سخنرانی آیت الله سید محمد صادق حسینی طهرانی؛ مصائب سیدالشّهداء علیه السّلام در روز عاشورا
منبع : باده توحید در کربلای عشق
أعوذُ بِاللَهِ السَّمیعِ العَلیمِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم
بِسمِ اللَهِ الرَّحمَنِ الرَّحیم
الحَمدُ لِلَّهِ رَبِّ العالَمینَ بارِئِ الخَلآئِقِ أجمَعینَ و باعِثِ الأنبیآءِ و المُرسَلینَ و السُّفَرآءِ المُقَرَّبینَ لاسیما حَبیبِ إلَهِ العالَمینَ أبی القاسِمِ المُصطَفی مُحمّدٍ و الصّلَوةُ و السّلامُ علَیهِ و علَی أخیهِ و وَصیهِ و وَزیرِهِ و خَلیفَتِهِ فی أُمَّتِهِ مِن بَعدِهِ و وارِثِ عِلمِهِ عَلیبنِ أبی طالِبٍ أمیرِالمُؤمِنینَ و سَیدِ الوَصیینَ و إمامِ المُوَحِّدینَ و قآئِدِ الغُرِّ المُحَجَّلینَ و علَی الصِّدّیقَةِ الطّاهِرَةِ فاطِمةَ الزَّهرآءِ سَیدَةِ نِسآءِ العالَمینَ مِنَ الأوّلینَ و الأَخِرینَ و علَی الأحَدَعَشَرَ مِن وُلْدِها حُماةِ الدّینِ و أئِمَّةِ المُؤمِنینَ و لَعنَةُ اللَهِ علَی أعدآئِهِم أجمَعینَ مِنَ الأَنَ إلَی قیامِ یومِ الدّین[1]
فضیلت گریه بر مصائب اهل بیت علیهم السّلام
قالَ الإمامُ أبوالحسنِ الرّضا علَیه السّلام: مَن تَذَکرَ مُصابَنا و بَکی لِما ارْتُکبَ مِنّا کانَ مَعَنا فی دَرَجَتِنا یوْمَ القِیمَةِ و مَن ذَکرَ بِمُصابِنا فَبَکی و أَبْکی لَم تَبْک عَینُهُ یوْمَ تَبْکی العُیونُ.[2] «حضرت امام رضا علیه السّلام می فرمایند: کسی که متذکر مصائب ما شود و سپس بر ظلمهائی که به ما روا شده گریه کند، در روز قیامت هم درجۀ ما خواهد بود. و کسی که مصیبت ما اهل بیت را برای دیگران بیان کند و بگرید و بگریاند، در روزی که چشمها گریان است چشم او گریان نخواهد شد.»
امام صادق علیه السّلام فرمودند: نَفَسُ المَهمومِ لِظُلْمِنا تَسْبیحٌ و هَمُّهُ لَنا عِبادَةٌ و کتْمانُ سِرِّنا جِهادٌ فی سَبیلِ اللَهِ. «اگر کسی به خاطر ظلمی که به ما شده مهموم بوده و غم دل او را بگیرد، نَفَس او در حکم تسبیح است و همّ و غمّی که دل او را گرفته برایش عبادت محسوب می شود و کتمان سرّ ما جهاد در راه خدا خواهد بود.» سپس حضرت فرمودند: یجِبُ أَن یکتَبَ هَذا الحَدیثُ بِالذَّهَبِ.[3] «باید این حدیث با طلا نوشته شود.» بنا به روایات، هیچ روزی نبود که مصیبت حضرت أباعبدالله الحسین علیه السّلام، بلکه نام آن حضرت، در محضر حضرت صادق علیه السّلام برده شود و آقا را در آن روز خندان ببینند؛ یعنی هر روزی که نام حضرت سیدالشّهداء در محضر امام صادق برده می شد آقا تا شب محزون بودند.[4]
حُزن و سوگواری در روز عاشورا
روایات دربارۀ حزن أئمّه علیهم السّلام نسبت به حضرت سیدالشّهداء فراوان است، به خصوص در روز عاشورا که روز مصیبت و روز عزا است.حضرت امام علیبن موسی الرّضا علیه السّلام صاحب این مرقد مبارک که شرف مجاورت این بزرگوار را داریم، فرمودند: مَن تَرَک السَّعْی فی حَوآئِجِهِ یوْمَ عاشورآءَ قَضَی اللَهُ لَهُ حَوآئِجَ الدُّنْیا و الأَخِرَةِ. و مَن کانَ یوْمُ عاشُورآءَ یوْمَ مُصیبَتِهِ و حُزْنِهِ و بُکآئِهِ جَعَلَ اللَهُ عَزَّوجَلَّ یوْمَ القِیمَةِ یوْمَ فَرَحِهِ و سُرورِهِ و قَرَّتْ بِنا فی الجِنانِ عَینُهُ. و مَن سَمَّی یوْمَ عاشورآءَ یوْمَ بَرَکةٍ و ادَّخَرَ فیهِ لِمَنزِلِهِ شَیئًا لَم یبارَک لَهُ فیما ادَّخَرَ و حُشِرَ یوْمَ القِیمَةِ مَعَ یزیدَ و عُبَیدِاللَهِبْنِزیادٍ و عُمَرَبْنِسَعْدٍ لَعَنَهُمُ اللَهُ إلَی أَسفَلِ دَرَکةٍ مِنَ النّارِ.[5]
«کسی که در روز عاشورا دنبال حوائج و کارهای شخصی خود نرود، خدا جمیع حوائج دنیا و آخرت او را برآورده می کند. و کسی که روز عاشورا روز مصیبت و اندوه و گریۀ او باشد، خدا روز قیامت را روز فرح و شادی او قرار می دهد و در بهشت چشمش به ما روشن خواهد شد. و در مقابل اگر کسی روز عاشورا را روز برکت خود قرار دهد و برای منزل خود در چنین روزی چیزی ذخیره کند، خدا برای او در آنچه ذخیره کرده برکتی قرار نمی دهد و در روز قیامت همراه با یزید و عبیدالله بن زیاد و عمربن سعد لعنة الله علیهم به پائین ترین درجۀ از آتش سقوط کرده و در آنجا جای دارد.»
شما در زیارت عاشورا می خوانید که: إنّ هَذا یوْمٌ تَبَرَّکتْ بِهِ بَنوأُمَیةَ و ابْنُ ءَ اکلَةِ الأَکبادِ اللَعینُ ابْنُ اللَعینِ.[6] «روز عاشورا روزی است که بنی امیه و فرزند هند جگرخوار، ملعون فرزند ملعون، به این روز تبرّک جسته و در قتل امام حسین علیه السّلام به یکدیگر مبارک باد می گفتند.»بنی امیه برای برکت این روز، روزه می گرفتند، لذا در این روز انسان نباید روزه بگیرد، بلکه فقط باید حالت روزه را داشته باشد؛ یعنی مستحبّ است به خاطر گرسنگی و تشنگی حضرت أباعبدالله الحسین علیه السّلام، در چنین روزی چیزی نخورد و ساعتی بعد از عصر و قبل از غروب با شربت آبی افطار کند.[7]
اگر بنی امیه برای مبارک باد، امروز را روزه نمی گرفتند، روزۀ امروز فضیلت داشت؛[8] لذا روزۀ در این روز باید به نحوی باشد که تشبّه به بنی امیه و أتباع آنها که امروز را برای برکت روزه می گرفتند پیدا نکند، به این صورت که قبل از غروب به جرعه ای از آب یا طعام مختصری افطار کند. و علی أی حال، کم خوردن یا نخوردن در این روز مطلوب است.
روایت امام رضا علیه السّلام دربارۀ محرّم و سیدالشّهداء علیه السّلام
روایت دیگری نیز از حضرت علیبن موسی الرّضا علیه السّلام نقل شده است که: در روز اوّل محرّم هنگامی که ریان بن شبیب بر حضرت وارد شد، حضرت به او فرمودند: ای پسر شبیب! آیا روزه دار هستی؟ عرضه داشت: نه!فرمودند: امروز روزی است که زکریا پروردگار خود را خواند و عرضه داشت: رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْک ذُرِّیةً طَیبَةً إِنَّک سَمِیعُ اَلدُّعاءِ.[9] «خدایا از نزد خود به من ذرّیه ای پاک عنایت کن که همانا تو دعای بندگانت را می شنوی.» فَاسْتَجابَ اللَهُ لَهُ. «و خدا نیز دعوت او را مستجاب کرد.» و خدا به ملائکه أمر فرمود و ملائکه درحالی که حضرت زکریا در محراب عبادت ایستاده بود، ندا دادند: أَنَّ اَللّهَ یبَشِّرُک بِیحْیی.[10] «خدا دعای تو را مستجاب کرد و تو را بشارت می دهد که فرزندی به نام یحیی به تو عنایت می کند.»
فَمَن صامَ هَذا الیوْمَ ثُمَّ دَعا اللَهَ عَزَّوجَلَّ اسْتَجابَ اللَهُ لَهُ کما اسْتَجابَ لِزَکریا. «پس کسی که این روز را روزه بگیرد و خداوند عزّوجل را بخواند و دعا کند، خدا دعای او را مستجاب می نماید، همان طور که دعای حضرت زکریا را مستجاب کرد.»سپس فرمودند: یابْنَ شَبیبٍ! إنّ المُحَرَّمَ هُوَ الشَّهْرُ الَّذی کانَ أَهْلُ الجاهِلیةِ فیما مَضَی یحَرِّمونَ فیهِ الظُّلْمَ و القِتالَ لِحُرْمَتِهِ؛ فَما عَرَفَتْ هَذِهِ الأُمَّةُ حُرْمَةَ شَهْرِها و لا حُرْمَةَ نَبیها صَلَّی اللَهُ عَلَیهِوءَ الِهِ! لَقَدقَتَلوا فی هَذا الشَّهْرِ ذُرّیتَهُ و سَبَوْا نِسآءَهُ و انْتَهَبوا ثَقَلَهُ؛ فَلا غَفَرَ اللَهُ لَهُم ذَلِک أَبَدًا. «ای پسر شبیب! محرّم ماهی است که اهل جاهلیت در زمان سابق ظلم و قتال را در این ماه به جهت احترامش حرام می کردند؛ أمّا این امّت نه احترام این ماه را دانستند و نه احترام پیغمبر خود صلّی الله علیه وآله وسلّم را و حرمت هیچ کدام را نگه نداشتند! به تحقیق در این ماه حرام ذرّیۀ او را کشتند و زنان او را اسیر کردند و اموالش را غارت کردند؛ خدا هیچ گاه آنها را مورد غفران خود قرار ندهد.»
بعد فرمودند: یابْنَشَبیبٍ! إن کنْتَ باکیا لِشَی ءٍ فَابْک لِلحُسَینِبْنِ عَلیبْنِ أَبی طالِبٍ عَلَیهِ السّلامُ، فَإنّهُ ذُبِحَ کما یذبَحُ الکبْشُ، و قُتِلَ مَعَهُ مِن أَهْلِ بَیتِهِ ثَمانِیةَ عَشَرَ رَجُلًا ما لَهُم فی الأَرْضِ شَبیهُونَ، و لَقَدبَکتِ السَّمَواتُ السَّبْعُ و الأَرَضونَ لِقَتْلِهِ، و لَقَدنَزَلَ إلَی الأَرْضِ مِنَ المَلَئِکةِ أَربَعَةُ ءَ الافٍ لِنَصْرِهِ فَوَجَدوهُ قَدقُتِلَ؛ فَهُم عِندَ قَبْرِهِ شُعْثٌ غُبْرٌ إلَی أَن یقومَ القآئِمُ فَیکونونَ مِن أَنْصارِهِ و شِعارُهُم: یا لَثاراتِ الحُسَینِ!
«ای پسر شبیب! اگر می خواهی بر چیزی گریه کنی پس برای حسین بن علی بن أبی طالب علیه السّلام گریه کن، چون سر او بریده شد همان طور که گوسفند ذبح می شود و با حسین هجده نفر از خاندان او را کشتند که هیچ مثلی برای آنها در روی زمین نبود و آسمانهای هفت گانه و زمین ها برای قتل حسین گریه کردند.و از ملائکۀ آسمان چهارهزار ملک برای نصرت امام حسین علیه السّلام نازل شدند، أمّا وقتی نازل شدند دیدند که حضرت کشته شده اند؛ و این چهارهزار ملک در نزد قبر امام حسین علیه السّلام با سر و روی آشفته و غبارآلود هستند تا زمانی که امام زمان علیه السّلام ظهور کنند و از انصار و یاران حضرت می باشند و شعارشان «یا لَثاراتِ الحُسَین» است.»
سپس حضرت فرمودند: یابْنَشَبیبٍ! لَقَدحَدَّثَنی أَبی عَن أَبیهِ عَن جَدِّهِ عَلَیهِمُ السّلامُ أَنّهُ: لَمّا قُتِلَ الحُسَینُ جَدّی صَلَواتُ اللَهِ عَلَیهِ مَطَرَتِ السَّمآءُ دَمًا و تُرابًا أَحمَرَ. «ای پسر شبیب! پدرم حضرت موسی بن جعفر از پدرش حضرت امام صادق از جدّشان حضرت امام سجاد علیهم السّلام روایت کرده است که: هنگامی که جدّم امام حسین علیه السّلام به شهادت رسید آسمان خون و خاک سرخ بارید. (چنان که در روایات دیگر هم داریم که: أَمطَرَتِ السَّمآءُ یوْمَ قَتْلِ الحُسَینِ عَلَیهِ السّلامُ دَمًا عَبیطًا.[11] «وقتی امام حسین علیه السّلام شهید شدند آسمان خون تازه بارید.»)
یابْنَشَبیبٍ! إن بَکیتَ عَلَی الحُسَینِ عَلَیهِ السّلامُ حَتَّی تَصیرَ دُموعُک عَلَی خَدَّیک غَفَرَ اللَهُ لَک کلَّ ذَنْبٍ أَذنَبْتَهُ صَغیرًا کانَ أَو کبیرًا قَلیلًا کانَ أَو کثیرًا. «ای پسر شبیب! اگر گریه کنی بر حسین بن علی علیه السّلام تا اینکه اشکهایت بر گونه هایت بریزد، خدا هر گناهی کرده ای را می آمرزد، چه صغیره باشد و چه کبیره و چه کم باشد یا زیاد.»
یابْنَشَبیبٍ! إن سَرَّک أَن تَلْقَی اللَهَ عَزَّوجَلَّ و لا ذَنْبَ عَلَیک فَزُرِ الحُسَینَ عَلَیهِ السّلامُ. «ای پسر شبیب! اگر می خواهی خدا را ملاقات کنی درحالی که از جمیع گناهان پاک باشی، پس امام حسین علیه السّلام را زیارت کن.»
یابْنَشَبیبٍ! إن سَرَّک أَن تَسکنَ الغُرَفَ المَبْنِیةَ فی الجَنَّةِ مَعَ النَّبی و ءَ الِهِ صَلَواتُ اللَهِ عَلَیهِم فَالْعَنْ قَتَلَةَ الحُسَینِ. «ای پسر شبیب! اگر مسرور می شوی که با پیغمبر و آل ایشان صلوات الله علیهم در غرفه هائی که در بهشت بنا شده ساکن گردی، قَتَلۀ امام حسین علیه السّلام را لعن کن.»
لذا یکی از أعمال امروز زیارت عاشورا است که هم صلوات بر امام حسین علیه السّلام دارد و هم لعن بر قَتَلۀ آن حضرت؛ حتماً این زیارت را با حالت توجّه، همراه با صد لعن و صد سلام بخوانید، چون این زیارت برای روز عاشورا وارد شده و اصل آن برای امروز است.
یابْنَشَبیبٍ! إن سَرَّک أَن تَکونَ لَک مِنَ الثَّوابِ مِثْلُ ما لِمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ الحُسَینِ عَلَیهِ السّلامُ فَقُلْ مَتَی ما ذَکرْتَهُ: یا لَیتَنی کنْتُ مَعَهُم فَأَفوزَ فَوْزًا عَظیمًا! «ای پسر شبیب! اگر دوست داری ثواب آن افرادی که با امام حسین علیه السّلام به شهادت رسیدند را داشته باشی، هر موقع که یاد آن حضرت می کنی بگو: ای کاش من با ایشان بودم و همان طور که ایشان در رکاب حضرت أباعبدالله به شهادت و فوز و رستگاری بزرگ رسیدند من هم شهید شده و به فوز می رسیدم.» اگر کسی این جمله را بگوید، همان ثواب اصحاب حضرت برای او منظور می شود.
یابْنَشَبیبٍ! إن سَرَّک أَن تَکونَ مَعَنا فی الدَّرَجاتِ العُلَی مِنَ الجِنانِ فَاحْزَنْ لِحُزْنِنا و افْرَحْ لِفَرَحِنا، و عَلَیک بِوَلایتِنا؛ فَلَو أَنّ رَجُلًا تَوَلَّی حَجَرًا لَحَشَرَهُ اللَهُ مَعَهُ یوْمَ القِیمَةِ.[12] «ای پسر شبیب! اگر مسرور می شوی و دلت شاد می گردد که در درجات عالی بهشت با ما باشی، پس با شادی ما شاد و در غم و غصّۀ ما محزون باش، و بر تو باد به ولایت و دوستی با ما؛ چرا که اگر کسی یک سنگ را دوست داشته باشد خداوند در روز قیامت او را با محبوبش که همان سنگ باشد محشور می کند.» یعنی اگر شما ما را دوست داشته باشید با ما محشور شده و در درجات عالی بهشت با ما خواهید بود.
سختی مصائب سیدالشّهداء علیه السّلام در روز عاشورا
روز عزای پسر فاطمه حضرت أباعبدالله الحسین علیه السّلام است. امروز بر آقا امام حسین علیه السّلام خیلی سخت گذشت. دوست دارم امروز بیشتر کلاممان دربارۀ شهادت آن حضرت باشد و برایتان از مقتل عرض کنم.واقعۀ عاشورا خیلی برای حضرت سخت گذشت؛ از یک طرف، کشته شدن اصحاب و یاران آن حضرت خصوصاً هجده نفر از جوانان اهل بیت، و از طرف دیگر، همّ و غمّ حضرت نسبت به مخدّرات حرم که پس از حضرت به اسارت در می آیند، همچنین عطش و تشنگی اطفال و بزرگسالان و زخم و جراحاتی که بر بدن آن حضرت بود و در نهایت به شهادت خود حضرت منجر شد.
صبح عاشورا عمربن سعد به علمدار خود دستور داد که جلو بیاید، سپس تیر را در چلّۀ کمان گذاشت و آن را رها نمود و گفت: ای مردم شاهد باشید که اوّلین کسی که به خیام حسین تیر انداخت من بودم و در نزد عبیدالله شهادت دهید.وقتی که عمربن سعد تیر انداخت، کمان داران لشکر همگی تیرها را در چلّۀ کمان گذاشته و به سمت خیام رها کردند و تیر مانند باران بر سر حضرت و اصحابشان می ریخت. هنگامی که تیر انداختند آقا فرمودند: ای یاران و انصار من! برخیزید به سوی مرگی که چاره ای از آن نیست و از حرم رسول خدا دفاع کنید؛ فَإنّ هَذِهِ السِّهامَ رُسُلُ القَوْمِ إلَیکم.[13] «چرا که این تیرهائی که به سوی شما می آید فرستادگان این قوم است به سوی شما.»
تعداد اصحاب امام حسین از اهل بیت و غیر اهل بیت را مجموعاً هفتادودو نفر و هشتاد نفر و بیشتر هم گفته اند. وقتی این تیرها آمد آن قدر زیاد بود که به نقلی در همان وهلۀ اوّل، هنوز جنگ آغاز نشده، تعداد بسیاری از یاران حضرت شهید شدند؛[14] یعنی در همان وهلۀ اوّل، آثار شکست در لشکر آقا مشاهده شد و اگر لشکر هفتادودو نفر بودند عدّۀ کمی باقی ماندند.
البتّه همین تعدادی که باقی ماندند دمار از لشکر عمربن سعد درآوردند و هر کدام مثل شیر به دشمن حمله می کردند و دشمن را پراکنده می ساختند و أبطال و شَجعان را به روی زمین می انداختند،به طوری که نالۀ دشمن بلند شده بود، لیکن جمعیت دشمن خیلی زیاد بود؛ در برخی از روایات سی هزار آمده[15] و در کتب تاریخ تا هشتادهزار نفر هم نوشته اند.[16]
شما حساب کنید سی هزار نفر در مقابل حضرت قرار داشتند، آقا امام حسین علیه السّلام وقتی به جنگ رفتند به نقلی هزارونهصدوپنجاه نفر را به خاک هلاکت نشاندند.[17] و البتّه در صورت صحّت نقل، هیچ بعید نیست که حضرت با قدرت علوی و نیروی إلهی خود،[18] این تعداد را به درک واصل کرده باشند. حضرت تن به تن مبارزه می کردند و هیچ کسی نبود که جلوی آقا بیاید و آقا او را با شمشیر قطعه اش نکنند. فریاد مصیبت از لشکر عمربن سعد بلند شد و عمربن سعد صدا زد: هذا ابنُ الأنزَعِ البَطینِ! هذا ابنُ قَتّالِ العَرَبِ؛ فاحْمِلوا علَیهِ مِن کلِّ جانِب.1 «ای لشکر! این فرزند علیبن أبی طالب قتّال عرب است که در به خاک و خون کشاندن دشمن نظیر نداشت! تن به تن جلوی او نروید و از تمام اطراف به سوی او حمله کنید.»
شدّت مصیبت عطش
با آن لب تشنه و با آن جگر تفته! مصیبت آقا امام حسین علیه السّلام یکی دو تا نبود؛ مصیبت عطش امام حسین و عطش اهل بیت آن حضرت، یکی از أعظم مصائب برای آقا امام حسین در روز عاشورا بود؛ چرا که تشنگی اطفال را نمی شود کاری کرد!وقتی حضرت أبوالفضل می آید و إذن میدان می گیرد که: ای برادر! سینه ام از این دنیا تنگ شده! اجازه بدهید به میدان بروم و از این منافقین خون خواهی کنم، آقا ابتدا به او إذن نمی دهند و می فرمایند: ای برادر! تو صاحب لوای من هستی! اگر تو بروی کسی نمی ماند. سپس می فرمایند:حال که می خواهی به میدان بروی لاأقل کمی آب برای این کودکان طلب کن! با اینکه می دانند به نقلی چهارهزار کمان دار موکل بر شریعۀ فرات اند که نمی گذارند پرنده ای پر بزند و وارد شریعه شود.
واردشدن به شریعه کار آسانی نیست. خود حضرت أبوالفضل در دفعات گذشته وقتی می خواستند وارد شریعه شوند با چندین نفر از یارانشان شب حرکت کردند و صفها را شکافتند و وارد شریعه شدند و حضرت جنگ نمایانی کردند و دشمنان را دفع نمودند و یارانشان آب برداشتند؛[19] أمّا حالا در روز عاشورا همه جا روشن است، حضرت أباالفضل علیه السّلام هم تنها هستند، أمّا آقا می فرمایند: برای کودکان کمی آب طلب کن! ببینید شدّت عطش چقدر زیاد است!
از آب هم مضایقه کردند کوفیان
خوش داشتند حرمت مهمان کربلا
بودند دیو و دد همه سیراب و می مکید
خاتم ز قحط آب سلیمان کربلا
زان تشنگان هنوز به عیوق می رسد
فریاد العطش ز بیابان کربلا[20]
امر عطش در روز عاشورا آن قدر شدید بود که حرّبن یزید ریاحی را هم که شاید چند دقیقه بیشتر در لشکر حضرت نبود تحت تأثیر قرار داد. حرّ وقتی صدای: أَما مِن مُغیثٍ یغیثُنا لِوَجْهِ اللَهِ؟! را از امام حسین علیه السّلام شنید، سوار اسب بود، سپر را واژگون کرد و خدمت حضرت آمد و عرضه داشت: یابْنَ رَسولِ اللَهِ! هَل لی مِن تَوْبَةٍ؟ «آیا راهی برای توبۀ من هست؟ » حضرت فرمودند: نَعَمْ، یتوبُ اللَهُ عَلَیک؛ فَأَنزِلْ![21] «بله! خداوند توبه تو را می پذیرد، از اسبت پیاده شو!» حرّ گفت: یابن رسول الله! سواره باشم بهتر است و بالأخره از اسب به زمین خواهم افتاد. شاید یک یا دو دقیقه بیشتر طول نکشید و راهی میدان شد.
أمّا این حرّ چه دید از مصیبت عطش فرزندان حسین علیه السّلام که وقتی مقابل لشکر می ایستد و لشکر را موعظه می کند، می گوید: ای لشکر! شما این عبد صالح را دعوت کرده و به او وعدۀ نصرت و یاری داده اید و اکنون که آمده او را رها کرده و یاری ننموده و بر او شمشیر می کشید؟! تا می رسد به اینجا که می گوید: شما زنان و فرزندان و خاندان او را از این آبی که یهود و نصارا و مجوس از آن می خورند و کلاب و خَنازیر در آن غوطه ور می شوند منع کردید، به طوری که بیهوش روی زمین افتاده اند؛ فَها هُم قَدصَرَعَهُمُ العَطَشُ![22]
وداع حضرت با مخدّرات حرم
بعد از اینکه همۀ اصحاب و یاران امام حسین علیه السّلام کشته شدند، آقا برای وداع با زنان به سمت خیام آمدند و فرمودند: یا سُکینَةُ! یا فاطِمَةُ! یا زَینَبُ! یا أُمَّکلثومٍ! عَلَیکنَّ مِنّی السّلامُ![23] «ای سکینه! ای فاطمه! ای زینب! و ای امّکلثوم! بر شما از من سلام باد و خدا نگهدارتان باشد!» زنان شروع به نوحه و گریه کردند. حضرت سکینه عرض کرد: یا أَبَهْ! أسْتَسْلَمْتَ لِلمَوْتِ؟ «ای پدرجان! آیا تن به مرگ داده ای؟ » حضرت فرمودند:
کیفَ لایسْتَسْلِمُ لِلمَوْتِ مَن لا ناصِرَ لَهُ و لا مُعینَ؟! «چطور تن به مرگ ندهد کسی که یار و کمک کاری ندارد؟!»حضرت سکینه عرض کرد: یا أَبَهْ! رُدَّنا إلَی حَرَمِ جَدِّنا. «پدرجان! پس ما را به حرم جدّمان برگردان.» حضرت آهی از دل کشید و فرمودند: هَیهاتَ لَو تُرِک القَطا لَنامَ! «اگر صیاد مرغ قطا را به حال خود وا می گذاشت می رفت و در آشیانۀ خود آرام و قرار می گرفت.» کنایه از اینکه این لشکر مرا به حال خود وا نمی گذارد و دست از من بر نمی دارد تا خون مرا بریزد.
نقل شده است که: آن حضرت رو به امّکلثوم نمودند و فرمودند:أُوصیک یا أُخَیةُ! بِنَفسِک خَیرًا.[24] «ای خواهرم! من به تو وصیت به خیر می کنم و مواظب خود باش.» و در نقل دیگری فرمودند: مبادا در مصیبت من خود را اندوهناک کنی و گریبان چاک کنی! زنان شروع به گریه و ناله کردند. آقا همه را ساکت کردند و سپس عازم میدان شدند.حضرت زینب سلام الله علیها دوان دوان به سوی برادر حرکت می کند و زبان حال حضرت چنین بود: مَهْلًا مَهْلًا! یابْنَ الزَّهْرآءِ!
نوحه:
رفتی و دل یاران، سوزان به هوای تو
یک بار دگر برگرد، زینب به فدای تو
در دشت بلا آیا، ما را به که بسپاری؟ بعد از تو چه ها سازیم، در کرب و بلای تو
رفتی و دل یاران، سوزان به هوای تو
یک بار دگر برگرد، زینب به فدای تو
طوفان ستم در پی، امواج بلا در پیش من همسفرم زین پس، با خصم ستم اندیش
جانها زغمت بی تاب، دلها زفراغت ریش باز آی که جان و دل، ریزیم به پای تو
رفتی و دل یاران، سوزان به هوای تو
یک بار دگر برگرد، زینب به فدای تو
ما عترت پیغمبر، بعد از تو که بی یاریم
در دشت بلا دیگر، رو سوی کجا آریم؟
صد شعله به جان داریم، صد شرر به دل داریم
باشد سر و کار ما، با خصم دغای تو
رفتی و دل یاران، سوزان به هوای تو
یک بار دگر برگرد، زینب به فدای تو
***
ای در غم تو أرض و سما خون گریسته
ماهی در آب و وحش به هامون گریسته
وی روز و شب به یاد لبت چشم روزگار
نیل و فرات و دجله و جیحون گریسته[25]
***
لاأضحَک اللهُ سِنَّ الدَّهْرِ إن ضَحِکتْ و ءَ الُ أحمَدَ مَظلومونَ قَدقُهِروا
مُشَرَّدون نُفوا عَن عُقْرِ دارِهِمُ کأنّهُم قَدجَنَوْا ما لَیسَ یغتَفَرُ
چند بار این آیۀ مبارکه را قرائت بفرمائید: أَمَّنْ یجِیبُ اَلْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یکشِفُ اَلسُّوءَ.[26]
اللهمَّ إنّا نَسأَلُک و نَدعوک و نُقسِمُک و نَرجوک بِمُحمّدٍ و عَلی و فاطِمَةَ و الحَسَنِ و الحُسَینِ و التِّسعَةِ الطّاهِرَةِ مِن ذُرّیةِ الحُسَینِ، یا اللهُ! یا اللهُ! یا الله!...خدایا! ما را بیامرز. تا از ما راضی نشدی و ما را به کمال نرساندی ما را از این دنیا مبر. بارپروردگارا! آنچه خیر به محمّد و آل محمّد عنایت فرمودی به این جمع و به جمیع شیعیان أمیرالمؤمنین عنایت بفرما. و آنچه شرّ از محمّد و آل محمّد دور فرمودی از این جمع و تمام شیعیان أمیرالمؤمنین دور بفرما. بارپروردگارا! علماء ربّانی، رهبر معظّم انقلاب در حفظ مبانی اسلام منصور بدار. بارپروردگارا! موتای ما، شهدای ما غریق رحمت واسعۀ خود بگردان. بارپروردگارا! مرضای اسلام، معلولین شفای عاجل کرامت بفرما. ثوابی از این مجلس به روح رهبر فقید انقلاب عائد و واصل بگردان. در فرج موفورالسّرور آقا امام زمان تعجیل بفرما. چشمان رمددار ما به جمال ایشان روشن و منوّر بدار.
شیعیان أمیرالمؤمنین هرکجا هستند نصرت عنایت بفرما. کفّار و ملحدین خوار و ریشه کن بفرما.و عَجِّلِ اللهمَّ فی فرجِ مولانا صاحبِ الزّمان
پی نوشت ها:
[1] مطالب بیان شده در روز عاشورا، دهم محرّم الحرام 1414 هجری قمری.
[2] الأمالی شیخ صدوق، ص 73.
[3] الأمالی شیخ مفید، ص 338.
[4] أبوعَماره نقل می کند که: ماذُکرَ الحُسَینُبنُ عَلی عِندَ أبی عَبدِاللهِ فی یومٍ قَطُّ فرُئِی أبوعَبدِاللهِ علَیهِ السّلامُ مُتَبَسِّمًا فی ذلِک الیومِ إلی اللَیلِ. و کانَ أبوعَبدِاللهِ علَیهِ السّلامُ یقولُ: الحُسَینُ عَبْرَةُ کلِّ مُؤمِنٍ. (کامل الزّیارات، ص 108)
[5] عیون أخبارالرّضا علیه السّلام، ج 1، ص 299، ح 57.
[6] مصباح المتهجّد، ج 2، ص 775.
[7] عبدالله بن سنان می گوید: روز عاشورا خدمت امام صادق علیه السّلام رسیدم، درحالی که ایشان محزون بوده و صورت مبارکشان گرفته بود و اشکهایشان همچون مروارید سرازیر بود. عرض کردم: از چه رو گریه می کنید؟ حضرت فرمودند: آیا نمی دانی در چنین روزی حسین علیه السّلام به شهادت رسیده است؟ عرض کردم: دربارۀ روزۀ این روز چه می فرمائید؟ حضرت فرمودند: صُمْهُ مِن غَیرِ تَبْییتٍ و أفطِرْهُ مِن غَیرِ تَشْمیتٍ و لاتَجعَلْهُ یومَ صَومٍ کمَلًا ولْیکنْ إفْطارُک بَعدَ صَلَوةِ العَصرِ بِساعَةٍ علَی شَربَةٍ مِن مآءٍ؛ فإنّهُ فی مِثلِ ذلِک الوَقتِ مِن ذلِک الیومِ تَجَلَّتِ الهَیجآءُ عَن ءَ الِ رَسولِ اللهِ و انْکشَفَتِ المَلْحَمَةُ عَنهُم. (همان مصدر، ج 2، ص 782)
[8] رجوع شود به: وسآئل الشّیعة، ج 10، ص 457 تا ص 463.
[9] قسمتی از آیۀ 38، از سورۀ 3: ءَ ال عمران.
[10] قسمتی از آیۀ 39، از سورۀ 3: ءَ ال عمران.
[11] الأمالی شیخ طوسی، ص 330.
[12] عیون أخبارالرّضا علیه السّلام، ج 1، ص 299، ح 58؛ و الأمالی شیخ صدوق، ص 129 و 130.
[13] الإرشاد؛ ج 2، ص 101؛ و اللهوف، ص 101.
[14] بحارالأنوار، ج 45، ص 12؛ و مقتل خوارزمی، ج 2، ص 8 و 9.
[15] از حضرت امام حسن مجتبی علیه السّلام روایت شده است که: و لکن لا یومَ کیومِکیا أباعَبدِاللهِ! یزدَلِفُ إلَیک ثَلاثونَ ألْفَ رَجُلٍ یدَّعونَ أنّهُم مِن أُمّةِ جَدِّنا مُحَمّدٍ صَلَّی اللهُ علَیهِوءَ الِهِ و ینتَحِلونَ دینَ الإسلامِ، فیجتَمِعونَ علَی قَتْلِک و سَفْک دَمِک و انْتِهاک حُرمَتِک و سَبْی ذَرارِیک و نِسآئِک و انْتِهابِ ثَقَلِک. (الأمالی شیخ صدوق، ص 116، مجلس 24، ح 3)
و از حضرت امام سجّاد علیه السّلام نیز روایت شده است که: و لا یومَ کیومِ الحُسَینِ علَیهِ السّلامُ ازْدَلَفَ علَیهِ ثَلاثونَ ألْفَ رَجُلٍ یزعُمونَ أنّهُم مِن هذِهِ الأُمَّةِ! کلٌّ یتَقَرَّبُ إلی اللهِ عَزَّوجَلَّ بِدَمِهِ! و هُوَ بِاللهِ یذَکرُهُم فلایتَّعِظونَ حَتّی قَتَلوهُ بَغْیا و ظُلمًا و عُدْوانًا. (همان مصدر، ص 462، مجلس 70، ح 10)
[16] موسوعة الإمام الحسین علیه السّلام، ج 2، ص 732.
[17] مناقبءَ ال أبی طالب علیهم السّلام، ج 4، ص 110.
[18] در تفسیرقمّی از معاویه لعنة الله علیه نقل نموده است که گفت: و لقدسمِعتُرسولَ اللهِ صلَّی اللهُ علیه و ءَ الِه و سَلّم یقولُ: وَاللهِ یا عَلی! لَو بارَزَک أهلُ الشَّرقِ و الغَربِ لَقَتَلْتَهُم أجمَعینَ! (تفسیرالقمّی، ج 2، ص 269؛ و بحارالأنوار، ج 33، ص 233)
[19] نفس المهموم، ص 197 و 198.
[20] دیوان محتشم کاشانی، ص 280.
[21] اللهوف، ص 102 و 103.
[22] الإرشاد، ج 2، ص 100 و 101.
[23] نفس المهموم، ص 315. در برخی منابع وداع حضرت این گونه نقل شده است: ثُمَّ نادَی: یا أُمَّکلثومٍ! و یا سُکینَةُ! و یا رُقَیةُ! و یا عاتِکةُ! و یا زَینَبُ! یا أهلَ بَیتی! عَلَیکنَّ مِنّی السّلامُ. (ینابیع المودّة، ص 346)
[24] نفس المهموم، ص 315.
[25] دیوان نیرتبریزی، ص 178.
[26] صدر آیۀ 62، از سورۀ 27: النّمل.
