آداب خودسازی در سیره ی رضوی چیست ؟
پاسخ – در ماه ذی القعده ایام خجسته ای هست یکی از آنها خود ماه ذی القعده است که آغاز ماههای حرام است . علی بن قمی گفته است که در ماه حرام حسنات و سیئات مضاعف است . یکی میلاد حضرت معصومه است و دیگری میلاد با سعادت امام رضا (ع) است که آن را جشن می گیرند . هفته ی دفاع مقدس را هم گرامی می داریم . ما این برنامه های دینی را مدیون شهدا هستیم .
من پیشنهادی را خدمت صدا و سیما دارم . کاش می شد که شبکه ای بنام شبکه ی رضوی فقط مختص علی بن موسی الرضا (ع) افتتاح بشود . الان در مکه و مدینه این شبکه را دارند . حرم موسی الرضا در طی سال مراسم سخنرانی و برنامه های خوب دارند . اگ راین ارتباط حفظ بشود هم مردم می توانند دائما از شبکه ای سخنرانی ودعا داشته باشند و هم مرتب می توانند فضای حرم رضوی را داشته باشند .تعبیر امام خمینی این بود که مشهد پایتخت معنوی ایران است . انتظار می رود بنام نظام اسلامی شبکه ای مستقل داشته باشیم کسانی که نمی توانند به حرم بروند دائما بتوانند این ارتباط معنوی را داشته باشند .
برای دریافت شیوه ی خودسازی معصومین دو راه وجود دارد .یکی مطالعه ی زندگی آنها است . بخش دو سخنان و کلمات آنها است که بندگان خوب و خود ساخته را معرفی کرده اند . امام رضا ( ع) نزدیک 52 سال در مدینه بودند . سه سال آخر عمرشان هم در ایران بودند . سفری که امام را از مدینه به ایران آوردند سفر طولانی بوده است و ماموران زیادی هم همراه امام بودند که به آنها گفته شده بود که امام را با احترام بیاورید و شکل نظامی و جبر نبوده است . این سفر طولانی که از جنوب ایران هم آغاز شده است و از نقاط کویری گذر کرده اند و به طوس رسیده اند . گزارش این سفر را نوشته اند که طولانی است . ماموری که همراه آقا بوده است می گوید که ایشان مقید به نماز اول وقت بودند . در سوره ی ماعون داریم که وای بر نمازگزاری که در نمازش سهو می کند . سهو یعنی کسانی که از اول وقت غفلت می کنند . امام رضا (ع) فرمود : کسی که اول وقت نمازش را نمی خواند مصداق سهو است. آقا وقتی در نماز صبح ، سلام می دادند سر به سجده می گذاشتند و صد بار می گفتند : شکرلله و حمدلله . آقا تا طلوع صبح مشغول مناجات و نماز نافله بودند . امام بعد از تمام شدن عبادت اطرافیان را موعظه می کردند . امام در سفر روزی ده جزء قرآن می خواندند . امام مراقب بودند که در این سفر ارتباط شان با مردم محفوظ بماند. فقرا و مستندان در مسیر پیش امام می آمدند . در نزدیکی طوس فردی را تشییع جنازه می کردند . امام از اسب پیاده شدند و در تشییع جنازه شرکت کردند و بعد این شخص را به اسم صدا زدند ودر کنار قبر او رفتند .از امام سوال کردند که شما ایشان را می شناسید ؟ امام فرمودند : ما تمام دوستان مان را در همه ی نقاط دنیا می شناسیم . اینها نشان دهنده ی ارتباط معنوی امام با مردم و خدا است. در این سفر امام یک بار عصبانی نشدند. امام با اینکه می دانست دیگر از این سفر برنمی گردد ولی با آرامش عجیبی داشتند . کتاب عیون اخبار الرضا که نویسنده ی آن شیخ صدوق است کهن ترین کتابی است که درباره ی امام رضا (ع) نوشته شده است . متاخرین هم درباره ی امام رضا (ع) کتاب زیاد نوشته اند . در حرم امام رضا ( ع) کتاب هایی چاپ شده است که گزیده ای از زندگی امام در آن نوشته شده است . ( من گله ای از مردم می کنم که در این کتابها مطالبی می نویسند که این کار اشتباه است و باعث خراب شدن و پاره شدن این کتابها می شود . این کتابها وقف است و این کار حرام است .) از امام رضا (ع) پرسیدند : بهترین بنده ی خدا کیست ؟ ما در هر کاری بهترینی داریم . بهترین کلام قرآن است. بهترین ماه رمضان است . بهترین ایام جمعه است . برترین ذکر سبحان الله و الحمدلله ولااله الاالله والله اکبر است . بهترین زنها حضرت زهرا ، آسیه ،خدیجه ی کبری وحضرت مریم است . امام فرمودند که بنده ی خودساخته پنج ویژگی دارد . یک انسان خوب و متدین که دارای این پنج ویژگی باشد بهترین بنده ی خداست . کسانی که کار خیر می کنند خوش حال می شوند و منت نمی گذارند . روزی آقا داشتند به فقرا پول تقسیم می کردند . فضل بن سهل گفت : آقا این کار غرامت است و هرچه پول بود از بین رفت . امام فرمود : اتفاقا این کار غنیمت و سود است . شخصی از سفر حج بر می گشت و نزد امام آمد . و به امام گفت که من انسان بی پول و فقیری نیستم ولی در این سفر پول هایم تمام شده است . شما به من دویست درهم بدهید . وقتی من به شهر خودمان رسیدم این مبلغ را برای شما صدقه می دهم . امام از پشت در دویست درهم به این فرد می دهد طوری که او چهره ی امام را نبیند و امام هم چهره ی او را نبیند . امام فرمود : نمی خواستم خواری را در چهره او ببینم . امام به او فرمود که نمی خواهد این پول را صدقه بدهی . امام در بین راه وارد حمام شدند . فردی بنام جندی امام را نمی شناخت و به امام گفت که قدری کمر مرا کیسه بکش . فردی گفت که او حجت خداشت وفرد دوم سیاسی مملکت است. فرد ترسید . امام به او گفت که ناراحت نباشد تو برای من کار خیری فراهم کردی . پس انسانهای خوساخته منت نمی گذارند . امام خمینی یک بار نگفت که من این کار را کردم بلکه می گفت که خدا هرکاری را می کند. ویژگی دیگر این است که وقتی گناهی می کنند زود استغفار می کنند و آنرا توجیه نمی کنند. ربنا ظلمنا نفسی . سوره کهف آیه 103 می فرماید: بدبخت ترین انسان کسی است که کار زشت خودش را زیبا ببیند . داستانی مولوی دارد که یک فردی ناشنوا بود و می خواست که به ملاقات برود . پیش خودش گفت که من پیش او می روم و او می گویم چطوری ؟ من هم می گویم : الحمدلله . وقتی به نزد بیمار رفت به بیمار گفت چطوری ؟ بیمار گفت دارم می میرم . او گفت : الحمدلله . گفت پزشک تو کیست ؟ بیمار گفت عزرائیل .فرد گفت: قدمش مبارک . در زمان امام رضا (ع) جریاناتی پیدا شده بود که عده ای می خواستند امام را بالا ببرند و می گفتند که امام خداست. این فرد فکر می کرد که دارد به امام خدمت می کند. امام به آنها گفت که اگر شما می خواهید از ما تعریف کنید ما را خراب نکنید . بعضی ها گناه خودشان را قبول نمی کنند . بعضی ها به اسم بحث های سیاسی شخصت افراد را خراب می کنند و افراد را به جان هم می اندازند . در روایات داریم که حرمت مومن سه برابر خانه ی کعبه است . آبرو شوخی نیست . هرکسی دوست داشته باشد آبروی مردم ریخته بشود عذاب دردناکی دارد . ویژگی بعدی انسانهای خودساخته صبوری است . مشکلات در همه ی زندگی ها هست . امام رضا(ع) در این سفر خیلی سختی کشیدند ولی صبر کردند . یکی از پیروان امام صادق (ع) با شتربان خودش دعوا کرد و به او فحش داد . امام از او سوال کرد و او گفت که او به من بد کرد و من به او فحش دادم . امام فرمود که من این کارها را دوست ندارم . صبری می خواهد که انسان ناسزا بشنود ولی ناسزا نگوید . صفت بعدی شکر گزاری انسانهای خود ساخته است . بعضی نعمتها ظاهری هستند مثل گوش و چشم و ... بعضی نعمتها باطنی هستن مثل گلبول های خون . ما شکر چشم را بجا می آوریم ولی شکر زبان کوچک را بجا نمی آوریم زیرا پیدا نیست . در قرآن یک جا خدا به انسان گفته که مرگ بر تو باد و آنجایی است که انسان کفران نعمت می کند. قرآن می فرماید که شیطان از چهار طریق برای گمراه کردن انسان می آید . از جلو پشت سر سمت راست و سمت چپ . یعنی شیطان همه ی راهها را می آید که یک کار بکند و آن این است که انسانها شکر گزار نباشند . آخرین ویژگی انسانهای خود ساخته این است که می بخشند و کینه ندارند .
سوال – سوره شعرا آیات 61 تا 83 را توضیح بفرمایید .
پاسخ – آخرین آیات این صفحه معرفی خدا از زبان حضرت ابراهیم است . می فرماید خدای من کسی است که من را آفرید وهدایت کرد. خدای من به من آب و غذا می ر ساند . یعنی روزی دادن از اوست . وقتی من بیمار می شود او شفا می دهد . بیماری را به خودش نسبت می دهد . کسی که می میراند و زنده می کند . من طمع دارم که خدا من را ببخشد. این معرفی خدا از زبان حضرت براهیم است.
سوال – ادامه ی بحث خودسازی از زبا ن امام رضا (ع) را بفرمایید .
پاسخ – یکی از ویژگیهای اما رضا (ع ) این بود که مردم دار بود . همواره به مشکلات مردم می رسید . امام فرمود که هر کس به زیارت من بیاید سه جا به زیارت او می آیم . سعی داشت ارتباط خودش را با مردم حفظ کند . انسانهای خودساخته ویژگی مهمی دارند و این است که آنها هیچ وقت به قیمت خوشحالی مخلوق ، خالق را از خودشان ناراضی نمی کنند. امام رضا (ع) فرمود که امیرالمومنین فرمود: دین ندارد کسی که راضی بشود بنده ی خدا را راضی کند و اطاعت کند بشرط اینکه خدا را ازخودش ناخشنود بکند. یک وقت همسر شما از شما درخواستی دارد که منطقی است ولی یک وقت درخواست او باعث ناخشنودی خدا می شود. دختر شما دوست دارد که آرایش کرده بیرون بیاید یا پسر شما دوست دارد که در مراسم عروسی موسیقی حرام بگذارد .اگر شما بخواهید آنها را راضی کنید خدا را از خودتان ناراضی کرده اید. انسان باید بگوید که من تا مرزی دین داری با شما هستم . اگر درخواست اولاد من منجر به لطمه به دین من شد باید آنرا قبول نکنم . الان خیلی از خانواده ها به خاطر همسر و اولاد دچار گناه می شوند . درخواست همسر و فرزند تا جایی محترم است که با دستورات الهی و قرآن منافات نداشته باشد.
سوال – من 32 سال سن دارم و از بچگی به گناه کردن عادت کرده بودم و همیشه گرفتار شهواتم بودم. از یزیدهم بدتر بودم . هشت سال پیش نزد امام رضا (ع) رفتم و خواستم که گناه را ترک کنم و با دعای کمیل در حرم توبه کردم و الان سالی یک بار به حرم امام رضا (ع) می روم . امسال هم به زیارت امام حسین (ع) مشرف شدم . الان که فهمیده ام که گناهان من چقدر بزرگ بوده است خیلی ناراحت هستم و چند سالی است که ناراحتی اعصاب گرفته ام . نمی دانم این عذابی که دارم می کشم برای همین دنیا است یا در آخرت هم هست . با این گناهانی که کردم خیلی از مرگ می ترسم . از وقتی که توبه کرده ام ، هیچ یک از گناهان گذشته را تکرار نکرده ام . فکر می کنم که خدا من را نمی بخشد . الان عذاب وجدان دارم . امام رضا (ع) هم چند سالی است که من را نطلبیده است . راهنمایی بفرمایید .
پاسخ – همین که شما هشت سال است که گناه را کنار گذاشته اید خودش عنایت است . این خودش دستگیری است . فردی مدام الله الله می کرد . شیطان به او گفت که خدا جواب تو را نمی دهد. اگر یک بار شیطان بگویی سریع جواب تو می دهیم. خطاب آمد : همین الله گفتن پاسخ ماست . کسی به حضرت موسی گفت که تو به خدایت بگویی ما هر چه گناه می کنیم مصیبتی برای ما پیش نیامده است . و داریم راحت زندگی می کنیم . خدا فرمود : تو بزرگترین مصبت را داری ولی آنرا احساس نمی کنی . تو لذت مناجات با ما را احساس نمی کنی . محرومیت فقط اقتصادی نیست . ایشان که توبه کرده است خدا دست او را گرفته است .نباید وسوسه به خودش راه بدهد . گناهان شهوانی را نباید مطرح کرد زیرا آبروی انسان از بین می رود. توبه ی گناه همان ترک آن است . خدا او را پذیرفته است زیرا او چند سالی است که گناه را ترک کرده و اهل نماز و دعای کمیل شده است . کسی از من پرسید که اگر کسی شراب خورده باشد نمی تواند به داخل حرم برود؟ من گفتم که شراب نجس است ولی کسی که شراب می خورد بدنش نجسن می شود. شراب خور با توبه پاک می شود. اگر می گویند که کسی شراب بخورد چهل روز نمازش قبول نیست یعنی اینکه باید اثر گناه کم کم از بین برود. منظور این نیست که نماز نخوانی . ائمه ی ما حتی کسانی را که گناهان بزرگ کرده بودند ناامید نمی کردند. ما طلبیدن امام رضا ( ع) را قبول داریم . شما بروید بلیط بگیر و پول کنار بگذار تا به زیارت بروید . روایت از امام رضا (ع) داریم که اگر کسی از خدا توفیق بخواهد ولی تلاش نکند مثل این است که خودش را مسخره کرده است. بعضی ها همه ی مسافرت های شان را می روند ولی برای زیارت می گویند که توفیق نشده است . بعضی ها در سال چند بار به تهران می آیند و از قم می گذرند ولی به زیارت حضرت معصومه نمی روند. توفیق تلاش می خواهد .