آیا ائمه نام خلفا را برای فرزندانشان انتخاب کردند؟
از جمله سخنانی که وهابیت امروزه بر آن دامن می‌زنند، تشابه اسمی فرزندان ائمه (علیهم السلام) با خلفاء می‌باشد. ایشان با توجه به اینکه بعضی از فرزندان ائمه دارای مشابهت اسمی با خلفاء را دارند، از این قضیه سوء استفاده کرده و آن را مایه دوستی بین ائمه (علیهم السلام) و خلفاء دانسته و بالاتر اینکه از این مسئله، نفی هتک حرمت به خانه امیرالمومنین (علیه السلام) و جریان شهادت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) را نتیجه گیری کرده‌اند.
با گذر در تاریخ صدر اسلام و و وجود مواردی از نامگذاری‌های مردم آن زمان، بهتر می‌توان در مورد این مسئله اظهار نظر کرده و به پاسخ منطقی برسیم.
الف. وجود نام‌هایی مانند: یزید و معاویه و شمر در میان شیعیان.
شکی نیست که همه شیعیان از شخصیت‌هایی ماتتد معاویه و فرزند ملعونش یزید کاملا بیزارند؛ اما در عین حال در همان عصری که اهل بیت می‌زیستند، برخی از یارانشان دارای چنین اسامی بودند که از جمله می‌توان به مواردی همچن «یزید ابن حاتم، از اصحاب امام سجاد (علیه السلام)» و «یزید عبدالملک»، «یزیدصائغ» و «یزید کنّاسی» ، از اصحاب امام باقر (علیه السلام)» و «یزید الشعر»، «یزید بن خلیفه»، «یزید بن خلیل»، «یزید بن عمر بن طلحه»، «یزید بن فرقد» و «یزید بن حکم» از اسحاب امام صادق (علیه السلام)» نام برد. جالب‌تر اینکه نام یکی از اصحاب امام صادق (علیه السلام) «شمر بن یزید» بود.[۱]
آیا می‌توان گفت این نام‌ها به خاطر دوست‌داشتن خلفا و حاکمان از جانب یاران امام، انتخاب شده باشد؟ دیگر اینکه اگر انتخاب چنین نام‌هایی در آن برهه از زمان دلیلی بر ابراز دوستی می‌بود، چرا خلیفه دوم به تمام ممالک تحت حکومت خود بخشنامه کرد که کسی حق ندارد نام پیامبران را و از جمله نام مبارک پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را بر فرزندان خود بگذارد. چنانچه ابن بطّال و ابن حجر عسقلانی در شرحشان بر صحیح بخاری آورده‌اند: « عمر به اهالی کوفه فرمان داد تا نام هیچ پیامبری را بر فرزندان خود نگذارند»[۲]
همچنین عینی در عمده القاری می‌نویسد: « عمر به مردم کوفه فرمان داد تا نام پیامبری را بر فرزندان خود نگذارند. همچنین گروهی از مردم مدینه، مگر تعدادی از صحابه را امر کرد تا نام فرزندانشان را که به نام «محمد» هستند را تغییر دهند و آنان نیز چنین کردند.»[۳]
ب. امام حسن مجتبی و داشتن فرزندی به نام عمرو
شیخ مفید نقل کرده که «نام یکی از فرزندان امام مجتبی (علیه السلام) عمرو بوده»[۴]، حال می‌توان اعتقاد داشت که این وجه نامگذاری به خاطر علاقه و همنامی با اشخاص منفوری همچون «عمر بن عبدود» (قهرمان مشرکین)، «عمرو بن هشام» (نام اصلی ابوجهل) و یا « عمرو عاص» ( وزیر و مشاور معاویه) بوده است؟
ج. دوستی یک‌جانبه
آنان که ادعا می‌کنند این وجه نامگذاری از جانب امیرالمومنین و یا دیگر معصومین (علیهم السلام) به خاطر حسن ارتباط و یا احیانا علاقه‌مندی ایشان به حکّام است، باید به این سوال پاسخ دهتد که: چگونه است که این دوستی یک‌طرفه بوده و چرا خلفا نام فرزندان خود را «علی» ، «فاطمه» ،«حسن» و «حسین» نام ننهادند؟
د. ابوبکر و فرزندی به نام «عزی»
در پایان اینکه اگر بنا بر این است که نامگذاری در آن زمان به خاطر علاقه‌مندی بوده، پس باید ابوبکر را نیز از ارادتمندان به بت بزرگ مشرکین «عزی»[۵] بدانیم؛ به دلیل این که وی نام یکی از فرزندانش را «عبدالعزی» نهاده بود.[۶]
منابع:
[۱]. جامع الرواه و ازاحه الاشتباهات عن الطرق و الاسناد, ج ۱, ص ۴۰۲, محمد بن علی الاردبیلی الغروی (متوفی ۱۱۰۱ ه)
[۲]. شرح صحیح بخاری, ج ۹, ص ۳۴۴, ابن بطّال البکری القرطبی (۴۴۹ ه)
[۳]. عمده القاری, شرح صحیح بخاری, ج ۱۵, ص ۳۹, بدرالدین محمود بن احمد العینی (۸۵۵ ه)
[۴]. الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد, ج ۲, ص ۲۰, باب ذکر ولد الحسین بن علی (علیه السلام), الشیخ المفید البغدادی (۴۱۳ ه)
[۵]. عزی: نام یکی از بت‌های غریش و بنی‌کنانه بود
تاج العروس من جواهر القاموس, ج ۵, ص ۲۲۳, محمد مرتضی الحسینی الزبیدی (۱۲۰۵ ه)
[۶]. المستدرک علی الصحیحین, ج ۲, ص ۵۳۸, رقم ۵۹۹۹, الحاکم النیسابوری (۴۰۵ ه)
