حجت الاسلام سیدمحمدموسوی
فضایل و مناقب امام صادق (ع) بر کسی پوشیده نیست. ایشان در تمامی عصر‌ها همواره نه تنها معلم شیعیان بلکه تمامی افراد بوده اند. شخصیت ایشان به گونه‌ای بود که افراد می‌توانستند در زمینه‌های مختلف از آن بهره ببرند. در واقع شخصیت حضرت در ابعاد و زوایای متعددی قابل طرح می‌باشد،امام صادق (ع) نیز مانند اجدادشان اسوهٌ تقوا و اخلاق و از خاندانی است که شیوه و روش آنان عفو و گذشت می‌باشد.
در بیان شخصیت امام صادق علیه السلام باید گفت که، ایشان فردی عالم و فرهیخته بودند به طوری که دشمنان ایشان نیز به علم و معرفت شان اعتراف می کردند. منصور دوانیقی حاکم وقت، که با امام دشمنی فروانی داشت می گوید که امام عالم ترین فرد زمان خود است.
در مورد امام صادق علیه السلام این روایت وجود دارد که ایشان همیشه تبسم داشته و در حال نماز و روزه و ذکر و یا قرائت قرآن بودند. دوران امامت امام صادق علیه السلام در اوج شبهات مردم بود و امام سختی های زیادی را در امر امامت متقبل شدند.
امام در حدیثی راه های مقابله با شیطان را اینگونه بیان کرده اند:
پنج صفت اگر در کسی وجود داشته باشد شیطان نمی تواند در او نفوذ کند.
۱. کسی که با خدا رو راست و صادق باشد و توکل به خدا کند.
۲. کسی که راضی باشد به آن چیزی که خدا برایش مقدر کرده است.
۳.کسی که بر مصیبت پیش آمده جزع و بی قراری نکند و صبر داشته باشد.
۴. کسی که آنچه را برای خود می پسندد برای دیگران بپسندد.
۵. کسی که ذکر "سبحان الله" را زیاد بر زبان آورد.
دوران امامت امام صادق (ع) در اوج شبهات مردم بود و سختی های زیادی را در امر امامت، متحمل شدند. امام صادق (ع) فرمودند: پنج صفت است که اگر در وجود فردی باشد، شیطان نمی تواند در او نفوذ کند.اول کسی که با خداوند رو راست و صادق باشد و توکل به پروردگار داشته باشد. ما در زیارت شریف عاشورا دو مرتبه کلمه «قدم صدق» را داریم. آنهایی عاقبت به خیر شدند و به مدینه فاضله انسانی رسیدند که صداقت کردار، گفتار و رفتار داشتند در واقع به فرموده حضرت، کسی که صداقت در گفتار، کردار و رفتار داشته باشد، شیطان در او نفوذ نمی کند.
دومین صفتی که امام صادق (ع) برای غلبه بر شیطان عنوان نمودند: راضی بودن انسان بر سرنوشتی است که خداوند برایش مقدر کرده است. یکی از دلایل عدم عاقبت بخیری و عدم دستیابی ما به مدینه فاضله ناشکری هایی است که ما در زندگی خود مرتکب می شویم،خداوند در قرآن کریم می فرماید: «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِی لَشَدِیدٌ» (هنگامى که پروردگارتان اعلام فرمود: همانا اگر شکر کنید، قطعاً (نعمت‌هاى) شما را مى‌افزایم، و اگر کفران کنید البتّه عذاب من سخت است.) پس کسانی که شکر خداوند را به جا بیاورند، پروردگار ظرف وجودی شان را بزرگ می کند.
سومین صفت این است که انسان در مصیبت های پیش آمده، جزع و بیقراری نکند و صبور باشد. حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) وقتی در واقعه کربلا بر بالای سر هر کدام از عزیزان خود حاضر شد، فقط یک جمله فرمودند: « الهي رضا بقضائك و تسليما لامرك» (الهي راضيم به آنچه براي من مي خواهي و تسليم امر توأم ) بنابراین امام حسین (ع) کسی است که در وجودش جزع و بیقراری نیست و به دنبال رضایت الهی است. مرحوم حجت الاسلام و المسلمین سید محمد کوثری با بیان خاطره ای از ایام شهادت فرزند ارشد امام خمینی (ره) گفتند: امام خمینی (س) بعد از شهادت فرزندشان گریه نکردند اما وقتی روضه حاضر شدن امام حسین (ع) بر بالین حضرت علی اکبر (ع) را خواندم ،چنان گریه کردند که شانه هایشان می لرزید لذا این صفت کسی است که به فرموده امام صادق (ع) جزع و بیقراری در مصیبت نمی کند.
چهارمین صفتی که حضرت برشمردند این است، آن چه بر خود می پسندی بر دیگران هم بپسند. روایت است فقیری محضر امام صادق (ع) رسید و حضرت انگشتر گرانبهای خود را به وی بخشید، یعنی چیزی را که بر خود می پسندید به دیگران بخشید. یکی از دلایلی که ما در زندگی خود پیشرفت نمی کنیم، این است که هر چیزی را برای خود می پسندیم برای دیگران نمی پسندیم.
حضرت فاطمه (س) مادر همه ائمه است. این بانوی بزرگوار لباس نو عروسی خود را در راه خداوند انفاق می کنند. وقتی پیامبر اکرم (ص) از در وارد می شوند، سوال می کنند، دخترم لباس نوی عروسی ات چه شد؟ می فرمایند: شما از قول خداوند فرمودید: آنهایی که انفاق می کنند ما دوست شان داریم، آن چیزی که برای خودم می پسندیدم در راه خداوند انفاق کردم. این بانوی بزرگوار برای سلامتی «حسنین» روزه گرفتند و تمام طعام را در راه خداوند به مسکین، یتیم و اسیر دادند. بر همین اساس آیه ای نازل شد «وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِير»ً (آنان به نذر وفا مى‌كنند و از روزى كه شرش فراگير است مى‌ترسند. و غذاى خود را با آن كه دوستش دارند، به بينوا و يتيم و اسير مى‌دهند.) همچنین حضرت فرمودند: کسانی که ذکر «سبحان الله» را زیاد بر زبان بیاورند، شیطان نمی تواند بر وجود او نفوذ کند. امیدواریم این سیره عملی حضرت را بتوانیم در زندگی خود بکارگیری و مسیر زندگی خود را بر این پنج اصل قرار دهیم تا عامل عاقبت بخیری ما در دنیا و آخرت شود .
