مقدمه
قالَ اللّه ُ تَبارَكَ وَ تَعالى:
وَ نُـريُد اَنْ نَمُنَّ عَلىَ الذَينَ اسْتُضْعِفُوا فىِ الاَْرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الوارِثينَ
(سـوره قصص/۵)
خدواند تبارك و تعالى مى فرمايد:
و ما اراده كرديم كه بر مستضعفان منّت گذارده و آنها را پيشوايان مردم قرار دهيم و وارث ملك و جاه فرعونيان گردانيم.
خداوند در نظام آفرينش نوش و نيش را درهم آميخته و رنج و راحت را توأم كرده و غم و شادى را همسايه قرار داده است.
هميشه در كنار تنگناها، گشايشى وجود دارد و پس از شدّتها دوران رهائى و نجات فرا مى رسد و بر اثر صبر، نوبت ظفر آيد. سخن زيباى قرآن: اِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرا، براستى همراه با دشوارى، آسانى است. اين سنّت الهى تنها در زندگى فردى جريان ندارد و مخصوص يك بُعد از ابعاد زندگى فرهنگى، اقتصادى، درمانى و خانوادگى انسان نيست، بلكه در نظام جامعه و در سطح جهانى هم اين سنّت و الهى نمود دارد و وعده خدا بر اين است كه مستضعف مؤمن و نيكوكار، مورد لطف و محبت الهى قرار گيرند و رهبران زمان و وارثان زمين شوند.
انتظار ظهور امام مهدى(عج) برخاسته از رهنمودهاى زندگى ساز اسلام عزيز است كه سنّت جارى الهى در نظام خلقت پشتوانه آن است. انتظار مهدى موعود، از يك سو روح يأس و نوميدى را خنثى نموده و آينده اى روشن فراروى انسان ترسيم مى كند و سپيده سحر ايمان و آزادى را نويد مى دهد و جشن با شكوه مرگ بيداد را ياآور مى شود؛ و از سوى ديگر انسان را به خود سازى و اصلاح خويش فرا مى خواهد. انتظار رهبرى عادلانه الهى، منتظران را به عدالت و عبوديّت خدا دعوت مى كند و نسبت به هرگونه كفر و ظلم و عصيان هشدار مى دهد.
چهل حديث انتظار كه در اين دفتر گرد آمده است، چهل پرتو نور بر زندگى شيفتگان حضرت مهدى(عج) مى افكند و چهل شعله اميد در قلب پاسداران عدالت بر مى افروزد و مسئوليّت بزرگ منتظران را يادآور مى شود. قيام مهدى آل محمّد(عج) از حقايق قطعى جهان است و از مسائل مورد اتّفاق دنياى اسلام، بلكه پيروان ديگر اديان آسمانى نيز در انتظار مُصلح آسمانى به سر مى برند.
برداشتهاى ناقص و نادرست درباره امام مهدى(عج) و مسأله انتظار در برخى اذهان وجود دارد، كه تنها با مطالعه گفتار معصومين عليهم السلام و منابع معتبر اسلامى اصلاح مى گردد.
اميد است خوانندگان گرامى در تابش آفتاب حديث با امام عصر(عج) و مسأله انتظار، بهتر و بيشتر آشنا شوند و در راه استقرار نظام عدل اسلامى به رهبرى آن حضرت گام بردارند.
انشاءالله
بخش اوّل:
ارزش و فضليت انتظار فرج
انتظار، بهترين عمل
۱ عَنِ الرِّضا عَنْ ابائِهِ عليه السلام قالَ: قالَ رَسُولُ اللّه ِصلي الله عليه و آله: اَفْضَلُ اَعْمالِ اُمَّتى اِنْتِظارُ فَرَجِ اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ. [بحارالأنوار، ج 52، ص 122.]
امام هشتم)ع) به نقل از پدران بزرگوارش فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: برترين اعمال امّت من انتظار فرج از خداى عزوجل مى باشد.
عبادت و انتظار
۲ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: ...واِنْتِظارُ الْفَرَجِ عِبادَةٌ. [بحارالأنوار، ج 52، ص 122.]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: ...و انتـظار فـرج عـبادت اسـت.
برترين عبادتها
۳ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: وَ اَفْضَلُ الْعِبادَةِ اِنْتِظارُ الْفَرَجِ. [بحارالأنوار، ج52، ص 125.]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: برترين عبادت انتظار فرج است.
انتظار محبوب‌ترين اعمال
۴ سَئَلَ عَنْ عَلِىٍّ رَجُلٌ اَىُّ الاعمالِ اَحَبُّ اِلَى اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ. قـالَ عليه السلام: اِنْتِـظارُ الْفَـرَجِ. [بحارالأنوار، ج52، ص 122 .]
مردى از امام على عليه السلام سئوال كرد: محبوب ترين اعمال پيش خدا كدام است؟ امـام عليه السلام فرمود: انتـظار فـرج.
انتظار بزرگترين گشايش
۵ قالَ عَلِىُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عليه السلام: اِنْتِـظارُ الْفَرَجِ مِـنْ اَعْـظَمِ الْفَـرَجِ. [بحارالأنوار، ج 52، ص 122.]
امام سجاد عليه السلام فرمود: انتـظار فـرج از بزرگترين گشايش هاست.
انتظار، برترين‌عمل شيعه
۶ قالَ الْجَوادُ عليه السلام: اَفضَلُ اَعمالِ شيعَتِنا اِنْتِـظارُ الْفَرَجِ. [منتخب الأثر، ص 223.]
امام جواد عليه السلام فرمود: با ارزش ترين اعمال شيعيان ما انتـظار فـرج است.
انتظار عمل بزرگ
۷ قالَ الاِمامُ زَيْنُ الْعابِدينَ عليه السلام: اِنْتِظارُ الْفَرَجِ مِنْ اَعْظَمِ الْعَمَلِ. [يوم الخلاص فى ظل القائم المهدى، ص 232 .]
امام زين العابدين عليه السلام فرمود: انتـظار فــرج از جمله بزرگترين اعمال انسان است.
ارزش انتظار
۸ قالَ اَبُو عَبْدِاللّهِ عليه السلام: فَاِنْ ماتَ وَ قامَ القائِمُ بَعْدَهُ كانَ لَهُ مِنَ الاَْجْرِ مِثْلُ اَجْرِ مَنْ اَدْرَكَهُ، فَجِدُّوا وَانْتَظِرُوا هَنيئا لَكُمْ اَيَّتُهَا الْعِصابَهُ الْمَرْحُومَةُ. [كتاب، الغيبة نعمانى، ص 200.]
امام صادق عليه السلام فرمود: اگر كسى كه منتظر حضرت است از دنيا برود و حضرت بعد از او قيام كند اجر او همانند اجر كسى است كه زمان او را درك كرده، پس بكوشيد ومنتظر باشيد، گوارا باد بر شما اى ياران مورد لطف خدا.
شهادت و انتظار
۹ قْالَ اميرُالْمُؤْمِنينَ عليه السلام: اَلاْخْذُ بِاَمْرِنا مَعَنا غَدا فى حَظيرَةِ الْقُدْسِ وَالْمُنْتَظِرُ لِأمْرِنا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فى سَبيلِ اللّه ِ. [بحارالأنوار، ج 52، ص 123 .]
اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: كسى كه مطيع فرمان ما باشد در حظيره القدس با ما خواهد بود، و كسى كه منتظر امر ما باشد همانند كسى است كه در راه خدا به خونش درغلتيده باشد.
صفات منتظران
۱۰ قالَ اَبُو عَبْدِاللّه ِ عليه السلام: ...مَنْ سَرَّهُ اَنْ يَكُونَ مِنْ اَصْحابِ الْقائِمِ فَلْيَنْتَظِرْ، وَلْيَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحاسِنِ الاَْخْلاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ. [بحارالأنوار، ج 52، ص 140 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه مايل است جزء ياران حضرت مهدى(عج) قرار گيرد بايد منتظر باشد و اعمال و رفتارش در حال انتظار با تقوى و اخلاق نيكو توأم گردد.
بخش دوّم:
شخصّيت منتظران حضرت مهدى (عج)
شخصيّت منتظران
۱۱ عَنْ اَميرِالْمُؤْمِنينَ عليه السلام: اَلْمُنْتَظَر لِأَمْرِنا كَالْمُتَشَحَّطِ بِدَمِهِ فى سَبيلِ اللّه ِ. [منتخب الأثر/ ص 496 .]
از اميرالمؤمنين عليه السلام نقل شده كه فرمود: كسى كه منتظر امر و فرمان ما باشد، همانند كسى است كه در راه خدا بخون خود غلتيده است.
فضيلت منتظران
۱۲ قالَ اَبُو عَبْدِاللّه ِ عليه السلام: مَنْ ماتَ مِنْكُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهذَا الْأَمْرِ كَمَنْ هُوَ مَعَ الْقائِمِ فى فُسْطاطِهِ قالَ: ثُمَّ مَكَثَ هُنيئَةً، ثُمَّ قالَ: لابَلْ كَمَنْ قارَعَ مَعَهُ بِسَيْفِه، ثُمَّ قالَ: لاوَاللّه ِ اِلاّ كَمَنِ اسْتَشْهَدَ مَعَ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله. [بحارالأنوار، ج 42، ص 126.]
امام صادق عليه السلام فرمود: اگر كسى از شما بميرد در حالى كه منتظر حكومت امام زمان (عج) بوده، همانند كسى است كه با امام قائم عليه السلامدر خيمه اش بوده است، سپس اندكى درنگ كرد و فرمود: نه، بلكه همانند كسى است كه در كنار حضرت زد و خورد كند، سپس فرمود: نه، به خدا قسم، بلكه مانند كسى است كه در كنار رسول خدا به شهادت برسد.
موقعيّت منتظران
۱۳ قالَ اَبُو عَبْدِاللّه ِ عليه السلام: اِنَّ الْمَيِّتَ مِنْكُمْ عَلى هذَا الاَْمْرِ، بِمَنْزِلَةِ الضّارِبِ بِسَيْفِهِ فى سَبيلِ اللّه ِ. [بحارالأنوار، ج 42، ص 126 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه در حال انتظار فرج امام زمان عليه السلامبميرد بمنزله كسى است كه در راه خدا با شمشيرش جهاد كرده است.
پاداش منتظران
۱۴ عَنِ الْباقِرِ عليه السلام: وَاعْلَمُوا اَنَّ الْمُنْتَظِرَ لِهذَا الْأَمْرِ لَهُ مِثْلُ اَجْرِ الصّائِمِ. [اصول كافى، ج 2، ص 176، چاپ اسلاميه .]
امام باقر عليه السلام فرمود: بدانيد كسى كه منتظر حكومت حقّ باشد، پاداش او همانند پاداش روزه دار شب زنده دار است.
مقام منتظران
۱۵ عَنْ عَلىِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عليه السلام: اَلْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ اَفْضَلُ اَهْلِ كُلِّ زَمانٍ ... [بحارالأنوار، ج 52، ص 122.]
از امام سجاد عليه السلام نقل شده كه فرمود: بهترين مردم هر زمان كسانى هستند كه منتظر ظهور حضرت مهدى عليه السلام هستند.
جايگاه منتظران
۱۶ قالَ اَبُو عَبْدِاللّه ِ عليه السلام: مَنْ ماتَ مِنْكُمْ عَلى هذَا الْأَمرِ مُنْتَظِرا لَهُ كانَ كَمَنْ كان فى فُسْطاطِ الْقآئِم. [بحارالأنوار، ج52، ص 125 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه بر اين امر بميرد ومنتظر امام عليه السلامباشد همانند كسى است كه درخيمه امام قائم عليه السلامباشد.
عاقبت منتظران
۱۷ قالَ الصّادِقُ عليه السلام: يا اَبا بَصيرٍ طُوبى لِشيعَةِ قائِمِنَا الْمُنْتَظِرينَ لِظُهُورِهِ، فى غَيْبِتِهِ، وَالْمُطيعينَ لَهُ فى ظُهُورِهِ، اُولئَكَ اَؤْليآءُاللّه ِ الَّذينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لاهُمْ يَحْزَنُونَ. [بحارالأنوار، ج 52، ص 150 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: اى اَبُوبصير، خوشا به حال شيعيان و پيروان قائم ما، كه در زمان غيبت او منتظر ظهور، و در زمان ظهور مطيع او هستند آنها اولياى خدا هستند كه ترس و اندوهى براى آنان وجود ندارد.
خوشابه‌حال منتظران
۱۸ قالَ الصّادِقُ عليه السلام: طُوبى لِمَنْ تَمَسَّكَ بِاَمْرِنا فى غَيْبَةِ قائِمِنا، فَلَمْ يَزِغْ قَلْبُهُ بالْهِدايَةِ. [بحارالأنوار، ج52، ص 123 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: خوشا به حال كسى كه در زمان غيبت قائم ما به فرمان ما چنگ زند وقلب هدايت شده اش به طرف باطل متمايل نشود.
بخش سوّم:
انتظار و منتظر در فرهنگ اسلامى
منتظران در قرآن
۱۹ عَنِ الصّادِقِ عليه السلام فى هذِهِ الاْيَةِ الْكَريمَةِ: (هُدىً لِلْمُتَّقينَ الَّذينَ يُؤمِنُونَ بِالْغَيبِ) اَلْمُتَّقُونَ: شيعَةُ عَلِىٍّ، وَالْغَيبُ هُوَالْحُجَّةُ الغائبُ. [يوم الخلاص، ص 223، بنقل از الزام الناصب، ص 137 .]
از امام صادق عليه السلامنقل شده است كه در مورد آيه: «هُدَىً لِلْمتَّقينُ الَّذينَ يُؤمنُـونَ بِالْغَيْبِ» فرمود: متّقين، شيعيان على بن ابيطالب عليه السلامهستند و غيب هم حضرت مهـدى عليه السلام غايب است.
منتظران در پيشگاه خدا
۲۰ عَنْ اَبى عَبْدِاللّه ِ عليه السلام قالَ: اَقْرَبُ ما يَكُونُ الْعِبادُ اِلَى اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ وَاَرْضى ما يَكُونُ عَنْهُمْ، اِذَا افْتَقَدُوا حُجَّةَ اللّه ِ، فَلَمْ يَظْهَرْ لَهُمْ، وَلَمْ يَعْلَمُوا بِمَكانِهِ، وَهُمْ فى ذلِكَ يَعْلَمُونَ اَنَّهَ لَمْ تَبْطُلْ حُجَّةُ اللّه ِ، فَعِنْدَها فَتَوَقَّعُوا الْفَرَجَ كُلَّ صَباحٍ وَ مَسآءٍ. [بحارالأنوار، ج 52، ص 145.]
امام صادق عليه السلام فرمود: نزديك ترين حالت بندگان به خدا و خشنودى او از آنها هنگامى است كه حجّت خدا در ميان آنها نباشد و براى آنها ظاهر نشود و آنها محـل او را ندانند. ولى در عين حال معتقد باشند كه حجّت خدا هست، در اين زمان شب و روز در انتظار فرج باشند.
منتظران وحزب‌اللّه
۲۱ قالَ النّبِىُّ صلي الله عليه و آله : طُوبى لِلصّابِرينَ فى غَيْبَتِهِ، طُوبى لِلْمُتَّقينَ عَلى مُحَجَّتِهِمْ، اُوْلئِكَ وَصَفَهُمُ اللّه ُ فى كِتابِهِ فَقالَ:«وَالَّذينَ يُؤْمِنُونَ بالْغَيْبِ»وَ قالَ:«اُولئِكَ حِزْبُ اللّه ِ اَلا اِنَّ حِزْبَ اللّه ِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»[ مجادله: 22.] [بحارالأنوار، ج 52، ص 143 .]
پيامبراكرم صلي الله عليه و آله فرمود: خوشا به حال كسانى كه در غيبت حضرت صبور باشند و خوشا به حال كسانى كه در محبت ورزيدن در راه اهل بيت عليهم السلام استوار ماندند، خداوند آنها را در كتابش اينطور توصيف نموده است: «آنها كه به جهان غيب ايمان آوردند» آنها حزب اللّه هستند، آگاه باشيد به درستى كه حزب اللّه رستگار است.
منتظران پيروز
۲۲ عَنْ اَبى جَعْفَر عليه السلام قالَ: ما ضَرَّ مَنْ ماتَ مُنْتَظِرا لامْرِنا اَلاّيَمُوتَ فى وَسَطِ فُسْطاطِ الْمَهْدِىِّ وَعَسْكَرِهِ. [منتخب الأثر، ص 498 .]
امام باقر عليه السلام فرمود: كسى كه در حال انتظار امام زمان عليه السلام مرده باشد، زيـان نـكرده كه در ميان خيمه يا لشگر حضرت نمرده است. (يعنى هر جا بميرد، پاداش شهيد را دارد).
منتظران استوار
۲۳ عَنْ اَبى جَعْفَرٍ عليه السلام قالَ: يَأْتى عَلَى النّاسِ زَمانٌ يَغيبُ عَنْهُمْ اِمامُهُمْ فَيا طُوبى لِلثّابِتينَ عَلى اَمْرِنا فى ذلِكَ الزَّمانِ. [بحارالأنور، ج 52، ص 145.]
امام باقر عليه السلام فرمود: زمانى بر مردم مى آيد كه امام و پيشواى آنان غيبت مى كند، پس خوشا به حال كسانى كه در آن زمان بر فرمان ما استوار و ثابت قدم باشند.
صبر و انتظار درقرآن
۲۴ قالَ الرِّضا عليه السلام : ما اَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ اِنْتِظارَ الْفَرَجِ، اَما سَمِعْتَ قَوْلَ اللّه ِ تَعالى: «فَاْرْتَقِبُوا اِنّى مَعَكُمْ رَقيبٌ» [ هود، 93] وَقَولَهُ عَزَّوَجَلَّ: «فَانْتَظِرُوا اِنّى مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرينَ»[ يونس، 20] فَعَلَيْكُمْ بِالصَّبْرِ فَاِنَّهُ اِنَّما يَجيئُ الْفَرَجُ عَلَى الْيَأْسِ، فَقَدْ كانَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ اَصْبَرَ مِنْكُمْ. [بحارالأنوار، ج 52، ص 629 .]
امام رضا عليه السلام فرمود: شكيبائى و انتظار فرج چقدر نيكو است، آيا گفته خدا را شنيديد كه فرمود. «شما منتظر باشيد كه من هم با شما منتظرم» و همچنين فرمود: «انتظار بكشيد كه من هم با شما از انتظار كشندگانم»، بنابراين صبور باشيد، چون فرج بعد از زمان يأس و نااميدى مى رسد و افراد قبل از شما صبورتر بودند.
انتظار و ائمّه
۲۵ قالَ الصّادِقُ عليه السلام : مِنْ دينِ الْأَئِمَّةِ الْوَرَعُ وَ الْعِفَّـةُ وَ الْصَّلاحُ (...اِلى قَوْلِهِ) وَ اِنْتِـظارُ الْفَـرَجِ بِالصَّـبْرِ. [بحارالأنوار، ج52، ص 122 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: تقوى و پاكدامنى و درستى... و انتظار فرج با صبر و بردبارى از راه و رسم ائمه عليهم السلام است.
پاداش صبر وانتظار
۲۶ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله : سَيَأْتى قَومٌ مَنْ بَعْدِ كُمُ الرَّجُلُ الْواحِدُ مِنْهُمْ، لَهُ اَجْرُ خَمْسينَ مِنْكُمْ، قالُوا: يا رَسُولَ اللّه ِ نَحْنُ كُنّا مَعَكَ بِبَدْرٍ وَ اُحُدٍ وَ حُنَيْنٍ، وَ نَزَلَ فينَا الْقُرْانُ، فَقالَ صلي الله عليه و آله: اِنَّكُمْ لَوْ تَحَمَّلُوا لِما حُمِّلُوا لَمْ تَصْبِرُوا صَبْرَهُمْ. [بحارالأنوار، ج 52، ص 130 .]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: به زودى بعد از شما گروهى مى آيند كه پاداش يك نفر از آنها به اندازه پاداش پنجاه نفر از شماست. آنها گفتند: اى رسول خدا، ما در جنگ بدر و احد و حنين با تو بوديم و درباره ما قرآن نازل شد. رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: آنچه را آنها به دوش گرفتند، اگر بر دوش شما مى نهادند، مثل آنها صبر و استقامت نمى كرديد.
انتظار و جهاد
۲۷ قالَ اَبُو عَبْدِاللّه ِ عليه السلام: اَلْمُنْتَظِرُ لِلثّانى عَشَرَ كَالشّاهِرِ سَيْفَهُ بَيْنَ يَدَىْ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله يَذُبُّ عَنْهُ. [بحارالأنوار، ج52، ص 129 .]
امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه در انتظار امام دوازدهم عليه السلاماست، همانند كسى است كه در ركاب رسول خدا صلي الله عليه و آله شمشيرش را برهنه كرده و از او دفاع مى كند.
ولايت در زمان‌انتظار
۲۸ قالَ سَيِّدُ الْعابِدينَ عليه السلام: مَنْ ثَبَتَ عَلى وِلايَتِنا فى غَيْبَةِ قائِمِنا اَعْطاهُ اللّه ُ اَجْرَ اَلْفِ شَهيدٍ مِثْلَ شُهَداء بَدْرٍ وَ اُحُدٍ. [بحارالأنوار، ج 52، ص 125 .]
امام زين العابدين عليه السلام فرمود: كسى كه در زمان غيبت قائم ما بر ولايت ما استوار باشد، خداوند پاداش هزار شهيد از شهداى جنگ بدر و احد را به او خواهد داد.
صبر و انتظار
۲۹ عَنِ الاِمامِ الْعَسْكَرى عليه السلام لاِبْنِ بابِويْهِ: ...وَ عَلَيْكَ بِالصَّبْرِ وَ اِنْتِظارِ الْفَرَجِ، فَاِنَّ النَّبِىَّ صلي الله عليه و آله قالَ: اَفْضَلُ اَعْمالِ اُمَّتى اِنْتِظارُ الْفَرَجِ. [منتخت الأثر، ص 234.]
امام عسکرى عليه السلام به ابن بابويه فرمود: ...بر تو باد به صـبر و انتـظار فـرج، چون پيامبر گرامى صلي الله عليه و آله فرمود: برترين اعمال امّتم انتظار فرج است.
عبادت زمان انتظار
۳۰ عَنِ الصّادِقُ عليه السلام : ...وَاللّه ِ عَبادَتُكُمْ فِى السِّرِّمَعَ اِمامِكُمُ الْمُسْتَتَرِ فى دَوْلَةِ الْباطِلِ وَ حالَ الْهُدْنَةِ، اَفْضَلُ مِمَّن يَعْبُدُاللّه َ عَزَّوَجَلَّ فى ظُهُورِ الْحَقِّ مَعَ الاِمامِ الظّاهِرِ فى دَوْلَةِ الْحَقِّ. [يوم الخلاص، ص 243.]
از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه فرمود: به خدا قسم عبادت پنهانى شما در زمان غيبت در حكومت باطل از عبادت كسى كه خدا را در زمان امام حاضر و دولت حقّ عبادت مى كند برتر است.
مردم در زمان انتظار
۳۱ قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِىٍّ عليه السلام: لَهُ غَيْبَةٌ يَرْتَدُّ فيها اَقْوامٌ وَيَثْبِتُ فيها اخَرُونَ فَيَوُذُّونَ وَ يُقالُ لَهُمْ: «مَتى هذَا الْوَعْدُ اِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ». اَما اَنَّ الصّابِرَ فى غَيْبَتِةِ عَلَى الاَْذى وَالتَّكْذيبِ بَمِنْزِلَةِ المجاهِدِ بِالسَّيْفِ بَيْنَ يَدَىْ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله. [بحارالأنوار، ج 51، ص 133.]
امام حسين عليه السلام فرمود: حضرت مهدى داراى غيبتى است كه گروهى در آن مرحله مرتد مى شوند و گروهى ثابت قدم مى مانند و اظهار خشنودى مى كنند. افراد مرتد به آنها مى گويند: «اين وعده كى خواهد بود اگر شما راستگو هستيد؟» ولى كسى كه در زمان غيبت در مقابل اذيّت و آزار و تكذيب آنها صبور باشد، مجاهدى است كه با شمشير در كنار رسول خدا صلي الله عليه و آله جهاد كرده است.
بخش چهارم:
وظايف زمان انتظار
انتظار، وظيفه هر مسلمان
۳۲ قالَ الاِمامُ الْجَوادُ عليه السلام : اِنَّ الْقائِمَ مِنّا هُوَ الْمَهْدِىُّ الَّذى يَجِبُ اَنْ يُنْتَظَرَ فى غَيْبَتِهِ وَ يُطاعَ فى ظُهُورِهِ. [منتخب الأثر، ص 223 .]
امام جواد عليه السلام فرمود: همانا قائم ما مهدى عليه السلام است كه بر مسلمان واجب است در زمان غيبت او منتظرش باشد و هنگام ظهورش از او اطاعت كند.
تكليف در زمان انتظار
۳۳ عَنْ الاِمامِ الْمَهْدىّ عليه السلام فى تَوْقيعِهِ اِلى مُحَمَّدِ بْنِ عُثْمانَ: وَ اَكْثِرُوا الدُّعآءَ بتَعْجيلِ الْفَرَجِ فَاِنَّ ذلِكَ فَرَجُكُمْ. [منتخب الأثر، ص 268 .]
حضرت مهدى عليه السلام در نامه مباركش به سفير خود محّمد بن عثمان فرمود: براى تعجيل فرج زياد دعا كنيد، چون همين دعا موجب فرج شماست.
انتظار مخلصان
۳۴ عَنِ الاِمامِ الْجَوادِ عليه السلام قالَ: ...اِنَّ لَهُ غَيْبَةٌ يَكْثُرُ اَيّامُها، وَيَطْوُلُ اَمَدُها يَنْتَظِرُ خُرُوجَهُ الُمخْلِصُونَ وَ يُنْكِرُهُ الْمُرْتابُونَ. [منتخب الأثر، ص 224 .]
از امام جواد عليه السلام نقل شده كه فرمود: ...حضرت داراى غيبتى است كه روزهايش زياد و مدّتش طولانى است. پس افراد مخلص منتظر ظهور او هستند و افراد شكّاك مُنكر او هستند.
شيعه در زمان انتظار
۳۵ قالَ الكاظِمُ عليه السلام: طُوبى لِشيعَتِنَا الْمُتَمَسِّكينَ بِحُبِّنا فى غَيْبَةِ قائِمنا اَلثّابِتينَ عَلى مُوالاتِنا وَالْبَرآئَةِ مِنْ اَعْدآئِنا اُولئِكَ مِنّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ وَ قَدْ رَضُوا بِنا اَئِمَّةً وَ رَضينا بِهِمْ شيعَةً وَ طُوبى لَهُمْ، هُمْ وَاللّه ِ مَعَنا فى دَرَجَتِنا يَوْمَ الْقِيامِةِ. [بحارالأنوار، ج 51، ص 151 .]
امام كاظم عليه السلام فرمود: خوش به حال شيعيان ما كه در زمان غيبت قائم ما به دوستى ما چنگ مى زنند و در دوستى ما و برائت از دشمنان ما استوارند آنها از ما و ما از آنها هستيم، آنها به پيشوائى ما راضى شدند و ما هم به شيعه بودن آنها راضى وخشنوديم و خوشا به حال آنها، به خدا قسـم آنها در روز قيامت با ما و مرتبه ما هستند.
انتظار، نه يأس
۳۶ قالَ اَميرُالْمُؤمِنينَ عليه السلام : اِنْتَظِرُوا الْفَرَجَ وَلا تَيْأَسُوا مِنْ رَوحِ اللّه ِ فَاِنَّ اَحَبَّ الاَعْمالِ اِلَى اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ اِنْتَظارُ الْفَرَجِ. [بحارالأنوار، ج51، ص 123 .]
امام على عليه السلام فرمود: منتظر فرج باشيد، و از روح خدا مأيوس نشويد، كه محبوب ترين اعمال در پيشگاه خدا انتظار فرج است.
انتظار وعده خدا
۳۷ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: مَعاشِرَ النّاسِ: اَبْشِرُوا بِالْفَرَجِ، فَـاِنَّ وَعْدَ اللّه ِ لايُخْـلَفْ، وَقَضـاءَهُ لايُرَدُّ وَ هُوَ الْحَكيمُ الْخَبيرُ، وَاِنَّ فَتْحَ اللّه ِ قَريبٌ. [يوم الخلاص، ص 226 .]
از رسول خدا صلي الله عليه و آله نقل شده كه فرمود: مردم! بشارت باد بر شما فرج (مهدى (عج))، چون وعده خدا تخلّف پذير نيست و حكم او برگشت ندارد و او حكيم و آگاه است و براستى فتح الهى نزديك است.
دعاى زمان‌انتظار
۳۸ قالَ اَبُو عَبْدِاللّه ِ عليه السلام : يا زُرارَةُ! اِنْ اَدْرَكْتَ ذلِكَ الزَّمانَ فَاْلزِمْ هذَا الدُّعآءَ: اَللّهُمَّ عَرِّفْنى نَفْسَكَ، فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى نَفْسَكَ لَمْ اَعْرِفْ نَبِيَّكَ، اَللّهُمَّ عَرِّفْنى رَسُولَكَ فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى رَسُولَكَ لَمْ اَعْرِفْ، حُجَّتَكَ، اَللّهُمَّ عَرِّفْنى حُجَّتَكَ فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دينى. [بحارالأنوار، ج 52، ص 146 .]
امام صادق عليه السلام به زُراره فرمود: اگر زمان غيبت را درك كردى، اين دعا را هميشه داشته باش: خدايا، خودت را به من بشناسان، چون اگر خودت را به من نشناسانى، پيامبرت را نخواهم شناخت، خدايا رسول خود را به مـن معرّفى كن چون اگر رسول تو را نشناسم، حجّت تو را نخواهم شناخت، خدايا حجّت خود را به من معّرفى كن زيرا اگر حجّت تو را نشناسم از دين خود گمراه شده ام.
عاقبت منكرين امام منتظر(عج)
۳۹ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: مَنْ اَنْكَرَ الْقآئِمَ مِنْ وُلْدى فى غَيْبَتِهِ ماتَ ميتَةَ الجاهِلَّيةِ. [بحارالأنوار، ج 51، ص 73 .]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: كسى كه در زمان غيبت، حضرت قائم را كه از فرزندان من است، انكار كند همانند مردگان جاهليت مرده است.
انتظار ملاك پذيرش اعمال
۴۰ عَنْ اَبى عَبْدِاللّه ِ عليه السلام اَنَّهُ قالَ: اَلا اُخْبِرُكُمْ بِما لايَقْبَلُ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الْعِبادِ عَمَلاً اِلاّ بِهِ؟ فَقُلْتُ: بَلى، فَقالَ: شَهادَةُ اَنْ لااِلهَ اِلاَّ اللّه ُ وَاَنَّ مُحَمَّدا عَبْدُهُ (وَرَسُولُهُ) وَالاِْقْرارُ بِما اَمَراللّه ، وَ الْوِلايَةُ لَنا، وَ الْبَرآئةُ مِنْ اَعْدآئِنا، وَالتَّسْليمُ لَهُمْ والْوَرَعُ وَالاِجتِهادُ وَ الطُمَأْنينَةُ وَ انْتِظارُ الْقآئِمِ عليه السلام. [كتاب الغيبة، نعمانى، ص 200 .]
امام صادق عليه السلام به راوى فرمود: آيا ملاك قبولى اعمال بندگان را به شما خبر دهم؟ راوى گفت: بله، امام فرمود: ملاك قبولى اعمال عبارتند از:
۱. شهادت اين كه معبودى بجز خدا نيست و حضرت محمّد صلي الله عليه و آله بنده و رسول اوست.
۲. اقرار و اعتراف به دستور الهى.
۳. ولايت اهل بيت عليه السلام.
۴. برائت از دشمنان اهل بيت عليه السلام.
۵. تسليم در مقابل اهل بيت.
۶. تقوى
۷. كوشش در راه خدا و آرامش.
۸. انتظار حضرت مهدى قائم عليه السلام.
