(عزادارى، احياء خط خون و شهادت‏)
 
جواد محدثى‏
 
 
زندانى كردن «نور» در حصار شب، شيوه كهن ستمگران حاكم، در برخورد و مقابله با «حق» بوده است. خط فكرى و سياسى امامان شيعه، از همين رو همواره از سوى قدرتها، مورد تضييق و محدود يت و انزواى تحميلى قرار گرفته بود.
 
طبيعى است كه در چنان شرايط، نوشتن و گفتن و سرودن و نشر تفكر و راه و خط آنان، از اسلوبهاى مؤثر شيعه به حساب مى‏آمد و پيروان حق، با زبان و قلم و شعر و مرثيه و اشك و عزادارى، در «احياء امر ائمه» و زنده نگهداشتن حماسه‏ها و بيان فضايلشان تلاش مى‏كردند. در آن عصر خفقان، طرح «خط امامان» ، نوعى مبارزه سياسى اجتماعى بود و خطرها در پى داشت.
 
جلسات انس و ديدار شيعيان، وسيله‏اى براى الهام گيرى و يافتن محورهاى «وحدت مكتبى» به حساب مى‏آمد و شعر و مرثيه و نوحه و گريستن و عزادارى بر شهيدان كربلا و سيد الشهدا و مظلوميت اهل بيت عليهم السلام در آن عصر «نتوانستن» ها، ابعادى از مسأله زنده نگهداشتن مشعل حق و دعوت به «نور» و «ايمان» بود.
 
سروده‏هاى موضع دار شاعران شيعى در آنچه كه به اهل بيت مربوط مى ‏شد، به طور عمده دو محور اساسى داشت: مدايح و مراثى.
 
استفاده از مدح و مرثيه، همواره به عنوان اهرمى در دفاع از حق و مبارزه با حكومتهاى جور، مورد استفاده قرار مى‏گرفت. برپايى مراسم سوگوارى براى ائمه و احياى خاطره شكوهمند و الهام بخش حيات و جهاد و شهادتشان، همواره در تاريخ، حركت آفرين و بيدارگر بوده است.
 
سنت شعر گفتن و مرثيه خواندن و گريستن و گرياندن در مجالس سوگ اهل بيت نيز، مورد تشويق و دستور امامان بود، چرا كه عزادارى، رساندن صداى مظلوميت آل على به گوش مسلمانان بود و رسالتى عظيم داشت. اقامه مجالس به ياد آنان، بيان رنجهاى جانكاه پيشوايان حق و خون دلهاى ائمه عدل، فاش ساختن و آشكار كردن ناله مظلومانه آنان در هياهوى پرفريب اغواگران بود و عزادارى براى شهيد، انتقال فرهنگ شهادت به نسلهاى آينده تلقى مى‏شد... و اين خط همچنان ادامه يافت، تا اكنون.
 
در اينگونه مجالس، احساس و عاطفه، به كمك شعورمى‏آيد و مكتب عاشورا زنده مى‏ماند و اشك، زبان گوياى احساسهاى عميق يك انسان متعهد و پاى بند به خط حسينى و كربلايى است.اشك، دليل عشق است و نشانه پيوند. اشك، زبان دل است و شاهد شوق.
 
دلى كه به حسين عليه السلام و اهل بيت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم عشق دارد، بى شك در سوگ آنان مى‏گريد و با اين گريه، مهر و علاقه درونى خود را نشان مى‏دهد و گريه بر حسين عليه السلام تجديد بيعت با «كربلا» و فرهنگ شهادت است و امضاى راه خونين شهيدان. اشك، خون مى‏سازد و مجاهد و شهيد مى‏پرورد.
 
جبهه‏هاى گرم ايران اسلامى در سالهاى «دفاع مقدس» ، گوياترين و زنده‏ ترين سندى است كه نشان مى‏دهد چگونه عشق عاشورايى و مراسم نوحه‏خوانى و اشك ريختن بر سالار شهيدان، محرم را ماه «پيروزى خون ‏بر شمشير» مى‏سازد و اشك را به سلاحى كارى و مؤثر تبديل مى‏كند.
 
سابقه عزادارى و سوگوارى بر مظلوميت خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم بسيار ديرينه است و خود پيامبر و على و فاطمه و...عليهم السلام و فرشتگان و كروبيان و جن و انس بر مظلوميت «آل الله» گريسته و مجالس عزا و گريه بر پا كرده‏اند. حتى انبياى گذشته هم اشكى ريزان و دلى سوزان و توسل و توجهى به خاندان عصمت و اسوه‏هاى شهادت داشته‏اند.
 
شبهه آفرينيهاى كج فهمان يا مغرضان نسبت به مسأله گريستن و عزادارى و توسل و اقامه مراسم و شعائر دينى در سوگ امامان مظلوم و شهيد، جز از بى خبرى آنان‏از تعاليم اسلام و دستورها و سنتهاى پيامبر اسلام، نشأت نمى‏گيرد.
 
اين مجموعه چهل حديث كه پيش رو داريد، برخى از احاديث مربوط به اين سنت ارزشمند و سازنده را در بردارد.اميد است كه آشنايى با فرهنگ دينى و عمل به آن، وسيله نجات ما و سبب شفاعت «اهل بيت» از ما در روز قيامت گردد.
 
آتش عشق حسينى
 
" قال رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم: ان لقتل الحسين عليه السلام حرارة فى قلوب المؤمنين لا تبرد ابدا."
 
پيامبراكرم صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: براى شهادت حسين عليه السلام، حرارت و گرمايى در دلهاى مؤمنان است كه هرگز سرد و خاموش نمى‏شود. (جامع احاديث الشيعه، ج 12، ص556)
 
عاشورا، روز غم
 
 قال الرضا عليه السلام:" من كان يوم عاشورا يوم مصيبته و حزنه و بكائه جعل الله عزوجل يوم القيامة يوم فرحه و سروره."
 
امام رضا عليه السلام فرمود: هر كس كه عاشورا، روز مصيبت و اندوه و گريه‏اش باشد، خداوند روز قيامت را براى او روز شادى و سرور قرار مى‏دهد. (بحارالانوار،ج 44، ص284)
 
محرم، ماه سوگوارى
 
 قال الرضا عليه السلام:" كان ابى اذا دخل شهر المحرم لا يرى ضاحكا و كانت الكابة تغلب عليه حتى يمضى منه عشرة ايام، فاذا كان اليوم العاشر كان ذلك اليوم يوم مصيبته و حزنه و بكائه... "
 
امام رضا عليه السلام فرمود: هر گاه ماه محرم فرا مى‏رسيد، پدرم (موسى بن‏ جعفر عليهماالسلام) ديگر خندان ديده نمى‏شد و غم و افسردگى بر او غلبه مى‏يافت تا آن كه ده روز از محرم مى‏گذشت، روز دهم محرم كه مى‏شد، آن روز، روز مصيبت و اندوه و گريه پدرم بود. (امالى صدوق، ص 111)
 
ديده‏هاى خندان
 
 قال رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم:" يا فاطمة! كل عين باكية يوم القيامة الا عين بكت على مصاب الحسين فانها ضاحكة مستبشرة بنعيم الجنة."
 
پيامبراكرم صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: فاطمه جان! روز قيامت هر چشمى گريان است، مگر چشمى كه در مصيبت و عزاى حسين گريسته باشد، كه آن چشم در قيامت خندان است و به نعمتهاى بهشتى مژده داده مى‏شود. (بحارالانوار،ج 44، ص293)
 
سالگرد سوگ حسين (ع)
 
عن الصادق عليه السلام: "نيح على الحسين بن على سنة فى كل يوم و ليلة و ثلاث سنين من اليوم الذى اصيب فيه."
 
حضرت صادق عليه السلام فرمود: يك سال تمام، هر شب و روز بر حسين بن على عليه السلام نوحه خوانى شد و سه سال، در روز شهادتش سوگوارى برپا گشت. (بحارالانوار،ج 79، ص102)
 
بودجه عزادارى
 
 قال الصادق عليه السلام: " قال لى ابى: يا جعفر! اوقف لى من منالى كذا و كذا النوادب تندبنى عشر سنين بمنى ايام منى."
 
امام صادق عليه السلام مى‏فرمايد: پدرم امام باقرعليه السلام به من فرمود: اى جعفر! از مال خودم فلان مقدار وقف نوحه خوانان كن كه به مدت ده سال در «منا» در ايام حج، بر من نوحه خوانى و سوگوارى كنند. (بحارالانوار،ج 46، ص220)
 
نوحه خوانى سنتى
 
 عن ابى هارون المكفوف قال:"دخلت على ابى عبد الله عليه السلام فقال لى: انشدنى، فأنشدته فقال: لا، كما تنشدون و كما ترثيه عند قبره..."
 
ابوهارون مكفوف مى‏گويد: خدمت حضرت صادق عليه السلام رسيدم. امام به من فرمود: «برايم شعر بخوان». پس برايش اشعارى خواندم. فرمود: اينطور نه، همان طور كه (براى خودتان) شعر خوانى مى‏كنيد و همانگونه كه نزد قبر حضرت سيد الشهدا مرثيه مى‏خوانى. (بحارالانوار،ج 44، ص287)
 
پاداش شعر گفتن براى حسين عليه السلام
 
 قال الصادق عليه السلام: "ما من احد قال فى الحسين شعرا فبكى و ابكى به الا اوجب الله له الجنة و غفر له."
 
امام صادق عليه السلام به جعفر بن عفان فرمود: هيچ كس نيست كه درباره حسين عليه السلام شعرى بسرايد و بگريد و با آن بگرياند مگر آن كه خداوند، بهشت را بر او واجب مى‏كند و او را مى‏آمرزد. (رجال شيخ طوسى، ص289)
 
سرودن براى اهل بيت عليهم السلام
 
 قال الصادق عليه السلام: "من قال فينا بيت شعر بنى الله له بيتا فى الجنة. "
 
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس در راه ما و براى ما يك بيت شعر بسرايد، خداوند براى او خانه‏اى در بهشت، بنا مى‏كند. (وسائل الشيعه،ج 10، ص467)
 
اصحاب مدح و مرثيه
 
 قال الصادق عليه السلام: "الحمد لله الذى جعل فى الناس من يفد الينا و يمدحنا و يرثى لنا. "
 
امام صادق عليه السلام فرمود: خدا را سپاس كه در ميان مردم، كسانى را قرار داد كه به سوى ما مى‏آيند و بر ما وارد مى‏شوند و ما را مدح و مرثيه مى‏گويند. (وسائل الشيعه،ج 10، ص469)
 
شعر خوانى در ايام عزا
 
 قال الرضا عليه السلام:" يا دعبل! احب ان تنشدنى شعرا فان هذه الايام حزن كانت علينا اهل البيت عليه السلام."
 
امام رضا عليه السلام به دعبل (شاعراهل بيت) فرمود: اى دعبل! دوست دارم كه برايم شعرى بسرايى و بخوانى، چرا كه اين روزها (ايام عاشورا) روز اندوه و غمى است كه بر ما خاندان رفته است. (جامع احاديث الشيعه، ج 12، ص567)
 
مرثيه، نصرت اهل بيت عليه السلام
 
 عن الرضا عليه السلام:" يا دعبل! ارث الحسين عليه السلام فانت ناصرنا و مادحنا ما دمت حيا فلا تقصر عن نصرنا ما استطعت."
 
امام رضا عليه السلام فرمود: اى دعبل! براى حسين بن على عليه السلام مرثيه بگو، تو تا زنده‏اى، ياور و ستايشگر مايى، تا مى‏توانى، از يارى ما كوتاهى مكن. (جامع احاديث الشيعه،ج 12، ص567)
 
شيعيان همراه و همدل
 
 قال على عليه السلام: "ان الله...اختار لنا شيعة ينصروننا و يفرحون بفرحنا و يحزنون لحزننا."
 
على عليه السلام فرمود: خداوند براى ما، شيعيان و پيروانى برگزيده است كه ما را يارى مى‏كنند، با خوشحالى ما خوشحال مى‏شوند و در اندوه و غم ما، محزون مى‏گردند. (غررالحكم،ج 1، ص235)
 
كشته اشك
 
 قال الحسين عليه السلام:" انا قتيل العبرة لا يذكرنى مؤمن الا بكى."
 
حسين بن على عليه السلام فرمود: من كشته اشكم. هيچ مؤمنى مرا ياد نمى‏كند مگر آن كه - به خاطر مصيبتهايم- گريه مى‏كند. (بحارالانوار،ج 44، ص279)
 
يك قطره اشك
 
 قال الحسين عليه السلام: "من دمعت عيناه فينا قطرة بوأه الله عز و جل الجنة."
 
حسين بن على عليه السلام فرمود: چشمان هر كس كه در مصيبتهاى ما قطره‏اى اشك بريزد، خداوند او را در بهشت جاى مى‏دهد. (احقاق الحق،ج 5، ص523)
 
بهشت، پاداش عزادارى
 
 قال على بن الحسين السجاد عليه السلام: "ايما مؤمن دمعت عيناه لقتل الحسين و من معه حتى يسيل على خديه بوأه الله فى الجنة غرفا."
 
امام سجاد عليه السلام فرمود: هر مؤمنى كه چشمانش براى كشته شدن حسين بن على عليه السلام و همراهانش اشكبار شود و اشك بر صورتش جارى گردد، خداوند او را در غرفه‏هاى بهشتى جاى مى‏دهد. (ينابيع الموده، ص429)
 
به ياد فرزندان فاطمه عليها السلام
 
 قال السجاد عليه السلام: "انى لم اذكر مصرع بنى فاطمة الا خنقتنى لذلك عبرة."
 
امام سجاد عليه السلام فرمود: من هرگز شهادت فرزندان فاطمه عليها السلام را به ياد نياوردم، مگر آن كه به خاطر آن، چشمانم اشكبار گشت. (بحارالانوار،ج 46، ص109)
 
سوگوارى در خانه‏ها
 
 قال الباقر عليه السلام: "ثم ليندب الحسين و يبكيه و يأمر من فى داره بالبكاء عليه و يقيم فى داره مصيبته باظهار الجزع عليه و يتلاقون بالبكاء بعضهم بعضا فى البيوت و ليعز بعضهم بعضا بمصاب الحسين عليه السلام."
 
امام باقرعليه السلام نسبت به كسانى كه در روز عاشورا نمى‏توانند به زيارت آن حضرت بروند، اينگونه دستورعزادارى دادند و فرمودند: برحسين عليه السلام ندبه و عزادارى و گريه كند و به اهل خانه خود دستور دهد كه بر او بگريند و در خانه‏اش با اظهار گريه و ناله بر حسين عليه السلام، مراسم عزادارى بر پا كند و يكديگر را با گريه و تعزيت و تسليت گويى در سوگ حسين عليه السلام در خانه‏هايشان ملاقات كنند. (كامل الزيارات، ص175)
 
اشك على عليه السلام در سوگ شهداى كربلا
 
 قال الباقر عليه السلام: "مر على بكربلا فى اثنين من اصحابه قال: فلما مر بها ترقرقت عيناه للبكاء ثم قال: هذا مناخ ركابهم و هذا ملقى رحالهم و هيهنا تهراق دماؤهم، طوبى لك من تربة عليك تهراق دماء الأحبة."
 
امام باقر عليه السلام فرمود: اميرالمؤمنين عليه السلام با دو تن از يارانش از «كربلا» گذركردند، حضرت، هنگام عبور از آنجا، چشمهايش اشك آلود شد، سپس فرمود: اينجا مركبهايشان بر زمين مى‏خوابد، اينجا محل بارافكندنشان است و اينجا خونهايشان ريخته مى‏شود، خوشا به حال تو اى خاكى كه خون دوستان بر روى تو ريخته مى‏شود! (بحارالانوار،ج 44، ص 258)
 
اشك، حجاب دوزخ
 
 قال الباقر عليه السلام: "ما من رجل ذكرنا او ذكرنا عنده يخرج من عينيه ماء و لو مثل جناح البعوضة الا بنى الله له بيتا فى الجنة و جعل ذلك الدمع حجابا بينه و بين النار."
 
امام باقرعليه السلام پس از شنيدن سروده‏هاى «كميت» درباره اهل بيت، گريست و سپس فرمود : هيچ كس نيست كه ما را ياد كند، يا نزد او از ما ياد شود و از چشمانش هر چند به اندازه بال پشه‏اى‏ اشك آيد، مگر آن كه خداوند برايش در بهشت، خانه‏اى بنا كند و آن اشك را حجاب ميان او و آتش دوزخ قرار دهد. (الغدير،ج 2، ص202)
 
بيست سال گريه
 
 قال الصادق عليه السلام:" بكى على بن الحسين عليه السلام عشرين سنة و ما وضع بين يديه طعام الا بكى."
 
امام صادق عليه السلام فرمود: امام زين العابدين عليه السلام بيست ساله (به ياد عاشورا) گريست و هرگز طعامى پيش روى او نمى‏گذاشتند مگر اين كه گريه مى‏كرد. (بحارالانوار،ج 46، ص 108)
 
ادب سوگوارى
 
 قال الصادق عليه السلام: "لما مات ابراهيم بن رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم حملت عين رسول الله بالدموع ثم قال النبى صلى الله عليه و آله و سلم: تدمع العين و يحزن القلب و لا نقول ما يسخط الرب و انا بك يا ابراهيم لمحزونون. "
 
امام صادق عليه السلام فرمود: چون ابراهيم پسر رسول خدا از دنيا رفت، چشم پيامبر پر از اشك شد. سپس پيامبرفرمود: چشم، اشكبار مى‏شود و دل غمگين مى‏گردد، ولى چيزى نمى‏گوييم كه خدا را به خشم آورد، و ما در سوگ تو اى ابراهيم اندوهناكيم. (بحارالانوار،ج 22، ص157)
 
چشمهاى اشكبار
 
 قال الصادق عليه السلام: "من ذكرنا عنده ففاضت عيناه حرم الله وجهه على النار. "
 
امام صادق عليه السلام فرمود: نزد هر كس كه از ما (و مظلوميت ما) ياد شود و چشمانش پر از اشك گردد، خداوند چهره‏اش را بر آتش دوزخ حرام مى‏كند. (بحارالانوار،ج 44، ص285)
 
احياء خط اهل بيت عليهم السلام
 
 قال الصادق عليه السلام: " تزاوروا و تلاقوا و تذاكروا و احيوا امرنا."
 
امام صادق عليه السلام فرمود: به زيارت و ديدار يكديگر برويد، با هم به سخن و مذاكره بنشينيد و امر ما را -- كنايه از حكومت و رهبرى- زنده كنيد. (بحارالانوار،ج 71، ص352)
 
مجالس حسينى
 
 قال الصادق عليه السلام للفضيل:"تجلسون و تحدثون؟ فقال: نعم، قال: ان تلك المجالس احبها فأحيوا امرنا، فرحم الله من احيى امرنا."
 
امام صادق عليه السلام از «فضيل» پرسيد: آيا (دور هم) مى‏نشينيد و حديث و سخن مى‏گوييد؟ گفت: آرى ‏فرمود: اينگونه مجالس را دوست دارم، پس امر(امامت) ما را زنده بداريد. خداى رحمت كند كسى را كه امر و راه ما را احيا كند. (وسائل الشيعه، ج 10، ص392)
 
اشكهاى ارزشمند
 
 قال الصادق عليه السلام: "..رحم الله دمعتك، اما انك من الذين يعدون من اهل الجزع لنا و الذين يفرحون لفرحنا و يحزنون لحزننا، اما انك سترى عند موتك حضور آبائى لك... "
 
امام صادق عليه السلام به «مسمع» كه از سوگواران و گريه كنندگان بر عزاى حسينى بود، فرمود: خداى، اشك تو را مورد رحمت قرار دهد. آگاه باش، تو از آنانى كه از دلسوختگان ما به شمار مى‏آيند، و از آنانى كه با شادى ما شاد مى‏شوند و با اندوه ما غمگين مى‏گردند. آگاه باش! تو هنگام مرگ، شاهد حضور پدرانم بر بالين خويش خواهى بود. (وسائل الشيعه،ج 10، ص397)
 
دلهاى سوخته
 
 قال الصادق عليه السلام: "اللهم...و ارحم تلك الأعين التى جرت دموعها رحمة لنا و ارحم تلك القلوب التى جزعت و احترقت لنا و ارحم الصرخة التى كانت لنا."
 
امام صادق عليه السلام بر سجاده خود نشسته و بر زائران و سوگواران اهل بيت، چنين دعا مى‏كرد و مى‏فرمود: خدايا...آن ديدگان را كه اشكهايش در راه ترحم وعاطفه بر ما جارى شده و دلهايى را كه به خاطر ما نالان گشته و سوخته و آن فريادها و ناله‏هايى را كه در راه ما بوده است، مورد رحمت قرار بده. (بحارالانوار،ج 98، ص8)
 
گريه بر مظلوميت شيعه
 
 قال الصادق عليه السلام: "من دمعت عينه فينا دمعة لدم سفك لنا او حق لنا نقصناه او عرض انتهك لنا او لأحد من شيعتنا بوأه الله تعالى بها فى الجنة حقبا."
 
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس كه چشمش در راه ما گريان شود، به خاطر خونى كه از ما ريخته شده است، يا حقى كه از ما گرفته‏اند، يا آبرويى كه از ما يا يكى از شيعيان ما برده وهتك حرمت كرده‏اند، خداى متعال به همين سبب، او را در بهشت جاودان، براى ابد جاى مى‏دهد. (امالى شيخ مفيد، ص175)
 
ثواب بى حساب
 
 قال الصادق عليه السلام:" لكل شيى‏ء ثواب الا الدمعة فينا. "
 
امام صادق عليه السلام فرمود: هر چيزى پاداش و مزدى دارد، مگر اشكى كه براى ما ريخته شود - كه چيزى با آن برابرى نمى‏كند و مزد بى اندازه دارد-. (جامع احاديث الشيعه،ج 12، ص548)
 
كوثر و اشك
 
 قال الصادق عليه السلام: "ما من عين بكت لنا الا نعمت بالنظر الى الكوثر و سقيت منه. "
 
امام صادق عليه السلام فرمود: هيچ چشمى نيست كه براى ما بگريد، مگر اين كه برخوردار از نعمت نگاه به «كوثر» مى‏شود و از آن سيرابش مى‏كنند. (جامع احاديث الشيعه، ج 12، ص554)
 
گريه آسمان
 
 عن الصادق عليه السلام: "يا زرارة! ان السماء بكت على الحسين اربعين صباحا. "
 
امام صادق عليه السلام فرمود: اى زراره! آسمان چهل روز، در سوگ حسين بن على عليهما السلام گريه كرد. (جامع احاديث الشيعه،ج 12، ص552)
 
گريه و اندوه مطلوب
 
 قال الصادق عليه السلام:"كل الجزع و البكاء مكروه سوى الجزع و البكاء على الحسين عليه السلام. "
 
امام صادق عليه السلام فرمود: هر ناليدن و گريه‏اى مكروه است، مگر ناله و گريه بر حسين عليه السلام. (بحارالانوار،ج 45، ص313)
 
پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم و گريه بر شهيد
 
 قال الصادق عليه السلام: "ان النبى لما جائته وفاة جعفر بن ابى طالب و زيد بن حارثة كان اذا دخل بيته كثر بكائه عليهما جدا و يقول: كانا يحدثانى و يؤانسانى فذهبا جميعا."
 
امام صادق عليه السلام فرمود: وقتى خبر شهادت جعفر بن ابى طالب و زيد بن حارثه به پيامبر خدا رسيد، از آن پس هر گاه وارد خانه‏ مى‏شد، بر آن دو شهيد به شدت مى‏گريست و مى‏فرمود : آن دو شهيد، با من هم سخن و همدم و انيس بودند، و هر دو رفتند! (من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص177)
 
نفسهاى تسبيح
 
 قال الصادق عليه السلام:"نفس المهموم لظلمنا تسبيح و همه لنا عبادة و كتمان سرنا جهاد فى سبيل الله.ثم قال ابو عبد الله عليه السلام: يجب ان يكتب هذا الحديث بالذهب."
 
امام صادق عليه السلام فرمود: نفس كسى كه به خاطر مظلوميت ما اندوهگين شود، تسبيح است و اندوهش براى ما،عبادت است و پوشاندن راز ما جهاد در راه خداست. سپس امام صادق عليه السلام افزود: اين حديث را بايد با طلا نوشت! (امالى شيخ مفيد، ص 338)
 
فرشتگان سوگوار
 
 قال الصادق عليه السلام: "اربعة الاف ملك عند قبر الحسين عليه السلام شعث غبر يبكونه الى يوم القيامة. "
 
امام صادق عليه السلام فرمود: چهارهزار فرشته نزد قبر سيد الشهدا عليه السلام ژوليده و غبارآلود، تا روز قيامت بر آن حضرت مى‏گريند. (كامل الزيارات، ص 119)
 
گريه بر حسين عليه السلام
 
 قال الرضا عليه السلام: "يا ابن شبيب! ان كنت باكيا لشى‏ء فابك للحسين بن على بن ابى طالب عليه السلام فانه ذبح كما يذبح الكبش. "
 
امام رضا عليه السلام به «ريان بن شبيب» فرمود: اى پسر شبيب! اگر بر چيزى گريه مى‏كنى، بر حسين بن على بن ابى طالب عليه السلام گريه كن، چرا كه او را مانند گوسفند سر بريدند. (بحارالانوار،ج 44، ص 286)
 
مجالسى به ياد ائمه عليهم السلام
 
 قال الرضا عليه السلام: "من جلس مجلسا يحيى فيه امرنا لم يمت قلبه يوم تموت القلوب. "
 
امام رضا عليه السلام فرمود: هر كس در مجلسى بنشيند كه در آن، امر (و خط و مرام ما) احيا مى‏شود، دلش در روزى كه دلها مى‏ميرند، نمى‏ميرد. (بحارالانوار، ج 44، ص278)
 
آثار گريستن بر حسين عليه السلام
 
 قال الرضا عليه السلام: "فعلى مثل الحسين فليبك الباكون فان البكاء عليه يحط الذنوب العظام. "
 
امام رضا عليه السلام فرمود: گريه كنندگان بايد بر كسى همچون حسين عليه السلام گريه كنند، چرا كه گريستن براى او، گناهان بزرگ را فرو مى‏ريزد. ( بحارالانوار، ج 44، ص284)
 
اشك و آمرزش گناه
 
 قال الرضا عليه السلام: "يابن شبيب! ان بكيت على الحسين عليه السلام حتى تصير دموعك على خديك غفر الله لك كل ذنب اذنبته صغيرا كان او كبيرا قليلا كان او كثيرا. "
 
امام رضا عليه السلام فرمود: اى پسر شبيب! اگر بر، حسين عليه السلام آن قدر گريه كنى كه اشكهايت بر چهره‏ات جارى شود، خداوند همه گناهانت را كه مرتكب شده‏اى مى‏آمرزد، كوچك باشد يا بزرگ، كم باشد يا زياد. (امالى صدوق، ص112)
 
همدلى با عترت
 
 قال الرضا عليه السلام: "ان سرك ان تكون معنا فى الدرجات العلى من الجنان فاحزن لحزننا و افرح لفرحنا. "
 
امام رضا عليه السلام به ريان بن شبيب فرمود: اگر تو را خوشحال مى‏كند كه در درجات والاى بهشت با ما باشى، پس در اندوه ما غمگين باش و در شادى ما خوشحال باش. (جامع احاديث الشيعه،ج 12، ص549)