مبادرت ورزیدن به سوی هدایت94/08/20
قال مولانا امیرالمومونین علی بن ابیطالب (ع): «طوبى لمن بادر الهدى قبل أن تغلق أبوابه».[1]
حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) در روایت مذکور مسیر هدایت و سعادت را برای انسان مشخص کرده است. حضرت (ع) فرموده است که خوشا به حال کسانی که به سوی هدایت و سعادت مبادرت میورزند قبل از اینکه درهای هدایت بسته شود.
انسان باید به سوی سعادت و کمال سریع حرکت کند تا گمشده خود را هرچه زودتر پیدا کند چون فرصتها همیشه در اختیار انسان نیست لذا قبل از اینکه درهای هدایت بسته شود انسان باید راه خود را پیدا کند. بنابراین، در مسائل درسی، معنوی، تهذیب نفس و حتی در مسائل دنیایی باید فرصتها را غنیمت شمرد زیرا زمان، محدود و رو به پایان است. استفاده از فرصتها برای طلاب عزیز مهمتر است و لذا زمانی که وارد حوزه میشوند باید برای افقهای دور برنامهریزی کنند. گاهی از اوقات طلاب سالیان سال در حوزه هستند ولی به مقصود و مطلوب نمیرسند زیرا گاهی راهنما نیست و گاهی راهنما هست ولی عمل کنندهای نیست- البته در مواردی که طلاب عزیز به خوبی آیندهنگری کردهاند و از فرصتها به خوبی استفاده کردهاند، تا مرحله مرجعیت پیشرفت نمودهاند هرچند افرادی هستند که به کمالات علمی و معنوی رسیدهاند اما به دلیل برکات نفسانی به عرصه مرجعیت ورود پیدا نمیکنند که این امر نیز قابل تحسین است، از جمله اینکه در حالات مرحوم آیتالله فشارکی (ره) آمده است که شاگردان ایشان خدمت ایشان آمدند و عرض کردند که اکنون فلان مرجع بزرگ از دنیا رفته است زمینه مرجعیت شما فراهم است. ایشان دو دست خود را بر در خانه گذاشت و به شاگردان خود گفت از نظر علمی حرف شما درست است ولی مرجعیت دریایی است که مدیریت کارآمد میخواهد که از عهده من خارج است- لذا امیرالمؤمنین(ع) فرموده است «بادر» که مقصود از آن حرکت سریع و سبقت گرفتن است بنابراین، انسان باید سریع حرکت کند زیرا فرصتها محدود و درهای هدایت همیشه باز نیست که نبی گرامی اسلام (ص) نیز در این رابطه فرموده است: «مَن فُتِحَ لَهُ بابُ خَيرٍ فَليَنتَهِزهُ فَإِنَّهُ لايَدري مَتى يُغلَقُ عَنْهُ الْأُمُورُ بِتَمَامِهَا»[2]؛ کسي که دري از خير به رويش باز شد آن را غنيمت بشمارد زيرا نمي‌داند چه وقت به روي او بسته خواهد شد؟
همچنین امیرالمؤمنین علی (ع) در روایت دیگری فرموده است: «طوبى لمن صلحت سريرته و حسنت علانيته و عزل عن النّاس شرّه»[3]؛ خوشا به حال کسی که شايسته باشد نهان او و نيكو باشد آشكار او و بدى خود را از مردم بگرداند.
حضرت (ع) در این روایت به سه خصلت ارزشمند اشاره کرده است که خصلت اول و دوم حُسن باطن و حُسن ظاهر است؛ اینگونه افراد دل پاکی دارند که نسبت به مردم بدبین نیستند و از رشد و پیشرفت دیگران خوشنود میشوند. اما در مقابل، انسانهایی که سوء باطن دارند نسبت به دیگران بدبین هستند و پیوسته به دنبال این هستند که مانع از رشد دیگران شوند که این موارد نشاندهنده باطن زشت و پلشت آنان است. رسیدن به این مرحله نیاز به تصفیه روح و توجه به خدا دارد تا این آلودگیها از دل انسان خارج شود. افرادی که در این کار موفق میشوند آشکار و ظاهر آنان زیبا جلوه میکند و با مردم با روی باز و بشّاش برخورد میکنند.
سومین خصلت ارزشمند این است که مردم از شر انسان در امان باشند که البته این خصلت به دنبال دو خصلت قبلی حاصل میشود زیرا کسانی که حُسن باطن و حُسن ظاهر دارند شر در وجود آنان راه ندارد. بنابراین، باید سعی کنیم که خود را متخلّق به این سه خصلت نماییم زیرا هرچه خودمان را منزهتر کنیم اثر بیشتری در جامعه ایجاد خواهد شد چون امروزه مردم اسلام را از دریچه روحانیت نگاه میکنند لذا هر عملی که از روحانیت سرمیزند به حساب اسلام گذاشته میشود. در روایتی آمده است که اگر انسان حرفی را که میزند کند، این حرف در دلها مینشیند. امروز در عصر غیبت امام زمان (عج) لباس روحانیت بیانگر این است که ما جزء یاران حضرت ولی عصر (ارواحنا له الفداء) هستیم لذا دشمنان و استکبار کینه روحانیت را به دل دارند. در حالات مرحوم میرزای شیرازی (ره) آمده است که ایشان بعد از فتوای تحریم تنباکو گریه میکردند، وقتی علت را پرسیدند، ایشان در پاسخ گفت که تا قبل از این دشمنان از میزان اهمیت و نفوذ روحانیت آگاه نبودند ولی امروز متوجه این اهمیت شدند لذا باید برای مبارزه با دشمنان دین و اسلام آماده شویم.
[1]. عبد الواحد بن محمد، تميمى آمدى، غرر الحكم و درر الكلم، ص431.
[2]. علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج74، ص165.
[3]. عبد الواحد بن محمد، تميمى آمدى، غرر الحكم و درر الكلم، ص431.
