در مورد آیه 135 سوره نساء (ای کسانی که ایمان آورده اید بسیار زیاد برپا کننده ی قسط وعدل باشید) توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – در این آیه یک امر ، یک نهی و یک تهدید وجود دارد. خدا در این آیه می فرماید :ای کسانی که ایمان آورده اید ،بسیار عدالت را رعایت کنید. یکی از دستورات الهی رعایت عدالت است .در قرآن داریم که ما انبیاء را فرستادیم تا عدالت را در جامعه برپا کنند. در جای دیگر قرآن داریم که دشمنی دشمن باعث نشود که شما عدالت را زیر پا بگذارید. اولین فرمانده ی عدالت خداست .خدا در قرآن سه جور عدالت را توصیه می کند: عدالت در حکم و داوری .در قرآن داریم :اگر خواستید بین مردم حکم کنید به عدالت حکم کنید. روزی حضرت زهرا می خواستند که در مورد خوش خط بودن بین حسن و حسین قضاوت کنند و پیامبر به ایشان فرمود که مواظب باش که با عدالت حکم کنی. مثلا در قضایای سیاسی باید عدالت را ،خیلی مراعات کرد. بعضی ها بواسطه محبت و دوستی به یک جریان، ظلم آن جریان را نمی بینند. عدالت بعدی عدالت در گفتار است.در دادن نظرات باید عدالت را رعایت کرد و نباید نظرات شخصی داد. ممکن است فردی ده تا کار خوب انجام داده است و اشکالی هم داشته ، ما نباید خوبی ها را نادیده بگیریم و بدی را برجسته کنیم. مثلا شما می نویسید: لبنان به اسرائیل حمله کرد. این کار بدی است ولی خبر این است که لبنان متقابلا به اسرائیل حمله کرد و خواننده متوجه می شود که این جواب حمله است . یک کلمه جمله را عوض می کند. عدالت بعدی، عدالت در اصلاح بین دو نفر است .در اصول دین ما عدالت بعنوان صفات خدا آمده است. عدالت آثار فراوانی دارد. روایت داریم :اگر در جامعه ای عدالت بشود برکت هم زیاد می شود . روایت داریم : یکساعت عدالت از شصت سال عبادت بالاتر است .عدل باعث حیات جامعه می شود و ایمان انسان را حفظ می کند.

آیا ما در امور زندگی مان عدالت را رعایت می کنیم ؟ بعبارت دیگر ما نباید در زندگی مان ظلم بکنیم . امیرالمومنین به امام حسین(ع) نصیحت کردند که بر تو باد عدالت بر دوست و دشمن .درجنگ صفین، شایع شد که یکی از طرفداران سپاه معاویه کشته شده است ولی ایشان زنده بود. همسر ایشان که از زنده بودن او خبر نداشت ازدواج کرد و این خبر به گوش شوهرش رسید .او به منزل امیرالمومنین آمد و مشکل خودش را گفت. امام به او گفت تو در صفین با ما جنگیدی ؟ او گفت :بله. آیا این مانع عدالت شماست ؟ امام فرمود : خیر . امام بلافاصله عدالت را در مورد او رعایت کردند و به دشمن بودن او نگاه نکردند. حضرت امیر بر سر زره اش با فردی مشکل پیدا کرد و نزد قاضی رفتند و قاضی کنیه حضرت را خطاب کرد ولی فرد دیگر را بصورت عادی صدا زد. حضرت امیر بلند شدند و فرمود که تو در گفتار،عدالت نداری، چرا فرق گذاشتی؟ امیرالمومنین یکی از قضات خود را عزل کرد . و علتش را این طور بیان فرمود که تو صدایت را از ارباب رجوع بالاتر می بری. قاضی ها باید عدالت را در مورد مراجعین رعایت کنند. ما در قیامت باید پاسخگوی اعمال مان باشیم .ما باید ملاک ها را رعایت کنیم . عدل یعنی هر چیزی در جای خودش .

حدیثی از امیرالمومنین داریم که صفات یک فرد عادل را بیان می کند، حضرت می فرماید: کسی که امانت دار وعادل باشد یعنی ظاهر و باطنش یکی باشد، گفتارش با کرداش مطابقت داشته باشد. عدالت مراتب دارد. پیامبر فرمود: عادل ترین مردم کسی است که بپسندد برای مردم آنچه را که برای خودش می پسندد و نپسندد برای مردم، آنچه برای خودش نمی پسندد.

در ادامه ی آیه بعد از برپا کردن عدالت ،خدا می فرماید که برای خدا شهادت بدهید. گاهی انسان می خواهد برای چیزی که دیده است گواهی بدهد. یعنی ما در شهادت دادن باید خدا را در نظر بگیریم. درا دامه آیه می فرماید : شما برای خدا شهادت بدهید حتی اگرعلیه خودتان باشد. یعنی ملاک نظر دادن شما، فقر و غنا نباشد. خدا بالاتر از همه است. امیر المومنین در حال تقسیم بیت المال بودند، ایشان به خواهرش سی درهم داند و به یک خانم غیر عرب هم سی درهم دادند . خواهر حضرت از این کار ناراحت شد و به امام گفت که من عرب هستم و خواهر خلیفه هستم ولی شما به من و این خانم به یک اندازه پول می دهید. امام فرمود: این چیز هایی که شما گفتید، ملاک برتری نیست .

سوال – صفحه 93 قرآن کریم را توضیح بفرمایید.

پاسخ – در این صفحه داریم: اگر کسی مومنی را از روی عمد بکشد،جزای همیشگی او جهنم است. غضب و لعنت خدا همراه اوست . این آیه نشان می دهد که خون مومن بخاطر ایمانش ارزشمند است .

سوال- در ادامه ی آیه 135 سوره نساء ( در حکم کردن پیروی هوای نفس تان نباشید) توضیحاتی بفرمایید .

پاسخ – این آیه نشان می دهد که به عدالت حکم نکردن نشانه ی پیروی از هوای نفس است. و عدالت نشانه ی سلامت نفس است. پس هرچه نفس انسان سالم تر باشد عادلانه تر رفتار می کند. وقتی بحث عدالت مطرح می شود همه به فکر قاضی و دادگاه می افتند ولی این طور نیست .عدالت یک موضوع فراگیر است. پیامبر فرمود: من برای عدالت بین شما مامور هستم . یک کاسب باید عدالت را در برخوردش رعایت کند . یک راننده تاکسی نباید از یک فرد غریب پول بیشتری بگیرد. پدر باید در رفتارش نسبت به فرزندان، عدالت را رعایت کند. حتی در برخورد هم باید عدالت را برقرار کرد. ممکن است پدری یکی از فرزندانش را بیشتر دوست داشته باشد ولی در کادو دادن یا برخورد باید مساوات را رعایت کند و بین آنها فرقی نگذارد. امام صادق(ع) می فرماید که من دو فرزندم را روی زانوهایم می نشانم و یکی را بیشتر دوست دارم ولی به هر دو ملاطفت می کنم .عدالت در مورد اولاد، همان تساوی در برخورد و نوع نگاه است. عروس با دختر تفاوت دارد ولی والدین باید در نگاه و برخوردهایشان مساوات داشته باشند. امیرالمومنین می فرماید: هوای نفس تان را پیروی نکنید. حضرت علی (ع)می فرماید: سه چیز باعث می شود که عدالت شما زیاد شود، حسن نیت ،کاهش حرص و کثرت تقوا . در روایت داریم که اگر فردی از شما بزرگتر است بگو که او از من بهتر است زیرا از من بیشتر نماز خوانده است و اگر فردی از شما کوچکتر است بگو که او از من بهتر است زیرا گناه کمتری انجام داده است و اگر هم سن شماست باز بگو او از من بهتر است زیرا من از گناهان خودم خبر دارم ولی از گناهان او خبر ندارم. برای کسب عدالت باید نگاه مان را عوض کنیم.

در ادامه ی آیه 135 می فرماید: اگر از حرفها اعراض کنید یا آنرا تحریف کنید، بدانید که خدا از همه ی اعمال شما باخبر است و اعمال شما را ثبت می کند.

در روایت داریم که بنای آسمان و زمان روی عدالت است وعدالت از صفات خداست . ما در کنار عدل ،احسان داریم . ما در زندگی نیاز به تفضل داریم. اگر شما با فردی قرار بستید که فلان کار را انجام دهد و مبلغی بگیرد، اگر شما اضافه تر از مبلغ به او دادید، این کار خلاف عدل نیست و احسان است .ما به خدا می گوییم که با عدل با ما رفتار نکن بلکه با فضل با ما رفتار کن. فضل و احسان باعث طراوت عدالت می شود. در قرآن می فرماید : امر می کنیم شما را به عدل و احسان .

سوال – در مورد امام رضا(ع) توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – امام رضا(ع) می فرماید : اگر کسی به زیارت من بیاید من در سه جا به دیدن او می آیم. یکی از صفات امام رضا(ع) انیس و مهربان است زیرا یک زیارت را به سه زیارت پاسخ می دهد. روایت داریم که وقتی به زیارت امام رضا (ع) می روید بجای اینکه یک ساعت در حرم باشید این را به دو تا نیم ساعت تقسیم کنید یعنی دو بار به زیارت بیایید تا تعداد زیارت شما بیشتر بشود. یکی از بزرگان بیش از 60 بار به زیارت امام رضا(ع) رفته بود و وقتی ایشان را در خواب دیدند، ایشان گفته بود که می خواهم به دنیا برگردم تا یک بار دیگر به زیارت امام رضا(ع) بروم.

انشاء الله خدا عاقبت ما را به خیر کند و از آنچه به خوبان عطا می کند به ما هم عطا کند.