• پیام های ازدواج حضرت فاطمه و حضرت علی (ع ) را بیان کنید .
بسم الله الرحمن الرحیم وبه نستعین انه خیر ناصرومعین.... سالروز ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت زهرا(س) روز بسیار مبارکی است . علتش این است که پیام های بسیار ارزشمندی نه فقط به ما مسلمانان ، بلکه به همه مردم جهان می دهد . این یک ازدواج واقعاً استثنایی بوده است .ازدواج دو نور بوده است .جبرئیل خدمت حضرت رسول گرامی اسلام رسید ، عرض کرد : یا محمد بعث اله عزوجل مزدوج نور الی نور. یا محمد ! خدا مرا برانگیخت تا نور را با نور مزدوج کنم. ازدواج نور با نور است . پیام های ارزشمندی دارد.مهمترین پیام های این ازدواج پیام مهرورزی است.
پیام محبت ورزی دارد . زندگی این دو بزرگوار سرشار ازمحبت بوده است . حضرت علی (ع) فرموده است : کنا کزوج همامت فی ایکة . من و فاطمه بسان دو کبوتر در آشیانه ای بودیم .
درمقدمه جلسه امروز من ازجوانان مجرد ومتاهلین میخواهم که ازدواج این حضرت و زندگی این دو بزرگوار را الگو قراردهند ما الگوهای زیادی درفرهنگ اسلامی داریم من جمله این دو بزرگوار که درس عشق ورزی به ما میدهند . با وجود این دو بزرگوار ، ما احتیاج به الگوهای بیگانه نداریم . نیاز نیست به سوی بیگانه دست دراز کنیم . در مواردی من می بینم بچه های مذهبی و مومنی را که نیاز به غرب دارند. من فکر میکنم ما احتیاج به "ولن تاین" نداریم . این همه مناسبت داریم . آنها یک روز را بعنوان عشق ورزی اعلام میکنند و من اعتقادم این است که زندگی این دو عزیز یک عمر عشق ورزی بوده است و وقتی بنا هست روزی هم به شکل سمبولیک یا رسمی روز عشق ورزی و محبت اعلام شود همین روز نیز خوب است و نیازی به دست دراز کردن به سوی غرب نداریم .
این قدر این ازدواج پیام دارد که میتواند الگو باشد . شاید یکی از چیزهای مهم در این ازدواج ، اصل همتایی در آن است .همتایی در اعتقادات و ارزشهای اخلاقی و اصالت خانوادگی . اگر پسر و دختر این اشتراک را نداشته باشند دچار مشکل میشوند . این دو حضرت همتای هم بودند . حضرت محمد (ص) بعد از ازدواج آنان فرمود : اگر علی (ع) نمی بود از خلقت آدم به بعد همتایی برای فاطمه (س) دیده نمیشد . فاطمه کفوی نمیداشت . همتای هم بودن خیلی مهم است . بعد از ازدواج این دو ، حضرت محمد(ص) به این دو زوج جوان سر زد و حالشان را پرسید تا ببیند در چه وضعی هستند . ایشان فرمودند : علی جان فاطمه را چگونه دیدی ؟ حضرت علی (ع) فرمود : نعم العون علی طاعت اله . چه خوب همراهی است برای طاعت خدا . مشابه همین را از فاطمه (س) پرسیدند : ایشان مشابه همین را فرمودند . آن درسی را که میتوانیم از ازدواج این دو همسر بگیریم ، بحث همتایی است . اما متاسفانه ما ازدواج ها داریم که خانم و آقا بر اساس یک نگاه در اتوبوس و دانشگاه همدیگر را می پسندند و بعد انتخاب میکنند . جالب است که دل بسته میشوند و وقتی برای ازدواج میروند ، می بینند طرفشان همتای او نیست . از نظر اخلاقی و خانوادگی همدیگر را نمیشناسند ، چون خانواده همدیگر را ندیده اند. متاسفانه بعد با هم ازدواج میکنند اصل همتایی رعایت نمیشود و بعد مشکل برایشان مشکل ایجاد میشود . تقاضا می کنم این پیام را عزیزان جدی بگیرند . چون وقتی دلبسته میشوند بعداً میرسند به این که همتای هم نیستند .اما کر و کور میشوند .آلمانیها ضرب المثلی دارند که میگوید : آدمهای عاشق گل سرخ را بدون خار می بینند . مهمترین پیام این دو عزیز اصل همتایی است که باید رعایت کنیم . باید همتایی جایگزین شیدایی شود. بعضی شیدایی را ، اصل میدانند. اگر عشقی هم باشد ، باید عاقلانه و عقلانی و دور از نازکشیدن و با فرایند خواستگاری شروع شود . بعداً واقعاً اگر رسیدند و دیدند به درد هم میخورند ، محرم می شوند . این عشق پایدار و بدون شائبه است . این عشق ، آدم را کر و کور نمیکند .عقلانی است . چون بطور رسمی خواستگاری کردند گفتگو کردند و سوال کردند .حتما باید این جوری باشند .
یکی دیگر از پیامهای این ازدواج این است که جوانان از مشکلات مالی ازدواج نترسند . متاسفانه مشکل جدی است ، بخصوص برای آقایان که نفقه خانم و مهریه بعهده شان است بعلاوه که باید امرار معاش هم بکنند، سخت است . روایت زیادی خوانده ام . امام صادق (ع) میفرمایند : من ترک تزویج مخافت ایکة فقد عصا به لله ظن . اگر کسی از ترس مشکلات مالی ازدواج نکند وازدواج را ترک کند به خدا بد گمان شده است و سوء ظن به خدا برده است . ببینید وضعیت حضرت علی (ع) در هنگام ازدواج چطور بوده است .آقا یک شمشیر و یک زره و یک شتری که با آن برای نخلستانها آبکشی میکردند ، تمام داراییشان همین بود وبه معنای واقعی آقا تنگ دست بودند . اما بخاطر ایمان والا و اعتقادی که به خدا داشتند ، ازدواج کردند . البته نمیخواهم بگویم که اگرجوان عزیزما هیچی ندارد و هیچ امکانات اولیه ندارد ،اقدام به این کار بکند . امکانات اولیه را داشته باشند نه اینکه شغل وماشین وخانه . منظور از شغل جربزه کار است . صنعت و شغلی بلد باشد . حضرت علی(ع) وقتی به خواستگاری رفتند حضرت محمد(ص) فرمود: برای ازدواج چه داری؟ حضرت علی(ع) گفتند : شما بهتر میدانید ، یک شمشیر و زره و شتر . پیامبر گفت : تو احتیاج به شمشیر و شتر داری ولی احتیاج به زره نداری زیرا شجاع هستی پس زره را بفروش و مقدمات ازدواج را فراهم کن . ایشان زره را پانصد درهم فروختند و با این پانصد درهم زندگی را شروع کردند . ولی این اندیشه که همه چیز داشته باشیم درست نیست .من واقعا از جوانان میخواهم که نترسند . جوانان وحشت نکنند برای ازدواج اقدام کنند .مطمئن باشند خداوند به شما برکت میدهد . ببینید دوستانی که متاهل شده اند آیا وضعشان در مقایسه با دوران مجردی بدتر شده است ؟ یا خیر ؟ مطمئناً بدتر نشده است . مجرد بود خودش بود و کت و شلوارش ، الان متاهل شده و جالب است در مورد حضرت امیر مرحوم سید طاووس نقل میکند : من زمانی که با فاطمه (س) ازدواج کردم حتی یک زیر انداز نداشتم ولی الان صدقه مال من میتواند برای کل بنی هاشم کافی باشد . در جایی حضرت میفرماید : صدقه مال من سالانه چهل هزار دینار است . وقتی با فاطمه (س) ازدواج کردند پانصد درهم دارایی ایشان بود بعد از ازدواج با تلاش و کوشش و زحمت شبانه و البته با غنائم جنگی به جایی رسید که از نظر مالی صدقه مالشان به چهل هزار دینار رسید . عزیزان نترسید . به خدا توکل کنید . یادتان باشد خداوند قول داده است :ویقنهم اله من فضله ان یکون فقرا . اگر فقیر باشی خداوند از فضل خودش شما را غنی میکند.
پیام دیگری که از ازدواج این دو عزیز میگیریم این است که خانمها به خواستگاری آقایان نروند . هفته قبل سوال تلفنی داشتیم . من ادله های مختلفی عرض کردم که چرا ما میگوییم خانمها به خواستگاری آقایان نروند و اگر هم میخواهند بروند پیامدهای منفی آن را هم در نظر بگیرند .
مسئله مهمی است ولی ما آن را منع نمیکنیم ولی میخواهیم از ازدواج حضرت امیر الگو بگیریم . با اینکه رسول گرامی دوست داشتند حضرت علی (ع) دامادشان بشود اما خودشان خواستگاری نکردند و خود فاطمه (س) هم اصلا این کار را نکردند . تازه خود پیامبر که قبحش کمتر بود اگر اینکار را میکردند ولی نکردند و می دانستند جز علی (ع) برای فاطمه (س) همتایی نیست .صحابه به خواستگاری می آمدند ، بزرگان ، تجار و رجال سیاسی به خواستگاری فاطمه می آمدند و جواب رد می شنیدند ولی کم کم همه فهمیدند فاطمه (س) مال کس خاصی است و حدس میزدند آن فرد چه کسی است و جالب خود صحابه که خواستگار بودند ، نزد حضرت علی (ع) رفتند و موضوع را مطرح کردند و بر اساس رو ایتی سعدبن معاذ گفتند : که قرائن نشان میدهد که شما داماد پیامبر هستید و چرا خواستگاری نمیکنید و علی (ع) به خواستگاری رفتنند. پیام قشنگی است عنایت داشته باشید در این مورد حضرت علی (ع) به خواستگاری رفتند.
یکی دیگر از پیامهایی که میتوانیم از این ازدواج بگیریم ، توجه پدر به رضایت فرزند به ازدواج است . متاسفانه در مناطقی به این کار توجه نمیکنند . وقتی حضرت علی (ع) ، فاطمه (س) را خواستگاری کردند پیامبر لبخندی زدند . البته دوست داشتند علی دامادشان بشود . لبخندی زدند . نگفتند علی جان من فاطمه را به عقد شما در می آورم .لبخندی زدند و گفتند علی جان اجازه بده من با فاطمه صحبت کنم ، با اینکه حضرت با توجه به علم غیبشان یقین داشتند جواب بله است ولی خودشان تصمیم نگرفتند .
میدانم در این سالهای اخیر ملت ایران از نظر عقلانی و فکری رشد داشته اند . ولی متاسفانه در بعضی مناطق در این مورد رشدی نکرده اند . پدرها به دخترها تحمیل میکنند و مادرها به پسرها تحمیل میکنند . ما در مسافرت هایی که به اقصی نقاط میروییم و حتی در قشر دانشجو چقدر این سوال مطرح است که آیا پدر و مادر حق دارند تحمیل کنند؟
پیام دیگر این است که حضرت ، وقتی خواستگاری حضرت علی را به فاطمه اعلام کردند ، گفتند فاطمه جان تو علی را میشناسی ، او پسر ابوطالب است که در ایمان و اخلاق زبانزد است . ببینید حضرت نظرشان را هم گفتند . آیا شما راضی هستید با علی ازدواج کنی ؟ نکته اش این است که پدر تحمیل نکردند . گفتند : آیا دوست داری ؟ اگر فاطمه میگفت نه تحمیل نمیکردند. ولی خوب حضرت فاطمه(س) اعلام رضایت کردند و نکته این است که نظر خودشان را اعلام کردند.
خانم محترمی گله مند بودند که پدر من به ازدواجم کاری ندارد و تحقیق نمیکند برایشان مهم نیست و میگوید هر چه نظر خودت باشد من نمیدانم . این مشکل دارد .اولاً باید تحقیق کنید ، به فرزندانتان کمک کنید تا رودربایستی نکنند. پدر از خواستگار خوشش نیامده دختر فکر میکند پدر راضی است ، عقد صورت میگیرد پدر این داماد را دوست ندارد و به او عنایت و محبت و توجه نمیکند.
پس دو پیام در اینجا هست : اولا پدر ها و مادرها ازدواج را تحمیل نکنید . ثانیا بی توجهی نکنید .
اگر واقعا نظر دارید بفرمایید . البته بطور غیر مستقیم . پدر و مادر میتواند نظرمثبت و منفی خود را بطور غیر مستقیم بیان کنندو آگاهی بدهند ، اگر قضیه جدی نیست .ولی اگر جدی است پدر باید بایستد .ولی اگر جدی نیست و اختلاف سلیقه است بعهده فرزندانشان بگذارند که تصمیم بگیرند .
پیام دیگر حیایی است که فاطمه (س)از خودشان نشان میدهند .عجیب است فاطمه (س) با این درایت و عظمتی که دارد ، وقتی حرف ازدواج پیش آمد حضرت محمد (ص) فرمودند : فاطمه جان تو علی را میشناسی و راضی به این وصلت هستی ؟ حضرت فاطمه از حیا سرشان را پایین انداختند ولی چهره اش بشاش بود . حضرت فهمیدند که راضی است و بعد خوشحال شدند وتکبیر گفتند . و فرمودند : سکوتها رضاها .سکوت فاطمه به معنی رضایت است . ببینید عزیزان درس بگیرید .ببینید حضرت فاطمه چقدر حیا دارد که سرشان را پایین می اندازند. ما در مملکتمان دو گروه دختر داریم : یک گروه به این مسئله توجه نمیکنند البته تعدادشان کم است .متاسفانه انگار اصلاً مهم نیست ( گله پدرو مادرها ) آنها میگویند : خود دخترمان میگوید من با کسی آشنا شده ام و فکر میکنم برای ازدواج مورد مناسبی است . این خوب نیست که به پدر و مادرها توجه نشود .ولی توجه به اینها حیا است .امروز مناسبتش تکریم بازنشسته ها است پدر و مادر من هم بازنشسته هستند و من از اینجا دستشان را میبوسم و این روز را تبریک میگویم .
گاهی متاسفانه به بزرگترهایمان کمتر توجه میکنیم و چقدر روایت در باب تکریم بزرگترها داریم . البرکت مع اکابر. در مورد دخترانی که حرمتی برای بزرگان قائل نمیشوند و برای دختران میگویم بیشتر توجه بفرمایید. یک گروه دختران داریم که حیای بیش از حدی دارند که عاقلانه نیست و یک جوری کم رویی و خجالت است که به آن حیا نمیگوییم . رسول گرامی اسلام فرمودند : الحیا ء حیعان :حیای عقل و حیای حمق .حیای عاقلانه و حیای احمقانه .می بینیم دختر ما حیاء نوع دوم را دارد . دختر آمادگی ازدواج را دارد ولی به مادر اعلام نمیکند. یک موقع هم به مادر میگوید و شرایطش را هم دارد ولی نمی آید با مادر گفتگو کند.
راجع به این قضیه عزیزان ، کی گفته در این مورد صحبت کردن بی حیایی است ؟ کی گفته یک دختر دم بخت اگر با مادر خود راجع به آینده و ازدواجشن صحبت کنند و شرایطش را بگوید اشکال دارد . متاسفانه دختر شرایط را نمیگوید .خواستگار می آید و پدر و مادر بر اساس ملاک های خود می پذیرند . و جالب هم هست ترغیب هم میکنند و دختر را در مواردی در رودربایستی قرار میدهند .
ما موردی داریم که طرف یکسال عقد کرده است و اصلا نتوانسته با ظاهر و موقعیت طرف کنار بیاید. پدر و مادرها شما این کارها را نکنید ، دختران این حیای خوبی نیست .
پیام دیگری که از این ازدواج میتوانیم بگیریم سادگی این ازدواج است عرض کردم حضرت علی (ع) زره را به مبلغ پانصد درهم فروخت و پول این زره را تقدیم به رسول گرامی کردند و حضرت این پول را قسمت کرد مقداری برای جهیزیه و مقداری برای بوی خوش که چقدر مهم است و این عطر که آقایان ما از آن غافل هستند و حتی خانمها برای همسرشان هم همینطور و مقداری هم برای دستمایه اوایل زندگی یشان تا دستشان خیلی تنگ نباشد . اصحاب جهیزیه را خریدند و نزد رسول خدا آوردند و وقتی جهیزیه را دیدند اشک در چشمانشان جمع شد و فرمود :خدایا به این زوج جوان که بیشتر وسایلشان از سفال است ، برکت بده .
واقعاً بنظر من میتواند برای ما الگو باشد . یک بحث ازدواجشان که الگوی مصرف است که ما الان در سال اصلاح الگوی مصرف هستیم . اگر خدا توفیق بدهد صرفه جویی که در زندگیتان باشد ، این یک پیام است .
پیام دیگری میتوانیم از این ازدواج بگیریم مشارکت در مراسم ازدواج است . متاسفانه مشکلاتی در ازدواج داریم تعدد محافل و مراسم و خرجها و تشریفات عجیب و غریب . بیایید درس بگیریم . اولا اینکه در روایت ما ، یک جشن و یک ولیمه مستحب ا ست. امروز می آیند محافل متعدد میگیرند جشن عقد مفصل .خانواده دختر و یک عروسی مفصل ، خانواده پسر . میهمانها مشترک و دقیقا داستان تکرار میشود . داستان اینها یک جشن بوده است و روی خانواده ها فشار نبوده است .
حضرت رسول فرمودند : گوشت و نان با ما و خرما و روغن با تو . اینکار کار خوبی است .میتوانیم الگو بگیریم .زمانی که در مراسم خواستگاری و بله برون گفتگو میکنیم که عقد کی باشد و عروسی چه موقع ، بیایند مشارکت کنند و گفتگو کنند خانواده عروس نیمی از هزینه ها را و خانواده داماد نیمی دیگر را متقبل کنند . این الگو برداری کردن ، کار خوبی است . مراسم جشن نامزدی که هنوز بهم محرم نشده اند یک هزینه سنگین است. میدانید عزیزان نکته اش این است که عدهای دارند و به آنها فشار نمی آید . البته آنها هم مقصر هستند و اشتباه میکنند . آنها الگو سازی میکنند حتی آنهایی هم که دارند اگر ساده تر برگزار کنند بهتر است . و چشم وهم چشمی نکنند چون بقیه در تنگنا قرار میگیرند . احساس حقارت میکنند ، حتی آنهایی که دارند ساده تر برگزار کنند . حالا آنهایی که ندارند چکار میکنند ؟ وام میگیرند و باید زیر قرض بروند واقعاً هیچ مشکلی با هم ندارند وقتی وارد زندگی میشوند . اما زیر فشارهای اقتصادی و کارهای دو شیفته و سه شیفته ، آنها آرام آرام از هم دور میشوند و این نقض غرض است .ازدواج برای آرامش است (لتسکنو علیها ). این پیام را از ازدواج حضرت امیر و حضرت فاطمه بگیریم و عمل کنیم .
-سوال موردی که شایع است ازدواج پسر عمو و دختر عمو بصورت اجباری یا تاکیدی است با توجه به روایت آیا این اتفاق مستند است ؟
خیر . چنین روایتی نداریم که عقد پسر عمو و دختر عمو را در آسمانها بسته اند . حضرت علی (ع) پسر عموی رسول خدا بوده است و اگر ازدواج فامیلی است بحث مفصلی است اگر ازدواج فامیلی نهی شده است چون گفته شده ممکن است فرزند انسان نحیف باشد . البته این یک ازدواج استثنایی است . خدای بزرگی که خدای تام است میتواند جلوی مشکلات را بگیرد و دیدید که چه فرزندانی هم داشتند . دختر عمو و پسر عمو نبودند و این را شاهد نگیرید.
- آیا بعد از گذشت این همه سال باز هم زندگی این دوعزیز قابل الگوبرداری است ؟
من معتقدم اگر دینی هم نباشد خود عقل تشخیص میدهد . کجای دنیا میگوید ظلم خوب است و یا خیانت کنید. حتی در غرب خیانت بد است بعضی خصوصیات اخلاقی فطری است مثل حیا .ما درآمیزه دینی داریم کسی که حیا ندارد دین ندارد .در خارج از مرزهای ایران هم ، یک حیاء هایی دیده ام ، که اصلا باور نمیکنم آنها هم حیا دارند . در خط قرمزها با ما فرق دارند. مثلا پوشش متاسفانه در غرب فرهنگ برهنگی است . کار استعمارگران است در پاریس وقتی قدم میزنید دکه هایی است که کارت پستالهایی میفروشند که مربوط به قدیم است و خانمها حجاب دارند .البته نه حجابی که ما داریم .پوشش وحیا فطری است اگر غرب دنبال آن سمت رفته ، خیلی کار کرده تا این فطرت را کمرنگ کند.
ما میتوانیم از زندگی این دو بعد از 1403 سال استفاده کنیم .
• با توضیح عروسی حضرت فاطمه (س) و حضرت علی (ع) پیامدهای آن را به جوانان بگویید .
واقعا دراین برنامه حق مطلب ادا نشده است و جا داشته ما توضیح بیشتری در این رابطه بدهیم . ازدواج این دو بزگوار خیلی پیام دارد . مهمترین جلوه ازدواج این دو عزیز ، کفویت این دو در ایمانشان است و این خیلی عجیب است . هر دو مجسمه ی ایمان بودند ، بگونه ای که اگر حضرت علی (ع) خلق نمی کرد و خداوند آقا را نمی آفرید ، فاطمه بی کفو می ماند . و همتایی برای فاطمه نمی بود . بعد از عروسی حضرت رسول به دیدار این دو عزیز رفتند و به علی (ع) گفتند : علی جان فاطمه را چگونه دیدی ؟ آقا فرمودند : چه همراه خوبی در طاعت الهی است . مهمترین پیامی که ازدواج این دو عزیز می دهد ، کفویت این دو در ایمان است . متاسفانه خانم های داشته ایم که در ایمان به درجات بالایی رسیده اند ولی عاشق کسی شده اند که نسبت به آنها از درجات ایمانی پایین تری برخوردار بوده اند و بعد مشکلاتی پیش آمده است .
•
اگر ازدواج های فامیلی مشکل دارند ، چرا حضرت فاطمه (س) و حضرت علی (ع) که دختر عمو و پسر عمو بودند ، با هم ازدواج کردند و فرزندان سالمی داشتند ؟
البته این دو عزیز دختر عمو و پسر عمو نبودند . حضرت علی (ع) پسر عموی پیامبر بودند . شاید بخاطر همین است که شایع شده است عقد پسر عمو و دختر عمو در آسمانها بسته شده است . البته ما گشتیم و چنین روایتی پیدا نکردیم . ما باید این شُبه را از بین ببریم . بالاخره ازدواج فامیلی بود . ما نگفته بودیم ازدواج فامیلی بد است . حتی متخصصان امر هم نمی گویند فامیل ها با هم ازدواج نکنند نهی نمی کنند . می گویند: اگر بنا هست فامیل های درجه یک با ازدواج کنند ، به جهت مشکلاتی که ممکن است در فرزندانشان ایجاد شود ، مشاوره و آزمایش ژنتیک را جدی بگیرند . ازدواج فامیلی از جهاتی راحت تر است . بهر حال فامیل نزدیک ، یک عمر با هم رفت وآمد می کنند و همدیگر را می شناسند . در ازدواج غیر فامیلی ، بعضی مواقع صداقت نیست . ازدواج داشته ایم که طرف ، تحصیلا ت خود را دروغ گقته است . اما پسر عمو نمی تواند درباره تحصیلات خود دروغ بگوید . اگر این ها را جدی بگیرند ، منعی برای ازدواج فامیلی نیست . حالا ممکن است بگویند : این دو عزیز بزرگوار آزمایش ژنتیک ندادند و فرزندانشان سالم بودند . بله این درست است ولی خداوندی که این دو را برای هم آفریده ، مشکلات آنها را هم حل می کند و نمی گذارد مشکلی برای آنها پیش بیاید .
• آیا زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه (س) که در 1400 سال قبل زندگی میکرده اند ، می تواند الگو باشد ؟
بله می تواند الگو باشد . چون ارزشها که عوض نمی شوند . ممکن است مصادیق آن عوض بشوند ولی ارزشها عوض نمیشوند . مهربانی ، محبت ، عطوفت ، صداقت ، بخشش ، عهد ، وفاداری و فداکاری ، اینها ارزشهایی هستند که هیچ وقت عوض نمیشوند . صداقت خوب است . ستم نکردن خوب است . من معتقد هستم که اگر دین ما نمی بود و این ارزشهای اخلاقی را نمی گفت ، ما معتقد به حُسن خلق عقلی هستیم . عقل آدم حکم میکند که ظلم بد است . این دو نور عزیز و بزرگوار مقید به ارزشها بوده اند . ما میگوییم : اینها در زندگی ما باشد و اینها به زندگی امروزهم ربط دارد . حیا با ارزش است . حضرت فاطمه (س) خیلی با حیا بودند . من در غرب جلوه هایی از حیا دیده ام که برای خودم عجیب بوده است . در سفری به تایلن دکه معتقد به هیچ ادیان ابراهیمی نیستند ولی در آنجا حیا را می توان دید . این ها میتوانند الگو باشد .حالا شاید میگویند : 1400 سال قبل و زمان عوض شده و آنها نژاد عرب بوده است و نژاد ما فارس است و این سوال به ذهنشان آمده است که آیا آنها میتوانند الگوباشند یا نه . بله در همه ی زمانها این دو بزرگوار می توانند الگو باشند و ارزش های ما عوض نمی شوند .
•ما بارها شنیده ایم که جوانان باید ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) را الگوی زندگی خود قراردهند . این سوال در ذهن خطور می کند که چگونه می توان یک زندگی که در 1400سال پیش ، آن هم در فضای عربی بوده را الگوی زندگی امروزی با این همه تحولات جهانی و خصوصا در یک جامعه ی ایرانی و فارسی قرار دهیم؟
ما برای داشتن یک زندگی خوب ، آرام و موفق باید عامل به ارزشها شویم . حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) می توانند الگوی خوبی برای جوانان باشند چون این دوعزیز عامل به ارزشها بودند و زندگی موفقی داشتند . ارزشها در هر زمان و مکانی هیچ وقت تغییر نمی کنند البته شاید مصادیق آنها تغییر کند مثلا ارزشهایی مانند محبت ، صداقت، وفاداری، مهربانی، فداکاری ، ظلم ، ستم نکردن و راستگو بودن تغییر نمی کنند یعنی شما در هیچ جای دنیا کسی را پیدا نمی کنید که ظلم و ستم به دیگران را کار خوبی بداند چون همه ی انسانها از ظلم و ستم بیزار هستند و آن را زشت می دانند و جایی وجود ندارد که راستگویی در آنجا بد باشد یا وفاداری کار خوبی نباشد. ارزشها در تاریخ بشر در جای جای زمان مثلا در 1400 سال قبل یا الان یا یک میلیون سال بعد تغییری نمی کند و فقط شاید مصادیق آنها عوض شود . اگر به زندگی این عزیزان نگاهی داشته باشیم ، می بینیم که آنها هیچ وقت به همدیگر دروغ نمی گفتند و نسبت به هم وفادار بودند . پس زن و مرد ایرانی هم نباید به همدیگر دروغ بگویند و نیز باید به هم وفادار باشند . در این موارد زندگی آنها را الگوی خود قرار دهند . مثلا آنها چه قدر با هم مهربان بودند و نسبت به هم عطوفت داشتند . حضرت علی (ع) می فرمودند: من و فاطمه مثل دو کبوتر عاشق در یک لانه بودیم . آنها خطاب های مهربانانه به هم داشتند . وقتی حضرت علی (ع) می خواستند حضرت فاطمه (س) را صدا بزنند می گفتند: حبیبی زهرا یعنی محبوبه ی من زهرا و حالا شاید امروزی ها می گویند : عشق من زهرا یا آنها چه قدر به هم احترام می گذاشتند ، در تاریخ هم داریم که این دو عزیز همدیگر را با لقب صدا می زدند چون لقب در بین اعراب محترمانه تر است ، مشابه فامیلی ما ایرانیها که محترمانه تر از اسم ما است و نیز در غربیها هم نام دوم آنها محترمانه تر از اسم اول است . البته در اینجا منظور این نیست که خانم و آقا فامیلی هم را صدا بزنند اگر در جایی هم گفته شود تغییر مصداقها اینجا خودش را نشان می دهد ولی ممکن است با اسم هم همدیگر را صدا بزنند که خیلی هم خوب است و اشکالی ندارد اما گاهی شاهد هستیم در جایی خانمی شوهرش را مثلا اکبر صدا می زند و آقا هم در جواب مثلا می گوید : چیه شهین ؟ در اینجا باید یک لقبی به این اسم اضافه شود مانند آقایی ، عزیزمی ، جانمی و قلبمی . بنده در جایی این حرف را زدم و آقایی گفت : اینها پیش کش بماند ، بدتر از اینها ما را صدا نزنند . عزیزان به هم احترام بگذارید . مثلا در جای جای تاریخ فداکاری کار خوبی بوده است و الان هم کار خوبی است و یک میلیون سال بعد هم کار خوبی خواهد بود و این دوعزیز هم فداکاری می کردند . در داستانی نقل کرده اند که یک روز حضرت علی(ع) ، وقتی بسیار گرسنه بودند به خانه آمدند و به فاطمه (س) خطاب کردند که من گرسنه هستم ، بعدا معلوم شد که حضرت فاطمه (س) خودشان دو روز بوده که غذا نخورده بودند و آن غذای باقی مانده در منزل را برای بچه ها و همسرشان کنار گذاشته بودند و این یک نوع فداکاری است البته مصادیق فرق می کند . در آن موقع مسلمانان در مضیقه بوده و وضع اقتصادی خوبی نداشتند و در مقطعی از زمان وضعشان بد بود و فداکاری در آن زمان این بود که وقتی حضرت امیر خرمایی را پیدا می کردند آن را به فاطمه (س) می دادند ولی حالا اگر آقایی بیست جعبه خرما برای خانم ببرد و بگوید من برای شما فداکاری کردم ،خانم می گوید که این چه فداکاری است ؟ پس اصل فداکاری تغییر نکرده بلکه مصداق های آن عوض شده است و چون این دو عزیز عامل به ارزشهای اخلاقی بودند ما هم برای رسیدن به موفقیت باید عامل به ارزشهای اخلاقی باشیم یعنی آنها را انجام دهیم . برای یک خانواده جدا از فرهنگ ، آداب و رسوم هر قبیله ، ارزشهای بنیادین مهم است .
•859 – چه ویژگی هایی در ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) دیده می شود ؟
پاسخ – ازدواج این دو نور الهی ویژگی های منحصر به فردی داشته است و این ازدواج می تواند برای جوانان ما الگو باشد. مهمترین ویژگی این ازدواج رعایت اصل همتایی بوده است که خیلی نمود دارد . این دوعزیزی همتای هم بودند که با هم ازدواج کردند . رسول اکرم فرمود : اگر علی روی زمین نمی بود از زمان حضرت آدم همتایی برای فاطمه پیدا نمی شد . این دو بزرگوار از جهت اعتقادی ، ارزش های اخلاقی و خانواه همتای هم بودند .از لحاظ اعتقادی هر دو به خدا و رسول خدا اعتقاد داشتند و مبانی دینی مشترکی داشتند . بخاطر همی نوقتی آقا با این دو زوج دیداری داشتند ، از علی پرسیدند که فاطمه را چگونه دیدی ؟ حضرت علی (ع) فرمودند : ایشان خوب یاور و همراهی برای اطاعت الهی است . از جهات اخلاقی ، آنها در صداقت ، وفاداری ، فداکاری ، احترام و دلسوزی خیلی شبیه هم بودند . آنها از نظر اصالت خانواده همتای هم بودند . حضرت سول چهل روز از همسرشان جدا شدند روزها روزه می گرفتند و شبها باغذای بهشتی افطارمی کردند و شبها شب زنده داری می کردند و بعد نطفه حضرت زهرا اینگونه منعقد شد . حضرت علی هم که دست پرورده ی رسول خدا بود . جوانان ما می توانند به اصل همتایی دقت کنند و از این درس بگیرند . در اسلام به اصل کفویت خیلی تاکید شده است . متاسفانه امروزه مواردی را می بینیم که جوانان با هم ازدواج می کنند و همتای هم نیستند . همه این اصل همتایی را می دانند زیرا این بحث گنگی نیست . چرا بعضی ها که برای دو تا دنیای مختلف هستند، با یکدیگر ازدواج می کنند ؟ زیرا آنها عاشق شده اند . آقا خانم را در محل کار ، دانشگاه ، اتوبوس و همایش خانم را می بینند و ملاک آنها هم ظاهر است و دلبسته هم می شود و بعد که با خانم ارتباط برقرار می کند می بیند که خانم برای دنیای دیگری است و از نظر اعتقادی ، ارزشی ، اخلاقی ، مذهبی و خانوادگی با هم فرق دارند . با این همه آنها با هم ازدواج می کنند زیرا عاشق شده اند و کر و کور می شوند و این مشکلات را نمی بینند . روس ها می گویند : عشق و نابینایی دو تا خواهران دوقلو هستند . گاهی افراد از نظر ظاهر و زیبایی خیلی با هم فاصله دارند . گاهی افراد در دنیای مجاز با هم آشنا می شوند و دلبسته ی هم می شوند و وقتی با هم قرار می گذارند و همدیگر را می بینند ، متوجه می شوند که از نظر ظاهر خیلی با هم فرق دارند ولی جالب است که اینها با هم ازدواج می کنند زیرا متوجه این فاصله نمی شوند یعنی متوجه نمی شوند که مثلا طرف چقدر زشت است . آلمانی ها می گویند که انسان عاشق زیبا نمی شود ، عاشق می شود و بعد زیبا می بیند . بلغارها می گویند که معشوقه ی زشت وجود ندارد . پس از ازدواج دو نور الهی درس بگیرید و عاقلانه ازدواج کنید .
•860 – آیا هم کفو نبودن زوج ها با هم عاملی برای طلاق است ؟ ( پیام های ازدواج حضرت علی (ع) و فاطمه (س) )
پاسخ – بله . این عامل ، عامل موثری بوده است . دو تا جوان عاشق می شوند و بعد کر و کور می شوند ، اصل همتایی رعایت نشده است و بعد وارد زندگی می شوند و می بینند که نمی تواند نیازهای همدیگر را برآورده کنند . گاهی جوانان می گویند که ما قبول داریم که وقتی عاشق می شویم کر و کور می شویم و این خوب است . ما عیب های طرف را نمی بینیم و گاهی بدی های طرف را خوبی می بینیم (آلمانی ها می گویند که انسان عاشق گل رز را بدون خار می بیند ) بعد وارد زندگی می شویم و هفتاد سال معایب همدیگر را نمی بینیم ، این خوب است . این آرزوی ماست که معایب همدیگر را نبینیم ولی این اتفاق نمی افتد . شما تا زمانی عیب های طرف مقابل را نمی بینید که فاصله دارید و بهم نرسیده اید ولی وقتی بهم رسیدید این عشق قطع می شود و چشمها باز می شود و می بینید که به درد همدیگر نمی خورید . ما مورد داشته ایم که عاقلانه ازدواج کرده اند و نگذاشتند که احساسات بر ازدواج آنها حاکم بشود و بعد از ازدواج عاشق همدیگر شده اند . ما زیاد مورد داریم که با هم این طور ی ازدواج کرده اند و در ظاهر با هم حوب هستند ولی اصلا با همسازگاری ندارند و یا اصلا ممکن است که باهم خوب باشند که این از موارد استثنا می باشد و ما استثنا را رد نمی کنیم . هیچ قانون کلی نیست که تخصیص نخورد . انسان عاقل زندگی اش را بر اساس استثنا بنا نمی کند و بر اساس کلیات بنا می کند.
•861 – پیام های ازدواج حضرت فاطمه (س) وحضرت علی (ع) را توضیخ بفرمایید .
پاسخ – یکی از پیام ها این ازدواج این است که وقتی حضرت امیر ازدواج کردند تنگ دست بودند و ازاموال دنیا چیزی نداشتند . آقا یک شمشیر و یک زره و یک شتر آبکش داشتند . ولی ایمان و اعتقادشان به خدا خیلی زیاد بود و از مشکلات مادی نترسیدند و برای ازدواج اقدام کردند . امروزه گروهی از جوانان بخاطر ترس از مشکلات مادی تن به ازدواج نمی دهند و این بخاطر ضعف ایمان است . امام صادق (ع) فرمود : کسی که از ترس ازدواج مالی تن به ازدواج ندهد به خدا بد گمان شده است . خدا می فرماید: خدا از فضل خودش شما را بی نیاز می کند . البته منظور ما این نیست که جوانی که امکان اولیه ندارد اقدام به ازدواج بکند . یک امکانات اولیه برای ازدواج لازم است . شما انتظار نداشته باشید که چون فرد مومن و با اعتقادی هستید بدون امکانات اولیه ، به شما جواب مثبت بدهند. وقتی حضرت فاطمه را خواستگاری کردند پیامبر از او پرسید چیزی داری ؟ حضرت امیر گفت که شما از وضع من آگاه هستی . پیامبر فرمود که تو به شتر آبکش و شمشیر نیاز داری ولی به زره نیاز نداری . حضرت زره را فروخت و امکانات اولیه زندگی را فراهم کردند . بعضی از جوانان می گویند که اول زندگی باید همه چیز ما کامل باشد . زندگی که همه چیز در آن باشد لذتی ندارد . لذت زندگی در این است که انسان با یک امکانات اولیه زندگی اش را شروع کند و بعد زندگی اش را بسازد . انسان خوب است بعد از اردواج علاوه ر ارتقای معنوی ، ارتقای مادی هم داشته باشد . انسان با تلاش ، کوشش ،همت و راه حلال می تواند دارایی بدست بیاورد واسلام با آن مخالفتی ندارد . بعد از سالها آن مشکلاتی که شما در جوانی کشیده اید و زندگی تان را ساخته اید هم شیرین است . حضرت امیر فرمودند : من وقتی با زهرا ازدواج کردم یک زیرانداز نداشتم ولی الان صدقه ی همه ی اموال من برای تمام بنی هاشم کافی است . به تعبیری صدقه ی سالیانه ی ایشان چهل هزار درهم بود که ایشان با کار و تلاش در نخلستان ها و بدست آوردن غنایم جنگی در جنگ ها مال دار شده اند . جوانان نباید از مشکلات مالی بترسید و آرمان گرا باشند . به حضرت معصومه توسل کنید .
•862 – مردم حضرت علی (ع) را به زهد می شناسند . چطور زهد ایشان با مال فراوانی که ایشان داشتند قابل جمع است ؟ ( پیام های ازدواج حضرت علی (ع) و فاطمه (س))
پاسخ – معنای زهد نداشتن نیست . زهد یعنی اینکه انسان مال داشته باشد ولی دلبسته نشود . حضرت امیر دلبسته نبودند . حب دنیایی مذموم است که انسان به آن وابسته بشود و دست از وظایفش بردارد . یعنی حقوق مالی را نپردازد ، صدقه ندهد و به دیگران کمک نکند . واموال و دارایی او را از یاد خدا باز بدارد . اینکه ما دنیا را دوست داشته باشیم و از اموال دنیا استفاده بکنیم خوب است ولی باید دلبسته ی دنیا نشویم . حضتر امیر که این همه دارایی داشتند زاهد هم بودند و دلبسته ی دارایی های خودشان نبودند و آنرا برای مردم می دانستند و در راه خدا خرج می کردند . حضرت در نهج البلاغه در خطبه ی سوم می فرماید : دنیای شما از آب بینی بزغاله هم کمتر است و در جای دیگر می فرمایند : دنیای شما از آن برگی که در دهان ملخی قرار گرفته برای من کمتر است . حضرت دارایی زیادی داشتند ولی دلبسته ی دنیا نشدند . خیلی از مردم از دارئی شان برای رفتن به بهشت استفاده می کنند . روایت داریم که زن برکت می آورد و با ازدواج درهای رحمت باز می شود. کسی که می گوید از وقتی ازدواج کردم بدبخت شدم بخاطر این است که خودش را با دیگران مقایسه می کند نه با زمان مجردی خودش . هر کس خودش را با زمان مجردی اش مقایسه کند می بیند که وضع مالی اش بهتر شده است هر چند که دغدغه ی او بیشتر شده باشد . روایت داریم که از نظر مالی به پایین دست و از نظر معنوی با بالا دست خودتان نگاه کنید و ودتان را مقایسه کنید تا رنج نبرید .
•863 – پیام دیگری ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) را توضیح بفرمایید .
پاسخ – پیام دیگراین است که زن اهل ناز و مرد اهل نیاز است . حضرت علی (ع) ار فاطمه خواستگاری کردند . امروزه بعضی از خانم ها از آقایان خواستگاری می کنند و این کار درست نیست و چندین آفات دارد . گاهی پدر خودش از پسر خواستگاری می کند یا برادر دختر به دوستش پیشنهاد ازدواج با خواهرش را می دهد که ما با آن موافق نیستیم . پیامبر این کار را نکردند با اینکه دوست داشتند امیرالمومنین دامادشان بشود . صحابه از فاطمه خواستگاری می کردند و جواب رد می شنیدند و کم کم آنها فهمیدند که آنها خواستار علی هستند و این مطلب ر ا به گوش علی رساندند . به روایتی سعدبن معاذ مطلب را به علی گفت و بعد حضرت از پدر دختر یعنی پیامبر خواستگاری کردند . خواستگاری از خود دختر کار زیبایی نیست و هر کاری آدابی دارد .
وقتی آقا فاطمه را خواستگاری کردند پیامبر لبخندی زدند و گفتند که من با ید با فاطمه صحبت کنم و نظر ایشان را بپرسم . بعد پیامبر با دخترشان صحبت کردند و گفتند که تو علی را می شناسی در اخلاق و ایمان سرآمد زمان است و از شما خواستگاری کرده است . فاطمه بخاطر حیا سرشان را پایین انداختند و حضرت فهمیدند که نظرش مثبت است زیرا فاطمه خواستگاران قبلی را جواب رد می دادند . پیامبر خوشحال شد و الله اکبر گفت و فرمود : سکوت فاطمه نشانه ی ضایت اوست . پس پیامبر همان موقع جواب ندادند . الان در بعضی مناطق ازدوج را به دخترهایشان تحمیل می کنند . پدر و مادر ها نباید ازدواج را به فرزندانشان تحمیل کنند ولی می توانند آنها را راهنمایی کنند.
•864 – با توجه به اینکه چهارده قرن از زندگی حضرت فاطمه (س) و حضرت علی (ع) گذشته است . آیا ما می توانیم یک زندگی را که چهارده قرن پیش در یک جامعه ی ساده و عربی انجام گرفته ، سرمشق و الگوی خود قرار دهیم ؟)پیام های ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه )
پاسخ –کلید موفقیت در زندگی زناشویی هر زن و مرد با هر زبان و ملیتی ، عمل به ارزش های اخلاقی است . یعنی اگر یک زن و مرد ایرانی بنا را براین بگذارند که با ارزش های اخلاقی از جمله صداقت ، وفاداری ، محبت ، احترام ، مهربانی ، دلسوزی و ... زندگی کنند، قطعاً زندگی آنها سعادتمند خواهد شد . بدون تردید عامل جدی موفقیت زندگی زناشویی همین مسئله است . حضرت علی (ع) و فاطمه زهرا(س) عامل به همین ارزش ها بودند . بخاطر همین زندگی آرام و سعادتمندی داشتند . وقتی که رمز موفقیت عمل به ارزش های اخلاقی است و آن دو بزرگوار عامل به این ارزش ها بودند، ما می توانیم آنها را الگو قرار دهیم . ارزش های اخلاقی زمانی که آن دو بزرگوار زندگی می کردند با امروز هیچ تفاوتی نداشت . ارزش های اخلاقی در همه جای دنیا و در طول تاریخ بشر ثابت هستند . صداقت یک ارزش است . در هر برهه ای از تاریخ اگر از هرکس سوال کنید ، نمی گوید صداقت بد است . ارزش در هیچ زمان تغییر نمی کند . ممکن است برخی از افراد بگویند که این ارزش ها مورد تأکید اسلام است و ممکن است فردی مسلمان نباشد . ما معتقد هستیم که این ارزش های اخلاقی ، عقلاً ارزش هستند و این بزرگواران می توانند الگوی زنان و مردان عالم با هر دین و مسلکی باشند . اگر حتی دین هم نمی گفت که صداقت و وفاداری ، احترام وغیره خوب است ، عقل هم همین چیزها را مورد تأکید قرار می داد . ارزش ثابت است اما ممکن است که مصداق ارزش تغییر کند. یکی از همین ویژگی های اخلاقی فداکاری است . حضرت علی (ع) و حضرت زهرا(س) بسیار فداکاری می کردند . ما بر اساس مصادیق تاریخی داریم که آنها فداکاری های معنوی و حتی مادی زیادی انجام می دادند . با وجود امکانات مادی کمی که داشتند ، حتی اگر یک مقدار خرما هم در دسترس داشتند ، آن را میل نکرده و ایثار می کردند . ایثارو فداکاری یعنی از خود گذشتگی . یعنی اینکه فرد این خرما را نخورده و برای عزیز خود نگاه دارد. حضرت آن خرما را به منزل آورده و به حضرت فاطمه (س) می فرمودند : شما که روزه بودید با این خرما افطار کنید . در آن زمان این کار یک ارزش بوده است . با توجه به کمبود امکانات مادی مصداق فداکاری اینگونه بوده . اما امروز این کار دیگر نشانه ی فداکاری مادی نیست . البته فداکاری تنها در مادیات نیست بلکه فداکاری های معنوی هم وجود دارد . امروزه مصداق فداکاری مادی دیگر خرید خرما نیست . بلکه برآورده کردن نیازمندی های دیگری است، که قطعاً مرد و زن ایرانی باید به آن مصادیق عمل کنند . بنابراین این دو عزیز می توانند به این خاطر که عامل به ارزش های اخلاقی بوده اند ، الگوی ما باشند . عامل موفقیت زن و مرد در هرکجای دنیا ، عمل به ارزش های اخلاقی است .
865 – بین برخی از ارزش ها مانند پوشش در دین اسلام و مکاتب غربی اختلاف وجود دارد .آن را چگونه می توان توجیح کرد؟)پیام های ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه )
پاسخ – خداوند به طور غریزی ، حیا را در وجود انسان ها قرار داده است . بنابراین حتی پوشش و حیا نیز مشترک است . در طول تاریخ ، فرهنگ سازان ، حاکمان و کسانی که می خواستند جامعه ی بشری را بخاطر منافع خود نابود کنند ، این ارزش ها را تغییر داده اند . بنابراین در برخی از جاها ارزش ها ، ضد ارزش شده اند . مثلاً در خیابان شانزه لیزه ی پاریس دکه هایی وجود دارد که روزنامه و مجلات می فروشند . درآن مکان ها عکس هایی از پاریس قدیم آویزان شده است. در این عکس ها خانم ها محجبه هستند . البته چادر به سر ندارند، ولی واقعاً حجاب دارند . اما بعد از سی یا چهل سال این وضع در مغرب زمین ایجاد شده است . مثلاً مردم تایلند معتقد به دین ابراهیمی نیستند و به ادیان غیر ابراهیمی اعتقاد دارند . ولی جلوه هایی از حیا حتی در بین این مردم دیده می شود. البته ممکن است این ارزش ها در طول تاریخ عوض شود . من همچنان معتقد هستم که ارزش های اخلاقی در همه جای دنیا مشترک و ثابت است . گذر زمان یا مکان اصل ارزش را تغییر نمی دهد . ولی ممکن است مصادیق آن تغییر کند . یکی از پیام های زیبای زندگی این عزیزان این است که در زندگی خود صداقت داشتند . حضرت زهرا(س) در فرازی از وصیت خود می فرمایند : پسرعموی من ، هیچگاه من را دروغگو نیافتی . یعنی ایشان هیچگاه به همسر خود دروغ نمی گفتند . حضرت علی (ع) نیز همینطور هیچوقت دروغ نمی گفتند . به همین خاطر سعادتمند بودند . اگر بخواهیم زندگی های ما سرشار از عشق ، محبت ، صفا و صمیمیت بوده و سعادتمند باشیم باید بنا را براین بگذاریم که دروغ نگوییم . غیراز اینکه دروغ گناه کبیره است و براساس روایات کلید همه ی گناهان است ، مشکلات زیادی نیز درزندگی زن و مرد ایجاد می کند . ما در روایت داریم که خداوند همه ی گناهان را در اتاقی قرار داده و کلید آن گناه را دروغ قرارداده است. دروغ سلب اعتماد کرده و باعث می شود که طرف مقابل دیگر حرف های درست را نیز باور نکند . بنابراین اگر ما بخواهیم زندگی خوبی داشته باشیم باید صادق باشیم . صداقت این است که انسان دروغ نگوید . اما معنای آن این نیست که هر راستی گفته شود. بارها گفته ام که دروغ گفتن حرام است اما راست گفتن واجب نیست . البته دروغ حرام بوده و گناه کبیره است ولی لازم نیست که ما هر راستی بگوییم . گفته اند که جز راست نباید گفت ، هر راست نشاید گفت . اما متأسفانه گاهی افراد مسائل قبل از ازدواج خود را برای طرف مقابل تعریف می کنند . مثلاً قبلاً فرد یک گناه یا خطایی را مرتکب شده که بعد متوجه اشتباه خود شده ، به درگاه خدا اشک ریخته و توبه کرده است . حتی ممکن است با این توبه گناه او پاک شده باشد . اما بعضی از افراد می گویند من چون احساس گناه دارم باید آن را تعریف کنم . شما به درگاه خدا توبه کرده اید و اصلاً دیگر گناهی ندارید ، چرا آن را تعریف می کنید . وقتی گناهی نباشد شما نباید دیگر احساس آن را نیز داشته باشید . برخی می گویند که ما باید ماجرا را تعریف کنیم تا به همسر خود ثابت کنیم که آدم صادقی هستیم . این رفتار اصلاً صادقانه نیست . وقتی شما یک خطایی را که قبل از ازدواج مرتکب شده اید و بابت آن توبه نیز کرده اید،برای همسر خود تعریف می کنید . هم شخصیت شما شکسته شده و هم اعتماد همسر شما از شما سلب می شود . مسائل قبل از ازدواج درواقع راز زندگی انسان است . به ما دستور داده اند که راز خود را بیان نکنید . امیرالمومنین (ع) فرمودند: حق هر رازی این است که مخفی بماند . حتی ممکن است یک اشتباه مربوط به زندگی فعلی باشد و زن و شوهر برای یکدیگر تعریف کنند . مثلاً خانم از روی اشتباه یک پیامک عاطفی به یک آقا فرستاده است. این خانم قصد داشته این پیامک را برای همسر خود بفرستد اما شماره را اشتباه وارد کرده و این پیامک به فرد دیگری ارسال شده است . آقایی که این پیامک را دریافت کرده آن را به همسر خود نشان داده و می گوید که این خانم برای من پیامک عاطفی فرستاده است . این کار اشتباه است . بعداً چطور می توانید به همسر خود ثابت کنید که این خانم این پیامک را اشتباه برای شما ارسال کرده است . اصولاً خانم ها حساس بوده و حس تملک دارند . گاهی حتی از روی صداقت هم نیست ، آقا می خواهد به همسر خود ثابت کند که من هم طرفدارانی دارم . به او می گوید که همکار من که یک خانم مجرد است امروز در اداره از آرایش موی من تعریف کرد . استدلال این آقا این است که صداقت حکم می کند که من این مسائل را به همسر خود بگویم . یا خانمی به خیابان رفته و سوار ماشین شده است . راننده ی کم فکر، یک سخن زشتی به این خانم گفته است . این خانم سریع به خانه آمده و این حرف را برای شوهر خود تعریف می کند . این کار اشتباه است و نباید این مسائل را برای همسر خود بازگو کرد . چون ممکن است این آقا برداشت های بدی بکند . این خانم گمان می کند اگر این مطالب را برای همسر خود تعریف کند نشانه ی صداقت او است . اینها نشانه ی صداقت نیست بلکه باعث سلب اعتماد طرف مقابل می شود . گاهی برخی از سوء ظن ها و بدگمانی ها به خاطر همین تعریف های نابجا است . مثلاً خانم و آقا زندگی خوبی داشته اند اما از زمانی که این آقا مطلبی را برای همسر خودبیان کرده ، او دچار سوء ظن شده است . یا مثلاً مادر آقا حرفی را زده که برای این خانم زیاد دلچسب نبوده ، این آقا بلافاصله حرف مادر خود را به همسر خود انتقال داده است . با این استدلال که ما چیزی در خانه پنهان نداشته و نباید از هم مخفی کنیم . این کار اشتباه است . چون خانم ها معمولاً روی مادر شوهر حساسیت دارند . بنابراین منظور از صداقت، فقط این است که به یکدیگر دروغ نگوییم . و نباید هر راستی گفته شود . البته ما نباید از همسر خود سوالات بیخود بکنیم و او را مورد استنطاق قرار دهیم . در آیه ی شریفه ی قرآن داریم که خانم و آقا از چیزهایی سوال نکنید که اگر برای شما آشکار شود به دردسر بیفتید . گاهی طرفین سوالاتی کرده و یکدیگر را وادار می کنند که یک چیزهایی را از دوران مجردی تعریف کنند . با این کار افکار این خانم یا آقا مشوش شده و خواب خوش از آنها گرفته می شود . بنابراین از این طرف نباید گفت و از آن طرف هم نباید پرسید . چون این کارها مفسده درست می کند . حتی اسلام می گوید اگر فرد مقابل شما اصرار کرده و مطلبی را پرسید ، در این صورت نیز راست نگویید . در درجه ی اول اگر می توانید توریه کنید . اگر هم قصد توریه ندارید ، با وجود اینکه دروغ کلید همه ی گناهان است ، اما چون راست گفتن باعث یک مفسده ی بزرگ تر شده و ممکن است بنیان خانواده به هم بریزد ، می توان در این مورد دروغ گفت . حتی اگر لازم شد با این دروغ قسم هم بخورید . پیام دیگری که زندگی این دو عزیز برای ما دارد ، پیام وفاداری است . حضرت زهرا(س) و حضرت علی (ع) خیلی به هم وفادار بودند . در فراز دیگری از وصیت نامه ی حضرت زهرا(س) داریم که پسر عمو تو هیچگاه من را بی وفا نیافتی . من هرگز به تو بی وفایی نکردم . حضرت علی (ع) نیز بسیار به همسر خود وفادار بوده و تا پایان عمر صدیقه ی طاهره ازدواج نکردند . این در واقع یک جلوه ی بسیار خوب در وفاداری حضرت است . با اینکه تعدد زوجات در صدر اسلام و در جامعه ی عربی آن روز مسئله ی بسیار متعارفی بوده است . در جامعه ی ایرانی امروز ما خانم ها به این قضیه خیلی حساس هستند . ولی قبل از اسلام هیچ محدودیتی در این مورد وجود نداشته است . یعنی یک آقا به هر تعداد که می خواست می توانست همسر اختیار کند . البته اسلام این مسئله را محدود کرد . یعنی اگر حضرت علی (ع) هم زمان با حضرت زهرا(س) زنان متعددی هم داشتند کار بدی نبوده و امر متعارفی بوده است . با این حال حضرت به همسر بزرگوار خود وفادار بوده و این کار را نکردند . البته مصداق وفاداری تنها اختیار همسر دیگر یا ارتباط نا شایست و گناه آلود با زنان دیگر نیست. خیلی از آقایان فکر می کنند که مصداق بی وفایی تنها ارتباط نا شایست با یک خانم نامحرم است . از دید خانم ها حتی اگر یک آقا با یک خانم نامحرم گرم گرفته ، شوخی های نامناسبی کرده و یا نگاه مهربانانه ای هم بکند بی وفایی است . چون زن یک حسی دارد به نام حس تملک . یک خانم دوست دارد که همسر او تنها به خود او تعلق داشته باشد . خیلی از خانم ها نیز فکر می کنند که خیانت یعنی اینکه با یک آقا ارتباط ناشایست و گناه آلودی برقرار کنند . حتی اگر یک خانم پوشش خود را در مقابل یک نامحرم رعایت نکرده و مراقب تعامل خود با اونبوده ، شوخی کرده و با عشوه صحبت کند نیز از دید یک مرد مصداق بی وفایی است . چون یک حسی خدا در وجود آقایان قرار داده به اسم غیرت و ناموس پرستی . حضرت زهرا (س) نسبت به تعامل خود با نامحرم بسیار مراقب بودند . حضرت علی (ع) حتی فرمودند که من به خانم های جوان سلام نمی کنم . ایشان با وجود اینکه مظهر تقوی بودند باز هم به خانم های جوان سلام نمی کردند . چون می گفتند: می ترسم بیش از آن ثوابی که مورد انتظار است مرتکب گناه شوم . اگر می خواهید زندگی های خوبی داشته و سعادتمند شوید . آرام بوده و از این لحظات عمر خود استفاده کنید . این پیام ها را جدی بگیرید . به یکدیگر وفادار بوده و خیلی مراقب تعامل خود با نامحرم باشید . پیام دیگری که ما می توانیم از زندگی این دو عزیز بگیریم همین احترام متقابلی است که نسبت به هم داشتند . بارها در تاریخ آمده که این دو بزرگوار در جمع یکدیگر را با لقب خطاب می کردند . چون لقب محترمانه تر است . همان طور که ما یک نام کوچک داشته و یک نام فامیل داریم و نام فامیل محترمانه تر است . در بین عرب ها چیزی به عنوان نام فامیل وجود ندارد و بجای آن لقب است . مثلاً حضرت زهرا (س) می فرمودند: علی ابن ابی طالب یا امیرالمومنین ، ابوتراب ، ابوالحسن و ... یا حضرت علی (ع) به همسر خود خطاب می کردند : یا بنت رسول الله ، یا ام الحسن و ... امروزه متأسفانه زوج های جوان به طرز شایسته به یکدیگر احترام نمی گذارند . در جمع ، تنها اسم یکدیگر را بدون خانم یا آقا صدا می کنند . این کار خوب نیست . حتی در برخی جاها آقا همسر خود را با عنوان منزل خطاب می کند . این کار اشتباه است . خانم و آقای عزیز وقتی در جمع به همسر خود احترام نگذاشته و به طور شایسته او را خطاب نمی کنید مسلماً جواب مناسبی نیز نمی شنوید . یک قانونی است به اسم قانون کارما . یعنی بازتاب رفتارهای ما به خود ما باز می گردد . این جهان کوه است و فعل ما ندا ، سوی ما آید ندا ها را صدا . البته نباید فکر کرد که احترام گذاشتن با صمیمیت منافات دارد . شما وقتی که احترام بگذارید ، یعنی با احترام خطاب کنید با احترام هم جواب می شنوید . ما در روایت داریم که خوب خطاب کنید تا خوب جواب بشنوید . این دو بزرگوار با اینکه خیلی به هم احترام می گذاشتند، بسیار هم نسبت به هم مهربان بودند. یعنی زمانی که مقابل دیگران بودند به هم احترام گذاشته و زمانی نیز که در کنار هم بودند با تعابیر مهربانانه یکدیگر را خطاب می کردند . حضرت امیر (ع) یک جمله ای دارند که می فرمایند : من و زهرا مانند کفتری عاشق در لانه ای بودیم . یعنی به یکدیگر احترام می گذاشتند اما عاشقانه نیز یکدیگر را دوست داشتند . فاطمه (س) و علی (ع) تجلی و جلوه ی عشق بودند . متأسفانه امروز برخی از جوانان ما به دنبال عشق در رم باستان می گردند در حالی که در فرهنگ ما ایرانیان ،حتی گذشته از اسلام ، یک روزی وجود دارد به نام روز عشق . که به آن اسپندارمز می گفتند . یعنی روز پنجم اسفند هر سال روز عشق بوده است . مردان به همسران خود در این روز هدیه می دادند . چرا ما دست گدایی به سوی غربی ها وروم باستان دراز کنیم . در دین ما نیز حضرت علی (ع) و فاطمه (س) مظهر عشق بودند . گاهی ما از ارزش های خود دور می شویم . مشهور است که حضرت فاطمه (س) بسیار مطیع همسر خود بودند . این جمله از حضرت زهرا(س) معروف است که علی جان از زمانی که با من معاشرت داشتی و ازدواج کردی ندیدی که من با شما مخالفت کنم . حضرت علی (ع) اعتراف می کنند که همسر من، تو به خدا داناتر ، نیکوکارتر ، متقی تر و ترس تو از خدا خیلی بیشتر است که من تو را به دلیل مخالفت با خود، توبیخ و سرزنش کنم . لذا حضرت در جایی فرمودند که فاطمه هیچگاه به رغم میل باطنی من ، با من مخالفت نکرد . اینها درسهایی بوده که حضرت فاطمه (س) از پدر بزرگوار خود گرفته بودند . زمانی که این دو عزیز می خواستند ازدواج کنند ، پیامبر (ص) به دختر بزرگوار خود فرمودند که شوهر تو مرد خوبی است مراقب باش که با امر او مخالفت نکنی . اما متأسفانه ما امروز با این بحث اقتدار مشکل داریم . امروزه می گویند اینکه گفته شده خانم های صالحه مطیع هستند ، مربوط به چهارده قرن پیش است . اما باید بدانند که اصلاً این مسئله مربوط به گذشته نیست . شما اگر کتاب های اندیشمندان امروز را مطالعه کنید. مثلاً کتاب رازهایی در باره ی مردان نوشته خانم دی آنجلیس را که یک روان شناس بالینی در غرب هستند را بخوانید . ایشان در این کتاب می گوید که شوهر خود را تحویل گرفته و از زحمات او تشکر کرده و او را تأیید و تشویق کنید . و در یک کلام از او اطاعت کنید . یا روان شناس دیگری می گوید که مطیع مرد باشید تا شما را بپرستد . این آموزه ای است که غربی ها امروزه جزو مهارت های زناشویی آن را مطرح می کنند . خانم آنجلیس می گوید که خدا در وجود مرد یک غریزه ای به نام اقتدار قرار داده است و دوست دارد که تکیه گاه و حامی باشد . این نکته کاملاً مهم و امروزی است .
•866 – در مورد عروسی حضرت فاطمه (س) و حضرت علی (ع) توضیحاتی بفرمایید .
پاسخ – عروسی این دو عزیز یک مراسم بوده است . گاهی دیده می شود که مراسم متعددی گرفته می شود . و خانواده ها این مراسم را گسترده می کنند که این مطلوب نیست . چیزی که مورد تایید اسلام است یک مراسم است . البته بعضی ها هم مراسم نمی گیرند که این هم جالب نیست . اسلام با افراط و تفریط مخالف است . گرفتن مراسم عروسی برکاتی دارد زیرا هم باعث اعلام عمومی می شود و مجردها هم به ازدواج ترغیب می شوند . مراسم عروسی این دو نور الهی پرهزینه نبوده است . پیامبر به علی فرمود که تو به احترام همسرت غذای خوبی تهیه کن ، گوشت و نان آن با ما و خرما و روغن آن با تو . در حقیقت مخارج آن بعهده ی هر دو خانواده بصورت اشتراکی بوده است . بعضی از خانواده ها به این دو اسوه ی الهی اقتدا کرده اند و یک مراسم گرفته اند . در مراسم این دو عزیز گناه نبود . از رسول اکرم سوال کردند که آیا در عروسی شادی بکنیم ؟ حضرت فرمودند : شادی کنید ولی کاری نکنید که مورد رضایت خدا نباشد ، گناه نکنید . حیف است که شروع یک زندگی با گناه باشد . خیلی ها فکر می کنند که در عروسی فقط شراب خواری و اختلاط زن ومرد گناه است ولی این طور نیست . بعضی چیزها خیلی بروز ندارد ولی گناه است مثل اسراف و فخر فروشی . ما باید فرهنگ سازی کنیم که عروسی های مان مثل عروسی حضرت فاطمه (س) بدون گناه باشد . مراسم عروسی نباید خیلی طولانی و در نیمه های شب باشد که باعث آزار و اذیت دیگران بشود . اسلام با نشاط و شادی مخالفتی ندارد . اسلام دین زنده و پویایی است . اگر رفتارهایی حق الناس باشد و حقوق دیگران را ضایع کند ، اسلام با آن مخالف است . گاهی در خیابان خلوت و خالی از سکنه بوق زدن اشکالی ندارد ولی گاهی در نیمه شب در کوچه ی تنگ ، بوق زدن و فریاد زدن باعث اذیت و آزار دیگران می شود . این آزارها را جدی بگیرید . من زوج جوانی را دیدم که کاروان عروسی آنها بجای بوق از فلاشر استفاده می کردند . این خیلی خوب است. حق الناس ها را جدی بگیرید .
•867 – در مورد رمز آرامش زندگی حضرت فاطمه (س) و حضرت علی (ع) توضیحاتی بفرمایید .
پاسخ – این زوج به نیازهای مادی یکدیگر توجه داشتند زیرا دست پرورده ی رسول اکرم بودند و به دستورهای دین عمل می کردند و به خواسته های یکدیگر توجه می کردند و آرامش داشتند . حضرت زهرا (س) در بعد معنوی خیلی به همسرشان توجه داشتند و نیازهای معنوی ایشان را برآورده می کردند. در روایت داریم که یکی از برکات مرد خوب این است که همسر صالحه ای داشته باشد که او را در امر دنیا و آخرت کمک کند . حضرت فاطمه (س) مصداق فرمایش پدرشان بودند . حضرت علی (ع) فرمودند : زهرا بهترین یار برای طاعت الهی بودند. مهربانی و ملاطفت آنها نسبت به یکدیگر زیاد بود. در تاریخ داریم که وقتی حضرت علی (ع) به منزل می آمدند حضرت فاطمه (س) به استقبال ایشان می آمدند . همراهی حضرت با همسرشان خیلی عجیب است . حضرت فرمودند : روح و جانم فدای تو علی . اگر در خوبی باشی من با تو هستم و اگر در سختی باشی من با تو هستم . ایشان به نیازهای مادی حضرت توجه داشتند و هیچ گاه غر و نق نمی زدند و اینها است که به زندگی آرامش می دهد ، توقعات ایشان خیلی بالا نبود . حضرت فرمودند : یا علی من از تو شرم می کنم که چیزی از تو بخواهم که در توان تو نیست . حضرت علی (ع) وقتی به سمت خانه می رفتند پرواز می کردند و با شوق به سمت خانه می رفتند . حضرت فرمودند : من هر وقت به خانه می رفتم و رخسار زهرا را می دیدم ، تمام غمهای دنیا از دلم می رفت . آیا الان همه ی آقایان به سمت خانه پرواز می کنند ؟ خیر . زیرا فضا برایشان آرام نیست . بعضی از آقایان می گویند که وقتی ما به خانه می رویم و چهره ی همسرم را می بینیم به یاد تمام غمهایمان می افتیم . چرا باید این جوری باشد ؟ یکی از راهکارها برای اینکه همسر به بیراهه نرود و با شوق به منزل بیاید این است که فضا را آرام کنید . ماندن مرد بدون دلیلی در بیرون از خانه زمینه ی انحراف را در مرد بیشترمی کند . حضرت امیر هم توجه مادی و معنوی به همسرشان داشتند . ایشان هم دست پرورده ی رسول خدا بودند . رسول اکرم فرمودند : به خانه برو و با همسرت مهربانی داشته باشد و با او بساز . رهبر کبیر انقلاب هم وقتی زوجهای جوان را به عقد یکدیگر در می آوردند می فرمودند : بروید و با یکدیگر بسازید. حضرت فرمودند : به خدا قسم که من هرگز فاطمه را خشمگین نکردم و بر کاری که دوست نداشت وادار نکردم تا اینکه خداوند به دیدار خودش برد . حضرت علی (ع) با تمام مشغله ای که داشتند وقتی به خانه می آمدند کار می کردند ، بچه داری می کردند و گندم آرد می کردند . امام صادق (ع) می فرمایند : حضرت امیر در خانه آب می کشید و جارو می کرد . گاهی آقایان می گویند که در شان ما نیست که در خانه کار کنیم یا ما مشغله داریم . شأن شما بالاتر بود یا شأن شما ؟ مشغله ی حضرت امیر بیشتر بود یا شما ؟ ایشان قاضی بودند و در نخلستان ها کار می کردند و به یتیمان سرکشی می کردند و مناجات های شبانه هم داشتند . خانم ها از آقایان خیلی کار جدی نمی خواهند . وقتی آقا در خانه حتی کار کوچکی نمی کند پیامهای بدی به همسرش می دهد . شما پیام می دهید که برای شما مهم نیست و او را دوست ندارید . زندگی زناشویی باید بر اساس عشق و معنویت باشد. قانون ها بر اساس خروج از بن بست است . در قانون اسلام زن وظیفه ندارد که کار کند ولی خانم ها با عشق در خانه کار می کنند و به فرزند خودشان شیر می دهند