90-4-10-حجت الاسلام والمسلمین رنجبر
90/4/10
بی قرار توام و در دل تنگم گله هاست آه بی تاب شدن عادت کم حوصله هاست ، مثل عکس رخ مهتاب که افتاده در آب در دلم هستی و بین من و تو فاصله هاست ، بی تو هر لحظه مرا بیم فرو ریختن است مثل شهری که روی گسل زلزله هاست ، باز می پرسمت از مسئله دوری وعشق و سکوت تو جواب همه ی مسئله هاست .
سوال – نکته ای در مورد کتاب نهج البلاغه بفرمایید.
پاسخ – آب باید توی برگ برود نه روی برگ . شما برگ یک گیاه را بچین و روی زلال ترین آب یا آب زمزم بگذار ، این کار فایده ای ندارد و برگ پوسیده می شود. همان آب آنرا زودتر از بین می برد ولی وقتی مقدار کمی آب توی برگ برود و در رگبرگ ها جاری بشود برگ سبز و شاداب خواهد بود. مثل توپ می ماند که باید توی دروازه برود ، بیرون دروازه فایده ندارد . وقتی توپ توی دروازه می رود آنهایی که طرفدار تیم هستند خیلی ناراحت می شوند . آنهایی هم که طرفدار تیم مقابل هستند هُو می کنند زیرا توپ توی دروازه رفته است . اخلاقیات هم همین طور است .اخلاقیات باید توی دل انسان بیاید. دل همان دروازه است . زبان روی دروازه است . ما دین روی زبان مان هستیم .همان که امام حسین (ع) فرمود : دین روی زبان شان است و در دل شان نیست. این موجب می شود که دیندارها تعصب بخورند که طرف می گوید : من دین دارم ولی این جوری است . بی دینان هم هُو می کنند که اینها دین دارند . کلمات امیرالمومنین باید به دل ما بیاید ، این سخنان مثل آب است و ما مثل برگ هستیم . اگر اینها به ذهن و رفتار ما آمد حتی یک حکمت آن به زندگی ما آمد ، ما شاداب می شویم و سبز می مانیم . و اِلا اگر شما تمام نهج البلاغه را مرور بکنی و بخوانی ، وقتی این سخنان در دل ما رسوخ نکند گل نمی شود مثل توپ که وقتی به توی دروازه می رود گل می شود . کلام امیرالمومنین وقتی گل می کند و امتیاز به همراه خودش می آورد که وارده دروازه ی دل ما بشود.
سوال – حکمت 62 نهج البلاغه را توضیح بدهید .
پاسخ – می فرماید : چون تو را ستودند بهتر از آنها ستایش کن ، چون به تو احسان کردند بیشتر از آنها ببخش . به هر حال پاداش بیشتر از آن کسی است که آغاز کرده است .
شما به درخت انگور آب می دهی . ممکن است که آب چاه بدهی و آب خیلی هم زلال نباشد. درخت همان آب را بر می گرداند و یک چیزی هم روی آن می گذارد . به آن یک طعم ، رنگ ، شکل ، خاصیت ، ویتامین و نشاط همراه آن می دهد . حضرت امیر می گوید از انگور کمتر نباشد ، بهتر از آن چیزی که به تو داده اند پاسخ بده . اگر کسی شما را ستایش کرد ، ستود و به شما توجه کرد ، ببین بهتر از آن چکاری می شود کرد همان کاررا بکن .اگر هدیه ای به تو داد ، توهدیه ای قیمتی تر به او بده . اگر کسی به شما لطف و احسانی کرد ، ببین چه احسانی قابل توجه تر از آن هست تو هم همان کار را با او انجام بده اما یادت باشد گرچه تو احسان بیشتری به او می کنی ولی پاداش بیشتر مال اوست چون او باعث شده که تو احسان بیشتری بکنی . اگر او احسان نمی کرد شاید تو احسان نمی کردی . فضل و فضلیت برای کسی است که شروع کننده است . این فرمول یک نسخه است . امیر می خواهد فرهنگ نیکو کاری در جامعه فراگیر بشود .راه فراگیری آن همین است . اگر انسانها بدانند که اگر خوبی کنند خوبی بیشتری پاسخ می گیرند تشویق می شوند . چرا الان خیلی ها پول هایشان را در بانک ها می گذارند . چون طرف می کوید که وقتی من صد هزار تومان می گذارم این دویست هزار تومان می شود . الان هر بانکی بیشتر سود بدهد سود با اوست زیرا طرف بخاطر نیم درصد سود بیشتر به طرف آن بانک می آید . امیرالمومنین می گوید در عالم خوبی هم همین طور است. ار انسانها بدانند که یک خوبی می کنند و دو تا خوبی می گیرند بازار خوبی ها رواج پیدا می کند. الان چرا خوبی رواج پیدا نمی کند ؟ طرف به اندازه ای که به او خوبی کرده اند ، به طرف مقابل خوبی می کند . مثلا می گویند که فلانی برای عروسی دختر ما چقدر آورد ما هم همان قدر می دهیم در واقع داد و ستد می کنند. مثلا فلانی این سفره را برای ما انداخت ، ما همان سفره را برایش می اندازیم . بخاطر همین خوبی ها رونق پیدا نمی کند . اگر ما خوبی ها را اندازه گیری کنیم و به همان اندازه خوبی کنیم و بدی ها را اندازه گیری بکنیم و به همان اندازه بدی بکنیم پس با حیوانات فرقی نداریم . شما اگر به یک حیوان خوبی کنی او هم به شما خوبی می کند و دمش را تکان می دهد و اگر بدی بکنی تو را آزار می دهد . پس این یک رفتار حیوانی است . رفتار انسانی این است که اگر بدی کرد توخوبی کن و اگر خوبی کرد توخوبی بالاتر بکن یعنی همیشه شما باید یک پله بالاتر باشی . در جهت معنوی هم تو باید یک سر و گردن بالاتر از او باشی .
سوال – سوره ی نحل آیات 94 تا 102را توضیح بدهید .
پاسخ - سبد گل چون رویاین میز است ثابت است زیرا میز ثابت است . حالا اگر شما این را روی آب روان بگذاری تا چشمت را بهم بزنی سبد گل دیگر نیست چون جایی گذاشته ای که ثبات ندارد و حرکت دارد . می فرماید : دراین دنیا فقط یک نقطه است که ثابت و باقی است بقیه همه رفتنی هستند . اگر تو خودت را به آن نقطه وصل کردی تو هم می مانی و آن نقطه خداست . خدا باقی است . اگر خودت را به او ببندی تو هم باقی می مانی . غیر از خدا هرچه باشد فانی است . عرضه کردم دوجهان بردل کار افتاده به جز از عشق تو باقی همه فانی دانسته . تو هیچ کاری برای خودت نکن .تو می روی و آنها هم می روند . تنها چهره ی ماندگار خداست . هیچ کس چهره ی ماندگار نیست مگر اینکه به او وصل بشود. چون امیرالمومنین به خدا وصل شد باقی است . دیگران به خدا وصل نشدند و خودشان را به چیزهای دیگر وصل کردند .چیزهای دیگر نماند آنها هم نماندند . هرچه پیش شماست می رود زیرا شما هم می روید. هرچه پیش خدا به امانت بگذارید می ماند و همیشه آنرادارید . الان مردم پولشان را بانک می گذارند و به کسی نمی دهند چون ممکن است که فردا فرار کند و پول آنها هم برود. تو حاضر نیستی پولت را پیش هر کسی بگذاری ، چرا خودت را پیش هر کسی می گذاری . تو یک سرمایه ی اندکی داری به هرکسی نمی دهی و میزان ثبات طرف برای تو خیلی مهم است . از خدا ثابت تر و باقی تر کیست ؟ بیا با خدا داد و ستد بکن .