بسم الله الرحمن الرحیم
مقدمه
من دو شب راجع به برکات حضرت فاطمه سلامالله علیها صحبت کردم بحث امشب من راجع به بحث اصلاح هست در سیرهٔ حضرت زهرا که با مقدمه عرض میکنم و جزئیات را میگویم.
هدف انبیاء
همه میدانید یکی از اهداف انبیا اصلاح بود، حضرت شعیب میگفت، من هرچقدر از دستم بربیاید سعی میکنم جامعه را اصلاح کنم.
حضرت موسی وقتی رفت میقات به برادرش گفت من تو را جای خودم میگذارم برای یک کار، قالَ مُوسی لِأَخیهِ هارُونَ اخْلُفْنی فی قَوْمی وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبیلَ الْمُفْسِدین(. سورهٔ اعراف، آیهٔ 142)، تو را جای خودم میگذارم تا اصلاح کنیم. من نمیخواهم بگویم انبیا همیشه در اصلاح موفق شدند، نه حضرت موسی وقتی برگشت کلی آدم گوسالهپرست شده بودند. حضرت شعیب هم حریف کمفروشی قومش نشده بود آخرش نفرین کرد عذاب آمد. ولی هدف انبیا در درجهٔ یک اصلاح جامعه است اصلاحگر و مصلح هستند.
1) فساد و اصلاح در جامعه
یک آیه در قرآن داریم خیلی دقیق هست: وَلَا تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا(. سورهٔ اعراف، آیهٔ 56)؛ یعنی چه؟ امام معصوم فرمود: یعنی بعدازآنکه خداوند پیغمبران را فرستاد و جامعه را اصلاح کرد خرابش نکنید. خدا پیغمبر را فرستاد ۲۳ سال جامعه را اصلاح کرد شما با سقیفه خرابش نکنید. خدا موسی را فرستاد جامعه را اصلاح کرد شما یک سامری نیاید فساد کند خرابتان کند. این آیه خیلی دقیق هست، وَلَا تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا.
پس معلوم میشود جریان فساد و اصلاح همیشه در جامعه بوده منافقین و کافرین دنبال فساد هستند، انبیا و اولیا دنبال اصلاح هستند. امام زمان را برای همین میخواهیم که یکی بیاید که اصلاح کند مصلح کل هست، طوبی لِلْمُصْلِحینَ بَینَ النّاسِ(. تحف العقول ص 393)، خوشا به حال آنهایی که بین مردم اصلاح میکنند.
منتها یک مشکل اینجا وجود دارد، مشکل این هست آن منافقی هم که فساد میکند میگوید: من اصلاح میکنم وَ إِذا قِیلَ لَهُمْ لا تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ قالُوا إِنَّما نَحْنُ مُصْلِحُونَ(. سورهٔ بقره، آیهٔ 11)، سامری میگوید من هم مصلح هستم این مشکل هست.
أ) معنای اصلاح
خدا رحمت کند علامه طباطبایی را میگوید: اصلاح یعنی از بین بردن خرابی، پس اگر میخواهید بدانید اصلاح یعنی چه باید بدانید خرابی یعنی چه؟ ایشان میگوید اصلاح هر چیزی مطابق خرابی هست، دیوار خراب شود اصلاحش بین بتون آن هست، ماشین خراب شود اصلاحش به تعمیرش هست. هر چیزی استانداردی دارد اگر از آن استاندارد بیاید پایین خراب میشود. مثلاً یک ماشین باید در ۱۰۰ کیلومتر ۱۰ لیتر بنزین مصرف کند اگر ۱۵ تا مصرف کند یعنی خراب است باید درستش کند، میرسد به ۱۰ این میشود اصلاح. خیلی حرف قشنگی هست که اصلاح یعنی مراعات استاندارد هر جامعهای.
جامعه را باید امام اداره کند اگر امام را بگذارند کنار و غیر امام را بیاورند سرکار این خراب میشود، اصلاحش این هست که امام برگردد. در حکومت در دوران غیبت امام نظرش این بود که حکومت باید در دست فقیه باشد، اگر دست حکومت ظالم بود خراب میشد، باید او میرفت کنار و فقیه میآمد اداره کند، این میشود اصلاح. اصلاح هر بخشی اصلاح زبان اصلاح گوش و چشم همهٔ اعضا.
ب) اقسام اصلاح
من ده قسم اصلاح را یادداشت کردم برای شما میگویم. ممکن است ما نیاز به همه آن نداشته باشیم ولی این کاربرد دارد در زندگی ما اصلاحات دهگانه در زندگی که لازم هست و باید به دنبال آن باشیم، چون انبیا به دنبال آن بودند. حضرت شعیب میگفت: ان اریدُ الّا الاصلاح ما استطعتم.
_اصلاح باورها
یک اصلاح باور هست، صدها عقیده در دنیا وجود دارد جالب هست امام صادق فرمود: همه هم میگویند حق با ما هست خیلی روایت قشنگی هست: ثلاثُ خِلالٍ یقولُ کلُّ إنسانٍ إنّهُ عَلی صَوابٍ مِنها(. تحف. ص ۳۲۱.)، امام صادق فرمود: در سه چیز همه میگویند حق با ما است، یکی در دین؛ الان به بتپرستها بگویید میگویند حق با ما است اگر معتقد نباشد و حق با او باشد که بت نمیپرستد. این حرف غلط است که بگوییم همهٔ ادیان حق هست این امکان ندارد.
نظریهٔ جان هیک راجع به ادیان
جان هیک وقتی این حرف را در مسیحیت مطرح کرد یعنی چه؟ جان هیک گفت هر دینی بهرهای از حق دارد چرا محدود میکنید؟ میگوید چرا میگویید یکچیز حق هست؟ همه حق هستند، اسلام و مسیحیت همه حق هستند حتی دینهای غیر الهی. ایشان را دعوت کردند سال ۸۴ آمد ایران. اگر حال مطالعه داشتید مصاحبهاش را گوش دهید. آوردند او را قم آقای صادقی رشاد یک مناظره با ایشان گذاشتند یک جلسه هم آقای صادقی رشاد رفت انگلستان آنجا با او مناظره کرد یکحرفی که ایشان به آقای جان هیک زد که البته جان هیک مُرده چند سال پیش، ولی حرفهایش را بعداً خیلی از ایرانیهای آنطرف آب ترجمه کردند و فکر کردند که حرف جدید میزنند صراطهای متعدد را مطرح کردند فکر میکردند کشف کردند، ولی اصل حرف برای ایشان بود.
آقای صادقی به ایشان گفت آقای جان هیک! شما که میگویید همهٔ ادیان حق هست مسیحیت میگوید تثلیث ما میگوییم توحید! نمیشود که. این مثل این هست که دو نفر دعوا میکردند یکی با جفتشان رفیق بود گفتند نظر بده؛ گفت حق با ایشان هست ولی شما درست میگویید. نمیشود که تثلیث با توحید دو چیز جدا هست شما میگویید سه خدا ما میگوییم یک خدا ایشان نتوانست جواب دهد گفت: نه من منظورم این هست که همه ممکن هست اهل نجات باشند و اینیک بحث دیگری هست. ما قیم بهشت و جهنم نیستیم خدا خودش میداند که هر کس را میخواهد بهشت میبرد اشعری هم نیستیم، اما این حرف که بگویم همهٔ ادیان حق هستند امکان ندارد، باور باید اصلاح شود.
امام کاظم و اصلاح باور
امام کاظم میآمد توی مسجد مدینه یک آقایی بود به نام حسن بن عبدالله آدم مؤمن و متدین اهل نماز اهل امربهمعروف و نهیازمنکر سیاسی ضد حکومت بود، آقا میرفت کنارش مینشست میفرمود: من تو را خیلی دوست دارم ولی عقیدهات اشکال دارد برو اصلاحش کن. گفت آقا عقیدهٔ من چه اشکالی دارد؟ میفرمود: من نمیگویم چه اشکالی دارد برو بگرد و تحقیق کن. آقا از کی بپرسم؟ از فقهای مدینه. یک مدتی رفت تحقیق کرد برگشت گفت آقا مرا به همریختی من توی حال خودم بودم، آقا فرمودند بازهم برو تحقیق کن مرتبه سه گفت آقا اگر چیزی هست به من بگویید؛ آقا فرمودند: بنشین بگویم، پیغمبر جانشینی داشت امیرالمؤمنین بود، ائمه بودند و آقا تشیع را برای او توضیح داد ایشان شیعه شد، این میشود اصلاح باور
هشام ابن حکم که همه دوستش داریم آنقدر به او افتخار میکنیم بحثهای امامی قوی دارد این آدم جزو مرجئه بوده یک فرقه انحرافی هست کسانی که میگفتند دلت پاک باشد عمل مهم نیست. هارون الرشید میگفت این خوب دینی هست الارجاء دینُ الملوک، به درد ما میخورد شراب بخور دلت پاک باشد. الان هم این حرفها را میزنند در فضای مجازی این حرف غلط هست، ائمه ما لعن کردند گفتند خدا لعنت کند مرجئه را.
ایمان سه چیز هست: عمل، گفتار، باور. هم قبول داشته باشی هم نماز بخوانی هم بگویی اشهد و ان لا اله الا الله. دو جلسه آمد نشست با امام صادق هشام عوض شد باورش اصلاح شد.
سید حمیری که کیسانی بوده محمد حنفیه را امام میدانست. یک بار آمد خدمت امام صادق خیلی آقا را دوست داشت آقا به او فرمود: سید تو کافر هستی گفت: مع شدّت حبّی لکم؟ با همه علاقهای که به شما دارم؟ فرمود بله گفت تو ما را امام نمیدانی عموی من را امام می دانی او اصلاً امام نبوده، محمد حنفیه الان زنده شود نمیگوید من امام هستم. اسماعیل فرزند امام صادق، اسماعیل خودش نمیگفت امام هستم ولی اسماعیلیهها میگویند امام بود الان هم ۴۹ یا ۵۰ تا امام دارند اینها امام را تکرار میکنند. سید حمیری امام صادق به او تذکر داد معجزهای به او نشان داد و عوض شد.
خدا رحمت کند آیت الله مصباح را ایشان یک طرح راه انداخت به نام طرح ولایت که مقام معظم رهبری این طرح را از موفقترین طرحهای کشور بعد از انقلاب دانست، شش کتاب چاپ کرد هر شش تا هم هست در بازار سلسله وار گفت اگر یک آدم میخواهد عقیدهاش درست شود این شش کتاب را باید دنبال کند. معرفت شناسی انسان شناسی، استاد میآورد توی مشهد د به دوهزار سه هزار جوان آموزش و درس میداد جوانهای ما یکی از دلایل سستی در عبادتشان سستی اعتقاداتشان هست.
اعتقادات مثل درخت هست مَثل کَلمته طیِّبَه، کلمهٔ طیبه یعنی اعتقادات، کالشَّجره طیِّبه اصلها ثابت، اگر اعتقاد محکم بود، یک بی دین در شبکه ماهوارهای با تبلیغ که نمیتوانست جوان ما را بی دین کند، نمیتواند با دو اشکال گرفتن جوان ما را به مذهب غیر اسلام بکشاند. شما میدانید الان همه دارند به سمت خودشان میکشند با تبلیغات مسیحیت کلیسای خانگی یا زرتشت فراوان هست وهابیها بهاییها. خیلی مواظب بچههایتان باشید راهش این است که اعتقاد بچهها را قوی کنید، دانشگاه جوابگو نبوده کلاسهای معارف جوابگو نبوده بینش دینی دبیرستانها جوابگو نبوده یک فکری باید بشود باورها باید درست شود.
نخستین نقش حضرت زهرا
زهرای مرضیه نخستین نقشش بعد از پیغمبر اصلاح باور بود، ایستاد توی مسجد گفت: ببینید کسی که میخواهد هدایت کند باید هدایت شده باشد کسی که خودش مشکل دارد و ممکن است گناه کند نمیتواند هادی باشد، هادی باید مهدی باشد هدایتگر باید هدایت شده باشد. کسی که میخواهد به شما بگوید این کار را بکند آن کار را نکن خودش نباید اشتباه کند باید معصوم باشد و علی معصوم هست نه شما. این آیه را خواند: أَ فَمَنْ یَهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ(. سوره یونس، آیهٔ 35)، کسی که میتواند هدایت کند، تبعیت میشود، أَمَّنْ لَا یهِدِّی إِلَّا أَنْ یهْدَی، این آیه را خواند این حرف حضرت زهرا بود.
صدیقه طاهره احساس کرد بعد از رحلت پدر بزرگوارش حضرت محمد صلیالله علیه و آله و سلم باور مردم دچار مشکل شد، چه مشکلی؟ اینها درد هست باور جامعه رفته به سمت انتصاب امام، کی گویند امام را خودمان نصب میکنیم درصورتیکه باور صحیح جامعه چه هست؟ انتخاب امام خدا.
داستان جانشینی پیامبر
این داستان را عرض کنم: پیغمبر خدا از شعب ابیطالب آمد بیرون در دوران فقر و نداری و سختی، یک جوان آمد خدمت ایشان گفت من ۲۰۰ نفر مسلح دارم یک قبیله گسترده هم دارم حاضر هستیم به شما ایمان بیاوریم گفت باشد به چه قیمتی؟ گفت به یک معامله و قیمتی من ایمان میآورم قبیلهام را به شما میده فقط شما بنویسید من بعد از شما جانشینتان باشم، حضرت یک لبخندی زد و فرمود: اَمرٌ منَ الله، دست من نیست.
اصلاً پیغمبر در انتخاب حضرت امیر کارهای نیست، یا ایُّها الرَسول بَلِّغ، لذا وقتی به بعضیها میگفت جبرئیل آمد گفت به حضرت علی بگویید امیرالمؤمنین، یکی از اینها وارد شد پیغمبر گفت سَلّم عَلی علی ابن ابیطالب امیرالمؤمنین، از این به بعد به علی نگو سلام علی جان بگو سلام امیرالمؤمنین و آن شخص به او برخورد گفت یعنی چه شما رسولالله هستی چشم کی گفته امیرالمؤمنین؟ منکم او من الله؟ حضرت فرمود: من الله، من نگفتم جبرئیل آمده. لذا میدانید که امیرالمؤمنین را به غیر از امام علی نمیتوان گفت، ما به امام صادق هم نمیگوییم امیرالمؤمنین که این صفت خاص علی بن ابیطالب هست.
اینها معلوم هست که سنگین بود. زهرای مرضیه دارد اصلاح میکند باور جامعه را. عزیزان ما به ده اصلاحات در زندگی نیاز داریم: یک اصلاح باور هست اگر اطمینان داریم عاقلانه باورتان درست هست که هیچ، بنده که اینجا نشستم اگر یقین دارم به باورم باید حجت داشته باشم روز قیامت باید پاسخگو باشم نه اینکه پدرم گفته انّا وَجدنا آبائنا نه دین غالب کشورم بوده، نه حاکم گفت الان دینهای دنیا حکومتی هست.
علت این که شما میبینید تشیع در دنیا کم هست چون حکومتها مروج شیعه نبودند تا سال ۱۳۲ بنیامیه تا قرن هفت هم بنیعباس الان هم شما ببینید یک صفویه در ایران پیدا شد، مقام معظم رهبری به اینها نظر مثبت دارد ترویج دادند تشیع را، ایجاد نکردند. یک آل بویه صدسال توی عراق پیداشده آنجا الان تشیع هست ۲، ۳ کشور اگر مروج شیعه داشته الان گسترش پیدا میکرد ایران و عراق و بعضی جاهای دیگر. ما امروز نیاز داریم به گفتمانهای باورساز به گفتمانهای اصلاحگر باور اعتقادات مردم.
2) اصلاح رفتارها
دومین اصلاحی که خیلی مهم هست و ما به او نیاز داریم اصلاح رفتارها هست. رفتارمان خیلیهایش غلط هست، اسراف یک رفتار غلط هست باید اصلاح شود. رفتارهای غلط در جامعه هست بدبینی، سوءظن باید اصلاح شود. من اصلح ما بینه و بین اللَّه اصلح اللَّه ما بینه و بین الناس، روابط و رفتار ما باید در جامعه و مسائل دینی اصلاح شود. این دومین اصلاح است.
ائمه ما روی این قصه خیلی سرمایهگذاری کردند یعنی بخش عمدهٔ احادیث ائمه روی این بخش هست، اینطور بخورید اینطور بنشینید اینطور سلام کنید اینطور به پدر و مادر احترام کنید. در اصلاح باورها قرآن کارکرده، اما اصلاح رفتارها گستردهتر هست در قرآن داریم لایسخَر، لا یَغتـَب، انَّ بعضَ الظَّنِّ اثمٌ(. سورهٔ حجرات، آیهٔ 12)، سوءظن نورزید مسخره نکنید غیبت نکنید اسم بد نگذارید، با همسرتان و بچههایتان مهربان باشید. ریز شده خداوند در این حوزه و لذا اصلاح رفتارها یعنی کتاب جامع السعادات کتاب معراج السعاده کتابهای اخلاقی. حدیث از ائمه در این زمینه داریم.
3) اصلاح ذات البین
سه اصلاح ذات البین، این هم آیه قرآن دارد، سوره انفال آیه ۱: فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَصْلِحُوا ذَاتَ بَینِکمْ(. سورهٔ انفال، آیهٔ 1)، چرا الان فامیلها با هم قهر هستند روابطشان با هم بد هست؟ ۲۳ آیه در قرآن راجع به صله ارحام داریم. بعد از توحید خداوند میگوید صلهرحم. شنیده بودید؟
آدرسش را هم میده یک سوره نسا: وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ (. سورهٔ نساء، آیهٔ 1)، خیلی عجیب هست من یک بحث مفصل راجع به صله رحم نوشتم ولی نمیتوانم بگویم در روایت داریم دوتا دیوارههای پل صراط یکیش امانت هست یکیش رحم، حَافَتَا الصِّرَاطِ یَوْمَ الْقِیَامَهًِ الرَّحِمُ وَ الْأَمَانَهً (. بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج 71، 105). چقدر تأکید شده چقدر تصریح شده.
آرزوی جبرئیل
بگذارید این حدیث را بخوانم حیف هست، رسول خدا صلیالله علیه و آله و سلم فرمودند: تَمَنَّی جبرئیلان یَکُونَ مِنْ بَنِی آدَمَ بِسَبْعِ خِصَالٍ(. مواعظ العددیه، علی مشکینی، نشر الهادی، قم، ص ۱۹۵)، جبرئیل آرزو میکند کاش انسان بود به خاطر ۷ صفت یعنی ۷ کار ما آدمها آنقدر خوب هست که جبرئیل میدانید ملک برتر خدا هست روح اعظم هست فرشتهٔ وحی هست به ملائکه فرمان میدهد، هرکسی سیدی دارد مثل پیغمبر که سید الانبیا هست فاطمه زهرا که سید النسا هست امیرالمؤمنین سید الاوصیا هست جبرئیل هم سید ملائکه هست،
این هفت کار چه قدر مهم هست که فرمود تَمَنَّی جبرئیلان یَکُونَ مِنْ بَنِی آدَمَ بِسَبْعِ خِصَالٍ، کاش من انسان بودم به خاطر این هفت کار، میدانید یعنی چه؟ یعنی قدر این هفت صفت را بدانید:
1_الصَّلَوه فِی الْجَمَاعَه، یکی نماز جماعت کاش من انسان بودم در نماز جماعت شرکت میکردم. میدانید که ملائکه عبادت محض هستند اصلاً معصیت نمیکنند لایعصونَ الله، اصلاً معصیت در آنها راه ندارد.
2_مجَالَسَتُهُ الْعُلَمَاءَ، با علما بنشیند با عالم ارتباط برقرار کند چیزی یاد بگیرد پای منبر برود.
3_الصُّلْحُ بَیْنَ الاِثْنَیْنِ، ایجاد صلح بین دو نفر که من منظورم همین بود. اصلاح ذات البین، دوتا فامیل را آشتی دادن پیوند دادن، چقدر ثواب دارد بین دو نفر صلح دادن که جبرئیل آرزو میکند کاش انسان بودم و این کار را میکردم.
_طوبی لِلْمُصْلِحینَ بَینَ النّاسِ، اُولئِک هُمُ الْمُقَرَّبونَ یوْمَ الْقیامَةِ؛ در روایت داریم اینهایی که سعی میکنند بین مردم را صلح دهند بین دو برادر زن و شوهر اینها در روز قیامت مقرب هستند.
4_اکْرَامُ الْیَتِیم که حضرت زهرا کرد نان به یتیم داد.
5_و عِیَادَه الْمَرِیضِ، چقدر عیادت مریض ثواب دارد
6_و تَشْیِیعُ الْجَنَازه سَْقیُ چقدر تشییع جنازه ثواب دارد که جبرئیل میگوید کاش من جزو انسانها بودم و انجام میدادم.
7_و سَْقیُ الْمَاءِ فِی الْحَجِّ، آب دادن به حاجیها ان شالله خدا قسمتمان کند؛ و جالب هست هدف از این حدیث تحریک ما هست پیغمبر فرمود: فَاحْرُصْ عَلَی ذَلِکَ، جبرئیل آرزو میکند من جزو بنی آدم بودم و این هفت تا را انجام میدادم پس شما حرص داشته باشید برای این کارها. حرص همه جا بد نیست، حرص مال بد هست وگرنه پیغمبر یکی از صفاتش چه هست؟ حریصٌ علیکم. حرص به هدایت داشت.
من نمیدانم مشکل ما کجا هست؟ هرکس باید مشکلش را بررسی کند.
یک سال کربلا بودم آقایی آمد پیش من که مدیر کاروان بود، گفت آن آقایی که عقب نشسته را میبینی؟ گفتم بله گفت برادر من هست گفتم خیر است ان شالله، گفت ده سال هست که باهم قهر هستیم. جفتمان هم مدیر کاروان هستیم زائر میآوریم کربلا سر یکچیز بی خود قهر کردیم. خیلی زیاد شده در خانوادهها در صورتیکه شما میدانید اگر دو نفر بیش از سه روز با هم قهر باشند، هر دویشان از مسلمانی خارج میشوند نه از مسلمانی اعتقادی، یعنی از سلوک مسلمانی. کانا خارجین من الاِسلام، چقدر مسائل سیاسی بین ما فاصله انداخته؟ هر کس اختیار خودش را دارد خط قرمزها باید رعایت شود. یکی از ویژگیهای شهید سلیمانی که یک شب دیگر هم گفتم، همه با ایشان رفیق بودند هر کسی را به اندازهای که به درد اسلام بخورد احترام میکرد نگاه نمیکرد ببیند این برای این دولت هست یا آن دولت در این جناح هست یا آن جناح چقدر به درد دین میخورد چقدر به درد اسلام میخورد؟ ولایت فقیه خط قرمز شدید ایشان بود نسبت به رهبری حساسیت ویژه داشت.
این نکته مهم هست که اصلاح ذات البین یکی از مهمترین خصوصیاتی هست که اینجا ذکر شده.
4) اهمیت اصلاح ذات البین
یک روایت نوشتم، آقایی بود به نام اباکاهل ایشان یک زن و شوهری دعوایشان شده بود رفت حل کند دیگر مجبور شد دروغ بگوید مرد تندی میکرد به خانم، چیز دیگری گفت خانم هم چیزی گفت اون چیز دیگری به آقا تحویل داد مثلاً او گفت میخواهم سر به تنش نباشد این آمد گفت قربانت بروم. بالاخره با این روش صلحشان داد، وقتی که صلحشان داد،
تمام شد رفتند رفت تو فکر گفت اینها را که صلح دادم ولی خودمان گناه کردیم چقدر دروغ گفتم. آمد پیش پیغمبر گفت یا رسولالله من برای رفع اختلاف یک زن و شوهر مجبور شدم دروغ بگویم هرچه میگفتند برعکس گفتم، روایت را ببینید پیغمبر خدا فرمود: یا ابا کاهل اصلح بین الناس ولو بالکذِب، مجوز به او داد از این به بعد بین دو نفر اصلاح کن ولو با دروغ، بحار جلد ۷۱ این روایت هست.
5) اصلاح درون
اصلاح بعدی اصلاح درون هست؛
رو خویش را صد آب شوی از کینهها
وانگه شراب عشق را پیمانه شو پیمانه شو
خوشا به حال کسی که درونش را اصلاح کند أبْصَرُ النّاسِ مَن أبْصَرَ عُیوبَهُ (. المصدر: غرر الحکم: 3061.)؛ این خیلی بد هست که آدم یک عمر حسود باشد ولی نفهمد کینهای باشد نفهمد حریص باشد نفهمد. اصلاح درون یکی از حوزههای مهم هست. مَنْ أَصْلَحَ سَرِیرَتَهُ أَصْلَحَ اللَّهُ عَلَانِیتَهُ، هرکه باطنش را اصلاح کرد خدا ظاهرش را اصلاح میکند.
دعای پیامبر در حق جوان
جوان آمد پیش پیغمبر شهوت به او فشار آورد گفت یا رسولالله انّی اُحبُّ الزِّنا، من خیلی میل به حرام دارم، حضرت یک نگاهی به او کرد فرمود: اگر یک کسی این حرف را به خانواده تو بزند گفت نه نه نه غیرت داشت و ناراحت شد. گفت پس تو هم نمیتوانی مرتکب حرام شوی با هر کس به خواهی حرام انجام دهی پدر دارد مادر دارد که کس و کار دارد. فرمود بیا جلو دست مبارکش را گذاشت روی سینه جوان فرمود: اللهُمَّ طّهِّرْ قَلْبِه، وَ حَصِّنْ فَرْجِه و اغفر ذَنبَه؛ من گاهی به رفقای خودم میگویم بروید کنار حرم امام رضا این دعا را بخوانید: اللهُمَّ طّهِّرْ قَلْبِی، وَ حَصِّنْ فَرْجِی و اغفر ذَنبَی، پیغمبر به او اینطور یاد داد ما برای خودمان بخوانیم، تمام شد و اصلاحش کرد. دستی که آمد روی سینهاش اصلاحش کرد.
خدا رحمت کند یکی از بزرگان میگفت نجف که میروم سینهام را میچسبانم به حرم حضرت علی میگویم: طَهِّر، پاکش کن هیچ چیزی نماند کینه حسادت. اصلاح درون خیلی مهم هست چون ریشه بسیاری از رفتارهای بیرونی نواقص درونی هست. ۴۴ تا از این نواقص را امام سجاد در دعای هشت صحیفه شمرده. آقا فرمود دعای هفت را بخوانید، این دعا دعای هشت هست: اللَّهُمَّ إِنی أَعُوذُ بِک مِنْ هَیجَانِ الْحِرْصِ، وَ سَوْرَةِ الْغَضَبِ (. دعای هشت صحیفه سجادیه)، ۴۴ نواقص را آورده ببینید چند تا را دارید شما؟ ما شرحش را چاپ کردیم هم راهکار مبارزهاش را چاپ کردیم هم ریشهاش را داریم و عواملش را و از قران درمانش را آوردیم. امام سجاد فقط اشاره کرده حرص و حسد شهوت غضب، گاهی درون باید اصلاح شود.
این بحثی که دارم میگویم امشب برای ۱۰ شب هست یعنی هر شب باید یکی از این اصلاحات را میگفتم ولی من در یک شب برای شما میگویم: اصلاح باورها و اصلاح رفتارها اصلاح روابط اصلاح درون.
قرآن میگوید روز قیامت باید درونت سالم باشد: یوْمَ لا ینْفَعُ مالٌ وَ لا بنون، إِلَّا مَنْ أَتَی اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ.(. سورهٔ شعرا، آیهٔ 88)
6) اصلاح مالی
مال آدم باید اصلاح شود حرام توش نباشد خمس و زکات توش نباشد. ما در قرآن ده تا کلوا داریم یعنی بخورید. من ۱۰ تا را استخراج کردم از قرآن. یک بحثی راجع به خوردن داشتیم و استخراج کردم دیدم در تمام اینها یکچیز تکرار شده و آن این هست بخورید حلال و پاکیزه کلوا حلالا طیبا، کلوا مما رزقناکم حلال، تمام این کلوها دو تا شرط آمده که حلال باشد پاکیزه باشد. مال انسان هم باید اصلاح شود.
7) اصلاح اجتماع
امربهمعروف و نهیازمنکر برای چه هست؟ جامعه باید اصلاح شود. ما نمیتوانیم روی بیحجابی بیتفاوت باشیم نمیتوانیم روی فساد بیتفاوت باشیم.
8) اصلاح حکومت
9) اصلاح نظامی
قرآن میگوید دو طایفه وقتی دعوایشان میشود بینشان صلح ایجاد کنید، دو هزار روز دارند روی مردم یمن بمب میریزند، الیس فیکم رجلٌ رشید؟ یک آدم پیدا نمیشود این را متوقف کند؟ هزار و هفتصد هشتصد تا بچه تا حالا از بین رفته چند هزار زن از بین رفته، قرآن میگوید اصلاح ایجاد کنید. فقط نشسته هستند در سازمانهای بینالمللی قطعنامه صادر میکنند. همه اینها شاخههای اصلاح هست.
10) اصلاح ساختار سیاسی
جمعبندی
این مواردی که اشاره کردم در یک کلمه جمعبندی کنم: ما نیاز داریم به اینکه در زندگیمان همیشه دنبال اصلاح باشیم. متأسفانه آنقدر با این واژهها بازی شده آدم میترسد روی منبر اینها را بگوید. من کاری به جریان اصلاحطلب و اصولگرا ندارم که اصلاح یک واژه قرآنی هست خدا میگوید انبیا به دنبال آن هستند، به من و شما دستور داده؛ لا تفسدوا فی الارض بعد اصلاحها.
سخن حضرت موسی بوده وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ. اصلاح یعنی خرابی را از بین بردن نه این خرابی ایجاد کردن اسمش را اصلاح گذاشتن. قرآن میگوید منافقین فساد میکنند میگویند ما مصلح هستیم این که روشن هست. معیار دارد اگر در جامعه آمدیم فساد اداری ایجاد کردیم به این میشود گفت اصلاح؟ بدحجابی ایجاد کردیم میشود گفت اصلاح؟ در میشودمن غلطیدیم توان داخلی خود را نادیده گرفتیم روشن هست.
اسم مهم نیست
اسم را جستی مسمی را بجوی
ماه در بالاست نی در آب جوی
هیچ اسمی بی مسمی دیدهای؟
یا ز گاف و لام گل، گل چیدهای؟
کلمه اصلاح که قابل چیدن نیست؛ لذا رفتار افراد، رفتاری که داری انجام میدهی فساد هست خودت را اصلاح کن. اصلاح معیارش قرآن هست معیارش سنت هست رفتار معصوم هست، توصیهها و باید نبایدهای قرآن هست.
جمعبندی عرض من این هست زهرای مرضیه دنبال اصلاح جامعه بود میخواست بگوید این تفکری که امروز در جامعه بعد از پیغمبر حاکم شده غلط هست موفق هم شد. دیشب هم گفتم که موفق شد، نمیخواست تغییر دهد میدانست حریف هیئت حاکمه نمیشود فقط میخواست اعلام کند مخالفت خودش را. امام وقتی با کاپیتولاسیون مخالفت کرد مگر آنها تصویبش نکردند؟ امام را هم تبعید کردند اما حرفش را زد. قرآن میگوید بعضیها میگویند چرا موعظه میکنید چون اثر ندارد؟ لِمَ تَعِظُونَ قَوْمًا، اللَّهُ مُهْلِکهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ (. سورهٔ اعراف، آیهٔ 164)، چرا موعظه کنیم؟
خدا حفظ کند آقای قرائتی را میفرمود: موعظه و نصیحت و نهیازمنکر فریادِ در مقابل ظلم یک علتش قضاوت بعداً تاریخ هست تاریخ میگوید ببینید اگر آنها کاپیتولاسیون نوشتند یک امامی پیدا شد و داد زد، اگر انجمنهای ایالتی و ولایتی تشکیل شد یک امامی بلند شد فریاد زد، اگر یک سقیفه ای درست شد فاطمهای بلند شد فریاد زد، اگر یک یزیدی زور گفت امام حسین آمد داد زد، نه اینکه امام حسین حکومت را عوض کرده باشد نه دو سه سال بعد هم یزید حکومت کرد بعد هم بنی مروان بعد هم بنی امیه بعد هم بنی عباس. فقط عدم مشروعیت را اعلام کرد که یک انسان آزاده اگر بخواهد خط فکری بگیرد اینگونه بگیرد. حضرت زهرا به ما خط فکر داد، منی که اینجا نشسته هستم با خیال راحت شیعه هستم چون پیرو دختر پیغمبر هستم که معصوم هست و او امامش علی بود او گفت: عَلِی مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِی یدُورُ حَیثُمَا دَارَ.(. الأمالی (للصدوق)، ص 89)
خدایا به آبروی حضرت زهرا عاقبتمان را ختم به خیر بفرما.
ذکر مصیبت
السلام علیک یا فاطمه الزهرا یا بنت رسولالله یا قرة عین الرسول
مرحوم حاج شیخ عباس نوشته و دیگران هم نوشتند ایشان یک کتابی دارد به نام بیت الاحزان؛ حضرت زهرا خیلی برای پدرش بیتابی میکرد سر قبرش مرتب میرفت گریه میکرد
صُبَّــــــتْ عَلَیَّ مَصَائِــبُ لَوْ أَنَّهَا
صُبَّـتْ عَلَـی الْأَیَّـامِ صِـرْنَ لَیَالِیَا
ولی اواخر چون ضعیف شده بود ناحله الجسم باکیه العین، دیگر نمیتوانست خیلی کنار قبر برود بیشتر بیتابی میکرد. یکی از این روزها شاید امروز و فردایی بوده امیرالمؤمنین را صدا زد و فرمود: علی جان! من یک تقاضایی از شما دارم. حضرت علی گفت تقاضای فاطمه هست هر چه باشد من انجام میده فاطمه جان، میداند که فاطمه تقاضای غیرمنطقی نخواهد داشت. علی جان نه نمیگویی؟ نه یادت هست پدرم را غسل میدادی یک پیراهنی تنش بود آن پیراهن را بیاور من بو کنم پیراهن پدرم که یادگارش بود. چون آقا قول داده بود خودش میگوید من این پیراهن را مخفی کرده بودم میدانستم فاطمه با دیدن پیراهن پدرش اذیت میشود ولی چون به او قول داده بودم رفتم آوردم. علی علیهالسلام میگوید تا پیراهن را دادم به فاطمه گذاشت روی صورتش و غُشی علیها، غش کرد هی میگفت یا ابتاه یا ابتاه با پیراهن بابا از هوش رفت.
بستگان شهید سلیمانی شما حق دارید گریه کنید برای شهیدتان. یک پیراهن بابا وقتی روی صورت حضرت زهرا بود و حضرت طاقت نیاورد اشک ریخت و از هوش رفت. بگذارید یکچیز دیگر بگویم فاطمه جان شما مادر چهارتا فرزندی بالغ بودی، پیراهن آوردهاند از هوش رفتی چه توقعی از دختر ابیعبدالله داریم که سر پدرش را بیاورند مقابلش و او سالم بماند؟ سر بیاورند برای یک بچه ۳، ۴ ساله طاقت بیاورد نگاه کند؟ و لذا اگر ایشان با پیراهن غش کرد، رقیه بنت الحسین مات، جان داد. فلما حرکوها فإذا هی قد فارقت روحها الدنیا، هر چه او را تکان میدادند، مدافعین حرم شهید سلیمانی که عاشق حضرت رقیه بود به عشق او و به عشق زینب رفتی، هر چه نازدانه را تکان دادند دیدند جان به جانآفرین تسلیم کرده دیگر پاسخ نمیدهد.
صلیالله علیک یا بنت رسولالله یا قرة عین نبی المصطفی یا سیدتنا و مولاتنا انا توجهنا واستشفعنا وتوسلنا بک الی الله و قدمناک بین یدی حاجاتنا