بسم الله الرحمن الرحیم
==========================
موضوع :چگونه می توانیم محبت اهل بیت(ع) را در دلهایمان به وجود آوریم؟
«حب»؛ یعنى، رغبت و میل انسان به چیزى.
اگر این میل باطنى و رغبت دل به چیزى شدید و قوى شود، آن را عشق مىنامند1.
جایگاه حب اهل بیت(علیهم السلام) را باید از قرآن و روایات اخذ کرد.
در اهمیت و جایگاه محبت اهل بیت(علیهم السلام) همین بس که قرآن، آن را تنها پاداش رسالت پیامبر(صلى الله علیه و آله) معرفى کرده است:
«قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبى»2؛
« بگو از شما هیچ پاداشى درخواست نمىکنم، جز آنکه نزدیکان مرا دوست بدارید».
رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) مىفرماید:
«لا یؤمن احدکم حتى اکون احبّ الیه من ولده و والده و الناس اجمعین»3؛
«هیچ کس از شما ایمان ندارد؛ مگر اینکه من نزد او، از فرزندانش و پدرش و همه مردم محبوبتر باشم».
===============================
ایمان مشروط به محبت
آن حضرت اصل ایمان را مشروط به «حبّ» خود مىداند و در روایتى دیگر براى آن، مرتبه بالاترى معرفى مىکند:
«لایؤمن عبد حتى اکون احب الیه من نفسه ویکون عترتى احب الیه من عترته و یکون اهلى احب الیه من اهله و یکون ذاتى احب الیه من ذاته»4؛
«هیچ بندهاى ایمان ندارد، مگر اینکه من نزد او، از خودش محبوبتر باشم و ذریه من پیش او، از ذریه خودش محبوبتر باشد و اهل من پیش او، از اهل خودش محبوبتر باشند و ذات من نزد او، از ذات خودش محبوبتر باشد».
پیامبر(صلى الله علیه و آله) در این روایت، شرط ایمان را حُب خود و اهلبیت خویش - آن هم در مراحل بالاتر - معرفى کرده است؛ زیرا به طور معمول انسان به خود علاقه شدیدى دارد و او نزد خود از همه محبوبتر است؛ سپس فرزندانش و آن گاه دیگر نزدیکان او.
اما وقتى انسان در حُب کسى، به مرتبه بسیار بالا مىرسد، او را بر خود و فرزندان، نزدیکان و همه کسان دیگر ترجیح مىدهد و این همان مرتبه شدید و قوى حب است که به آن «عشق» مىگویند.
بنابراین حب اهل بیت و ائمه اطهار(علیهم السلام)، باید در حد اعلا باشد و هر اندازه از این حد فروتر باشد، به همان اندازه ایمان شخص، نقص و کاستى دارد.
به عبارت دیگر درجات ایمان با درجات حبّ پیامبر اکرم(صلى الله علیه و آله) و اهل بیت(علیهم السلام) پیوستگى دارد و با آن سنجیده مىشود.
================================
دوستى اهل بیت(علیهمالسلام) در عمل
امام باقر(علیه السلام) مىفرماید:
«یا جابر! بلّغ شیعتى عنّى السلام و اعلمهم انه لا قرابة بیننا و بین اللّه عزوجل و لا یتقرّب الیه الا بالطاعة یا جابر من اطاع اللّه و احبنا فهو ولینا و من عصى اللّه لم ینفعه حبنا»5؛
«اى جابر! از طرف من، به شیعیانم سلام برسان و به آنان اعلام کن که هیچ قرابت و خویشاوندى بین ما و خداى عزوجل نیست و فقط با اطاعت و بندگى به درگاه الهى تقرّب مىیابد. اى جابر! هرکس خدا را اطاعت کند و همراه آن به ما محبت ورزد، دوست و محبّ ما است و هرکس خدا را معصیت کند، حب ما برایش نافع نیست».
بنابراین اولین شرط حب اهل بیت(علیهم السلام)، اطاعت از حق تعالى و پرهیز از گناه است. ممکن است کسى درجه پایین محبت (همان میل باطنى و رغبت درونى) را داشته باشد؛ ولى عملاً اهل معصیت هم باشد! چنین حبّى، چندان سود بخش نیست. البته معصیتهاى اتفاقى - که بعد از آن توبه باشد - باعث نمىشود حب اهل بیت(علیهم السلام) سودى نبخشد.
حضرت على(علیه السلام) فرمود:
«انا مع رسول الله و معى عترتى على الحوض، فمن ارادنا فلیأخذ بقولنا ولیعمل بعملنا...»6 ؛
«من با رسول خدا(صلى الله علیه و آله) در حالى که عترت من هم با من هستند، بر حوض اشراف داریم. پس هر کس ما را مىخواهد، هم باید گفتار ما را بگیرد و هم عمل ما را، عمل کند ...». بنابراین محبت باید در عمل جلوهگر شود.
================================
راههاى کسب دوستى اهلبیت(علیهم السلام)
1. معرفت اهل بیت(علیهم السلام):
در پرتو معرفت امام، به کمالات و ویژگىهاى او بیشتر واقف مىگردیم و این آشنایى به طور طبیعى شیفتگى و محبّت را در پى دارد.
امام صادق(علیه السلام) مىفرماید:
«الامام عَلَم بین اللّه عزوجل و بین خلقه، فمن عرفه کان مؤمنا و من انکره کان کافرا»7؛
«امام آن شاخص آشکار است که بین خداى عز و جل و خلقش قرار گرفته است. پس هر کس او را شناخت، مؤمن مىگردد و هر کس او را انکار کرد ، کافر مىگردد». مؤمن بودن، فرع بر شناخت امام است.
==============================
2. اطاعت از اهل بیت(علیهمالسلام):
اگر کسى شناخت لازم و کافى از اهل بیت(علیهم السلام) پیدا کرد، اطاعت از آنان را بر خود لازم مىداند؛ ولى گاهى شناخت در آن حد بالا نیست، در این صورت چه بسا نسبت به اوامر آنان سرپیچى کند! عصیان به هر اندازه باشد، به همان مقدار کدورت و بغض مىآورد. کدورت و بغض، ضد صفا و حب است. پس هر اندازه نسبت به اوامر آنان عصیان شود، به همان اندازه بغض و کدورت نسبت به آنان در دل ایجاد مىشود و برعکس، هر اندازه نسبت به اوامر آنان اطاعت شود، به همان اندازه حب و صفا، دل را فرا مىگیرد.
امام رضا(علیهالسلام) مىفرماید:
«اللهم انى اسئلک ... العمل الذى یبلغنى حبک ...»8 ؛
«خدایا! از تو آن عملى را مسألت مىکنم که حب تو را به من برساند».
بنابراین یکى از راههاى عملى وصول به «حب اهل بیت(علیهمالسلام)»، اصل عمل و اطاعت است.
===================================
3. توسّل با معرفت:
در پرتو شناخت امام، مىفهمیم همه چیز ما به او وابسته بوده و وى واسطه فیض و کمال است9. اگر توسل با شناخت و توجه همراه باشد، ترنم عارفانه و عاشقانهاى است که حب را در دل بیش از پیش مىپروراند.
==============================
پی نوشت ها:
1. با استفاده از: طریحى، مجمع البحرین، ج 2، ماده «حبب».
2. شورى (42)، آیه 23.
3. میزان الحکمه، ج 2، ص 236، ح 3197.
4. همان، ح 3199.
5. همان، ص 238، ح 3211.
6. همان، ح 3212.
7. همان، ج 1، ص 170، ح 839.
8. همان، ح 3093.
9. براى آشنایى بیشتر به زیارت «جامعه کبیره» رجوع کنید.
:: دسته : سخنرانی مکتوب
