شش انتظار امام صادق از شیعیان


برخی از ویژگى‏ های مورد انتظار از مؤمنان در كلام امام صادق علیه السلام

در  احادیث ارزشمند امام صادق علیه السلام به چند مورد از انتظارات ارزشمند ایشان از مؤمنان اشاره میشود،‌ انتظارات ارزشمندی که با رعایت و ملتزم شدن به آنها در زندگی می توان بسیار از مشکلات زندگی فردگی و اجتماعی خود را برطرف نمود و زندگی را به سمت و سوی زندگی قرآنی هدایت نمود.

ویژگی اول:‌ ولایت پذیری
ازجمله ویژگی‌های شیعیان از منظر امام صادق (علیه السلام) پذیرش ولایت و رهبری امامان معصوم (علیهم السلام) به عنوان تداوم رسالت نبوی (صلی الله علیه و آله وسلم) است. شیعه حقیقی آنچنان به ولایت اهل بیت علیهم السلام دلبسته است،‌ كه شادی و حزن، خوشی و ناخوشی و تمام لذائذ و شدائد زندگی را با ولایت و محبت ائمه اطهار علیهم السلام پیوند می زند.
امام صادق علیه السلام فرمود: «إنَّما أوليائِي الذينَ سَلَّموا لأمرِنا ، و اتَّبعُوا آثارَنا ، وَ اقْتَدوا بِنا في كُلِّ اُمورِ؛ [1] دوستداران ما كسانى اند كه در برابر فرمان ما تسليم بوده ، و از آثار ما پيروى و در همه امور به ما اقتدا كنند.»

ویژگی دوم:‌ استقامت و پایداری
بدون تردید پشتكار و پایداری در راه هدف، از عوامل پیروزی و توفیق انسان به شمار می رود. كسانی در زندگی به خواسته ها و آرزوهای خود نائل گشته اند كه در راه آن نهایت تلاش و استقامت را نموده اند. امام صادق (علیه السلام) یكی از مهم ترین نشانه های شیعه را استقامت در راه حق می داند و رسیدن به سعادت حقیقی را در گرو این خصیصه پسندیده قلمداد می كند و می فرماید: « لَو أن‏ شيعَتَنا استَقاموا لَصافَحَتهُمُ‏ المَلائِكَةُ، وَلَأظَّلَهُم‏ الغَمامُ، وَلأشرَقوا نَهاراً، وَلَأكَلوا مِن فَوقِهِم وَمِن تَحتِ أرجُلِهِم، وَلَما سَألوا اللَّهَ شَيئاً إلّاأعطاهُم.[2] ؛ اگر شیعیان ما در راه حق استقامت ورزند فرشتگان آسمان با آنان دست می دهند، ابرها [ی رحمت] بر سر آنان سایه می افكنند و سیمایشان همانند روز روشن می درخشد و از زمین و آسمان روزی می خورند و هیچ خواسته ای از خداوند نخواهند داشت مگر اینكه خدای متعال به آنان عطا می كند..»

ویژگی سوم: زهد و ساده زیستی
از آنجا كه دلبستگی به دنیا و تعلقات آن مانع رسیدن به كمال حقیقی است، مردان الهی همیشه زهد و قناعت را در متن برنامه خود دارند و ساده زیستی، بی پیرایگی و پرهیز از جلوه های دنیوی و دل نبستن به مظاهر دنیا و زرق و برق آن از شاخص ترین ویژگی های آنان است. در این خصوص از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند: «ٍ إِنْ‏ أَحْبَبْتَ‏ أَنْ‏ تُجَاوِرَ الْجَلِيلَ‏ فِي‏ دَارِهِ‏ وَ تَسْكُنَ الْفِرْدَوْسَ فِي جِوَارِهِ فَلْتَهُنْ عَلَيْكَ الدُّنْيَا وَ اجْعَلِ الْمَوْتَ نُصْبَ عَيْنِكَ وَ لَا تَدَّخِرْ شَيْئاً لِغَدٍ وَ اعْلَمْ أَنَّ لَكَ مَا قَدَّمْتَ وَ عَلَيْكَ مَا أَخَّرْت؛ [3] اگر دوست داری كه در درگاه الهی با خداوند متعال همنشین شوی و در بهشت در جوار حضرت باریتعالی مسكن گزینی، باید دنیا [و مظاهر آن] در نظر تو خوار باشد و مرگ را همیشه نصب العین خود قرار بده و برای خود چیزی ذخیره نكن و بدان آنچه قبلا [از اعمال صالح] تقدیم داشته ای به حال تو سودمند خواهد بود و از كارهای نیك كه انجام آن را به تاخیر انداخته ای ضرر خواهی كرد..»

ویژگی چهارم: رسیدگی به خانواده

توسعه دادن به زندگی خانوادگی و خوشرفتاری با اعضای خانواده یكی دیگر از ویژگی های مورد انتظار برای مؤمن و شیعه كامل می باشد. پیرو حقیقی امام صادق (علیه السلام )هیچگاه نسبت به خانواده خود، تنگ نظر، سخت گیر و بدرفتار نیست. او تلاش می كند كه به نحو شایسته ای با همسر و فرزندان خود معاشرت نماید و در صورت امكان به رفاه و امور معیشتی خانواده گسترش دهد.
امام صادق علیه السلام می فرماید: «ان عیال المرء اسراءه فمن انعم الله علیه نعمة فلیوسع علی اسرائه فان لم یفعل اوشك ان تزول تلك النعمة؛ [4] اعضای خانواده یك مرد [همانند اسیر اویند. پس هر كسی كه خداوند متعال نعمتی به او عطا كند، باید به خانواده [و زیردستان] خود گشایشی در زندگی ایجاد كند كه اگر چنین نكند ممكن است این نعمت از دست او خارج شود..»

ویژگی پنجم:دوری از مجالس گناه
یكی از عوامل تاثیر گذار در روح و روان انسان محیط اطراف اوست. عوامل انحرافی از جمله محفل های آلوده و اجتماعات ضد ارزشی كه افراد گنهكار و فاسد آن ها می گردانند، تاثیرات فراوانی را در افراد شركت كننده باقی می گذارد و آنان خواهی نخواهی همرنگ با اهل فسق و فجور و معصیت می شوند.
بدین جهت امام صادق علیه السلام مؤمنین را از شركت در این محافل نهی كرده و آنان را از رفتن به چنین مكان هایی برحذر می دارد، مگر اینكه برای تغییر وضعیت موجود باشد. آن حضرت می فرماید: « ْعن أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَا يَنْبَغِي لِلْمُؤْمِنِ أَنْ يَجْلِسَ مَجْلِساً يُعْصَى اللَّهُ فِيهِ‏ وَ لَا يَقْدِرُ عَلَى تَغْيِيرِهِ‏. [5] ؛ برای مؤمن شایسته نیست كه در مجلسی بنشیند كه در آن معصیت خداوند انجام می شود و او توانایی تغییر آن را ندارد..»

ویژگی ششم: تلاش برای اصلاح دیگران
از جمله ویژگی های مورد انتظار برای شیعیان راستین، هدایت و اصلاح افراد منحرف به طریق صحیح است. آنان نه تنها خود راه حقیقت می‌پیمایند بلكه از اعماق جان خویش دوست دارند دیگران هم، چنین باشند حضرت می فرماید: « ٍ لَا تَقُلْ‏ فِي‏ الْمُذْنِبِينَ‏ مِنْ‏ أَهْلِ‏ دَعْوَتِكُمْ‏ إِلَّا خَيْراً وَ اسْتَكِينُوا إِلَى اللَّهِ فِي تَوْفِيقِهِمْ وَ سَلُوا التَّوْبَةَ لَهُم‏؛ [6] در مورد هم كیشان بدكار خود جز خوبی [و نیكی] چیزی نگو و از خداوند توفیق هدایت و توبه آنان را بخواهید..»

جمع بندی:

هرچند این شش ویژگی تمام آنچه امام ششم از شیعیان خود انتظار دارد نیست؛ ولی یقیناً می‌توان ادعا نمود با رعایت مؤلفه‌ای ارزشمندی همچون: ولایت مداری،‌استقامت و پایداری بر آرمانهای اهل بیت علیهم السلام، رعایت زهد و پارسایی و توجه و اهتمام خاص به بنیاد خانواده و اصلاح آن و پرهیز از ورود در میدان گناه و معصیت  می‌توان قدمی مناسب در مسیر سعادت و کمال خود و دیگران برداشت که در نهایت موجبات رضایت خداوند متعال و حضرات معصومین علیهم السلام را جلب نماید.

__________________

پی نوشت :
[1]. تحف العقول : ٣٠٩.
[2]. همان، ص 302.
[3]. همان، ص 304.
[4]. كشف الغمه، ج 2، ص 207.
[5 الكافي (ط - الإسلامية) ؛ ج‏2 ؛ ص374 .
[6]. تحف العقول، ص 304.

فراوری شده از:
مقاله: عبدالکریم پاک نیا
منبع : ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره 36 .