بینیازی، عزت و آرامش در سایه تقوا 95/02/15
عن مولانا و مقتدانا الامام الصادق (ع): «مَنْ أَخْرَجَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ ذُلِّ الْمَعَاصِي إِلَى عِزِّ التَّقْوَى أَغْنَاهُ اللَّهُ بِلَا مَالٍ وَ أَعَزَّهُ بِلَا عَشِيرَةٍ وَ آنَسَهُ بِلَا أَنِيس»[1]؛ امام صادق (ع) فرموده است که خداوند متعال کسی را که از ذلت گناه و معصیت به سوی عزت تقوا خارج کند بدون مال بینیازی بخشد و بدون قوم و عشیره عزتمند نماید و بدون (معاشرت با) احدی او را آرامش بخشید.
انسان گاهی به آثار و برکات برخی از مسائل در زندگی خود توجه نمیکند؛ به عنوان نمونه گاهی از اوقات انجام یک کار مانند نماز شب و عمل به مستحبات، آثار و برکات زیادی را به دنبال دارد و گاهی از اوقات نیز ترک یک عمل بد، آثار و برکات بسیاری برای انسان دارد و انسان در پرتو همین آثار و برکات به رشد و تعالی میرسد. انسانها به طور کلی از نظر معصیت و گناه به سه دسته تقسیم میشوند؛ دسته اول کسانی هستند که از ابتدا تا آخر عمر خود، پاک زندگی میکنند و به گناه و معصیت آلوده نمیشوند که سرنوشت این افراد، بهشت برین الهی است؛ دسته دوم کسانی هستند که از ابتدا تا آخر عمر در وادی گمراهی به سر میبرند که سرنوشت این افراد جهنم و غضب الهی است و دسته سوم که بیشتر افراد نیز اینگونهاند، کسانی هستند که گاهی دچار گمراهی و ضلالت میشوند اما مجدداً به مسیر هدایت باز میگردند زیرا فطرت بشر، پاک و موعظهپذیر است و آیات و موعظههای الهی در او تأثیر میگذارد لذا در قرآن کریم نیز آمده است: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ شِفَاءٌ لِمَا فِي الصُّدُورِ وَ هُدًى وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ»[2]؛ اى مردم! اندرزى از سوى پروردگارتان براى شما آمده است؛ و درمانى براى آنچه در سينه‌هاست و هدايت و رحمتى است براى مؤمنان. با توجه به آیه مذکور معلوم میشود که پیامبران و انبیای الهی علاوه بر نشان دادن مسیر هدایت، مسئولیت دیگری نیز دارند و آن مسئولیت این است که اگر کسی به دعوت آنان توجه نکرد و در مسیر گمراهی قرار گرفت این شخص را از گمراهی نجات داده و به مسیر هدایت باز گردانند. بنابراین، انسانی که در وادی ضلالت و گمراهی گرفتار شده است، اگر از خداوند درخواست کمک کند خداوند او را از گمراهی نجات خواهد داد و او را در مسیر هدایت قرار خواهد داد، البته به شرطی که ارتباط انسان با خداوند به نحو صحیح برقرار شده باشد.
امام صادق (ع) در روایت مذکور نسبت به دسته سوم تأکید کرده و فرموده است که اگر لطف و عنایت الهی شامل انسان شود و خداوند او را از مسیر گناه و ضلالت بیرون آورد از سه چیز بهرهمند میشود؛
اول: خداوند به او روح بینیازی و غنا عنایت میکند. برخی از انسانها گمان میکنند که غنا و ثروت، تنها به واسطه داشتن مال و پول است اما این یک شعار انحرافی است زیرا خیلی از افراد پول و ثروت دارند ولی نفس آنان از نعمت غنا محروم است.
دوم: خداوند به او عزت عنایت میکند. انسانها معمولاً برای اینکه مورد حمایت قرار گیرند و موقعیت اجتماعی خود را نشان دهند به دنبال قوم و قبیله و اطرافیان خود میباشند، اما بر اساس کلام امام صادق (ع) اگر کسی از گناه خارج شود، خداوند بدون قوم و قبیله، چنان عزتی به او عنایت میکند که به تنهایی بدرخشد و در بین افراد جامعه عزیز باشد.
سوم: خداوند به روح او آرامش میبخشد. انسانها معمولاً برای اینکه آرامش پیدا کنند، به دنبال انس و همنشینی با دیگرانند، اما خداوند به انسانی که از مسیر گناه به سمت هدایت آمده است، بدون اینکه نیاز به انیس داشته باشد، آرامش و شادابی عنایت میکند.
[1]. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج4، ص410.
[2]. «یونس»: 57.
