تذکر اخلاقی: زبان، کلید هر خوب و بد95/07/07
امام باقر (ع) فرموده است: «إِنَّ هَذَا اللِّسَانَ مِفْتَاحُ كُلِّ خَيْرٍ وَ شَرٍّ فَيَنْبَغِي لِلْمُؤْمِنِ أَنْ يَخْتِمَ عَلَى لِسَانِهِ كَمَا يَخْتِمُ‏ عَلَى‏ ذَهَبِهِ‏ وَ فِضَّتِهِ» .
یکی از اسباب سعادت و شقاوت انسان زبان اوست لذا در روایات زیادی به آثار و آفات زبان اشاره شده است. اخیراً در گزارشی مشاهده کردم که بیشترین جرائم از زبان صادر می‎شود و زبان نسبت به سایر اعضاء، رتبه اول جرائم و آسیب‎ها را به خود اختصاص داده است. شکایاتی که از محیط خانه و خانواده مطرح می‎شود بیشتر مربوط به رها بودن زبان و جرائم و آسیب‎های مربوط به زبان است لذا باید مراقبت بیشتری نسبت به زبان صورت گیرد تا هر چیزی از آن صادر نشود.
امام باقر (ع) در روایت مذکور، فرموده است که همانا اين زبان كليد همه خوبي‎ها و بدي‎هاست، پس سزاوار است كه مؤمن بر زبان خود مهر زند، همان‎گونه كه بر (كيسه) طلا و نقره خود مُهر مى‎زند.
امام باقر (ع) نفرموده است که انسان لاابالی و بی‎دین بر زبان خود مُهر زند، بلکه فرمود است که سزاوار است که مؤمن بر زبان خود مُهر بزند لذا انسان مؤمن خیلی باید مواظب زبان خود باشد و به هر سخنی زبان نگشاید، چرا که اکثر گناهان از قبیل غیبت، دروغ، بدگویی، تهمت و... همه از زبان صادر می‎شود. از یکی از اساتید حوزه که با علامه طباطبایی (ره) همشهری بوده است نقل شده است که ایشان گفته است که روزی علامه طباطبایی (ره) به حجره من در مدرسه فضیه آمد، وقتی وارد اتاق شد و نشست، گفت که آیا در اینجا غیبت شده است؟ گفتم که بله! قبل از آمدن شما چند تا از اساتید اینجا بودند و غیبت شد، علامه (ره) فرمود که اتاقی که در آن غیبت شده باشد توفیق‎آور نیست و فرمود که اتاقت را عوض کن.
در کلمه 40 از کلمات قصار حضرت امیرالمؤمنین امام علی (ع) نیز این‎گونه آمده است: «لِسَانُ‏ الْعَاقِلِ‏ وَرَاءَ قَلْبِهِ وَ قَلْبُ الْأَحْمَقِ وَرَاءَ لِسَانِهِ» ؛ زبان انسان عاقل و خردمند پشت قلب اوست و قلب انسان نادان و احمق پشت زبانش است.
در تفسیر روایت مذکور، از سید رضی (ره) نقل شده است که گفته است که مقصود امام (ع) این است که انسان خردمند زبان خود را رها نکند، تا که با دل خویش مشورت کند [، یعنی حرفی را که می‎خواهد بزند از صافی قلبش عبور می‎دهد و بعد آن حرف را می‎زند] و با اندیشه خود رأی دهد، در مقابل، نادان آنچه را که بر زبان آید، مطرح می‎کند و گفته‎ای که بدان دهن گشاید بر اندیشدن مقدم می‎دارد .
ان‎شاءالله که خداوند تبارک و تعالی به ما توفیق دهد که بتوانیم زبان خود را کنترل کنیم و سخن بیهوده و نسنجیده بر زبان جاری نکنیم.