بهائيت يک بدعت است. جريان‌هايي که در مورد امام زمان داريم، مهدي ادعايي خيلي داشتيم. چقدر الآن ادعاي يماني و چه و چه داريم؟! يکوقتي رئيس يکي از اين مراکز قضايي مي‌گفت: چند تا همسر امام زمان در زندان داريم. امام زمان جلوي بدعت‌ها را مي‌گيرند. بايد حواسمان جمع باشد در عزاداري‌مان، عبادتمان، دين‌داري‌مان بدعت نگذاريم. بدعت يعني چه؟ يعني چيزي که در دين مبنا ندارد، به عنوان دين تلقي کنيم. به عنوان دين بدانيم، مثلاً در يک عزاداري داد مي‌زدند، الآن بلندگو دارند زودتر صدا مي‌رسد. اين بدعت نمي‌شود!

يکي ديگر از اهداف حضرت حجت در روايت دارد گسترش علم هست. هيچ مذهبي به اندازه اسلام روي علم و دانش تأکيد ندارد. شما نگاه کنيد، روايات ما در باب علم، مرحوم شهيد ثاني مي‌گويد: قابل شمارش نيست. اولين کتاب‌هاي فقهي ما همه سخن از علم است. قرآن 779 مرتبه کلمه علم درونش آمده است. اولين آياتي که بر پيغمبر نازل شد، يکي همين است «اقْرَأْ وَ رَبُّكَ‏ الْأَكْرَمُ‏، الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَم‏» (علق/4) در روايت دارد که «العلم سبعة و عشرون‏ حرفا» علم 27 حرف است. «فجميع ما جاءت به الرسل حرفان» تا به حال از اين 27 تا دو بخش آن کشف شده است. «فإذا قام قائمنا» وقتي حضرت حجت(عج) قيام کنند، «أخرج الخمسة و العشرين حرفا» (بحارالانوار،ج52،ص336) الآن که علوم اين همه گسترش پيدا کرده، تازه زمان حضرت بيشتر هم مي‌شود. «فبثها في الناس» امام اينها را در مردم گسترش مي‌دهد.

لذا يکي از دلايلي که در زمان ظهور گناه هم کاهش پيدا مي‌کند، فهم مردم است. يکي از ريشه‌هاي گناه جهل است. اين آقا بداند اين گناه چه ضرري دارد، انجام نمي‌دهد. گسترش علم و دانش باعث کاهش گناه در جامعه است. لذا در روايت دارد حضرت حجت بر سر بندگان دست محبتي قرار مي‌دهند و فهم‌ها و درک‌ها بالا مي‌آيد. اين حرف را مي‌شود اينطور مثال زد. بچه‌هاي الآن با پنجاه سال پيش يکي هستند؟ اصلاً قابل مقايسه نيستند. يعني چهار پنج سالگي ما با چهار پنج سالگي بچه‌هاي الآن قابل مقايسه نيست. خيلي باهوش هستند و فهيم هستند.

بينندگان عزيز! در زندگي عالمانه حرکت کنيد. حرکتي که براساس علم باشد، آدم زمين نمي‌خورد. جهل دشمن بشر است. ناداني دشمن بشر است. لذا حضرت امير(ع) به کميل فرمودند: هر حرکتي در زندگي انجام مي‌دهي احتياج به دانستن و فهميدن داري. اگر واقعاً با فهم و درک جامعه ما پيش برود، خيلي از انحرافاتي که مي‌بينيد پيش نمي‌آيد. «وَ لا تَقْفُ‏ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْم إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلا‏» (اسراء/36) چيزي که از آن علم نداري، پيروي نکن!

با دو مطلب ديگر بحث را جمع کنيم. آياتي از قرآن کريم را تطبيق بر امام زمان دادند. امام زمان(ع) حدود 245 سال بعد از رحلت پيغمبر متولد شدند. ايشان متولد 255 است. پيغمبر دهم يا يازدهم هجري از دنيا رفتند. آيات قرآن چند بعدي است. گاهي از اوقات ائمه ما يک آيه‌اي را آمدند منطبق بر حکومت امام زمان کردند. معنايش اين نيست که اين آيه براي اين مورد است. مثل آيه «الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ» که خواندم. اين آيه که مي‌خوانم آخرين آيه سوره مبارکه آل عمران است. در روايت داريم مردم بايد به اين آيه در زمان غيبت توجه کنند. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون‏» (آل‌عمران/200) چهار کار بکنيد رستگار مي‌شويد. 1- «اصْبِرُوا» صبور باشيد. 2- «وَ صابِرُوا» به هم توصيه صبر کنيد. 3- «وَ رابِطُوا» مرزبان اسلام باشيد. مرزها را حفظ کنيد. 4- «وَ اتَّقُوا اللَّهَ» تقوا داشته باشيد «لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون‏».

حديثي از امام صادق(ع) هست که براي همه بيننده‌ها عرض مي‌کنم. تمام کساني که دوست دارند منتظر امام زمان باشند و از اصحاب امام زمان باشند، امام صادق دو تا توصيه کردند. «در خانه اگر کس است يک حرف بس است!» امام صادق فرمودند: «مَنْ سُرَّ أَنْ يَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ‏ الْقَائِمِ‏» هرکسي مي‌خواهد از اصحاب حضرت حجت باشد، دو کار بکند: «فَلْيَنْتَظِرْ وَ لْيَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ» (الغيبه نعمانى/ص 200) يکي تقوا و يکي حسن خلق، اينها از ويژگي‌هاي ياران حضرت حجت(عج) است. اميدواريم خداوند ما را هم جزء اعوان و انصارشان قرار بده. توفيق گام برداشتن در مسيرشان را عنايت کند و از منتظران واقعي باشيم. منتظر واقعي کسي است که خودش را با اهداف منتَظَر انطباق بدهد. اهداف قرآن است، نماز است، ياري کردن اولياي خدا و زمين زدن دشمنان خداست.

آياتي که امروز تلاوت شد تا حدودي به بحث ما مربوط هست و مربوط به حضرت عيسي و مادرشان حضرت مريم هست. حضرت عيسي بن مريم در قيد حيات هستند و در روايات داريم وقتي امام زمان(عج) قيام مي‌کنند، حضرت عيسي(ع) به ايشان اقتدا مي‌کنند. همين موجب مي‌شود عالم مسيحيت به امام زمان ايمان بياورند.

وقتي حضرت عيسي را در گهواره آوردند و تعجب کردند که چرا حضرت مريم با اينه ازدواج نکرده بچه‌دار شده است؟ خودش به سخن آمد، خودش را معرفي کرد. هفت ويژگي براي خودش گفت. گفت: 1- «إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ» من بنده خدا هستم. فردا نگوييد: خداست. 2- «آتانِيَ الْكِتابَ وَ جَعَلَنِي نَبِيًّا» (مريم/30) پيغمبر هستم. 3- «وَ جَعَلَنِي مُبارَكاً» با برکت هستم، هرجا باشم خير مي‌رسانم. 4- «وَ أَوْصانِي بِالصَّلاةِ» نماز، به من سفارش نماز شده است. 5- «وَ الزَّكاةِ ما دُمْتُ حَيًّا» زکات. 6- «وَ بَرًّا بِوالِدَتِي» احترام به مادر، چون پدر نداشت. 7- «وَ لَمْ يَجْعَلْنِي جَبَّاراً شَقِيًّا» (مريم/32) من زورگو و شقي و آدم طاغوتي نيستم.

در ادامه وقتي صفحه بعد مي‌آييم، خداوند يکي ديگر از ويژگي انبياء را ذکر مي‌کند. در قرآن هم ما سوره انبياء را داريم. به نام هر پيغمبري هم سوره داريم. در سوره مريم، خدا در ادامه داستان حضرت عيسي(ع) مي‌فرمايد: پيغمبر! «وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِبْراهِيمَ» از ابراهيم ياد کن! ابراهيم پدر معنوي ما هست. ابراهيم امت است. چرا از ابراهيم ياد کنيم؟ «إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً نَبِيًّا» (مريم/41) حضرت ابراهيم صديق بود. يعني تمام وجودش صداقت بود.

در روايت داريم ائمه ما همه صديق هستند. لذا حضرت زهرا(س) را حضرت علي غسل داد. از امام صادق پرسيدند: چرا؟ فرمود: صديقه را صديق غسل مي‌دهد. حضرت مريم هم صديقه بود. مرحوم فيض کاشاني در محجة البيضا که کتاب اخلاقي است و ترجمه هم شده به نام «راه روشن» مي‌گويد: صديق به کسي مي‌گويند که تمام وجودش صداقت است. يعني رفتارش، گفتارش، نگاهش، بعضي نگاه‌ها دروغي است.

يادي از حاج آقاي قرائتي کنيم. ايشان يکوقتي مي‌فرمودند: مهمان خانه ما آمد. من بچه‌اش را بغل کردم بوسيدم. ديدم بچه خودم نگاه مي‌کند، گفتم: بيا بابا جان! او را هم بوسيدم. گفت: بابا، اين بوس الکي بود! گاهي اينقدر حساس است که مي‌بيني يک وقتي در يک برنامه‌اي، در يک جايي، در همه زندگي و رفتارها اگر صداقت باشد، اگر در جامعه ما صداقت حاکم باشد، همه مشکلات ما رفع مي‌شود. اگر مسئولين به مردم، زن و شوهر به هم، پدر و مادر به فرزند صادق باشند، بيشتر اين دادگاه‌ها و گرفتاري‌ها ناشي از دروغ است. بازار ما، آخوندهاي ما، نظامي‌هاي ما، اگر به مردم و خودمان راست بگوييم، مشکل جامعه ما حل مي‌شود.

لازم مي‌دانم همين‌جا هفته معلم را به همه معلمين عزيز تبريک عرض کنم. ياد معلم شهيد آيت الله مطهري را گرامي مي‌داريم. اين هفته، هفته کارگر هم بود، به همه کارگران عزيز و زحمتکش هم تبريک مي‌گويم. واقعاً اين دو قشر، يکي بعد فرهنگي جامعه و يکي بعد عملي جامعه، يکي چرخاندن چرخه‌هاي اقتصاد و يکي چرخاندن انديشه مردم را دارد. خيلي مهم است. در ميدان اقتصاد و علم که اگر اين دو ميدان اصلاح شود خيلي از امور اصلاح مي‌شود. انشاءالله دولتمردان ما توجه به اين نکته و حقوق اين عزيزان داشته باشند. مرحوم استاد مطهري يکي از ويژگي‌هايشان صداقت و رک گويي در آثارشان بود و با کسي تعارف نداشت. براي روحانيت هم حرف داشت. براي دانشگاهي حرف داشت. به هر زمينه‌اي که وارد مي‌شد نمي‌آمد حقايق را بپوشاند. خيلي رو راست بود و متن روايات را براي مردم مطرح مي‌کرد و مبنايش هم قرآن و عقلانيت بود. انشاءالله همانطور که امام مهر تأييد را بر کتاب‌هاي ايشان گذاشتند، جوان‌هاي ما يکبار آثار ايشان را مطالعه کنند که انشاءالله در زندگي‌شان تأثيرگذار باشد.