در قسمت سوم در مورد هدف پرورش جرئت و طرق ایجاد جرئت بحث شد . اینك در ادامه مطلب به مباحث زیر می پردازیم .

عواملی كه جرئت را می كُشد

زمینه سازی برای ایجاد جرئت

نشانه های انسان با جرئت

عواملی كه جرئت را می كُشد
1- تنبیهات سخت كه ذكرش درقسمت دوم ذكر شد .
2- طعنه و نیشخند و سرزنش مداوم مثل این:« چند بار بهتو بگویم ؟ كی می خواهی بفهمی ؟ چقدر احمقی » و ... .

3- تنبیه بی حساب : كودكی وظیفه اش را انجام نداده،سیلی می خورد، بعد علت عدم انجام وظیفه از او پرسش می شود؛به راستی و از روی صدق پاسخ می دهد و این پاسخ گناه جدیدی به نظر مربی می آید و سیلی دیگری نثارش می كند ... این سیلی دوم تكلیف آینده طفل را معین می كند كه صادق باشد یا كاذب.

4- ترساندن و محروم كردن از حمایت مثل این كه تا حال در رفتن او به حیاط تاریك حمایتش می كردیم و فعلاً به خاطر اشتباهی این حمایت را از او برداریم .

5- دادن تكلیف های سخت و غرامت كشیدن ها در اجرای آن .

6- تحمیل نظرات خود بر كودك بدون آن كه با طفل تفاهمی ایجاد شود .

7- بی حوصلگی در برابر رفتار و گفتار كودك و به بازی نگرفتن او در میان جمع.

8- یأس و نگرانی كه عاملی كشنده و بلایی عظیم است .

9- بدبینی و بدگمانی نسبت به آمران و مسئولان تربیتی.

10 - تصورات و اندیشه های غلط ، فی المثل تصوراتی كه اگر چنین شود رسوایی پدید خواهد آمد .

زمینه سازی برای ایجاد جرئت :
1- ایجاد تأمین روحی : كودك باید مطمئن باشد كه او را محروم نمی كنند ، ‌آزادی او را از وی سلب نمی نمایندو در كار شخصیاش مداخله نمی نمایند . پرورش روح های بزرگ در سایه مذهب می تواند رسانندهیما به سوی این هدف باشد .
2- ایجاد تسلط بر نفس : وقتی آدمی بر خود و اراده اش مسلط باشد می تواند اندك جرئتو اراده ی خود را به راحتی در رفتارش آشكار سازد ، درست حرف بزند وبه راحتی از خود دفاع نماید .

3- ایجاد اعتماد به نفس : به گونه ای كه او به خود و عمل خود متكی باشد ، حالت اتكالی نداشته باشد ، به خود مطمئن باشدو خود را در وصول به حق توانا بداند .

4- تقویت بدن : و این امر از عوامل مهمی است كه ذكرشدر قسمت اول گذشت و دیدیم كه ضعف و نارسایی تن در جُبن مؤثر است .

5- به حساب آوردن كودك : مخصوصاً در میان جمع و ملاطفت و نرمش او ، شركت دادن او در امور و اجازه دادن بهاو كه حرفش را بگویدو استدلالش را مطرح كند .

6- رشد و پرورش عواطف و احساسات : ‌به هنگامی كه آدمی دچار هیجان است تصمیمات مهمی در ذهنش خطور می كند و این امر برای عواطف تعدیل شده موهبتی است.از آن بابت كه به هنگام آرامش و خونسردی می توانبهآنها عمل كرد .

7- تقویت اراده و تصمیم گیری : ضعف اراده موجب اشتباهاتی می شود و آدمی را به سوی فنا سوق می دهد و برعكس،اراده قوی جرئت را در آدمی بر می انگیزد و باعث می شود صفات مردانگی و دلیری را از خود به مرحله ظهور برساند.چه بسیار كسانی كه امر ناصواب را تشخیص می دهند ولی فاقد اراده و تصمیم لازم برای رفع و جبران آنند .

8- حمایت از كودك : كه این امر خود مایه دلگرمی او و مشوقی برای بروز جرئت و قدرت اوست .

9- آموزش صداقت و راستی و ارزش و اعتبار آن و نیز نتایجی را كه به دست می دهد .

10 – دانایی كه خود توانایی می آورد،البته به شرطی كه عوامل دیگر در او جمع باشد .

نشانه های انسان با جرئت :
-دارای استقلال فكری و اعتماد به نفس است .
-اراده و تصمیم اندیشیده و مستقل دارد.

-از به خطر افتادن عنوان و مقام وحشت ندارد .

-در برابر انجام وظیفه كوشاست و به استقبال كار پر رنج می رود .

-اگر تمام عالم را مخالف خود ببیند وقتی كه هدف خود را درست بداند مقاومت می كند .

-وقایع و واقعیت ها را با عینك حق می بیند .

-دنبال حق است و در راه آن گام بر می دارد و در این راه از تحمل شدائد ابا ندارد .

-در صحنه تنازع یا تعاون بقا خود را مأیوس و متزلزل نمی بیند .

-در كشاكش زندگی و در مواقع بحران هدف خود را فراموش نمی كند .

-در مشكلات و صحنه های ناموافق خود را نمی بازد .

-دارای كرامت و عفو و دیگر سجایای اخلاقی است.

-از تمجید و ستایش دیگران و نیز از تملق گویی هایشان خرسند نیست .

-دنبال توجه و قبول عامه نیست بلكه رضای خدا و وجدان را می طلبد .

-در راه وظیفه گام بر می دارد نه راه ارضای هوسها و ...

كودك با جرئت را در جایی می توان شناخت كه در آن پای تنبیه و كیفری باشد و او در آنجا برای نجات خویش دیگران را مقصر معرفی نكند .