مقدمه
۰
أَتَأْمُرُونَ النّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ اَنْفُسَكُمْ وَ اَنْتُمْ تَتْلُون الْكِتابَ اَفَلا تَعْقِلُونَ.[ بقره، 44]
چگونه شما مردم را به نيكوكارى دستور مى دهيد و خود را فراموش مى كنيد و حال آنكه كتاب خدا را مى خوانيد چرا در آن انديشه نمى كنيد. (يعنى دستور كتاب خدا اينست كه خود نيز نيكوكار باشيد)

دورى از فرهنگ اهل بيت عليهم السلاممشكلات فراوان براى مسلمين ايجاد كرده است كه يكى از آنها بى تفاوتى و بى دردى در برابر نيازها، و گرفتاريها و رنجهاى برادران دينى است. اين بى دردى، خودخواهى را افزون تر و ماده گرايى را بيشتر و مشكلات زندگى اجتماعى را چند برابر مى سازد.
انتخاب چهل حديث كارگشائى بدين اميد صورت گرفته، كه امت اسلامى بايادآورى اين رهنمودهاى زندگى ساز، در تكامل اخلاقى و روابط صميمانه اجتماعى موفقيت هاى بيشترى كسب نمايند و دست اندركاران ادارات جمهورى اسلامى در سازندگى عمومى نيروها با گفتار معصومين عليه السلام فرهنگ خدمت به امّت را فراگيرند.
انشاء اللّه
قم ـ محمود شريفى
۱۱ ذيقعده ۱۴۱۶ روز ميلاد امام هشتم عليه السلام
و ۱۲ فروردين ۱۳۷۵ روز جمهورى اسلامى

ارزش كـارگشـائى
۱ عَنِ النَّبِىِّ صلي الله عليه و آله: اِنَّ اللّهَ فِى عَوْنِ الْمُؤمِنِ مادامَ الْمُؤْمِنُ فِى عَوْنِ اَخِيهِ الْمُؤْمِنِ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 312 .]
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: تا زمانى كه مؤمن در كمك به برادر مؤمن خود كوشا باشد، خدا هم او را كمك و يارى خواهد كرد.

محبوب‌ترين عـمل
۲ قالَ النَّبِىُّ صلي الله عليه و آله: اَحَبُّ الاَْعْمالِ اِلَى اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سُرُورٌ يُدْخِلُهُ مُؤْمِنٌ عَلى مُؤْمِنٍ، يَطْرُدُ عَنْهُ جُوعَهُ اَوْ يَكْشِفُ عَنْهُ كَرْبَهُ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 312 .]
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: بهترين اعمال در پيشگاه الهى سه چيز است: ايجاد خوشحالى در دل مؤمن، رفع گرسنگى، و زدودن غم و اندوه از چهره او.

خوشحال كردن مـؤمـن
۳ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: مَنْ سَرَّ مُؤْمِنا فَقَدْ سَرَّنى وَ مَنْ سَرَّنِى فَقَدْ سَرَّاللّهَ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 287 .]
پيامبر گرامى صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه مؤمنى را خوشحال كند، مرا خوشحال نموده و كسى كه مرا خوشحال نمايد، خدا را خوشحال كرده است.

ارزش خوشحال كردن
۴ قالَ النَّبىُّ صلي الله عليه و آله : اِنَّ اَحَبَّ الاَْعْمالِ اِلَى اللّهَ اِدْخالُ السُّرُورِ عَلَى الْمُؤْمِنينَ. [ بحار الانوار، ج74، ص 289 .]
پيامبر گرامى اسلام فرمود: محبوب ترين اعمال پيش خدا خوشحال نمودن مؤمنين است.

برترى نيكوكار
۵ عَنْ ابى عَبْدِاللّهِ عليه السلام ، يَقُولُ: سُئِلَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله عَنْ اَحَبِ النّاسِ اِلَى اللّهِ؟ قالَ: اَنْفَعُ النّاسِ للِنّاسِ. [ بحارالأنوار، ج 73، ص 339 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: از رسول خدا سئوال شد، محبوب ترين مردم در پيشگاه خدا كيست؟ پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود: كسى كه بيشترين سود و خدمت را به مردم عرضه نمايد.

ثواب كارگشائى
۶ عَنِ الصّادِقِ عليه السلام قالَ: ما قَضى مُسْلِمٌ لِمُسْلِمٍ حاجَةً اِلاّناداهُ اللّهُ تَبارَكَ وَتَعالى عَلَىَّ ثَوابُكَ وَلا اَرْضى لَكَ بِدُونِ الْجَنَّةِ. [ همان، ص 312 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: هر مسلمانى كه نياز و حاجت مسلمانى را برطرف نمايد خداى متعال به او مى فرمايد: اجر و ثواب تو بعهده منست و به كمتر از بهشت براى تو راضى نخواهم شد.

ملاك مسلمانى
۷ قالَ النَّبىُ صلي الله عليه و آله: مَنْ اَصْبَحَ لايَهْتَمُّ بِاُمُورِ الْمُسْلِمينَ فَلَيْسَ بِمُسْلِمٍ. [ بحار الانوار، ج 74، ص 337 .]
پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه صبح كند و به مسائل مسلمانان همّت نگمارد، مسلمان نيست.

كـارگشـائـى نيازمندان
۸ قالَ اَبُوالْحَسَنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عليه السلام: مَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ اَنْ يَصِلَنا فَلْيَصِلْ فُقَراءَ شيعَتِنا. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 316 .]
امام كاظم عليه السلام فرمود: كسى كه قدرت ندارد به ما صله نمايد به شيعيان نيازمند ما رسيدگى نمايد.

شيـعه و كارگشـائى
۹ عَنِ الْباقِرِ عليه السلام: اِنَّ بَعْضَ اَصْحابِهِ قالَ لَهُ: جُعِلْتُ فِداكَ، اِنَّ الشَّيعَةَ عِنْدَنا كَثيرُونَ، فَقالَ: هَلْ يَعْطِفُ الْغَنِىُّ عَلَى الْفَقيرِ؟ وَ يَتَجاوَزُ الْمُحْسِنُ عَنِ الْمُسيءِ وَيَتَواسُونَ؟ قُلْتُ : لا . قالَ عليه السلام: لَيْسَ هؤُلاءِ الشّيعَةُ، اَلشّيعَةُ مَنْ يَفْعَلُ هكَذا. [ همان، ص 313 .]
بعضى از اصحاب امام باقر عليه السلامبه ايشان عرض كردند: شيعه در جامعه ما زياد است. امام فرمود: آيا بى نياز نسبت به نيازمند عطوفت و مهربانى مى كند و آيا نيكوكار از خطاكار مى گذرد و در مسائل مالى به همديگر كمك مى كنند. گفتيم: خير. فرمود: پس اينها شيعه نيستند چون شيعه كسى است كه اينطور عمل كند.

امام صـادق عليه‌السلام و كارگشائى
۱۰ عَنْ اَحْمَدَ بْنِ عِيسى قالَ: قالَ لِى جَعْفَرُ بْنُ مُحُمَّدٍ عليه السلاماِنَّهُ لَيَعْرِضُ لِى صاحِبُ الْحاجَةِ فَاُبادِرُ اِلى قَضائِها مَخافَةَ اَنْ يَسْتَغْنِىَ عَنْها صاحِبُها. [ همان، ص 317، روايت 76 .]
احـمد بن عيسى مى گويد: امام صادق عليه السلامبه من فرمود: نيازمندى كه به من مراجعه مى كند من زود نياز او را بر طرف مى كنم ازترس اينكه او بى نياز شود واين كار نيك از دستم برود.

زيربناى كـارگشـائى
۱۱ عَنِ النَّبِىِّ صلي الله عليه و آلهقالَ: مَنْ اَكْرَمَ اَخاهُ فَاِنَّما يُكْرِمُ اللّهَ فَما ظَنُّكُمْ بِمَن يُكْرِمُ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ اَنْ يَفْعَلَ بِهِ؟ [ بحارالأنوار، ص 319، روايت 83 .]
پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله فرمود: كسـى كه برادر خـود را گـرامى بـدارد خـدا را گـرامى داشته فـكر مى كـنيد كسـى كه خدا را گـرامى بـدارد با او چـگونه رفـتار مى كند؟

ملاك كارگشائى
۱۲ قالَ ابُوعَبْدِاللّهِ عليه السلام: قالَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ؛ اَلْخَلْقُ عَيالِى فَاَحَبُّهُمْ اِلَىَّ اَلْطَفُهُمْ بِهِمْ وَاَسْعاهُمْ فِى حَوائِجِهِمْ. [ همان، ص 336، روايت 114 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند بزرگ فرمود: مردم خانواده من هستند، پس محبوب ترين آنها پيش من كسانى هستند كه نسبت به مردم مهربانتر باشند و در تأمين نيازهايشان كوشاتر باشند.

مـؤمـن و كارگشائى
۱۳ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله : اَلْمُؤْمِنُونَ اِخْوَةٌ يَقْضِى بَعْضُهُمْ حَوائِجَ بَعْضٍ فَيَقْضِى اللّهُ لَهُمْ حاجَتَهُمْ. [ همان، ص 316 .]
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: مؤمنان با يكديگر برادرند و نيازهاى همديگر را برآورده مى كنند و خداوند هم نياز آنها را بر طرف مى كند.

ايـمان و كـارگشـائى
۱۴ قالَ الصَّادِقُ عليه السلام: ما ا مَنَ بِاللّهَ وَلابِمُحَمَّدٍ وَلابِعَلىٍّ مَنْ اِذا اَتاهُ اَخُوهُ الْمُؤْمِنُ فِى حاجَةٍ لَمْ يَضْحَكْ فِى وَجْهِهِ، فَاِنْ كانَتْ حاجَتُهُ عِنْدَهُ سارَعَ اِلى قَضائِها وَاِنْ لَمْ يَكُنْ عِنْدَهُ تَكَلَّفَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِهِ حَتَّى يَقْضِيَها لَهُ، فَاِذا كانَ بِخِلافِ ما وَصَفْتُهُ فَلاوِلايَةَ بَيْنَنا وَبَيْنَهُ. [ بحارالأنوار، ج 75، ص 176 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: به خدا و پيامبر صلي الله عليه و آلهو جانشين او ايمان نياورده كسى كه وقتى برادر مؤمنش نيازش را پيش او مطرح مى كند با خوشروئى برخورد نكند، پس در صورتيكه قدرت داشت نياز او را بر طرف مى كند و اگر خودش نتوانست با كمك ديگرى اقـدام مى كند تا بر طرف نمايد، اگر مؤمنى چنين عمل ننمايد بنابراين ولايتى بين ما اهل بيت و او نخواهـد بود.

ولايـت و كـارگشـائى
۱۵ قالَ الْكاظِمُ عليه السلام: مَنْ اَتاهُ اَخُوهُ الْمُؤْمِنُ فِى حاجَةٍ فَاِنَّما هِىَ رَحْمَةٌ مِنَ اللّهِ ساقَهَا اللّهُ فَاِنْ فَعَلَ ذلِكَ فَقَدْ وَصَلَهُ بِوِلايَتِنا وَهِىَ مَوْصُولَةٌ بِوِلايَةِ اللّهِ عَزَّوَجَلِّ. [ بحارالأنوار، جلد 74، ص 313 .]
امام كاظم عليه السلام فرمود: وقتى برادر مؤمنى نياز خود را به مؤمنى عرضه مى كند اين عرضه نعمتى است از خداوند كه بسوى او فرستاده شده است پس اگر مؤمن نياز او را بر طرف نمايد اين كار او را به ولايت ما مى رساند و او به ولايت خدا متّصل است.

اهمّـيت كـارگشـائى
۱۶ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: مَنْ سَعى فِى حاجَةِ اَخيهِ الْمُؤْمِنِ فَكَاَنَّما عَبَدَاللّهَ تِسْعَةَ الافِ سَنَةٍ صآئِما نَهارَهُ، قَائِما لَيْلَهُ. [ بحار الأنوار، ج 74، ص 315 .]
پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه براى رفع نياز برادر مؤمن خـود كوشـش كـند مثـل اين اسـت كه نه هزار سال خداوند متعال را عبادت كرده در حاليكه روزها روزه بوده و شبها را هم شب زنده دارى مى كرده است.

كـارگشـائى و عبـادت
۱۷ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: مَنْ قَضى لاَِخَيهِ الْمُؤْمِنِ حاجَةً كانَ كَمَنْ عَبَدَاللّهَ دَهْرا. [ همان، ص 302 .]
پيامبر گرامى اسلام صلي الله عليه و آله فرمود: كسى كه نياز برادر مؤمن خود را برآورد مثل كسى است كه روزگارى خدا را عبادت كرده است.

روزه و كـارگشـائى
۱۸ عَنِ النَّبِىِّ صلي الله عليه و آلهقالَ: وَاللّهِ لَقَضاءُ حاجَةِ الْمُؤْمِنِ خَيْرٌ مِنْ صِيامِ شَهْرٍ وَاِعْتِكافِهِ. [ همان ، ص285 .]
از پيامبر گرامى اسلام صلي الله عليه و آله است كه فرمود: بخدا قسم كه برآوردن حاجت مؤمن از روزه يك ماه و اعتكاف يك ماه در مسجد بهتر است.

حجّ و كارگشائى
۱۹ سَمِعْتُ الصادِقَ عليه السلاميَقُولُ: قَضآءُ حاجَةِ الْمُؤْمِنِ اَفْضَلُ مِنْ اَلْفِ حِجَّةٍ مُتَقَبَّلَةٍ بِمَناسِكِها وَ عِتْقِ رَقَبَةٍ لِوَجْهِ اللّهِ وَ حُمْلانِ اَلْفِ فَرَسٍ فِى سَبيْلِ اللّهِ بِسَرْجِها وَلُجُمِها. [ بحارالأنوار، ج 72، ص 285 .]
امام صادق عليه السلاممى فرمود: بـرآوردن حاجت مؤمن فضـيلتش بيشتراست از هـزار مرتبه حـجّى كه تمام مناسك آن قبول شـده باشد و آزاد كـردن يك بنده در راه خدا و مصرف بار هزار اسب در راه خـدا هـمراه زيـن ولجامش.

تـلاش بـراى كارگشائى
۲۰ قالَ الصّادِقُ عليه السلام: مَشْىُ الْمُسْلِمِ فِى حاجَهِ الْمُسْلِمِ خَيْرٌمِنْ سَبْعِينَ طَوافا بِالْبَـيْتِ الْحَـرامِ. [ همان، ص 311 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: حركت مسلمان در مسير بر آوردن حاجت مسلمان ديگر از هفتاد طواف خانه خدا بهتر است.

كـارگشـائى و طـواف
۲۱ قالَ اْلاِمامُ الصّادِقُ عليه السلام: قَضآءُ حاجَةِ الْمُؤْمِنِ اَفْضَلُ مِنْ طَوافٍ وَ طَوافٍ وطَوافٍ حَتّى عَدَّ عَشْرا. [ ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، باب 752، روايت 22 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: فضيلت برآوردن نياز يك مؤمن بيشتر از طواف و طواف و طواف است و تا ده بار طواف را برشمرد.

كارگشائى و سعى‌صـفاومـروه
۲۲ قالَ الصّادِقُ عليه السلام: اَلْماشى فِى حاجَةِ اَخيهِ كَالسّاعى بَيْنَ الصَّفا وَالْمَرْوَةِ وَقاضىِ حاجَتَهُ كَالْمُتَشَحِّطِ بَدَمِهِ فِى سَبيلِ اللّهِ يَوْمَ بَدْرٍ وَاُحُدٍ وَما عَذَّبَ اللّهُ اُمَّةً اِلاّعِنْدَ اسْتِهانَتِهِمْ بِحُقُوقِ فُقَراءِ اِخْوانِهِمْ. [ تحف العقول، ص 223 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه در راه برطرف كردن نياز برادر دينى خود قدم برمى دارد مثل كسى است كه در بين صفا و مروه سعى مى كند و كسى كه نياز او را بر طرف نمايد مثل كسى است كه در راه خدا در جنگ بدر و اُحُد به خون خود آغشته شده باشد و خداوند متعال هيچ امّتى را عذاب نمى كند مگر وقتى كه در حق برادران نيازمند خود كوتاهى و سهل انگارى كنند.

جـهاد و كـارگشـائى
۲۳ عَنْ اَبى عَبْدِ اللّه عليه السلام قالَ: اِنَّ الْمُسْلِمَ اِذا جآءَ اَخُوهُ الْمُسْلِمُ فَقامَ مَعَهُ فِى حاجَةٍ كانَ كَالْمُجاهِدِ فِى سَبيلِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ. [ مستدرك، ج 2، ص 407 .]
از امام صادق عليه السلامنقل شده است كه فرمود: وقتى برادر مسلمانى پيش انسان بيايد و نياز خود را مطرح كند اگر انسان به كمك او برخيزد مثل كسى است كه در راه خدا جهاد نمايد.

پاداش كـارگشـائى
۲۴ قالَ الصّادِقُ عليه السلام: اِنَّ لِلّهِ عِبادا مِنْ خَلْقِهِ يَفْزَعُ الْعِبادُ اِلَيْهِمْ فِى حَوائِجِهِمْ اُولئِكَ هُمُ الآمِنُونَ يَوْمَ الْقِيامَةِ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 318 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند متعال بندگانى دارد كه مردم در نيازهاى خود به آنها پناه مى برند آنان روز قيامت در امنيّت هستند.

عاقبت كـارگشـائى
۲۵ عَنِ النَّبِىِّ صلي الله عليه و آلهقالَ: مَنْ قَضى لِمُؤْمِنٍ حاجَةً قَضَى اللّهُ لَهُ حَوائِجَ كَثِيرَةً اَدْناهُنَّ الْجَنَّةُ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 285 .]
پيامبر گرامى اسلام صلي الله عليه و آله فرمود: كسى كه يك حاجت مؤمنى را برآورد خداوند متعال نيازهاى زيادى را از او برمى آورد كه كمتريين آنها بهشت است.

نتـيجه كـارگشـائى
۲۶ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله : مَنْ اَعانَ مُؤْمِنا نَفَّسَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ عَنْهُ ثَلاثا وَسَبْعينَ كُرْبَةٍ، واحِدَةً فِى الدُّنْيا وَثِنْتَيْنِ وَسَبْعِينَ كُرْبَةً عِنْدَ كُرْبَتِهِ الْعُظْمى، قالَ حَيْثُ يَتَشاغَلُ النّاسُ بِاَنْفُسِهِمْ. [ همان، ص 320 .]
رسول گرامى اسلام صلي الله عليه و آله فرمود: كسى كه مؤمنى را كمك كند خداوند متعال هفتاد و سه ناراحتى را از او بر طرف مى نمايد كه يكى از آنها در دنياست و بقيّه در اندوه بزرگ (روز قيامت) اوست، بعد فرمود: زمانى كه همه مردم مشغول خودشان هستند.

فوائد كارگشائى
۲۷ عَنَ الصّادِقِ عليه السلامانَّهُ قالَ: مَنْ مَشى فِى حاجَةِ اَخيهِ الْمُؤْمِنِ كَتَبَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ عَشْرَ حَسَناتٍ وَرَفَعَ لَهُ عَشْرَ دَرَجاتٍ وَحَطَّ عَنْهُ عَشْرَ سَيَّئاتٍ وَاَعَطاهُ عَشْرَ شَفاعاتٍ. [ همان، ص 312 .]
از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه فرمود: كسى كه در پى رفع حاجت برادر دينى خود قدم بردارد خداوند بزرگ براى او ده حسنه مى نويسد و به او ده درجه عطا مى فرمايد و از ده گناه او صرف نظر مى كند و شفاعت ده نفر را از او مى پذيرد.

ادامه كارگشائى
۲۸ قالَ الصّادِقُ عليه السلام: مَنْ عَرِقَتْ جَبْهَتُهُ فِى حاجَةِ اَخِيهِ فِى اللّهِ عَزَّوَجَلَّ لَمْ يُعَذِّ بْهُ بَعْدَ ذلِكَ. [ ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، باب 752، روايت 19 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه پيشانيش در مسير برآوردن نياز برادر ديـنى خـود عرق بريزد، خداوند عزوجل او را بعد از آن عذاب نخواهد كـرد.

آداب كارگشائى
۲۹ قالَ الصّادِقُ عليه السلام: مَنْ قَضى حاجَةَ الْمُؤْمِنِ مِنْ غَيْرِ اسْتِخْفافٍ مِنْهُ اُسْكِنَ الْفِرْدَوْسَ. [ همان، روايت 22 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه نياز مؤمنى را بدون هيچگونه كوچك كردن او برطرف نمايد خداوند متعال او را در بهشت جا خواهد داد.

بهـشت و كـارگشـائى
۳۰ عَنْ اَبى جَعْفَرٍ عليه السلام، قالَ: اَوْحَى اللّهُ تَعالى اِلى مُوسى اِنَّ مِنْ عِبادِى مَنْ يَتَقَرَّبُ اِلَىَّ بِالْحَسَنَةِ، فَاُحَكِّمُهُ فِى الْجَنِّةِ، قالَ: وَما تِلْكَ الْحَسَنَةُ؟ قالَ تَمْشى فِى حاجَةِ مَؤْمِنٍ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 306 .]
امام باقر عليه السلام فرمود: خداوند تعالى به حضرت موسى وحى كرد كه، بعضى از بندگان من با كار نيك به من نزديك مى شوند و من آنها را وارد بهشت مى كنم، گفته شد: كار خير چيست فرمود: در راه اندازى كار مؤمن اقدام كنى.

تـلاش بـراى كارگشائى
۳۱ عَنْ اَبى جَعْفَرٍ عليه السلام ، قالَ: مَنْ مَشى فِى حاجَةٍ لاَِخيهِ الْمُسْلِمِ حَتّى يُتِمَّها اَثْبَتَ اللّهُ قَدَمَيْهِ يَوْمَ تَزِلُّ الاَْقْدامُ. [ مستدرك، ج 2، ص 407 .]
از امام باقر عليه السلامنقل شده است كه فرمود: كسـى كه در مسير برطرف كردن نياز برادر مسلمانش حركت كند و كـوشـش نـمايد تا آنرا بـه اتمام برساند خداوند متعال قدمهاى او را در روزى كه قدمـها مى لـرزد ثابت و استوار خواهد كـرد.

شيوه كارگشائى
۳۲ قالَ عَلِىٌ عليه السلام: لايَسْتَقيمُ قَضآءُ الْحَوائِجِ اِلاّبِثَلاثٍ: بِاسْتِصْغارِها لِتَعْظُمَ وَ بِاسْتِكْتامِها لِتَظْهَرَ وَبِتَعْجِيلِها لِتَهْنَأَ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 318 .]
امام على عليه السلام فرمود: برآوردن حاجتها جز با سه چيز درست نشود: كوچك شـمردن آن تـا خـود بـزرگ گـردد، پنـهان نـگهداشتن آن تا خـود آشـكار گـردد، شـتاب و سرعـت در آن تـا گوارا گـردد.

كـارگشـائـى قـبل ازدرخواسـت
۳۳ قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: لايُكَلِّفُ الْمُؤْمِنُ اَخاهُ الطَّلَبَ اِلَيْهِ اِذا عَلِمَ حاجَتَهُ. [ همان، ص 312 .]
پيامبر گرامى اسلام صلي الله عليه و آله فرمود: انسان مؤمن وقتى نياز برادرش را مى داند او را مجبور نمى كند كه نيازش را بخواهد «قبل از درخواست نياز او را برطرف مى كند».

روش كـارگشـائى
۳۴ عَنَ الصّادِقِ عليه السلام ، قالَ: ... اِذا عَلِمَ الرَّجُلُ اَنَّ اَخاهُ الْمُؤْمِنَ مُحْتاجٌ فَلَمْ يُعْطِهِ شَيْئا حتّى سَأَلَهُ ثَمَّ اَعْطاهُ لَمْ يُوجَرْ عَلَيْهِ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 312 .]
از امام صادق عليه السلامنقل شده است كه فرمود: وقتى كه انسان بداند كه برادر مؤمن او چيزى نياز دارد و نياز او را بر طرف نكند تا اينكه سئوال نمايد و سپس اقدام نمايد خداوند به او پاداش نمى دهد.

خـوددارى از كارگشائى‌خيانت به خـدا و پيامبر
۳۵ عَنْ اَبِى عَبْدِاللّهِ عليه السلام، قالَ: اَيُّما مُؤْمِنٍ مَنَعَ مُؤْمِنا شَيْئا يَحْتاجُ اِلَيْهِ وَهُوَ يَقْدِرُ عَلَيْهِ مِنْ عِنْدِهِ اَوْمِنْ عِنْدِ غَيْرِهِ اَقامَهُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ يَوْمَ الْقِيامَةِ مُسْوَدّا وَجْهُهُ مُزْرَقَةً عَيْناهُ مَغْلُولَةً يَداهُ اِلى عُنُقِهِ، فَيُقالُ هذَا الْخائِنُ الَّذى خانَ اللّهَ وَرَسُولَهُ ثُمَّ يُؤْمَرُبِهِ اِلَى النّارِ. [ بحارالأنوار، ج 75، ص 174 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس بتواند مستقيم و يا با واسطه، نياز مؤمنى را برآورد و از انجام آن خوددارى نمايد خداوند عزّوجل او را در قيامت با چشمانى كبود و دستهاى بسته بر گردن بر پا نگهدارد و اعلام شود: اين همان خائنى است كه بخدا و پيغمبر خيانت كرده است. سپس فرمان رسد كه او را بسوى آتش جهنّم برند.

خوار كردن در كـارگشـائى
۳۶ قالَ الصّادِقُ عليه السلام: ما مِنْ مُؤْمِنٍ يَخْذُلُ اَخاهُ وَهُوَ يَقْدِرُ عَلى نُصْرَتِهِ اِلاّ خَذَلَهُ اللّهُ فِى الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 312 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: هر مؤمنى كه قدرت يارى برادرش را دارد اگر او را خوار كند خداوند او را در دنيا و آخرت خوار و ذليل خواهد كرد.

تعـهد و كـارگشـائى
۳۷ قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: مَنْ ضَمِنَ لاَِخِيهِ حاجَةً لَمْ يَنْظُرِ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ فِى حاجَتِهِ حَتّى يَقْضِيَها. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 317 .]
پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه ضمانت كند «قول بدهد» نياز برادر دينى خود را برطرف كند، تا وقتى كه اينكار را نكرده خداوند عزوجل به نيازهاى او توجه نمى كند.

نعـمت كـارگشـائى
۳۸ قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلىٍّ عليه السلام: اِنَّ حَوائجَ النّاسِ اِلَيْكُمْ مِنْ نِعَمِ اللّهِ عَلَيْكُمْ، فَـلاتَمِـلُّوا النِّعَمَ. [ همان، ص 318 .]
امام حسين عليه السلام فرمود: نيازهاى مردم بشما از نعمتهاى الهى است براى شما، بنابراين از اين نعمتها خسته نشويد.

شـفاعت بـراى كارگشايان
۳۹ عَنِ النَّبِىِّ صلي الله عليه و آله ، قالَ : مَنْ قَضى حاجَةً لاَِخيهِ كُنْتَ واقِفا عِنْدَ مِيزانِهِ فَاِنْ رَجَحَ وَاِلاّ شَفَّعْتُ لَهُ. [ مستدرك، ج 2، ص 406 .]
پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه نياز برادر دينى خود را بر طرف نمايد من در موقع سنجش اعمال او حاضر خواهم شد، اگر موفق بود كه هيچ، والا او را شفاعت مى كنم.

كارگشائى مهر اعتـبار
۴۰ قالَ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ عليه السلام: اِنَّ خَواتِيمَ اَعْمالِكُمْ قَضآءُ حَوائِجِ اِخْوانِكُمْ وَالاِْحْسانُ اِلَيْهِمْ ما قَدَرْتُمْ وَاِلاّلَمْ يُقْبَلْ مِنْكُمْ عَمَلٌ حَنُّوا عَلى اِخْوانِكُمْ وَارْحَمُوهُمْ تَلْحَقُوابِنا. [ بحارالأنوار، ج 75، ص 379 .]
امام كاظم عليه السلام فرمود: مهر اعتبار اعمال شما برآوردن نيازهاى برادرانتان و نيكوئى با آنهاست تا جائيكه قدرت داريد و اگر چنين نكنيد عملى از شما پذيرفته نخواهد شد. نسبت به برادران مهربانى كنيد و با آنها مدارا نمائيد تا به ما بپيونديد.