مقـدمـه

«هذا بَيانٌ لِلنّاسِ وَ هُدىً وَ مَوْعِظةٌ لِلْمُتَّقينَ» [ آل عمران /138]
اين (كتاب خدا و آيات قرآنى) حجّت و بيانى است براى عموم مردم و راهنما و پندى براى پرهيزگاران.
در مقدمه «چهل حديث قرآن» بجاست كه اندكى درباره قرآن سخن گفته شود، امّا دشوارترين كار، همين است كه بشر خاكى و قلمها و بيانهاى ناتوان بشرى، بخواهد در باره كلام آسمانى خداوند، سخن بگويد.
راستى قرآن چيست؟
حتى اگر آنچه را در آياتِ خود قرآن، درباره «كلام اللّه » مى خوانيم، برشماريم، مقاله اى مبسوط خواهد شد. تا چه رسد به دريايى موّاج از احاديث رسول خدا و اهل بيت (عليهم السلام) كه در باره قرآن و حقيقت و ابعاد گوناگون آن بيان فرموده اند. براستى كه انتخاب يك آيه و چهل حديث، از اين گنجينه ژرف و بى پايان دشوار است.
تعبيراتى كه در متن احاديث در باره وحى الهى و قرآن به كار رفته، بسيار ژرف و زيبا و دلنشين و جامع است.
آنچه در زير مى آيد، توصيفاتى است كه از متن رواياتِ قرآنى برگرفته شده است. به فرموده اولياء دين، قرآن، كلام خدا و كتاب خداست، نور درخشنده الهى و تجلّيگاه خداست، نشان دهنده راه خدا، ريسمان محكم الهى، قانون پروردگار، نسخه شفابخش و نشانه لطف خداوند به بشر است. قرآن، آيتى از عظمت و بزرگوارى خدا و معجزه جاويد اوست.
قرآن، پرچم نجاتبخش، كتاب عبرت و آموزش و بيان و تبيان است. قرآن، كتاب هدايت و ارشاد است.
كتاب بشارت و انذار، توحيد و موعظه، آگاهى و اخلاق است. نورى است بى ظلمت، هدايتى است بى گمراهى و گنجى است بى پايان.
قرآن، كتاب علم و احكام و تاريخ و تحليل تاريخى است. كتاب سياست و حكومت، شعور و تدبّر و تفكّر است.
كتاب صلح وجهاد، كتاب مبدأ و معاد، كتاب ايمان و اعتقاد است. مونس انسان در تاريكيهاى جهل و هادى انسان در بيراهه هاى زندگى است.
كتاب ميزان، قسط، عدل، حق، يقين، راه راست و صراط مستقيم است. حالات گذشتگان را براى عبرت آيندگان بازمى گويد.
به عمل كنندگان «مؤمن» و «صالح»، وعده فلاح و رستگارى و عزّت و سربلندى مى دهد. كتاب دعوت و رشد، تقوا و صلاح، حيات و خلود است.
كتاب ظاهر و باطن،
كتاب دنيا و آخرت، كتاب طبيعت و ماوراء طبيعت، غيب و شهود، خدا و مردم است.
اسوه و الگوى خصال نيك و اعمال شايسته و امر به معروف و نهى از منكر و عبرت و اعتبار است. راه به سوى بهشت را مى نمايد و از راه دوزخ باز مى دارد.
استوارترين راه و صراطى است كه خداوند به آن دعوت نموده است. كتاب دين و سنّت هاى جاودان الهى است.
كتاب اخلاق و عرفان و فقه و قانون است. كتاب فصاحت و بلاغت و حكمت و حكومت است.
كتاب «انسان» است. و راهى به سوى جبروت و ملكوت نشان مى دهد.
انيس تنهاييها و مونس وحشتهاى انسان است. آرى ... دهها عنوان ديگر مى توان برشمرد، كه هر يك گوشه اى از عظمت و عمق و تعاليم و مفاهيم اين كتاب مقدس و معجزه ماندگار حضرت رسالت را نشان مى دهد.
اميد است كه توفيق خدايى شامل شود، تا با «قرائت»، «آموزش»، «شناخت»، «فهم» و «عمل» به اين كتاب آسمانى، در مسير سعادت و كمال قرار گيريم.

بخش اوّل:
اهميت و جايـگاه قـرآن

هدايت و قرآن
۱ قال رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «اِنّى تَرَكْتُ فيكُمْ اَمْرَيْنِ لَنْ تَضِّلُّوا ما اِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِما: كِتابَ اللّه وَ اَهْلَ بَيْتى». [ جامع الاخبار و الآثار كتاب القرآن، ج 1، ص 94.]
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: من دو چيز در ميان شما باقى گذاشتم، تا وقتى كه به آن دو چنگ زنيد هرگز گمراه نخواهيد شد: يكى قرآن، ديگرى خاندانم.

بـرتـرى قـرآن
۲ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «فَضْلُ القُرآنِ عَلى سائِرِ الْكَلامِ كَفَضْلِ اللّه ِ عَلى خَلْقِهِ». [ جامع الاخبار و الآثار، كتاب القرآن، ج 1، ص 182.]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: بـرترى قـرآن بر سـاير سخـنها هـمانند برترى خدا بر مخـلوقات اوسـت.

احتـرام قـرآن
۳ قالَ رسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «اَلْقُـرآنُ اَفْضَلُ شَى ءٍ دُونَ اللّه ِ، فَمَنْ وَقَرَّ القُرآنَ فَقَدْ وَقَرَّ اللّه َ وَ مَنْ لَمْ يُوَقِّرِ القُرآنَ فَقَدْ اِسْتَخَفَّ بِحُرْمَةِ اللّه ِ، حُرْمَةُ الْقُرآنِ عَلَى اللّه ِ كَحُـرْمَةِ الوالِدِ عَلى وَلَدِهِ». [ جامع الاخبار و الآثار، ج1، ص 420.]
رسـول اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: قـرآن جز خـدا بهترين و برترين چيـزهاست، كسى كه احـترام قـرآن را نـگهدارد به خدا احـترام كرده است، و كسـى كه حـرمت قـرآن را نـگه ندارد نسبت به خدا بى حرمتى كرده اسـت، احـترام به قـرآن در پيشـگاه الهى هـمانند احتـرام پـدر بر فـرزند اسـت.

رمـز جاودانگى قــرآن
۴ عَنِ الرِّضا عَنْ اَبيه عليهماالسلام اِنَّ : «رَجُلاً سَأَلَ اَبا عَبدِاللّه ِ عليه السلام مـا بـالُ القُـرآنِ لا يَزْدادُ عِنْـدَ النَشْـرِ وَالـدِراسةِ اِلاّ غَضـاضَةً؟ فَقـالَ: لاَنَّ اللّه َ تبارَكَ وَ تَعـالى لَمْ يَجْعَـلْهُ لِزَمـانٍ دوُنَ زمانٍ وَ لا لِناسٍ دُونَ نـاسٍ، فَـهُوَ فى كُلِّ زَمـانٍ جَديدٌ، وَ عِنْدَ كُلِّ قَـوْمٍ غَضٌّ اِلى يَـومِ القيـامَةَ». [ جامع الاخبار و الآثار، كتاب القرآن، ج 1، ص 169.]
امام هشتم عليه السلام از امام كاظم عليه السلام نقل مى كند كه فرمود: مردى از امـام صادق عليه السلامپـرسيد چگونه است كه قـرآن هـر چه خـوانده و منتشـر مى شـود جز بر تازگى و طـراوتش افـزوده نمى شـود؟ امام صـادق عليه السلام فرمود: زيرا خـداوند آنرا براى زمان و مردم خـاصى قرار نـداده اسـت، بنـابراين در هر عصـرى نو، پيـش هر ملتى تا روز قيـامت تازه و شـاداب اسـت.

رهـبرى قـرآن
۵ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «عَلَيكُمْ بِـالْقُرآنِ فَاتَّخِذُوهُ اِمـامـاً وَ قائِداً، فَاِنَّهُ كَلامُ رَبِّ العالَمينَ الَّذى هُوَ مِنْهُ وَ اِلَيْهِ يَعُودُ، فَآمِنوُا بَمُتَشابِهِهِ وَ اعْتَبِروُا بِاَمْثالِهِ». [ كنزالعمال، ج 1، ص 515، ح 3300.]
پيامبر گرامى اسلام صلي الله عليه و آله فرمود: بر شما باد قرآن، پس آنرا رهبر و پيشواى خود قرار دهيد، زيرا آن، سخن پروردگار جهانيان است. از طرف اوست و بسوى او برمى گردد، بنابراين به متشابهات آنها هم ايمان آوريد و از ضرب المثلهاى آن پند گيريد.

محتواى قـرآن
۶ قالَ عَلىُّ عليه السلام: «فىِ القُرآنِ نَبَأُ ما قَبْلَكُمْ، وَ خَبَرُ ما بَعْدَكُمْ، وَ حُكْمُ ما بَيْنَكُمْ». [ بحارالأنوار، ج 92، ص 32.]
امام على عليه السلام فرمود: تـاريخ گـذشتگان و آيـندگان و بـرنامه زنـدگى شـما در قـرآن اسـت.

شـفاى قـرآن
۷ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «عَلَيْكُمْ بِالقُرآنِ فَاِنَّهُ الشِّفاءُ النافِعُ، وَ الدَّواءُ الْمُبارَكُ وَ عِصْمَةٌ لِمَنْ تَمَسَّكَ بِهِ، وَ نَجاةٌ لِمَنْ تَبِعَهُ». [ جامع الاخبار والآثار، ج 1، ص 432.]
پيامبر بزرگوار صلي الله عليه و آله فرمود: بر شما باد به قرآن، چون قرآن، شفاى سودمند، و داروى پربركت است و نگهبان كسى است كه به آن چنگ مى زند، و نجاتبخش كسى است كه از آن پيروى كند.

نـور قـرآن
۸ قالَ الحَسَنُ بنُ عَلى عليه السلام: «اِنَّ هذَا القُرآنَ فيهِ مَصابيحُ النُّورِ وَ شِفاءٌ لِلْصُّدُورِ». [ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 164.]
امام حسن مجتبى عليه السلام فرمود: در اين قـرآن چراغـهاى روشـن (هـدايت) و داروى شـفابخش دلهـاست.

مـيزان بـودن قــرآن
۹ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «اَيُّهَا النّاسُ ما جاءَكُمْ عَنّى يُوافِقُ كِتابَ اللّه ِ فَاَنَا قُلْتُهُ وَ ما جاءَكُمْ بِخِلافِ القُرآنِ فَلَمْ اَقُلْهُ». [ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 395.]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: اى مردم آنچه از من براى شما نقل مى شود چنانچه هماهنگ با قرآن بود بدانيد گفتار من است و اگر مخالف با محتواى قرآن بود گفته من نيست.

بخش دوّم:
حاملان قرآن و مسئوليت آنان

شرافت قرآنيان
۱۰ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «اَشرافُ اُمَّتى حَمَلَةُ القُرآنِ وَ اَصْحابُ اللَّيْلِ». [ بحارالأنوار، ج 92، ص 177.]
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: قرآنيان و شب زنده داران، بزرگواران امّت من هستند.

حامـل قـرآن
۱۱ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «حامِلُ القُرآنِ حامِلُ رايَةِ الاِْسْلامِ وَ مَنْ أَكْرَمَهُ فَقَدْ اَكَرَمَ اللّه َ وَ مَنْ اَهانَهُ عَلَيْهِ لَعْنَةُ اللّه ِ». [ كنزالعمّال، ج 1، ص 515، ح 2294.]
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: حامل و حافظ قرآن پرچمدار اسلام است، كسى كه او را احترام كند خدا را گرامى داشته است، كسى كه به او اهانت كند مورد لعن و نفرين خدا خواهد بود.

مقـام قـرآن دانـان
۱۲ قالَ النَبىُّ صلي الله عليه و آله: «اِنَّ اَهلَ الْقُرآنِ فى اَعْلى دَرَجَةٍ مِنَ الاْدَميّين ما خَلاَ النَّبيينَ وَ الْمُرْسَلينَ فلا تَسْتَضْعِفُوا اَهْلَ القُرآنِ حُقُوقَهُمْ، فَاِنَّ لَهُمْ مِنَ اللّه ِ لَمَكاناً». [ بحارالأنوار، ج 92، ص 180.]
پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود: قرآنيان بالاترين مقام انسانى بعد از پيامبران و فرستادگان الهى را دارند، پس حقوق آنان را كم ندانيد، زيرا در پيشگاه الهى داراى منزلتى هستند.

حاملان و آموزگاران قرآن
۱۳ عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «حَمَلَةُ الْقُرْآنِ هُمُ المُعَلِّمُونَ كلامَ اللّه ِ وَ الْمُتَلَبِّسُونَ بِنُورِ اللّه ِ. مَنْ والاهُمْ فَقَدْ والَى اللّه َ، مَنْ عاداهُمْ فَقَدْ عادَى اللّه َ». [ كنزالعمال، ج 1، ص 523، ح 2345.]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: حاملان قرآن همان آموزگاران سخن خدا و دربركنندگان نور خدايند، كسى كه آنان را دوست بدارد، خدا را دوست داشته و كسى كه نسبت به آنان دشمنى كند با خدا دشمنى كرده است.

مسئوليت قـرآن خـوان
۱۴ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «يا مَعاشِرَ قُرّاءِ الْقُرآنِ، اِتَّقوااللّه َ عَزَّ وَ جَلَّ فيما حَمَّلَكُم مِن كِتابِهِ، فَاِنّى مَسئُولٌ وَ اِنَّكُمْ مَسئُولُونَ، اِنّى مَسئُوولٌ عَنْ تَبْليغِ الرِسالَةِ، وَ اَمّا اَنْتُمْ فَتُسْألَونَ عَمّا حُمِّلتُمْ مِنْ كِتابِ اللّه ِ وَ سُنَّتى». [ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 379.]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: اى جامعه قرآن خوانان! در مورد آنچه از قرآن خداوند بر دوش شما نهاده تقواى الهى را پيشه كنيد، زيرا من و شما مسئوليم، من مسئول ابلاغ رسالتم و از شما در باره آنچه از كتاب خدا و سنّت من داريد سؤال خواهد شد.

قـرآن و وظائف ما
۱۵ قالَ النّبىُ صلي الله عليه و آله: «تَعَلَّمُوا الْقرآنَ، وَ تَعَلَّموُا غَرائبَهُ و غَرائبُهُ فَرائِضُهُ وَ حُدُودُه، فِاِنَّ الْقُرآنَ نَزَلَ عَلى خَمْسَةِ وُجُوهٍ: حَلالٍ وَ حَرامٍ وَ مُحْكَمٍ وَ مُتَشابِةٍ وَ اَمثالٌ، فَاعْمَلُوا بِالحَلالِ، وَ دَعَوُا الحَرامَ، وَاعْمَلُوا بِالْمُحْكَمِ، وَ دَعَوُا المُتَشابِهَ، وَاعْتَبِرُوا بِالاَْمْثالِ». [ بحارالأنوار، ج 92، ص 186.]
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: قرآن و شگفتيهاى قرآن و مفاهيم آن را بياموزيد. مفاهيم قرآن همان واجبات و حدود آن است، زيرا قرآن برپنج وجه نازل شده است: حلال و حرام و محكم و متشابه و ضرب المثلها، به حلال قرآن عمل كنيد، و حرام را رها كنيد، به محكمات عمل كنيد و متشابه آن را واگذاريد و از ضرب المثلها پند گيريد.

قرآن براى عمل
۱۶ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «مَنْ تَعلَّمَ الْقُرآنَ فَلَمْ يَعْمَلْ بِهِ وَ آثَـرَ عَلَيْهِ حُبَّ الدُّنيا وَ زينَتَها، اِستَوجَبَ سَخَطَ اللّه ِ تَعالى وَ كانَ فى الدَرجَةِ مَعَ اليَهُودِ وَالنَّصارى الَّذينَ يَنْبِذُونَ كِتابَ اللّه ِ وَراءَ ظُهُورِهِم». [ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 221.]
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه قرآن را بياموزد و به آن عمل نكند و دنيا دوستى و زينت آن را بر قرآن ترجيح دهد سزاوار خشم خداوند است، و در رديف يهود و نصارى قرار خواهد داشت كه كتاب خدا را پشت سر انداختند.

قاريان و اميران
۱۷ عَنِ الصّادِقِ عَنْ آبـائِه عليه السلام قالَ: «صِنْفانِ اِذا صَلُحا صَلُحَتْ اُمَّتى، وَ اِذا فَسدا فَسَدَتْ اُمَّتى: اَلاُمَراءُ وَ القُرّاءُ». [ بحارالأنوار، ج 92، ص 178.]
امام صادق عليه السلام به نقل از پدرانش فرمود: دو گروهند كه اگر اصلاح بشوند امّت من اصلاح خواهند شد و چنانچه فاسد شوند امت را فاسد خواهند كرد: حاكمان و قاريان قرآن.

قرائت بـدون عـمل
۱۸ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: «وَ مَنْ قَرَءَ القُرآنَ وَ لَمْ يَعْمَلْ بِهِ حَشَرَهُ اللّه ُ يَوْمَ القيامَةِ اَعْمى». [ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، 409.]
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه قرآن بخواند و به آن عمل نكند خداوند او را روز قيامت كور محشور خواهد كرد.

قـرائت قـرآن و گناه
۱۹ قالَ النّبىُ صلي الله عليه و آله: «مَنْ قَرَأَ القُرآنَ ثمُّ شَرِبَ عَلَيهِ حَراماً اَوْ آثَرَ عَلَيْهِ حُبّاً لِلدُّنيا وَ زينَتَها اِسْتَوْجَبَ عَلَيْهِ سَخَطَ اللّه ِ اِلاّ اَنْ يَتُوبَ اَلا وَ اِنّهُ اِنْ ماتَ عَلى غَيْرِ تَوْبَةٍ حاجَّهُ القُرْآنُ يَوْمَ القيامَةِ، فَلا يُزا يِلُهُ اِلاّ مَدْحُوضاً». [ بحارالأنوار، ج 92، ص 180.]
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه قرآن بخواند و بعد حرام بخورد و بنوشد يا محبّت و زينت دنيا را بر آن برترى دهد مستوجب خشم الهى مى شود مگر اينكه توبه كند، و اگر بدون توبه بميرد، روز قيامت قرآن با او به محاجّه برمى خيزد و تا او را محكوم نكند دست برنمى دارد.

بخش سوّم:
آمـوزش قــرآن

آمـوزش قـرآن
۲۰ قالَ النَّبىُ صلي الله عليه و آله: «خِيارُكُمْ مَنْ تَعَلَّمَ القُرآنَ وَ عَلَّمَهُ». [ بحارالأنوار، ج 2، ص 186.]
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: بهترين شما كسى است كه قرآن آموزد و آن را آموزش دهد.

ارزش آموزش قــرآن
۲۱ عَنْ اَبى عَبدِاللّه ِ عليه السلام قالَ: «مَنْ تَعَلَّمَ مِنْهُ حَرْفاً ظاهِراً، كَتَبَ اللّه ُ لَهُ عَشْرَ حَسَناتٍ، وَ مَحا عَنْهُ عَشْرَ سَيِّئاتٍ، وَ رَفَعَ لَهُ عَشْرَ دَرَجاتٍ، قالَ لا اَقُولُ بِكُلِّ آيَةٍ، وَ لكِنْ بِكُلِّ حَرْفِ باءٍ، اَوْتاءٍ اَوْشِبْهِهِما». [ جامع الاخبار، ج 1، ص 213.]
امام صادق عليه السلام فرمود: اگر كسى از قرآن يك حرف بياموزد، خداوند براى او ده حسنه مى نويسد، و ده گناه از او مى بخشد، و ده درجه او را بالا مى برد، فرمود: نمى گويم، در مقابل هر آيه، بلكه در مقابل هر حرفى مانند «باء» يا «تا» يا همانند آنها.

ثمرات يادگيرى قــرآن
۲۲ قـالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «اِنْ اَرَدْتُمْ عَـيْشَ السُعَداء، وَ مَـوْتَ الشُـهَداءِ، وَالنَـجاةَ يَـوْمَ الْحَـشْرِ، وَ الظِّلَّ يَـوْمَ الحَرُورِ، وَالهُـدى يَوْمَ الضَّـلالَةِ، فَادْرِسُـوا القُـرْآنَ، فَاِنَّهُ كَـلامُ الرّحْمـنِ، وَحِرزٌ مِنَ الشَّيـطانِ وَ رُجْحـانٌ فىِ الميـزانِ». [ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 210.]
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: اگر خواستار زندگى سـعادتمندان، و مـرگ شهيدان و نجات روز محـشر، و سـايه در روز قـيامت و هـدايت در روز گـمراهى هستيد پس قـرآن بياموزيد، زيرا آن گفـته خـداى مهربان و ايمنى از شيـطان و موجب برترى و وزنه خوبـيهاى شـما است.

فهم قرآن همراه آمـوزش
۲۳ قالَ عَلىٌّ عليه السلام: «تَعَلَّمُوا القُرآنَ فَاِنَّه اَحْسَنُ الحَديثِ، وَ تَفَقَّهُوا فيه فَاِنَّهُ رَبـيعُ القُلُوبِ، وَاسْتَـشْفُوا بِنُـورِهِ، فَـاِنَّهُ شِـفاءُ الصُّـدُورِ، وَ اَحْسِـنُوا تِـلاوَتَهُ فَاِنَّهُ اَنْـفَعُ الْقِـصَصِ». [ جامع الاخبار والآثار، ج 1، ص 211.]
حضرت على عليه السلام فرمود: قـرآن را بيـاموزيد كه نيـكوترين گفـتار است، و در آن دانـا و آگاه شـويد كه بـهار دلهـاست و از نور آن شـفا بخواهيد، كه شـفا بخـش دلهـاست، آن را خـوب بخوانيد چون مفيدترين قصّـه هاسـت.

مؤمن و آموزش قــرآن
۲۴ عَنْ اَبى عَبدِاللّه ِ عليه السلام قالَ: «يَنْبَغى لِلْمُؤمِنِ اَنْ لا يَمُوتَ حَتّى يَتَعَلَّمَ القرآنَ، اَوْ يَكُونَ فى تَعَلُّمِهِ». [ بحارالأنوار ج 92، ص 189.]
امام صادق عليه السلام فرمود: شايسته است كه انسانِ مؤمن نميرد تا قرآن را بياموزد يا در حال آموزش آن باشد.

بخش چهارم:
قـرائت قـرآن

روخوانى قـرآن
۲۵ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «اَفْضَلُ عِبادَةِ اُمَّتى قِراءَةُ القُرْآنِ نَظَراً». [ كنزالعمّال، ج 1، ص 511، ح 2265.]
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: برترين عبادت امّت من روخوانى قرآن است.

فضيلت قـرائت قــرآن
۲۶ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «يا سَلْمانُ عَلَيْكَ بِقَراءَةِ القُرآنِ فَاِنَّ قَراءَتَهُ كَفّارَةٌ لِلذُّنُوبِ، وَ سَتْرَةٌ مِنَ النّارِ، وَ اَمانٌ مِنَ الْعَذابِ». [ جامع الاخيار و الآثار، ج 1، ص 308.]
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: اى سلمان! بر تو باد خواندن قرآن، زيرا قرآن خواندن كفّاره گناهان و سپرى در مقابل آتش و بازدارنده از عذاب است.

روزى پنجاه آيه
۲۷ عَنْ اَبى عَبْدِاللّه ِ عليه السلام قالَ: «اَلقُرْآنُ عَهْدُاللّه ِ اِلى خَلْقِهِ، فَقَدْ يَنْبَغى لِلْمَرْءِ المُسْلِمِ اَنْ يَنْظُرَ فى عَهْدِهِ، وَ اَنْ يَقْرَأ مِنْهُ فى كُلِّ يَوْمٍ خَمْسينَ آيةً». [ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 335.]
امـام صـادق عليه السلام فرمود: قـرآن، عـهدنامه خدا به بنـدگان اوست، پس شايسته است مســلمان در عـهدنـامـه اش بـنگرد، و روزى پنـجـاه آيـه از آن بخـواند.

انس با قـرآن در جـوانى
۲۸ عَنْ اَبى عَبْدِاللّه ِ عليه السلام قالَ: «مَنْ قَرَءَ القُرْآنَ وَ هُو شابٌّ مُؤْمِنٌ اِخْتَلَطَ القُرْآنُ بِلَحْمِهِ وَ دَمِهِ، وَ جَعَلَهُ اللّه ُ مَعَ السَفَرَةِ الكِرامِ البَرَرَةِ وَ كانَ القُرآنُ حَجيجاً عَنْهُ يَوْمَ القيامَةِ». [ بحارالأنوار، ج 92، ص 187.]
امـام صـادق عليه السلام فرمود: مؤمـنى كه در جـوانى قـرآن بخـوانـد، قـرآن با گـوشت و خـون او مـخــلوط مـى شــود، و خــدا او را بــا ســفيـران بـزرگـوار و نيـكوكار قـرار مـى دهـد و روز قيـامت قـرآن مـدافـع اوسـت.

رمضان بهار قـرآن
۲۹ عَنْ اَبى جَعْفَرٍ عليه السلام قالَ: «لِكُلِّ شَى ءٍ رَبيعٌ وَ رَبيعُ القُرْآنِ شَهْرُ رَمَضانَ». [ بحارالأنوار، ج 92، ص 213.]
امام باقر عليه السلام فرمود: هـر چيـزى بـهارى دارد و بـهار قـرآن مـاه مـبارك رمـضـان اسـت.

قــرآن در ماه رمضان
۳۰ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: «وَ مَنْ تَلافيه آيَةً مِنَ القُرْآنِ، كانَ لَهُ مِثْلُ اَجْرِمَنْ خَتَمَ القُرْآنَ فى غَيْرِهِ مِنَ الشُّهُورِ». [ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 329.]
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه در ماه مبارك رمضان يك آيه قرآن بخواند پاداش او همانند كسى است كه قرآن را در ماههاى ديگر ختم كرده است.

خانه و قرآن
۳۱ قالَ رَسُولُ اللهِ صلي الله عليه و آله: «اِنَّ البَيْتَ اِذا قُرِءَ فيهِ القُرْآنُ، حَضَرَتْهُ المَلائِكَةُ، وَتَنَكَّبَتْهُ الشَياطينُ، وَ اتَّسَعَ بِاَهْلِهِ، وَكَثُرَ خَيرُهُ، وَ قَلَّ شَرُّهُ. وَ اِنَّ البَيْتَ اِذا لَمْ يُقْرَأْ فيهِ القُرْآنُ، حَضَرَتْهُ الشَياطينُ، وَتَنَكَّبَتْهُ المَلائِكَةُ، وَ ضاقَ بِاَهْلِهِ، وَكَثُرَ شَرُّهُ، وَ قَلَّ خَيْرُهُ». [ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 320.]
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: خانه اى كه در آن قرآن خوانده شود فرشتگان وارد آن مى شوند، و شيطانها از آن دور مى شوند، و اهل آن در آسايش قرار مى گيرند و به خير و بركت آن خانه افزوده مى شود و از بديها و آفات آن خانه كاسته مى شود. و خانه اى كه در آن قرآن نخوانند، محلّ حضور شياطين و دورى فرشتگان مى شود و بر اهلش تنگ مى شود و شرّش بسيار و خيرش اندك خواهد شد.

نورانيت خانه و قــرآن
۳۲ قالَ الصادِقُ عليه السلام: «اِنَّ البَيْتَ اِذا كانَ فيهِ المُسْلِمُ يَتْلوُ القُرْآنَ يَتَراءاهُ اَهْلُ السَماءِ كَما يَتَراءى اَهُلُ الدُّنيا اَلْكَوْكَبَ الدُرِّىَّ فى السَّماءِ». [ بحارالأنوار، ج 92، ص 200.]
امام صادق عليه السلام فرمود: خانه اى را كه مسلمانى در آن است و قرآن تلاوت مى كند اهل آسمان آنرا مى بينند همانگونه كه مردم دنيا ستاره نورانى را در آسمان مى بينند.

گـوش دادن به قـرآن
۳۳ عَنْ اَبى عَبدِاللّهِ عليه السلام قالَ: «مَنْ اِسْتَمَعَ حَرْفاً مِنْ كِتابِ اللّهِ مِنْ غَيْرِ قَراءَةٍ كَتَبَ لَهُ حَسَنَةً، وَ مَحى عَنْهُ سَيِّئةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً». [ بحارالأنوار، ج 92، ص 201.]
امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه حرفى از كتاب خدا را بشنود بدون آن كه بخواند خداوند حسنه اى براى او مى نويسد، و گناهى را از او مى بخشد، و يك درجه او را بالا مى برد.

آداب قرائت قـرآن
۳۴ قالَ الصادِقُ عليه السلام: اِذا مَرَرْتَ بِآيَةٍ فيها ذِكْرُ الْجَنَّةِ فَاسْأَلِ اللّهَ الْجَنَّةَ، وَ اِذا مَرَرْتَ بِآيَةٍ فيها ذِكْرُ النّارِ فَتَعَوَّذْ بِاللّهِ مِنَ النّارِ». [ بحارالأنوار، ج 92، ص 216.]
امام صادق عليه السلام فرمود: هنگامى كه به آيه اى كه ياد بهشت است رسيدى از خدا بهشت بطلب، و وقتى به آيه اى كه يادآور آتش است رسيدى از آن به خدا پناه ببر.

آهـنگ قـرائت قـرآن
۳۵ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: «اِقرؤُا الْقُرآنَ بِلُحُونِ الْعَرَبِ وَ اَصْواتِها». [ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 248.]
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: قـرآن را با صـدا و آهنگ عـربى بخوانيد.

مقـام حافـظ قـرآن
۳۶ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: «عَدَدُ دُرَجِ الْجَنِّةِ عَدَدُ آىِ الْقُرآنِ، فَاِذا دَخَلَ صاحِبُ الْقُرْآنِ الْجَنَّةَ قَيلَ لَهُ: اِقْرَأْ وَ ارْقَأْ لِكُّلِ آيَةٍ دَرَجَةٌ فَلا تَكُونُ فَوْقَ حافِظِ الْقُرْآنِ دَرَجَةً». [ بحارالأنوار، ج 92، ص 22.]
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: تعداد درجات بهشت به تعداد آيه هاى قرآن است، هنگامى كه اهل قرآن وارد بهشت شود به او گفته مى شود قرآن بخوان و بالا برو، براى هر آيه اى درجه اى است، بنابراين بالاترين درجه از آنِ حافظان قرآن است.

روخوانى يـا از حفـظ؟
۳۷ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: «مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ فى الْمُصْحَفِ، كُتِبَ لَهُ أَلْفا حَسَنَةٍ، وَ مَنْ قَرَأَهُ فى غَيْرِ الْمُصْحَفِ فَاَلْفُ حَسَنَةً». [ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 326.]
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه از رو قرآن بخواند، خدا براى او دوهزار حسنه مى نـويسد، و كسـى كه آنـرا از حـفظ بخـواند هـزار حسنه نوشـته مى شـود.

پاداش ختـم قـرآن
۳۸ قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: «اِذا خَتَمَ الْقُرْآنَ، صَلّى عَلَيهِ عِنْدَ خَتْمِهِ سِتُّوُنَ اَلْفَ مَلَكٍ». [ جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 339.]
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: وقتـى كسى قرآن را ختم كند، در آن هنگام هزار فرشته بر او درود مى فـرستـند.

قرائت غلط
۳۹ قالَ رَسُولُ اللهِ صلي الله عليه و آله: «اِذا قَرَأَ القارِئُ الْقُرْآنَ فَأَخْطَأَ اَوْلَحَنَ اَوْ كانَ اَعْجَميّاً كَتَبَهُ الْمَلَكُ كَما أُنزِلَ». [ كنزالعمال، ج 1، ص 513، ح 2284.]
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: قـارى چنـانچه قـرآن را غلط يا اشتباه يا با لحن غير عربى بخواند فـرشته آنرا هـمانطور كه نازل شده (صحيح و كامل) مى نويـسد.

فراموشى قرآن
۴۰ قالَ النَّبىُ صلي الله عليه و آله: «اَلا وَ مَنْ تَعلَّمَ القُرْآنَ ثُمَّ نَسِيَهُ مُتَّعَمِّداً لَقَى اللّهَ يَوْمَ الْقيامَةِ مَغْلوُلاً يُسَلِّطُ اللّهُ عَلَيْهِ بِكُلِّ آيَةٍ نَسِيَها حَيَّةً تَكُونُ قَرينَتُهُ اِلَى النّارِ اِلاّ اَنْ يُغْفَرَ لَهُ». [ بحارالأنوار، ج 92، ص 187.]
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: توجّه! توجّه! كسى كه قرآن را ياد بگيرد بعد بطور عمد (به خاطر سهل انگارى) فراموش كند روز قيامت دست و پا بسته خدا را ملاقات مى كند، و خدا در مقابل هر آيه اى كه فراموش كرده مارى بر او مسلّط مى كند كه تا آتش جهنّم همراه او خواهد بود مگر اينكه آمرزيده شود.