شوهر من دین دار است و به نماز مقید است ولی از رفت و آمد و صله ی رحم خوشش نمی آید و این برای من غیر قابل تحمل شده است. شوهر من فکر می کند که چون خمس و زکات مالش را می دهد دیگر لزومی ندارد که به کسی کمک بکند حتی به برادر خودش ، ایشان فقیران را با عصبانیت از خودش می راند. آیا این رفتار دینی است ؟

پاسخ – در آیه 36 سوره نساء خدا ما را به ده کار سفارش می کند: خدا را بپرستید و به خدا مشرک نشوید،به پدر و مادرتان ، به فامیل ، یتیم ها ، فقیرها ، همسایه ی نزدیک یا فامیل همسایه ای که دور است ،دوست و همنشینی که همسایه شماست ،کسی که در راه مانده ،خدمتکاران و غلامان نیکی کنید. خداوند کسانی را که خیال پرداز و فخر فروش هستند دوست ندارد.

ما نباید فقط به واجبات عمل کنیم، صله ی رحم یکی از توصیه های قرآن است .امام صادق (ع) در حال جان دادن بودند و سفارش می کردند که به عبدالله بن حسن هفتاد دینار بدهید . او پسر عموی آقا بود و با امام درگیر بود. اطرافیان گفتند که او با شما دشمن است.امام فرمود : قاطع رحم بوی بهشت را استشمام نمی کند. فردی به امام صادق (ع) ناسزا گفت و آقا به او کمک کرد و امام سوره رعد آیه 19 را خواندند. در قرآن بعد از خواندن نماز به انفاق سفارش شده است و این تاکید برای انفاق واجب نیست .پس این آقا یکسویه به دین نگاه می کند. ما باید به فقیر کمک کنیم ولی نباید گداورپروی کنیم. ما نمی توانیم بگوییم که ما نماز می خوانیم و خمس و زکانت می دهیم ولی صله ی رحم انجام نمی دهیم. این درست نیست زیرا در قرآن به صله ی رحم سفارش شده است .الگوی ما اهل بیت و رسول خدا هستند. امام صادق (ع) برای دیدن برادرشان به خارج از مدینه می رفتند. پس دیدن اقوام و کمک به فقرا ،جزو سیره ی ائمه ی ما بوده است .

سوال – شوهر من از ساعت دوازده شب تا سه نصف شب با فامیل هایش فوتبال تماشا می کند و اسم آنرا صله ی رحم می گذارد. آیا این صله ی رحم است ؟

پاسخ – هر چیزی آفتی دارد. حتی نماز که بالاترین عبادت است آفت دارد و آفت آن کسالت و بی حالی در نماز است .آفت عبادت ریا است .ما دوستی را توصیه می کنیم ولی آسیب شناسی دوستی را توصیه نمی کنیم .ما بحث مهدویت را توصیه می کنیم ولی آسیب شناسی مهدویت را نمی گوییم .هر شغلی آسیبی دارد . انسان علاوه بر شناخت خوبی ها ، باید بدی ها را هم بشناسد . یکی از یاران پیامبر می گفت که من از پیامبر در مورد شر هم سوال می کنم و فقط در مورد خیر سوال نمی کنم. شرشناسی یک هنر است . کسانی که گول منافقین را می خورند ، شر را نمی شناختند. حتی شیطان شناسی هم لازم است. در قرآن طاغوت شناسی هم داریم .

یکی از آسیب های صله ی رحم آزار دادن است یا آزار دادن رحم یا اطرافیان او .مثلا فردی به خانه ی ما می آید و شب هنگام رفتن در ماشین بوق می زند تا خانم و فرزندانش هم سوار ماشین بشوند و این بوق همسایه را از خواب بیدار می کند. اینکار آزار، اذیت و گناه است. بعضی ها در نیمه شب در کوچه با صدای بلند خداحافظی می کنند.این جزو آسیب های صله ی رحم است .اگر کسی برای صله ی رحم می آید باید با اقوام احوال پرسی کند نه اینکه سه ساعت پای فوتبال بنشیند و باعث آزار فرزندان یا خانم خانه بشود.

از آسیب های دیگر صله ی رحم گناه مسلم است .مثلا در صله ی رحم افراد نامحرم با هم دست می دهند که این حرام است یا حجاب را رعایت نمی کنند یا صحبت ها منجر به غیبت یا تمسخر می شود. آیت الله گلپایگانی می فرمودند که وقتی میهمانی برپا می کردم خودم نبض جلسه را بدست می گرفتم یعنی ایشان به جلسه ی جهت می دادند. مثلا در میهمانی کسی که اولین حرف را وسط می اندازد، آن حرف گل مجلس می شود و تا آخر مجلس در مورد همان صحبت می کنند و این به مجلس جهت می دهد. خوب است که در جلسه بحث مفیدی مطرح بشود. یکی از بزرگان به طلبه ای فرمودند که شما علاوه بر منبر رفتن یکسری مسائل عرفی را هم یاد بگیرید. مثلا آداب میهمانی ،تشییع جنازه ، بدنیا آمدن فرزند و ... پس صله ی رحم نباید دچار آسیب بشود و باید از آسیب ها دوری کرد. گفتن لطیفه در میهمانی اشکالی ندارد. مرحوم آیت الله فلسفی روزهای پنجشنبه جلسه داشتند و در بین جلسه می گفتند که برای عوض کردن فضا لطیفه ای گفته شود.

سوال – اگر قطع صله ی رحم برکت را از بین می برد و عمر را کوتاه می کند، پس چرا برادر من که بدون دلیل با فامیل قطع رابطه کرده است هر روز وضعش بهتر می شود و عمرش هم مثل بقیه است ؟

پاسخ – عمر دست خداست. مثلا ممکن است که کسی می خواهد صد سال عمر کند و در اثر قطع رحم هشتاد سال عمر کند، این هم کاهش عمر است .امام صادق (ع) نشسته بودند و فردی بنام داود نزد ایشان آمد و امام خوشحال شد و به او گفت که این هفته که اعمال تو را آورده اند من خیلی خوشحال شدم زیرا تو به پسر عمویت سر زدی با اینکه او خیلی خوب نیست و خبیث است ولی خانواده اش فقیر است و تو به آنها سر زدی و کمک هم کردی . امام فرمود که تو عمرت طولانی می شود ولی پسر عمویت چون قطع رحم کرده است عمرش کوتاه می شود. پول حرام رزق نیست، رزق، حلال است. کسانی که از حرام درآمد زیاد دارند در واقع دارند از رزق دیگران می خورند و این برکت نیست. برکت این است که رزق من اولاد صالح تربیت کند، برکت این است که رزق من سفر کربلا باشد، برکت این است که پول من صرف مسیر خیر بشود. وقتی کسی رزقش را بی دغدغه مصرف می کند این برکت است. شما به ظاهر برادرتان نگاه نکنید. دین داری و نداری ملاک وضع خوب و بد نیست . خدا همه چیز را از ایوب پیامبر گرفت ولی آیا مگر پیامبر بد بود ؟ مگر یعقوب معصیت کار بود که یوسف را از او دور کرد ؟ شما نمی توانید یک قاعده ی کلی در مورد پولداری بدست بیاورید .

نکته ی صله ی رحم این است که ما قاطع رحم نباشیم، اگر فرد قطع ارتباط کرد ما قطع ارتباط نکنیم یعنی وقتی ما برای دیدن او رفته ایم به ما بی اعتنایی کرده است ولی اگر این فرد بیمار بشود ما برای عیادت او می روییم یا اگر این فرد به حج برود به دیدنش می روییم یا اگر فوت کند در تشییع جنازه اش شرکت می کنیم .معمولا در مراسم فوت قطع رحم وجود ندارد. ما نمی توانیم با پدر یا مادرمان قطع ارتباط کنیم. پس خود را کنار کشیدن با قطع رابطه فرق می کند. وظیفه ی ما وصل بودن است ولی اگر ما را تحویل نگرفتند خودمان را کنار بکشیم ولی قطع رحم نکنیم .

سوال – من مدت پنج سال است که بیمار هستم و این بیماری من دوا ندارد .آیا تحمل بیماری ثواب هم دارد ؟

پاسخ – توصیه شده برای اینکه بیمار کمتر احساس درد بکند، بیماران بدتر از خودش را ببیند و این باعث آلام و آرامش فرد است . فردی نابینا بود و خدمت امام صادق (ع) آمد. امام فرمود که اگر می خواهی من می توانم تو را شفا بدهم ولی در این نابینایی تو اجر زیادی وجود دارد . نابینا گفت : نه، من نمی خواهم بینا بشوم. هر بیماری سختی دارد. دیگر اینکه بیمار باید به اجر بیماری توجه کند تا آرامش پیدا کند. داریم وقتی که بیمار از بستر بیماری بلند می شود مثل روزی است که از مادر متولد شده است. در ضمن اطرافیان بیمار می توانند در کم شدن آلام بیمار اثر داشته باشند.عیادت بیمار و روحیه دادن خیلی مهم است و اجر زیادی دارد. مرحوم علامه فرمودند که من حاضر هستم که عبادت های یک شبانه روز را با پرستاری از یک بیمارعوض کنم. برای این بیمار عزیز آرزوی شفا داریم .یک حمد بر ای شفای تمام بیماران بخوانید.

سوال – صفحه ی 65 قرآن را توضیح بفرمایید.

پاسخ – در این صفحه اشاره به صفت افراد بدطینت و منافق دارد .خدا می فرماید : ای پیامبر، اگر به تو خوبی برسد اینها ناراحت می شوند و اگر به تو شکستی برسد خوشحال می شوند. اگر شما از قتل مسلمانان در خارج از کشور ناراحت می شوید، اجر می برید. اگر شما از کار خیری خوشحال بشوید، ثواب می برید. فردی به امیرالمومنین گفت که برادری دارم که دوست داشت در جنگ کنار شما باشد و امام فرمود: برادر تو و تمام کسانی که دلشان با ما است، در ثواب ما شریک هستند. همیشه از کار خیر خوشحال بشویم و از گناه ناراحت بشویم و اگر برعکس هستیم باید در خودمان تجدیدنظر بکنیم. اگر ما از ناراحتی دیگران ناراحت و از خوشحالی دیگران خوشحال بشویم این نشان دهنده این است که ما انسان خوبی هستیم .در ادامه آیه می فرماید : شما صبر کنید و تقوا داشته باشید، کید آنها به شما اثر نمی کند.

سوال – چرا خداوند در ماه رمضان عده ای از هموطنان ما را دچار عذاب و بلا کرد ( زلزله ی آذربایجان شرقی ) و خانواده های زیادی داغدار شدند ؟

پاسخ – عمر دست خداست. امیرالمومنین در این ماه به شهادت رسیدند و خانواده شان داغدار شدند. ما نمی توانیم این سوال را بکنیم که چرا خانواده ی امیرالمومنین داغدار شدند ؟ عده ای در این ماه از دنیا می روند و این منافاتی با رحمت خدا ندارد. حضرت ایوب بعد از نجات از بیماری و فقر فرمود که هیچ چیزی به اندازه ی زخم زبان (مردم به ایوب می گفتند که تو چکار کردی که بیمار شده ای ) بر من سخت نگذشت. آقایی تصادف شدیدی کرده بود و فردی رد شد و گفت که ببین چه گناهی کرده ای که گرفتار شده ای .این حرف اشتباهی است و ما نباید حوادث را به یکدیگر گره بزنیم. در روایات داریم که وقتی گناه زیاد می شود زلزله رخ می دهد. اما اینها کلی نیست بلکه یکی از عوامل قحطی عدم زکات است ولی هر قحطی بخاطر عدم زکات نیست . پس هر کجا که زلزله اتفاق افتاد در اثر معصیت نیست. ممکن است که قرار بوده که این زلزله در شب اتفاق بیفتد یا تلفات بیشتری داشته باشد ولی رحمت خدا باعث شده که این اتفاق نیفتد. حوادث که در عالم رخ می دهد گاهی بخاطر گناه و گاهی بخاطر امتحان کردن است . در قرآن داریم که ما شما را آزمایش می کنیم با نقص مال . روزی حضرت علی (ع) از چشم درد ناله می کرد، آیا این بخاطر گناه بوده است ؟ خیر،این باعث بالا رفتن رتبه ی حضرت می شده است .رحمت ماه رمضان در این نیست که همه جا آرام باشد. ممکن است که حادثه یا مرگی رحمت باشد .ما نباید نگاه غطلی به حوادث داشته باشیم. کسانی که در این ماه جان شان را در زلزله از دست داده اند با زبان روزه میهمان خدا شدند.

سوال – من دختری پانزده ساله و اهل نماز و روزه هستم ولی احساس می کنم که ایمان من خیلی ضعیف است و در عباداتم تردید دارم . راهنمایی بفرمایید.

پاسخ – این احساسات زیباست تا جایی که این احساسات به وسواس منجر نشود . یعنی من خود بین و مغرور نباشم و دچار عجب نشوم . به امام سجاد(ع) گفتند که شما چقدر عبادت می کنید ؟ امام فرمود : عبادت من کجا و عبادت پدرم علی کجا. اگر انسان وسواس داشته باشد که آمرزیده نمی شود یا به بن بست رسیده یا زندگی را ترک کند اینها خطرناک است . انسان همیشه باید در خوف و رجاء باشد. در روایت داریم که اگر عبادت ثقلین را دارید مغرورنشوید و اگر گناه ثقلین را هم دارید مایوس نشوید. اگر ما احساس کنیم که این چه نماز و روزه ای است و استغفار کنیم ، این احساس خوب است و خطری ندارد. ما باید سعی کنیم امروزمان بهتر از دیرور باشد و خودمان را تقویت کنیم . خدا جوان عابد و تائب را دوست دارد. شما به اقتضای سنی خودتان، شاخه های ایمان را تقویت کنید. کنترل قوای غریزی باعث تقویت ایمان است ،تکریم بزرگتر و دیگران باعث تقویت ایمان می شود، اهمیت به نماز اول وقت و اهمیت به حجاب و ارتباطات باعث تقویت ایمان یک جوان می شود. دغدغه ی ایشان زیباست .

انشاءالله ما همیشه به سمت خدا باشیم .