قرآن کريم :إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللّه ِ أَتْقاكُمْ؛[سوره حجرات، آيه ۱۳]
در حقيقت گرامى ترين شما نزد خدا با تقواترين شماست.
۱ پيامبر صلي الله عليه و آله:اِنَّ رَبَّـكُمْ واحِدٌ وَ اِنَّ اَباكُمْ واحِدٌ وَ دينَـكُمْ واحِدٌ وَ نَبيَّكُمْ واحِدٌ وَ لافَضْلَ لِعَرَبىٍّ عَلى عَجَمىٍّ وَ لا عَجَمىٍّ عَلى عَرَبىٍّ وَ لا اَحْمَرَ عَلى اَسْوَدَ وَ لا اَسْوَدَ عَلى اَحْمَرَ إلاّ بِالتَّقْوى ؛
پروردگار، پدر، دين و پيامبر شما يكى است، هيچ عربى بر غير عرب و هيچ غير عربىبر عرب و هيچ سرخ پوستى بر سياه پوست و هيچ سياه پوستى بر سرخ پوست برترىندارد، جز به تقوا.
[كنزالعمال، ح ۵۶۵۵]
۲ امام صادق عليه السلام:سُئِلَ الاِْمامُ الصّادِقُ عليه السلام عَنْ قَولِ اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ: «اِتَّقُوا اللّه َ حَقَّ تُقاتِهِ»قال: يُطاعُ فَلا يُعْصى، وَ يُذْكَرُ فَلا يُنْسى، وَ يُشْكَرُ فَلا يُكْفَرُ؛
از امام صادق عليه السلام درباره آيه «تقواى الهى پيشه كنيد چنان كه حق اوست» پرسيدهشد. فرمودند: از خداوند، اطاعت شود و نافرمانى نشود، ياد شود و فراموش نشود وشكرگزارى گردد و كفران نگردد.
[معانى الأخبار، ص ۲۴۰]
۳ پيامبر صلي الله عليه و آله:اِعْمَلْ بِفَرائِضِ اللّه ِ تَكُنْ اَتْقَى النّاسِ؛
به واجبات خدا عمل كن، تا با تقواترين مردم باشى.
[كافى، ج ۲، ص ۸۲ ، ح ۴]
۴ پيامبر صلي الله عليه و آله:جِماعُ التَّقْوى فى قولِهِ تَعالى: «اِنَّ اللّه َ يَاْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الاِْحْسانِ»؛
عصاره تقوا در اين گفته خداوند آمده است: خداوند به عدالت و نيكى فرمانمى دهد.
[مشكاه الأنوار، ص ۹۵]
۵ پيامبر صلي الله عليه و آله:تَمامُ التَّقْوى اَنْ تَتَعَلَّمَ ما جَهِلْتَ وَ تَعْمَلَ بِما عَلِمْتَ؛
تمام تقوا اين است كه آنچه را نمى دانى بياموزى و بدانچه مى دانى عمل كنى.
[تنبيه الخواطر، ج ۲، ص ۱۲۰]
۶ پيامبر صلي الله عليه و آله:اَتْقَى النّاسِ مَنْ قالَ الْحَقَّ فيما لَهُ وَ عَلَيْهِ؛
با تقواترين مردم، كسى است كه حق را بگويد؛ به سودش باشد يا به ضررش.
[من لايحضره الفقيه، ج ۴، ص ۳۹۵،ح ۵۸۴۰]
۷ پيامبر صلي الله عليه و آله:سُئِلَ رَسولُ اللّه صلي الله عليه و آله: مَنْ اَتْقَى النّاسِ؟ قال: آمَرُهُمْ بِالْمَعْروفِ وَ اَنْهاهُمْعَنِ الْمُنْكَرِ وَ اَوْصَلُهُمْ لِلرَّحِمِ؛
از رسول خدا صلي الله عليه و آله سؤال شد:با تقواترين مردم كيست؟ فرمودند: كسى كه بيشتر امر بهمعروف و نهى از منكر و صله رحم نمايد.
[كنزالعمال، ح ۸۴۷۴]
۸ پيامبر صلي الله عليه و آله:مَنْ اَحَبَّ اَنْ يَكونَ اَتْقَى النّاسِ فَلْيَتَوَكَّلْ عَلَى اللّه ِ؛
هر كس دوست دارد با تقواترين مردم باشد، بايد به خدا توكل كند.
[من لايحضره الفقيه، ج ۴، ص ۴۰۰،ح ۵۸۵۸]
۹ پيامبر صلي الله عليه و آله:لا يَكونُ الرَّجُلُ مِنَ الْمُتَّقينَ حَتّى يُحاسِبَ نَفْسَهُ اَشَدَّ مِنْ مُحاسَبَةِالشَّريكِ شَريكَهُ فَيَعْلَمَ مِنْ اَيْنَ مَطْعَمُهُ وَ مِنْ اَيْنَ مَشْرَبُهُ وَ مِنْ اَيْنَ مَلْبَسُهُ اَمِنْ حِلٍّ اَمْ مِنْ حَرامٍ؛
از تقوا پيشگان نيست مگر كسى كه از خود سخت تر از حسابرسى شريك از شريك، حسابكشى كند و بداند كه خوراك، آشاميدنى و لباسش از كجا آمده، آيا از حلال است يا حرام؟
[مكارم الاخلاق، ص ۴۶۸]
۱۰ پيامبر صلي الله عليه و آله:مَنْ اَرادَ اَنْ يَكونَ اَعَزَّ النّاسِ فَلْيَتَّقِ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ؛
هر كس مى خواهد عزيزترين مردم باشد، بايد تقواى الهى پيشه كند.
[كنزالفوائد، ص ۱۶۴]
۱۱ امام على عليه السلام:وَ اللّهِ ما أرى عَبْدا يَتَّقى تَقْوىً تَنْفَعُهُ حَتَّى يَخْزِنَ لِسانَهُ؛
به خدا سوگند، بنده با تقوايى را نمى شناسم كه تقوايش او را سود دهد مگر آن كهزبانش را نگه دارد.
[نهج البلاغه، خطبه ۱۷۶]
۱۲ امام على عليه السلام:اِنَّ التَّقْوى مُنْتَهى رِضَى اللّهِ مِنْ عِبادِهِ وَ حاجَتُهُ مِنْ خَلْقِهِ فَاتَّقُوا اللّه َالَّذى اِنْ اَسْرَرْتُمْ عَلِمَهُ وَ اِنْ اَعْلَنْتُمْ كَـتَبَهُ؛
نهايت خشنودى خداوند از بندگانش و خواسته او از آفريدگانش، تقواست،پس نسبت به خداوندى كه اگر پنهان كنيد مى داند و اگر آشكار سازيد مى نويسد تقواداشته باشيد.
[غررالحكم، ح ۳۶۲۰]
۱۳ امام على عليه السلام:لا يَسْتَطيعُ اَنْ يَتَّقىَ اللّهَ مَنْ خَاصَمَ؛
هر كس ستيزه جوست، قدرت تقواى الهى را ندارد.
[نهج البلاغه، حكمت ۲۹۸]
۱۴ امام على عليه السلام:اِنَّ لاَِهْلِ التَّقْوى عَلاماتٍ يُعْرَفونَ بِها: صِدْقُ الْحَديثِ وَ اَداءُ الاَْمانَةِ وَالْوَفاءُ بِالْعَهْدِ وَ قِلَّةُ الْفَخْرِ وَ الْبُخْلِ وَ صِلَةُ الاَْرْحامِ وَ رَحْمَةُ الضُّعَفاءِ وَ قِلَّةُ الْمُواتاةِ لِلنِّساءِ وَ بَذْلُ الْمَعْروفِ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ وَ سِعَةُ الْحِلْمِ وَ اتِّباعُ الْعِلْمِ فيما يُقَرِّبُ اِلَى اللّه ِعَزَّوَجَلَّ طُوبى لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ وَ طُوبى شَجَرَةٌ فِى الْجَنَّةِ اَصْلُها فى دارِ رَسُولِ اللّه صلي الله عليه و آله ...؛
تقواپيشگان، نشانه هايى دارند كه با آنها شناخته مى شوند: راستگويى، امانتدارى،وفاى به عهد، كم فخر فروشى، كم بخل ورزيدن، صله رحِم، رحْم به ضعيفان، كم موافقتكردن با زنان، به همه نيكى كردن، خوش اخلاقى، بردبارى بسيار و پيروى از علم نزديككننده به خداوند. و آنان طوبى و سرانجام نيك دارند. طوبى درختى است كه ريشه آندر خانه پيامبر خدا صلي الله عليه و آلهاست ... .
[خصال، ص ۴۸۳، ح ۵۶]
۱۵ امام على عليه السلام:خُلُوُّ الْقَلْبِ مِنَ التَّقْوى يَمْلَؤُهُ مِنْ فِتَنِ الدُّنْيا؛
دلى كه از تقوا خالى باشد، فتنه هاى دنيا آن را پُر كند.
[غررالحكم، ح ۵۰۷۸]
۱۶ امام على عليه السلام:اَلْمُتَّقونَ اَنْفُسَهُمْ عَفيفَةٌ وَ حاجاتُهُمْ خَفيفَةٌ وَ خَيْراتُهُمْ مَأْمولَةٌ وَشُرورُهُمْ مَأْمونَةٌ؛
تقوا پيشگان، پاكدامن و كم خرج و زحمت اند و مردم به خيرشان اميد دارند و ازشرّشان در امانند.
[غررالحكم، ح ۱۹۳۱]
۱۷ امام على عليه السلام:اَلتَّقىُّ سابِقٌ اِلى كُلِّ خَيْرٍ؛
تقوا پيشه، براى انجام هر كار خيرى سبقت مى گيرد.
[كنزالفوائد، ص ۱۲۸]
۱۸ امام على عليه السلام:لَوْ اَنَّ السَّماواتِ وَ الاَْرْضَ كانَتا عَلى عَبْدٍ رَتْقا ثُمَّ اتَّقَى اللّه َ لَجَعَلَ اللّه ُ لَهُ مِنْهُما مَخْرَجا وَ رَزَقَهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ؛
اگر آسمان ها و زمين بر بنده اى بسته شوند و او تقواى الهى پيشه كند، خداوند حتماراهى براى او مى گشايد و از جايى كه گمان ندارد، روزى اش مى دهد.
[غررالحكم، ح ۷۵۹۹]
۱۹ امام على عليه السلام:لِلْمُتَّقى ثَلاثُ عَلاماتٍ: اِخْلاصُ الْعَمَلِ وَ قِصَرُ الاَْمَلِ وَ اغْتِنامُ الْـمُهَلِ؛
تقواپيشه، سه نشانه دارد: اخلاص در عمل، كوتاهى آرزو، و غنيمت شمردن فرصت ها.
[غررالحكم، ح ۷۳۷۰]
۲۰ امام على عليه السلام:اَلْمُتَّقى مَيِّتَةٌ شَهْوَتُهُ مَكْظومٌ غَيْظُهُ فِى الرَّخاءِ شَكورٌ وَ فِى الْمَكارِهِ صَبورٌ؛
تقواپيشه، هوا و هوسش مرده، خشمش فرو خورده، در آسايش شكرگزار و درسختى ها صبور است.
[غررالحكم، ح ۱۹۹۸]
۲۱ امام على عليه السلام:اِنَّ الاَْتْقياءَ كُلُّ سَخىٍّ مُتَعَفِّفٍ مُحْسِنٍ؛
همه تقوا پيشگان سخاوتمند، پاكدامن و نيكوكارند.
[غررالحكم، ح ۳۴۰۱]
۲۲ امام على عليه السلام:سادَةُ اَهْلِ الْجَنَّةِ الاَْتْقياءُ الاَْبْرارُ؛
سروران اهل بهشت، تقوا پيشگان نيكوكارند.
[غررالحكم، ح ۵۵۹۹]
۲۳ امام على عليه السلام:كُونُوا بِقَبُولِ الْعَمَلِ اَشَدَّ اهْتِماما مِنْكُمْ بِالْعَمَلِ فَاِنَّهُ لَنْ يَقِلَّ عَمَلٌ مَعَ التَّقْوى وَ كَيْفَ يَقِلُّ عَمَلٌ تُقْبَلُ؛
همّتتان براى پذيرفته شدن عمل، بيشتر از خود عمل باشد؛ زيرا عملى كه با تقواهمراه باشد، هرگز اندك نيست و چگونه اندك باشد عملى كه پذيرفته مى شود.
[كنزالعمال، ح ۸۴۹۶]
۲۴ امام حسن مجتبى عليه السلام:زَوِّجْها مِنْ رَجُلٍ تَقىٍّ فَاِنَّهُ اِنْ اَحَبَّها اَكْرَمَها وَ اِنْ اَبْغَضَهالَمْ يَظْلِمْها؛
دخترت را به ازدواج مردى با تقوا درآور؛ زيرا اگر دخترت را دوست داشته باشد،گرامى اش مى دارد و اگر دوستش نداشته باشد به او ظلم نمى كند.
[مكارم الاخلاق، ص ۲۰۴]
۲۵ امام باقر عليه السلام:اِنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ يَقى بِالتَّقْوى عَنِ الْعَبْدِ ما عَزُبَ عَنْهُ عَقْلُهُ وَ يُجَلّى بِالتَّقْوى عَنْهُ عَماهُ وَ جَهْلَهُ؛
خداوند عزوجل به وسيله تقوا، انسان را از آنچه عقلش به آن نمى رسد حفظ مى كندو كور دلى و نادانى او را بر طرف مى سازد.
[كافى، ج ۸ ، ص ۵۲، ح ۱۶]
۲۶ امام باقر عليه السلام:اِنَّ اَهْلَ التَّقْوى هُمُ الاَْغْنياءُ اَغْناهُمُ الْقَليلُ مِنَ الدُّنْيا، فَمَؤُونَتُهُمْ يَسيرَةٌاِنْ نَسيتَ الْخَيْرَ ذَكَّروكَ وَ اِنْ عَمِلْتَ بِهِ اَعانوكَ؛
ثروتمندان واقعى همان تقواپيشگانند كه اندك دنيا آنان را بى نياز كرده و كمخرجند. اگر خير و خوبى را فراموش كنى، به يادت مى آورند و اگر به آن عمل نمايىيارى ات مى رسانند.
[تحف العقول، ص ۲۸۷]
۲۷ امام صادق عليه السلام:اِتَّقِ اللّهَ حَيْثُ كُنْتَ فَاِنَّكَ لا تَسْتَوْحِشُ؛
در هر حال كه هستى تقواى الهى پيشه كن تا هرگز احساس هراس و وحشت نكنى.
[تفسير على بن ابراهيم، ج ۲ ، ص ۱۴۷]
۲۸ امام حسن عسكرى عليه السلام:اِتَّقُوا اللّهَ وَ كُونُوا زَيْنا وَ لا تَكونُوا شَيْنا؛
تقواى الهى پيشه كنيد و مايه افتخار و آبرو باشيد نه مايه ننگ و شرمندگى.
[تحف العقول، ص ۴۸۸]
۲۹ امام على عليه السلام:اِعْلَمُوا عِبادَ اللّه ِ اَنَّ الْمُتَّقينَ ذَهَبُوا بِعاجِلِ الدُّنْيا وَ آجِلِ الاْخِرَةِفَشَارَكُوا أَهْلَ الدُّنْيا فى دُنْياهُمْ وَ لَمْ يُشارِكْهُمْ اَهْلُ الدُّنْيا فى آخِرَتِهِمْ سَكَنُوا الدُّنْيابِاَفْضَلِ ما سُكِنَتْ وَ اَكَلوها بِاَفْضَلِ مَا اُكِلَتْ فَحَظوا مِنَ الدُّنْيا بِما حَظِىَ بِهِ الْمُتْرَفونَ وَاَخَذُوا مِنْها ما اَخَذَهُ الْجَبابِرَةُ الْمُتَـكَـبِّرونَ ثُمَّ انْقَلَبُوا عَنْها بِالزَّادِ الْمُبَلِّغِ وَ الْمَتْجَرِالرَّابِحِ اَصابُوا لَذَّةَ زُهْدِ الدُّنْيا فى دُنْياهُم وَ تَيَقَّنُوا اَنَّهُم جيرانُ اللّهِ غَداً فى آخِرَتِهِمْ لاتُرَدُّ لَهُمْ دَعْوَةٌ وَ لا يَنْقُصُ لَهُمْ نَصيبٌ مِنْ لَذَّةٍ؛
اى بندگان خدا، بدانيد كه تقوا پيشگان هم از اين دنياى زود گذر و هم از آخرت كهمى آيد بهره گرفتند، با مردم دنيا در كارهاى دنيوى شريك شدند، ولى مردم دنيا باايشان در كارهاى اخروى شريك نشدند، (از راه حلال) در بهترين خانه ها زندگى كردندو از بهترين خوردنى ها خوردند. همان لذّتى را كه اهل ناز و نعمت از دنيا بردند،نصيبشان شد و از آن كامياب گرديدند آنسان كه جبّاران خودكامه كام گرفتند، سپس باتوشه كافى و تجارت سودآور به جهان ديگر رفتند، لذّت بى رغبت بودن به دنيا را بردند،و يقين كردند كه در آخرت همسايگان خدايند. دعايشان بى جواب نمى ماند و بهره شاناز لذت و خوشى كم نمى شود.
[نهج البلاغه، نامه ۲۷]
۳۰ امام على عليه السلام:اوصيكُمْ عِبادَ اللّه ِ بِتَقْوَى اللَّهِ فَإِنَّها الزِّمامُ وَ الْقَوامُ فَتَمَسَّكُوا بِوَثَائِقِهَاوَ اعْتَصِمُوا بِحَقَائِقِها تَو?لْ بِكُمْ اِلى اَكْنانِ الدَّعَةِ وَ اَوْطانِ السَّعَةِ وَ مَعاقِلِ الْحِرْزِوَ مَنازِلِ الْعِزِّ... ؛
اى بندگان خدا، شما را به تقواى الهى سفارش مى كنم، كه تقوا مهار است و مايهدوام، پس به ريسمان هاى استوار آن درآويزيد و به حقايق آن چنگ زنيد. كه شما را بهنهانگاه هاى خوشى و سرزمين هاى گشايش و پناهگاه هاى امن و منزلگاه هاى عزّت،رهنمون خواهد شد.
[نهج البلاغه، خطبه ۱۸۶]
۳۱ امام على عليه السلام:اِنَّ مَنْ صَرَّحَتْ لَهُ الْعِبَرُ عَمّا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْمَثُلاتِ حَجَزَتْهُ التَّقْوىعَنْ تَقَحُّمِ الشُّبُهاتِ؛
آن كس كه حوادث عبرت آموز روزگار را به چشم ببيند و از آن پند پذيرد، تقوا او را ازآلوده شدن به كارهاى شبهه ناك باز مى دارد.
[نهج البلاغه، از خطبه ۱۶]
۳۲ امام على عليه السلام:اِعْلَمُوا عبِادَ اللّه ِ اَنَّ التَّقْوى دارُ حِصْنٍ عَزيزٍ، وَ الْـفُجورَ دارُ حِصْنٍذَ ليلٍ لا يَمْنَعُ اَهْلَهُ وَ لا يُحْرِزُ مَنْ لَجَاَ اِلَيْهِ اَلا وَ بِالتَّقْوى تُقْطَعُ حُمَّةُ الْخَطايا؛
اى بندگان خدا، بدانيد كه تقوا پناهگاهى نفوذناپذير و استوار است و بدكارى و گناه،پناهگاهى سست، كه هر كس به آن پناه ببرد از آسيب در امان نمى ماند. آگاه باشيد كه باتقوا مى توان تَب گناهان را قطع كرد.
[نهج البلاغه، از خطبه ۱۵۷]
۳۳ امام على عليه السلام:(اَلْـمُـتَّقونَ) لا يَرْضَوْنَ مِنْ اَعْمالِهِمُ القَليلَ، وَ لا يَسْتَـكْثِرونَ الْكَثيرَ،فَهُمْ لاَِنْفُسِهِمْ مُتَّهِمونَ وَ مِنْ اَعْمالِهِمْ مُشْفِقونَ؛
تقواپيشگان، از كار كمِ خود راضى نيستند و كارهاى زياد خود را، بسيار نمى شمارند،در نتيجه خودشان را زير سؤال برده و محاكمه مى كنند و از كردار خود بيمناك اند.
[نهج البلاغه، از خطبه ۱۸۴]
۳۴ امام على عليه السلام:اَلْمُتَّقونَ فيها (فِى الدُّنيا) هُمْ اَهْلُ الْفَضائِلِ مَنْطِقُهُمُ الصَّوابُ وَمَلْبَسُهُمُ الاِقْتِصادُ وَ مَشْيُهُمُ التَّواضُعُ؛
تقواپيشگان، در دنيا اهل فضايلند، گفتـارشــان راست و درست، روششان ميانه روىو رفتــارشــان متواضعانه است.
[نهج البلاغه، از خطبه ۱۸۴]
۳۵ امام على عليه السلام:اِتَّقُوا اللّهَ فى عِبادِهِ وَ بِلادِهِ فَاِنَّكُمْ مَسْؤولونَ حَتّى عَن البِقاعِ وَالْبَهائِمِ؛
تقواى الهى را درباره بندگان خدا و شهرهاى او رعايت كنيد؛ زيرا حتى از اماكن وحيوانات از شما سؤال خواهد شد.
[نهج البلاغه، از خطبه ۱۶۶]
۳۶ امام على عليه السلام:مَنِ اتَّقَى اللّهَ اَحَبَّهُ النّاسُ؛
هر كس تقواى الهى پيشه كند، مردم او را دوست خواهند داشت.
[كشف الغمه، ج ۳، ص ۱۳۹]
۳۷ امام على عليه السلام:اَلْمُتَّقونَ اَنْفُسُهُمْ قانِعَةٌ وَ شَهَواتُهُمْ مَيِّتَةٌ وَ وُجوهُهُم مُسْتَبْشِرَةٌ وَقُلوبُهُمْ مَحْزُونَةٌ؛
تقواپيشگان، نَفْسى قانع، هوا و هوسى فروخفته، رويى گشاده و دلى اندوهگين دارند.
[غررالحكم، ح۱۹۳۲]
۳۸ امام على عليه السلام:خَيْرُ الدُّنْيا وَ الآْخِرَةِ فى خَصْلَتَيْنِ الْغِنى وَ التُّقى وَ شَرُّ الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ فى خَصْلَتَيْنِ الْـفَقْرِ وَ الْفُجورِ؛
خير دنيا و آخرت در دو خصلت بى نيازى و تقواست و شر دنيا و آخرت در دو خصلتنيازمندى و گناه است.
[نهح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج۲۰،ص۳۰۱، ح۴۴۶]
۳۹ امام باقر عليه السلام:وَ اللّهِ ما شيعَتُنا اِلاّ مَنِ اتَّقىَ اللّه َ وَ اَطاعَهُ؛
به خدا سوگند، شيعه ما فقط كسى است كه تقواى الهى دارد و خدا را اطاعت مى كند.
[كافى، ج ۲، ص ۷۴، ح ۳]
۴۰ امام على عليه السلام:اَلتَّقْوى ظاهِرُهُ شَرَفُ الدُّنْيا وَ باطِنُهُ شَرَفُ الاْخِرَةِ ؛
تقوا، ظاهرش شرافت دنيا و باطنش شرافت آخرت است.
[غررالحكم، ح ۱۹۹۰]
پديدآورنده : هادی موحدی
