سجده
سؤال 1: اگر كسي كه در حال نماز خواندن است مهر نماز او را يك بچه از جلوي او بردارد براي نماز خواندن چه بايد بكند؟
جواب: اگر وقت دارد و نمي‌تواند مهر ديگري در نماز پيدا كند نماز را بشكندو با مهر نماز را دوباره بخواند و اگر وقت ندارد نظر آقايان مراجع در اين خصوص متفاوت است و به نظر مرجع تقليد خود مراجعه نمائيد. . (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1087)
سؤال 2: در انجام سجده سهو آيا بايد بلند شده و نيت نموده و بعد آن را انجام دهيم يا همان نشسته نيت نموده و سجده‌ها را بجا آوريم؟
جواب: در مورد سؤال ايستادن لازم نيست پس از سلام سجده سهو را بجا آوريد. . (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1250)
سؤال 3: اگر بجاي مهر نماز بر ريگ يا سنگ سجده كنيم آيا نماز صحيح است؟
جواب: اشكالي ندارد و نماز بر مهري كه از خاك باشد يا سنگ، ريگ و يا ماسه صحيح است. . (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1076)
سؤال 4: مدت يكسال است كه نماز خود را در سجده روي ميز كوچك سجده مي‌كردم و كف دستهايم را بر روي زمين نمي‌گذاشتم و دستهايم را روي ميز مي‌گذاشتم در حالي كه توانايي آن را داشتم روي زمين بگذارم، حال نمازهائي كه خوانده‌ام چه حكمي دارد؟ (مقلد آقاي لنكراني)
جواب: نمازهاي گذشته شما صحيح است و در نمازهاي بعدي دستها را در موقع سجده روي زمين بگذاريد. (دفتر آيت الله فاضل لنكراني)
سؤال 5: معمولاً مهر پس از مدتي جرم پر رنگي بر روي آن به وجود مي‌آيد آيا سجده و نماز بر آن صحيح است؟
جواب: اگر چربي و چرك روي مهر به قدري باشد كه مانع از تماس پوست پيشاني با خاك مهر گردد سجده، صحيح نيست اما تغيير رنگ مهر و جرم كمتر از مقدار مذكور اشكالي ندارد. ولي خوب است روي مهر را مرتباً تميز نگه داريد تا دچار وسوسه در صحت سجده نشويد. . (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1060)
سؤال 6: آيا در نماز حتماً بايد خود پيشاني با مهر تماس پيدا كند؟ اگر چادر روي پيشاني را بگيرد اشكال دارد؟
جواب: بلي، بايد پوست پيشاني با مهر تماس پيدا كند و چادر روي پيشاني مانع است و بايد كنار زده شود. . (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1060)
سؤال 7: آيا در هنگام سجده بايد فقط شست پا بر زمين باشد يا اگر انگشتان پا هم روي زمين باشد ايرادي ندارد؟
جواب: در سجده واجب است سر انگشت شست پا بر روي زمين باشد و علاوه بر آن تماس ساير انگشتان با زمين نيز مانعي ندارد. . (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1062)
سؤال 8: آيا در هنگام سجده بايد آرنج‌ها روي زمين باشد يا از زمين بايد فاصله داشته باشد؟
جواب: لازم نيست در سجده آرنج‌ها روي زمين باشد ولي اگر روي زمين هم قرار گيرد نماز را باطل نمي‌كند و براي زن ها مستحب است.(ر.ک تحرير الوسيله امام خميني(ره), ج 1, احكام السجده, ص 176, م10)
سؤال 9: محل سجده يا مهر نماز بايد حداقل به چه اندازه‌اي باشد؟
جواب: اگر جائي كه پيشاني بر آن قرار مي‌گيرد به اندازه دو ريالي باشد كفايت مي‌كند.
سؤال 10: در هنگام سجده چه مقدار لازم است كه سر روي مهر قرار گيرد؟
جواب: بعد از آرام گرفتن بدن بايد به اندازه گفتن ذكر واجب سجده (مثلاً سه تا سبحان الله، يا يك سبحان ربي الاعلي و بحمده) صبر كند. . (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1049 و1050)
سؤال 11: در نماز نشسته اگر حين ركوع اشتباهاً سر به مهر بخورد تكليف چيست؟ (مقلد آقاي لنكراني)
جواب: سجده محسوب نمي‌شود و موجب بطلان نماز نيست.
سؤال 12: در سجده گفته شده اگر آن چيزي كه سجده بر آن صحيح است نباشد بايد بر لباس يا دامن يا آستين سجده كند. حال آيا فرش را هم شامل مي‌شود، اگر بر روي لباس سجده نكرد و بر روي فرش سجده كند آيا نمازش باطل است و آيا اگر باطل شد قضاء آن واجب است؟
جواب: شامل غير لباس نمي‌شود و در صورت تخلف اگر مقصر بوده قضا كند علي الاحوط. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره) ج1, ص 164, س134)
سؤال 13: اگر انسان بعد از سر برداشتن از سجده شك كند كه سجده اول بوده يا دوم در اين حالت چه بايد بكند؟
جواب: بنا را بر سجده اول بگذارد و سجده دوم را به جا آورد. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره) ج1, ص 165, س141)
سؤال 14: در هنگام سجده چند جاي بدن بايد بر روي زمين قرار گيرد؟
جواب: بايد هفت جاي بدن را بر روي زمين قرار دهد: پيشاني، كف دو دست، سر دو زانو، و سر دو انگشت بزرگ پاها. . (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1045)
سؤال 15: اگر دمل و مانند آن در پيشاني باشد و نتوان پيشاني را بر سر مهر گذاشت حكم آن چيست؟
جواب: اگر دمل يا زخم تمام پيشاني را گرفته باشد بايد به يكي از دو طرف پيشاني سجده كند و اگر ممكن نيست به چانه و اگر به چانه هم ممكن نيست بايد به هر جايي از صورت كه ممكن است سجده كند و اگر به هيچ جايي از صورت ممكن نيست بايد با جلو سر سجده نمايد. . (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1066 و1067)
سؤال 16: اگر پيشاني به اختيار از جاي سجده بلند شود، چه حكمي دارد؟
جواب: چنانچه ممكن باشد بايد نگذارد دوباره به جاي سجده برسد و اين يك سجده حساب مي‌شود، چه ذكر سجده را گفته باشد چه نگفته باشد و اگر نتواند سر را نگه دارد و بي اختيار دوباره به جاي سجده برسد، روي هم رفته يك سجده حساب مي‌شود و اگر ذكر نگفته باشد بايد بگويد. . (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1071)
سؤال 17: بر چه چيزهائي سجده صحيح است؟
جواب: بايد بر زمين و چيزهاي غير خوراكي كه از زمين مي‌رويد، مانند چوب و برگ درخت سجده كرد و سجده بر چيزهاي خوراكي و پوشاكي صحيح نيست و نيز سجده كردن بر چيزهاي معدني مانند طلا و نقره و عقيق و فيروزه باطل است. اما سجده كردن بر سنگهاي معدني مانند سنگ مرمر و سنگهاي سياه اشكالي ندارد. (ر.ک توضيح المسائل امام خميني(ره) م 1076)
سؤال 18: براي چند چيز بايد دو سجده سهو به جا آورد؟
جواب: براي سه چيز: 1ـ آنكه در بين نماز، سهواً حرف بزند. 2ـ آنكه يك سجده را فراموش كند. 3ـ آنكه در نماز چهار ركعتي بعد از سجده دوم شك كند كه چهار ركعت خوانده يا پنج ركعت. و در دو مورد هم احتياط واجب آن است كه سجده سهو بنمايد: اول در جائي كه نبايد نماز را سلام بدهد. دوم آنكه تشهد را فراموش كند. (ر.ک توضيح المسائل امام خميني(ره) م 1236)
سؤال 19: دستور سجده سهو به چه شكل است؟
جواب: آن است كه بعد از سلام نماز فوراً نيت سجده سهو كند و پيشاني را به چيزي كه سجده بر آن صحيح است بگذارد و بگويد: «بسم الله و بالله اللهم صل علي محمد و آل محمد» يا بگويد: «بسم الله و بالله السلام عليك ايها النبي و رحمة الله و بركاته» بعد بايد بنشيند و دوباره به سجده رود و يكي از ذكرهائي را كه گفته شد بگويد و بنشيند و بعد از خواندن تشهد، سلام دهد. . (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1250)