لاحَوْلَ وَ لاَقُوَّةَ إلاَّ بِاللهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيْمِ
أَعُوذُ بِاللهِ تَعَالي مِن جَورِ الجَآئِرِينَ، وَ كَيدِ الحَاسِدِينَ
بِسْمِ اللهِ كَلِمَةُ الْمُعْتَصِمِيْنَ، أَحْمَدُهُ فَوْقَ حَمْدِ الْحَامِدِيْنَ
أَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي لايَبْلُغُ مِدْحَتَهُ الْقَائِلُوْنَ، وَ لايُحصِي نَعْمَاءَهُ الْعَادُوْنَ، وَ لايُؤَدِّي حَقَّهُ الْمُجْتَهِدُونَ، الَّذِي لايُدْرِكُهُ بُعْدُ الْهِمَمِ، وَ لايَنَالُهُ غَوْصُ الْفِطَنِ، اَلَّذِي لَيْسَ لِصِفَتِهِ حَدٌّ مَحْدُودٌ، وَ لانَعْتٌ مَوْجُودٌ، وَ لاوَقْتٌ مَعْدُودٌ، وَ لاأَجَلٌ مَمْدُودٌ، فَطَرَ الْخَلائِقَ بِقُدْرَتِهِ، وَ نَشَرَ الرِّيَاحَ بِرَحْمَتِهِ، ثُمَّ الصَّلوةُ وَ السَّلاَمُ عَلَي سَيِّدِنَا وَ نَبِيِّنَا أَبِي الْقَاسِمِ مَحَمَّدٍ وَ عَلَي أَهْلِ بَيْتِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِين.
قال الحسين عليه السلام: «مَنْ زَارَنِي فِي حَياتِه زُرتُهُ بَعْدَ وَفاتُهُ» هر كه مرا در حال حياتش زيارت كند و به زيارت من آيد، من بعد از وفاتش اورا زيارت مي كنم و به زيارت او مي آيم.
مسائل شرعي
پرسش: در ايام سوگواري اباعبدالله الحسين علیه السلام نماز مقدم است يا عزاداري؟
پاسخ: بهتر آن است كه نماز را مقدم دارند. همان طور كه امام حسين علیه السلام در روز عاشورا هنگام ظهر، نماز را اقامه كردند.[1]
پرسش: آيا نماز خواندن با لباس سياه مربوط به عزاداري امام حسين علیه السلام مكروه است؟
پاسخ: چون لباس سياه علامت عزاداري سيدالشهداء علیه السلام است و عزاداري آن حضرت كمال رجحان را دارد، لذا نماز خواندن با آن نيز مكروه نمي باشد.[2]
بيان موضوع
در طول تاريخ انسانهايي بوده و هستند كه پس از مرگشان، زندگي و حياتشان ادامه پيدا كرده و با مرگ بدنشان، وجودشان و شخصيتشان و انديشه شان ادامه يافته است. مردان خدا و شخصيت هاي الهي، همان گونه كه در زمان حيات خويش استوانه دين و محور انسانيت و پيشتوانه حق و عدالت هستند، در زمان پس از مرگ نيز آرامگاه و زيارتگاه شان پشتوانه حق و عدالت و فضيلت است.
در اين ميان، زيارت قبر مطهر و آرامگاه حسيني از ويژگي هاي برجسته اي برخوردار است. تعليم گاه فرزندان آدم، دانشگاه خلق عالم، مدرسه عشق و فضيلت و كمال و تربيت است چنانكه شهيد سيد اسماعيل بلخي سروده است:
تأسيس كربلا نه فقط بهر ماتم است دانش سراي مكتب اولاد آدم است
از خيمه گاه سوخته تا ساحل فرات تعليمگاه رهبر خلق دو عالم است
از رؤيت هلال محرم بچشم خلق عينك براي ديدن آن حُسن مبهم است
سقا به دجله رفتن و لب تر نكردنش تأكيد بر تقــدم نفس مقــدم است
اشكي ز چشم مشك اگر ريخت بر زمين بحر عظيم ريخته تا بحر اعظم است
داني حسين چه كرد؟ كه اكبر دهان گشود خاتم به شبه خاتم از آن پور خاتم است
اصغر به صحن معركه رفتن بدوش باب درسي پي وصول حقوق مسلم است
هر قطره خون حنجر آن طفل شير خوار بر زخم هاي پيكر اسلام مرهم است
زينب به نعش پاك برادر خطاب كرد برخيز و بين كه بعد تو ما را كه مَحرم است
بلخي خموش باش كه تعريف بحر عشق بُردن ز حد قدرت و نيروي شبنم است
اين گونه تربيت و نهضت اجتماعي و يك چنين مؤسسه تهذيب اخلاق و ادب و چنين دانشگاه و مدرسه براي هيچ ملتي و ملل گيتي ميسر و مقدور نيست و در زيارت مبارك و نوراني عاشورا مي خوانيم:
«أللَهُمَّ اجْعَلْ مَحْيايَ مَحْيَا مُحَمَّدٍ وَ آَلِ مُحَمَّدٍ وَ مَمَاتِي مَمَاتَ مُحَمَّدٍ وَ آَلِ مُحَمَّدٍ»
در روايات و در فرمايشات نوراني ائمه معصومين عليهم السلام آثار و بركاتي زيادي براي زيارت قبر مطهر امام حسين علیه السلام ياد شده، مانند: «زائر امام حسين علیه السلام زائر خدا محسوب شدن، برآورده شدن حاجات و دفع پريشاني، زيادتي در عمر و رزق، آمرزش گناهان، حفاظت زائر در دنيا و آخرت، عنايت و توجه خاص سيدالشهداء علیه السلام، خير و بركت زياد، برابري زيارت قبر امام حسين علیه السلام با حج، غرق شدن در رحمت الهي، دعاي معصومين براي زائر، قرار گرفتن زائر قبر امام در جوار پيامبر و علي و فاطمه عليهم السلام، تأثير زيارت در روز قيامت، رهايي از شدايد قيامت، نجات از آتش جهنم،» و از آن جمله است:
1. آرامش بخشيدن به زائر
آنچه از روايات اسلامي به دست مي آيد كه زيارت مرقد شريف امام حسين علیه السلام مانند ساير زيارت قبور ائمه معصومين علیهم السلام به مردمان و زيارت كنندگانش، نوعي آرامش و اطمينان مي بخشد. در عصری كه انسان را موجودي مضطرب مي نامند، و پيوسته دست به گريبان با پديده هايي، چون بيماري هاي رواني و روحي، مانند: «ترديد، ناكامي، تشويش، ترس و ناسازگاري با محيط و زندگي ماشيني، محروميت و جنگ، كنار نيامدن با خود و...» اين زيارت مرقد مردان خدا و مرقد امام حسين علیه السلام براي زوارش آرامش مي دهد.
معاويه بن وهب از حضرت ابي عبدالله امام صادق علیه السلام نقل كرده است كه امام فرمود: اي معاويه به خاطر ترس و خوف زيارت امام حسين علیه السلام را ترك مكن؛ زيرا كسي كه آن را ترك كند، چنان حسرتي بخورد كه آرزو كند قبر آن حضرت نزدش باشد و بتواند زياد به زيارتش برود، (اي معاويه): آيا دوست داري كه خدا تو را در زمره كساني ببيند كه حضرت رسول و علي و فاطمه و ائمه عليهم السلام در حقشان دعا فرموده اند؟
آيا دوست داري از كساني باشي كه به واسطه آمرزش لغزشهاي گذشته طومار اعمالت تغيير و گناهان هفتاد سال از تو آمرزيده شود؟
آيا دوست داري از كساني باشي كه از دنيا رفته بدون اينكه گناه قابل مؤاخذه داشته باشي؟
آيا دوست داري از كساني باشي كه رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم با آنها مصافحه مي فرمايند؟
پس اي معاويه قبر امام حسين علیه السلام را بسيار زيارت نما.
2. در امان خدا بودن
به امام صادق علیه السلام عرض كردند: كمترين اثري كه براي زائر قبر امام حسين علیه السلام چيست؟
امام فرمود: «كمترين تأثيرش اين است كه خدا متعال، او و خانواده و مالش را تا به سوي خويش برگردد، و چون روز قيامت فرا مي رسد، خداوند حافظ او خواهد بود.»[3]
3. محسوب نشدن ايام زيارت از عمر زائر
در اين زمينه حكايتي از ملا علي كازروني[4] كه يكي از افراد با ايمان و اخلاص بود نقل كرده:
«شب 23 ماه رمضان در منزلم تنها احياء داشتم كه هنگام سحر ناگاه حالت سستي و بي خودي به من دست داد، در آن حال متوجه شدم كه تمام عالم اعلاء مملو از جمعيت و غلغه است و سر و صداي فراواني است از صدایي كه فصيح تر و به من نزديك تربود، پرسيدم تو را به خدا تو كيستي؟
فرمود: من جبرئيل هستم.
گفتم: امشب چه خبراست؟
فرمود: بي بي عالم فاطمه زهرا علیها السلام با مريم و آسيه و خديجه علیها السلام و كلثوم براي زيارت حضرت سيد الشهداء علیه السلام مي روند. و اين جمعيت ارواح پيغمبران و ملائكه هستند.
گفتم: براي خدا مرا هم ببريد.
فرمود: زيارت تو از همين جا قبول است و سعادتي داشتي كه اين منظره را ببيني.
البته آيت الله دستغيب فرمود به راستي ملاعلي علاقه شديدي به حضرت سيدالشهداء علیه السلام نصيبش شده بود كه در همان مجلس در هر ساعتي، چند مرتبه كه اسم حضرت را مي برد بي اختيار گريان و نالان مي شد و تا چند دقيقه نمي توانست سخن بگويد و فرمود: «من طاقت ذكر مصيبت آن حضرت را ندارم.»
و همچنان سيد بن طاووس از محمد داوود نقل نموده، كه گفت:
«همسايه اي داشتم معروف به علي بن محمد بود كه ايشان برايم تعريف می کرد من در ايام جواني هر ماه به زيارت امام حسين علیه السلام مي رفتم تا اينكه سن من بالارفت و نيروي جسمي ام ضعيف شد و چند وقتي زيارت را ترك كردم، پس از مدتي به قصد زيارت پياده حركت كردم، پس از چند روز به كربلا رسيدم و به زيارت آقا امام حسين علیه السلام نائل شده و دو ركعت نماز به جا آوردم و بعد از زيارت و نماز از فرط خستگي راه، كنار حرم خوابم برد. در عالم خواب ديدم به خدمت آقاي خودم ابي عبدالله الحسين علیه السلام مشرف شدم حضرت رويشان را به بنده كرد و فرمود:
اي علي چرا به من جفا كردي با اينكه نسبت به من خوبي و نيكي مي كردي؟
عرض كردم: اي سيد و آقاي من بدنم ضعيف شده و توانايي خود را از دست دادم و توان آمدن را ندارم و چون فهميدم آخر عمرم است و با آن حالي كه داشتم اين چند روز را به عشق شما به زيارت آمدم و روايتي از شما شنيدم دوست داشتم آن را ازخود شما بشنوم. حضرت فرمود: آن روايت را بگو.
عرض كردم: نقل شده كه:
«مَنْ زَارَنِي فِي حَياتِه زُرتُهُ بَعْدَ وَفاتُهُ»
هر كه مرا در حال حياتش زيارت كند و به زيارت من آيد، من بعد از وفاتش او را زيارت مي کنم و به زيارت او مي آيم.
حضرت فرمود: بله، من گفته ام، حتي اگر او را (زيارت كننده ام را) در آتش ببينم نجاتش خواهم داد.» [5]
اين دلم تنگم عقده ها دارد گوئيا ميل كربلا دارد
قلب سوزانم، ناله دارد چشم گريانم اشكها دارد
اين دلم يا رب كربلا خواهد چون حسين نام دلبرا دارد
دل تنگم سفر كربلا مي خواهد آستان بوسي شاه شهدا مي خواهد
روز و شب در غم دوري حسين بيمار است جرم بيمار چه باشد كه دوا مي خواهد
ذكر مصيبت
«السلام عليك يا اباعبدالله يا حسين بن علي أيّها الشهيد يابن رسولِ الله يا حجة الله علي خلقه يا سيدنا و مولينا إنّا توجّهنا و استشفعنا و توسلنا بك إلي الله و قدمَّمناك بين يدي حاجاتنا يا وجيهاً عِندالله إِشفَع لَنا عِندالله»
در بعضي از مقاتل آمده كه در روز اربعين حسيني جابر و عطيّه كوفي به زيارت قبر امام علیه السلام آمده بودند، مي گويد: ديديم كه از دور قافله اي به سوي کربلا مي آيد، خوب كه نزديك شدند ديديم آنها كاروان رنج كشيدة حسيني هستند كه به همراه امام سجاد علیه السلام مي آيند، اهل و عيال امام هر كدام دنبال گمشده خود مي گشتند، اما زينب علیها السلام سر قبر برادر درد دل مي كند:
اي كه مي داني غمت با سينة خواهر چه كرد درنگر، با زينبت دست ستم آخر چه كرد
سر برآر و سر گذشت همرهانت را بپرس تا ببيني اين سفر با عترت اطهر چه كرد
بعد ما گويا كه زهرا آمد اندر قتلگاه در كنار پيكر صد پاره ات مادر چه كرد
من شنيدم خاتمت در دست اهريمن فتاد ساربان با دست تو از بهر انگشتر چه كرد
كاش مي مردم نمي رفتم سوي بزم يزيد كو زباني تا بگويد آن جنايتگر چه كرد
تا رقيه در برم جان داد و پرپر زد چو مرغ درک كردم با دلت جان دادن اكبر چه كرد
الا لعنۀ الله علی القوم الظالمین
محمد رضوانی
[1] استفتاآت آيت الله فاضل، ج1، ص2176
[2] همان، ص2171
[3] صدوق، ثواب الاعمال، ص116
[4] گنجينه مبلغين، ج2، ص509
[5] همان، ص511
