بسم الله الرحمن الرحیم
مقدمه
آخرین شب این مجلس نورانی است که به نام و یاد صدیقه طاهره امُ الائمه ام الشهدا زهرای مرضیه سلام‌الله‌علیها تشکیل یافته انشاالله خداوند از همه عزیزان دست‌اندرکاران خاص رهبری عظیم‌الشأنمان به احسن وجه بپذیرند. اللهم تقبل منا انک انت سمیعُ العلیم، و انشاالله همه‌ی این جمع و همه عزیزانی که دنبال می‌کنند و پیروان آن حضرت مشمول شفاعتشان باشند به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
وعده دادیم دیشب بحثی راجع به گونه‌ها و شیوه‌های دفاع حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها از حق بیان کنیم. کلماتی راجع به حق و باطل، موضع‌گیری در مقابل حق و اهمیت دفاع از حق گفتیم. امشب قبل از آنکه به این شیوه‌ها در سیره‌ی حضرت زهرا بپردازم اجازه می‌خواهم دو سه جمله از نهج‌البلاغه راجع به حق و باطل عرض کنم که یکی از مهم‌ترین منابع و استوانه‌های بحث حق و باطل و در واقع منابع روشنگر در این زمینه نهج‌البلاغه است. دو سه عبارت نقل می‌کنم که طبیعتاً امام حق امیرالمؤمنین این‌گونه راجع به حق سخن می‌گوید.
حق در کلام حضرت امیر
یکی در حکمت ۲۶۲ که صاحب کتاب علیٌ و بنوه، نویسنده مصری می گوید من بعد از قرآن کلامی بالاتر از این کلام سراغ ندارم در مورد حق، که امیرالمؤمنین به کسی که در جمل دچار تردید شده بود فرمود: انّک لم تعرف الحق فتعرفُ اهلَه و لم تعرف الباطل، فَتَعْرِفَ مَنْ أَتَاهُ (. حکمت 262 نهج البلاغه). گرچه ایشان در آن کتاب عبارت را به گونه ی دیگری نقل می کند که شاید نقل به معنا هست اما به کسی که در جمل دچار تردید شده بود حارث بن حوت آقا فرمودند: مشکل تو این هست که اصلا حق و باطل را نمیشناسی نمیدانی حق چی هست باطل چی هست؟ طبعاً نمی توانی اهلش را بشناسی اگر فرق آب و سراب را بدانی فرق سیاهی و سپیدی را بدانی فرق وجود و عدم را بدانی که باطل عدم هست فرق حقیقت و پندار را بدانی هیچگاه دچار تردید نمی‌شوی کما اینکه عمار نشد مالک اشتر نشد. این نکته بسیار دقیق هست که حالا عرض خواهم کرد خود حق شناسی معیار می خواهد مبنا می خواهد که این مبنا درست برای مردم توسط خواص تبیین شود.
تعبیر دوم امیرالمؤمنین در خطبه ۵۰ است آنجا حضرت اشاره به نکته بسیار دقیقی دارد و آن اینکه: حق و باطل همیشه شفاف نیست یعنی چی؟ یعنی سیاه و سپید نیست گاهی خاکستری هست لایه‌ای از باطل که تاریک است بر چهره ی سپیده حق می نشیند و طرف را دچار مشکل می کند در انتخاب. توحید و شرک نیست همیشه، حتی در همان توحید و شرک هم گاهی به گونه ای اهل باطل عمل می کنند که موحدین را هم به تردید می اندازد، که قرآن می فرماید بسیاری از مومنین گاهی دچار شرک هستند: و ما یومن اکثرهم بالله الا و هم مشرکون، (. سوره ی یوسف آیه ی 106) یک لایه های تاریکی از باطل می آید قاطی سپیدی حق می شود و آن سپید و سیاه را یک رنگ سومی برایش تعریف می کند به نام خاکستری و همیشه دشمن از گُرده ی این ها استفاده می کنند همیشه این ها ابزار دشمن هست برای حرکت.
عبارت را بخوانم: فَلَوْ أَنَّ الْبَاطِلَ خَلَصَ مِنْ مِزَاجِ الْحَقِّ لَمْ يَخْفَ عَلَى الْمُرْتَادِينَ (. خطبه ی 50 نهج البلاغه)، اگر باطل تاریک تاریک بود کسی شک نمی کرد، روشن بود. وَ لَوْ أَنَّ الْحَقَّ خَلَصَ مِنْ لَبْسِ الْبَاطِلِ انْقَطَعَتْ عَنْهُ أَلْسُنُ الْمُعَانِدِينَ(. همان) ، اگر حق هم هیچ باطلی قاطی اش نبود کسی عناد با حق نداشت مشکل اینجاست که از امام می‌گوید از انقلاب و شهدا می‌گوید تمام اینها پازل‌های خوب و مثبت است، اما میان ده تا پازل یکی دو تا از آن گزینه های باطل را می چیند آدم دچار شک می شود می گوید اینکه از امام و شهدا است این هم که وصیتنامه شهدا است این هم که آیه هست این هم که حدیث هست این هم که مثل شما نماز می خواند، در جنگ جمل هم همین طور بود دارد از قرآن می‌گوید حتی مفسر قرآنی مثل کعب بن سور در بینشان هست فریاد از نماز و دعا هست.
روح امام متعالی که می فرمود: ده ها حرف درست گاهی می زنند یک دروغ قاطی اش کنند و همان بس است همان یک دروغ در تبلیغات کافی هست. این نکته ی دقیقی هست که خلط باطل و حق که یک لایه هایی از آن سیاهی به آن سفیدی می آید و یک رنگ سومی به نام خاکستری درست می کند اینجا هست که رسالت ها سنگین می شود اگر بتوانند اینها را بکشند به سمت تاریکی برنده می شوند.
در جای دیگر می فرماید : بَيْنَكُمْ عِتْرَةُ نَبِيِّكُمْ وَ هُمْ أَزِمَّةُ الْحَقِّ (. خطبه ی 87 نهج البلاغه)، مردم شما چرا دچار تردید هستید؟ أَزِمَّةُ یعنی زمام، اهل بیتی که سکان حق هستند محور حق هستند در بین شماست نباید تردید کنید و لذا اینجا هست که نقش خواص پر رنگ می شود.
من یک تاریخ بگویم البته که بحث اصلی من راجع به حضرت زهرا است و اینها را نکته‌ای عرض می‌کنم.
رمز موفقیت حذیفه بن یمانی
آقایی هست به نام حذیفه بن یمان خیلی جالب هست که گاهی تاریخ این اصحاب را بخوانید تاریخ خیلی موثر است اینجا هم توصیه می کنم به عزیزان در صدا وسیما، برنامه‌ای برای معرفی صحابه هم داشته باشند صحابه هایی مثل عمار مثل مالک مثل حذیفه مثل سلمان. کارهای طولانی مدت دیر بازده است آن ها خوب است اما یک برنامه‌ای مثلاً کوتاه شبی ۵ دقیقه مردم آشنا شوند. من دیشب اسم بُریده اسلمی را بردم شاید ده ها نفر با من تماس داشتند که ایشان کی هست اسمش را تا به حال نشنیده بودیم! این لازم هست که بالاخره این شخصیت های تاثیرگذار تاریخ معرفی شوند.
حذیفه از اصحاب پیغمبر هست و ایشان کسی هست که خیلی در تشخیص حق و باطل قوی بود کسی بود که می گفتند اگر در تشییع جنازه ای شرکت نکند آن تشییع جنازه خلوت است، می گفتند یک ریگی به کفش این آقا بوده که حذیفه نیامده چون خودش می گفت من منافقین را خوب می شناسم. لذا ملاحظه اش را می‌کردند بعضی ها چون از کسانی هست که از ایشان سوال شد رمز موفقیت تو چه بود؟ گفت من هر وقت خدمت پیغمبر می رسیدم شما از خیر سوال می کردید من از شر سوال می کردم لذا من شر و نفاق را خوب می شناسم به تعبیر امروزی آسیب شناس خوبی بود. ایشان استاندار مدائن بود الان هم در مدائن قبرش کنار قبر سلمان که هردو آنجا دفن هستند. وقتی امیرالمؤمنین علیه السلام بیعت شد و به حکومت و خلافت ظاهری رسیدند امام حسن و عمار آمدند مدائن از مردم بیعت بگیرند.
آقای حذیفه مریض بود یک جا افتاده بود ظاهراً ۴۰ روز بعد از دنیا رفته ایشان بعد از پذیرش مسئولیت توسط امیرالمؤمنین و بعد از دوران رکود که آقا آمدند ایشان ۴۰ روز بعد از دنیا رفت. حالش خوب نبود که روی پای خودش راه برود ولی گفت زیر بغلم را بگیرید ببرید کنار امام حسن و عمار زیر بغلش را گرفتند آوردند یک جمله گفت: ایُّها الناس بایعوا امیرالمؤمنین حقّاً، با امیرالمؤمنین واقعی بیعت کنید. توصیه کرد رفت خانه.
یک آقایی است می گوید من رفتم منزلش کنار بسترش یک روپوشی روی صورتش بود زدم کنار دهانم را گذاشتم دم گوشش گفتم من یک سوالی دارم حذیفه گفت بپرس، گفتم تو امروز یک جمله گفتی شاید کسی دقت نکرد ولی من تامل کردم این جمله یعنی چی که بایعوا امیرالمؤمنین، خوب تا اینجا درست این حقاً که گفتی چه بود؟ گفت خوب فهمیدی این اشاره به همان حدیثی داشت که پیغمبر فرمود: علیٌ مع الحق و الحق معَ العلی یَدور حیثما الدار(. الاحتجاج، ج ۱، ص ۳۶۴)، این اشاره به آن بود امروز با امیرالمؤمنین واقعی بیعت کنید. البته عمر خودش هم کفاف نداد و از دنیا رفت.
این نمونه ها به ما نشان می دهد در داستان دفاع از حق باید با معیار با منطق با عقلانیت، نه با شلوغ کاری و توهین. اصلا امکان ندارد انسان حرف درستش را با توهین بزند. اینها روش بزرگان ما بوده. ببینید مرحوم علامه امینی این تلاشی که در الغدیر کرده‌اند بر همین پایه هست اشعار را جمع آوری کردند کمیت و دیگران کسانی هستند که در قرن اول و دوم سوم و سالهایی که نزدیک بوده به جریان خلافت امیرالمؤمنین و آغاز اسلام راجع به غدیر شعر گفتند؟ چطور دفاع کردند؟این چند جمله که از نهج‌البلاغه گفتم.
شش حرکت حضرت زهرا در دفاع از حق:
اما گام های حضرت زهرا را در دفاع از حق در شش قسمت عرض می کنم شش مشی و حرکت و تلاش حضرت زهرا در دفاع از حق.
یک نکته در پرانتز بگویم: (ما در این ایام که می‌شود از حضرت زهرا خیلی از مصائب و سختی‌شان می‌گوییم اما من معتقدم بخشی از صدمات حضرت زهرا که صدمات روحی هست کمتر مطرح می‌شود، صدمات جسمی جای خودش اما صدمات روحی که حضرت زهرا در این ایام پس از پدر دید یک آدمی که می‌داند حق چه هست می‌داند قصه چه هست او می‌فهمد چه اتفاقی دارد می‌افتد چطور مسیر دارد از مسیر نبوی جدا می‌شود؛ لذا من باورم این هست زهرای مرضیه بیش از صدمات جسمی صدمات روحی خورده این ایام.)
جانشین پیامبر صلی‌الله علیه و آله
حالا پدر بزرگوارشان از دنیا رفته‌اند، بخش عمده‌ای از زندگی پیغمبر با ایشان بوده ۱۰ سال در مدینه مدتی در مکه. ما راجع به جانشین پس از پیامبر سه تا گزینه داریم:
سکوت
شورا
نص
۱. یا باید بگوییم پیغمبر هیچ نفرموده در این ایام سکوت کرده در طی ۲۳ سال از ناخن‌گرفتن پیغمبر فرمود که در چه شبی و چطور، از مسجد رفتن پای راست را بگذارید، از آب خوردن که ایستاده در شب نخورید، و لباس پوشیدن و غیره چقدر روایت راجع به لباس زینت تجمل و مسائل مستحبات و جزئیات داریم ولی در این ۲۳ سال هیچی راجع به جانشین خودش نفرموده باشد این یک فرض هست سکوت. مطمئن باشید اگر این فرض درست بود حضرت زهرا هم سکوت می‌کرد چون او از سیره پدرش جلو نمی‌افتاد.
۲. تعیین یک گروهی که بیایند و جانشین پیامبر را معین کنند ما شاهدی نداریم برای این در تاریخ، چون این گروه شرایط دارد ضوابط دارد تعداد و سهمیه دارد از کجا و با چه ملاکی با چه آدم‌هایی؟
۳. فرضیه سوم می‌ماند که نصّ بر جانشین هست. ده‌ها شاهد داریم بر این فرضیه از یوم الانذار. پیغمبر در خانه‌اش. عزیزان این عرائض ما در کشور پخش می‌شود بنده هم در خدمت شما هستم من که نمی‌توانم روی هوا حرفی بزنم، این کتاب‌های تاریخی هست: مروج الذهب، تاریخ طبری، تاریخ یعقوبی، تاریخ‌ها اعم هست اینطور نیست که برای یک فرقه خاصی باشد تاریخ‌نویس سعی کرده خیلی مذهب و گرایش مذهبی‌اش را دخیل نکند شما نگاه کنید همه نوشتند در روز انذار در خانه‌اش فرمود علی جانشین من هست. در تبوک فرمود: انت منی بمنزلت هارون من موسی؛ در غدیر فرمود من کنت مولا فعلی مولا؛ و ده ها مورد دیگر.
من از شما سوال می کنم: پیامبر از دنیا رفته آیا جا دارد حضرت زهرا سکوت کند به عنوان راس خواص به عنوان کسی که حرفش تاثیر گذار هست. شما مطمئن باشید سلمان را نمی‌گذاشتند در مسجد خطبه بخواند مقداد را نمی‌گذاشتند، این دختر پیغمبر هست مورد احترام رسول خداست.این شخصیتی هست که پیغمبر: خَرَجَ النَّبِيُّ ص وَ هُوَ آخِذٌ بِيَدِ فَاطِمَةَ عَلَيْهَا السَّلَامُ فَقَالَ مَنْ عَرَفَ هَذِهِ فَقَدْ عَرَفَهَا وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْهَا فَهِيَ فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ (. بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۴۳، ص۵۴.)؛ معرفی اش کرده توی جمع مردم او را می شناسند سخنش حجت است فَمَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِي (. همان)، هست، نمی تواند سکوت کند.
لذا این شش محوری که عرض می‌کنم نه حصر خاصی هست نه عدد معینی هست ممکن است شما پنج روش دیگر هم بهش اضافه کنید من به ذهنم این شش محور رسیده که حضرت چگونه در دفاع از حق گام برداشته. این را هم بگویم عزیزان در دفاع از حق و موعظه و تذکر ما دنبال نتیجه آنی نیستیم که امروز حضرت زهرا خطبه خواند فردا نتیجه عوض بشود. نه، قرآن کریم می‌فرماید: بعضی‌ها می‌گفتند چرا شما موعظه می‌کنید شما که می‌دانید اثر ندارد؟
لِمَ تَعِظُونَ قَوْمًا اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا (. سوره ی اعراف آیه ی 164) . در بنی اسرائیل یک عده خطا کرده بودندقانون‌شکنی کرده بودند یک عده سکوت و یک عده هم تذکر می‌دادند. قانون شکن ها که هیچی، ساکت ها به اینهایی که تذکر می دادند می گفتند برای چه خودتان را اذیت می کنید؟ مگر اثر دارد مگر شما می توانید قانون شکنی را عوض کنید؟ ساکت باشید، چرا موعظه می کنید؟ قرآن می‌فرماید: قَالُوا مَعْذِرَةً إِلَى رَبِّكُمْ؛(. همان ) این نقطه کلیدی هست، حجت باید تمام بشود.
من بارها گفتم داستان فاطمیه داستان تاریخی نیست فقط، داستان کلامی هست داستان اعتقادی هست. امروز می‌خواهیم بنشینیم سر سفره تاریخ قطع نظر از گرایشاتمان این گزارش‌ها را روی‌هم بریزیم و از آن برداشت کنیم و چراغ راه بگیریم مسیر را ببینیم باید چه کنیم؟
1) گام اول (خطابه عمومی)
گام نخست حضرت زهرا در این شش گامی که عرض می‌کنم خطابه عمومی هست که بیاید و با عموم مردم حرف بزند.
اولین خطبه‌ی حضرت زهرا
ابن طیفور کتابی دارد به نام بلاغات النسا ایشان متولد ۲۰۴ هست متوفی ۲۸۰ هست، عزیزانی که حرف ما را گوش می دهند مخصوصاً آنهایی که اهل تاریخ هستند خیلی برایشان قدمت تاریخ مهم است این آدم هم عصر ائمه است شیعه هم نیست. می گویند حدود ۵۰ جلد کتاب نوشته ولی تو بازار نیست خیلی ها از بین رفته ۱ اثرش این بلاغات النساء است است که خطبه های خانمها را در قرن اول و دوم و سوم آورده سه قرن اول را جمع آوری کرده. اولین خطبه اش خطبه حضرت زهرا تو مسجد هست و این خطبه می دانید در چه شرایطی هست؟ یک بانوی بزرگواری که پدر از دست داده إِذَا مَاتَ یَوْما مَیِّتٌ قَلَّ ذِکْرُهُ وَ ذِکْرُ أَبِی مُذْ مَاتَ وَ اللهِ أَکْثَرُ (. ابن طيفور: بلاغات النساء، ص 14)، آن هم چه بابایی پیغمبر. فرزند از دست داده تو خانه سختی کشیده در فشار روحی شدید خدا می داند این خطبه نشان علم بی پایان حضرت زهرا است.
خدمت یکی از مراجع بزرگوار بودیم ایشان راجع به این خطبه صحبت می‌کرد فرمود: این ارتجالاً خوانده شده. بنده مطالعه کردم آمدم اینجا، حضرت زهرا در یک‌لحظه این خطبه را خوانده چه کرده این بیانات؟ خدا رحمت کند مرحوم آیت‌الله سید عزالدین زنجانی ایشان دو جلد شرح خوب برای این خطبه دارد این خطبه برخلاف اینکه نام‌گرفته خطبه فدک نه این خطبه ولایت است که به دفاع از امیرالمؤمنین هست بهانه‌اش فدک هست. این یک بخش از خطابه ایشان هست.
دومین خطبه‌ی حضرت زهرا
دومین خطبه‌ای که حضرت زهرا دارند که این را هم ابن طیفور نقل می‌کند خطبه در جمع زنان مهاجر و انصار هست خیلی زیبا هست آن دیگر کلاً در موضوع محض ولایت است. آمدند گفتند حال شما چطور هست؟ کَیْفَ اَصْبَحْتِ عَنْ لَیْلَتِكِ یا بِنْتَ رَسُولِ اللّهِ؟ فرمود: به حال من چه کار دارید؟ بروید از مردانتان بپرسید دختر پیغمبر گفت:
أفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ (. سوره ی یونس آیه 35)؟ بروید بگویید کسی که مهدی هست می تواند هادی باشد کسی که هدایت شده هست و مردم را به هدایت دعوت می کند باید ازش پیروی بشود. بروید به آقایانتان بگویید پرنده اسلام دو بالش علی بود شما قیچی کردید، حالا می خواهید این پرنده ها که انتهای بدنشان یک پرهای ریزی هم دارند که کوچک هست می خواهید این پرنده با این پره ریزش بتواند پرواز کند؟ استبدلو الذنابی واللَّه بالقوادم؛ پر اصلی را قیچی کردید دوتا بال پرنده را قیچی کنید بیاندازید هوا مگر می تواند حرکت کند؟ می خواهید با این پرهای ریز حرکت کند؟ و العجز، بالکاهل، بار را از جای اصلیش برداشتید. مردهایشان که نیامده بودند، زنان مهاجر و انصار. حضرت دارد این خطابه عمومی را که یک بخشش هم آقایان بودند و هم خانمها در مسجد یک بخشی فقط خانمها هستند در دفاع از حق بیان می کند این یک گام.
2) گام دوم (گفتگوی چهره به چهره)
گام دوم امروز می‌گویند گفتگوی چهره‌به‌چهره، خیلی مؤثر هست. شما بیایید به‌صورت چهره‌به‌چهره با افراد صحبت کنی دفاع کنی و آن فرد منتقل‌کننده مطالب شما باشد. حضرت با ام‌سلمه گفتگو داشت با افراد دیگری در این ایام که یکی از آنها را امشب عرض می‌کنم این مطلبی هست که صاحب کفایه الاثر خزاز قمی که مال قرن پنجم یعنی سال ۴۰۰ وفات این آقا هست کفایة الاثر فی النصوص علی الائمه اثنی عشر، این یک کتاب کلامی هست ایشان هم در مقدمه می‌گوید، تحقیق و تصحیح هم شده چاپ شده در مقدمه می‌گوید: من این کتاب را برای این نوشتم که دیدم در موضوع امامت ائمه بعضی دچار تردید شدند لذا از اسمش پیدا است، تصمیم گرفتم این اثر را بنویسم و به روایات و مباحث پیرامون امامت بپردازم.
ایشان نقل می کند یک آقایی به نام محمود ابن لبید می گوید: من از کنار قبر حمزه سیدالشهدا رد می شدم دیدم صدای گریه می آید رفتم جلو دیدم دختر پیامبر ۴ تا بچه هایش دورش گریه می کند.یک گفتگویی صورت‌گرفته من بخشی را عرض می کنم؛ گفتم بانوی بزرگوار چرا پدر شما (من محل استشهادش را می‌گویم مقدمات را نمی‌گویم) چرا پدر شما داستان جانشین پس از خودش را تمام نکرد قطعی نکرد؟
حضرت فرمودند: محمود ابن لبید! هل ترَکَ ابی لاحدٍ عذراً بعدَ غدیر؟ آیا پدرم بعد از غدیر عذری برای کسی باقی گذاشت؟ وا عجبا! نَسیتُ یومَ غدیر خُم؟ و لم أرَ مثلَه حقاً أضیعا(. كفایةالاثر، ص 198. )؛ فراموش کردید غدیر خم را؟ ایشان می‌گوید گفتم اجازه می‌دهید یک چیزی توی دلم هست بگویم؟ حضرت فرمود بگو؛ گفتم چرا علی نمی‌آید از خودش دفاع کند؟ بیاید وسط میدان دفاع کند بگوید قصه‌ام این هست غدیر و منزلت را مطرح کند.(من دلم می‌خواست روی این کلمه چندین منبر صحبت بشود چون خیلی دقیق هست)
فرمود: ای پسر لبید! مَثل الإمام مثل الكعبة إذ تؤتى و لا تأتي (. كفاية الأثر: ص 195.)، من در جمع برخی از مبلغین در قم گفتم بیایید روی این کلمه کار کنید که حضرت زهرا می فرماید: امام مثل کعبه است باید رفت سراغش خودش سراغ شما نمی آید. شیوه‌های خدمت امام رسیدن آیا فقط مسئله شرعی بپرسیم از امام؟ یا فقط از امام بپرسیم شک سه و چهار وظیفه مان چی هست؟ مثل الامام مثل الکعبه یعنی چی؟ یعنی در تشکیل یک نظام سیاسی، در تشکیل اداره جامعه و حکومت. دیشب هم عرض کردم مشروعیت امام را غیر خدا تعیین نمی کند اما مقبولیتش با مردم هست امام مثل کعبه است شما ۲۵۰ سال نگاه کنید ائمه ما از صحنه اداره رسمی جامعه کنار معصوم ، من کاری ندارم تؤتى در مسئله شرعی تؤتى در مسئله مالی یا شخصی می رفتند خدمت امام و کمک می خواستند سوال می پرسیدند دعا برای ما بکنید راهکار فلان بیماری را بگویید راهکار فلان گناه را به ما بگویید اما واقعاً تؤتى فقط همین؟
یعنی ۲۵۰ سال ظرفیت امام معصوم ازِمَّهُ الحقِّ، در جامعه فقط برای همین باشد که بیایند خدمت امام سجاد از تفسیر یک آیه یا حدیث یا مسئله شرعی سوال کنند یا بیایند خدمت امام صادق خوب امام صادق ابان هم تربیت کرد زراره تربیت کرد می آیند می گویند اینها. نه باید میدان اداره جامعه به این امام داده شود. پسر لبید چه می گویی؟
عزیزان این عبارت حضرت زهرا مدنظر من هست در گام دوم:
أما و الله لو تركوا الحق على أهله و اتبعوا عترة نبيه لما اختلف في الله اثنان (. بحارالانوار، جلد 36، صفحه 352)، پسر لبید به خدا قسم اگر حق را از جایش برنداشته بودند می‌گذاشتند حق در جای خودش بماند و می گذاشتند طبق آنی که خدا دستور داده عمل بشود در توحید هم مردم اختلاف نمی‌کردند لما اختلف في الله اثنان. تجلی توحید می آمد توی موضوع امامت،بنا عرف الله بنا عبدالله... شما مردم را به خدا دعوت می‌کنید ما مسیر هستیم. اگر مردم می شناختند شما مطمئن باشید کسی در جامعه اختلاف نداشت.
پس اولین شیوه دفاع فاطمه خطابه رسمی بود. دومین شیوه چهره‌به‌چهره بود.
3) گام سوم (خانه به خانه)
سوم مَشی درِ خانه‌ها، گاهی نباید بنشینی بیایند باید راه بیفتی بروی حرکت کنی. حضرت بنا بر روایتی که من نوشتم که ۴۰ صباح به همراه حسن و حسین درحالی‌که امیرالمؤمنین فاطمه‌اش را سوار بر مرکب می‌کرد می‌رفت در خانه‌ی مهاجرین و انصار. به فدای این فاطمه‌ی مسئولیت‌پذیر و مدافع علی بروم که فاطمیه تثبیت غدیر هست. می‌فرمود: یا معشر المهاجرین و الانصار اُنصرالله، خدا را یاری کنید فَانِّی ابنتُ نبیِّکُم،(. الإختصاص، شیخ مفید، ص 184) مرحوم شیخ مفید در اختصاص این را آورده من هیچ مطلبی را بی مدرک عرض نمی‌کنم.
جالب هست اعتراف می‌کردند خیلی‌ها من خودم در جریان‌های خصوصی حرف‌هایی از آدم‌ها می‌شنوم که یکی‌شان حاضر نیستند در سخنرانی عمومی‌شان بگویند یکی‌شان حاضر نیستند در مصاحبه تلویزیونی بگویند، این خیلی بد هست تو که در جمع دونفره به این راحتی حقایق را می‌گویی چرا در جمع عمومی اگر حق هست می‌ترسی؟ چه از بین می‌رود چه اتفاقی می‌افتد؟ امام رهبر کبیر انقلاب به مردم آموخت کسی که مدافع حق هست در هرکجا و با هر وسیله‌ای باید از حق دفاع کند. گاهی با شعرش مثل دعبل گاهی با جانش مثل میثم گاهی با قلمش مثل علامه امینی گاهی با آبرویش امام آبرویش را گذاشت. رهبر عظیم‌الشأن فرمود من آبرویم را می‌گذارم برای این کار. مگر آبروی ما مهم‌تر از آبروی بقیه است؟ حفظ دین مهم است حفظ حق مهم است. این هم گام سوم حضرت زهرا مشی شبانه و حرکت درِ خانه انصار و مهاجرین.
4) گام چهارم (تحریک احساسات و عواطف)
چهارم گام عاطفی؛ گاهی از اوقات خود احساس و عاطفه به کمک دفاع از حق می‌آید این نکته‌ای هست که همه قبول دارند.
گریه کنندگان بزرگ عالم
شما در روایات شنیدید هشت نفر جزو گریه کنندگان بزرگ عالم هستند: یکی حضرت آدم هست آدم به‌خاطر دور شدن از فضای جنتی که بود اشک می ریخت. یکی حضرت نوح است نوح چرا گریه می کرد؟ اسم نوح اصلا نوح نیست عبدالغفار معروف هست به‌خاطر اینکه نوحه می‌کرد برای عدم هدایت مردم گریه می کرد که چرا مردم هدایت نمی شوند. ۹۵۰ سال فریاد می زند چرا گوش نمی دهند؟ یعقوب بود در فراق یوسف، یوسف بود در فراق پدر. شعیب بود از گناه اقتصادی مردم کم فروشی می کردند گریه می کرد می گفت نکنید بقیه الله خیر لکم، مال حلال بخورید. اینطور هست آدم مومن و متدین انسانی که می فهمد قضایا را گاهی واقعاً می نشیند گریه می کندـ چرا حضرت امیر توی چاه می کرد؟ گریه می کند از نادانی مردم از اشتباهات مردم از خطاهای مردم.
گریه حضرت زهرا چهارمین گامی هست که ایشان در این مسیر برداشت بله یک‌بخشی از این گریه برای پدرش است،
إِذَا اشْتَدَّ شَوقِی زُرتُ قَبرَکَ باکِیا، أَنُوحُ وَ أَشْکُو لا أَراکَ مُجاوِبِی(. بحار الأنوار ؛ ج 22 , ص 547)، بابا سنگ صبورم تو هستی دلم تنگ می‌شود می‌آیم کنار قبرت صدایت می‌زنم ولی جوابت را نمی‌شنوم. بله این یک بعد گریه هست فقدان پیغمبر.
اما بخش دیگری از گریه من از عزیزانم سؤال می‌کنم اگر خانمی برای پدرش بخواهد عزاداری کند تا احد برود چه کار کند؟ بقیع بیاید چه کند؟ ۴ جا ایشان گریه می‌کرد: خانه، قبر پیامبر، بقیع، احد. گوشه‌ی خانه آدم گریه می‌کند. خودش گفت علی جان اَبکِی لِما تَلقِی بَعدِی (. بحار الأنوار، ج43، ص218.)، من برای تو گریه می‌کنم برای حقی که گرفته شده به ام‌سلمه گفت، دیشب از ام‌سلمه نام بردم چه زنی چه شخصیتی! درود خدا بر او.
نامه‌ی ام سلمه
نامه ای دارد وقتی در جمل از ایشان دعوت کردند بیاید جملی که جریانی هست که خودشان هم می دانستند علی در این قصه هایی که ادعا می‌کنند نقشی ندارد خودش فرمود به همه شان گفت من کاری نداشتم اینهایی که شما مطرح می‌کنید هیچ‌کدام به علی نمی‌چسبد. از او دعوت کردند و یک نامه ای نوشته در تاریخ هست خیلی جالب هست، در آن نامه ام سلمه می گوید:
به یاد دارید آن روزی که ما پیش پیغمبر بودیم کفش پیغمبر دچار یک پارگی شده بود امیرالمؤمنین داشتند اصلاح می‌کردند این کفش را آنقدر رابطه‌شان با هم نزدیک بود علی عاشق پیغمبر بود أَنَا عَبْدٌ مِنْ عَبِیدِ، کُنْتُ أَتَّبِعُهُ اتِّبَاعَ الْفَصِيلِ أَثَرَ أُمِّهِ(. نهج البلاغه خطبه ی 192)،
یادتان هست پیغمبر به ما گفت: می‌دانید بعد از من جانشینم کی هست؟ برای اینکه سفت به دل ما بنشیند و بعد نگویند نه منظور فلانی بوده، اشاره کرد فرمود: همین آقایی که الان مشغول اصلاح کفش من است ایشان، یعنی سمعی و بصری! چه اتفاقی افتاده که امروز در مقابل این شخصیت قد علم شده؟ نیامد و شجاعانه ایستاد و از موضع حق دفاع کرد. می‌دانید ام‌سلمه امانت‌دار امیرالمؤمنین و امام حسین بوده شخصیتی هست که امام حسین او را مادر خطاب می‌کرد این هم گام چهارم.
5) گام پنجم (وصیت نامه سیاسی)
♦️گام پنجم، وصیتنامه سیاسی هست. دوتا وصیتنامه دارد یکی مکتوب هست که حضرت وقتی آمد کنار بسترش این وصیتنامه را یافت یکی هم حرف‌هایی که زده. شما چه تحلیلی دارید از عبارتی که من را شب غسل بده و شب کفن کن لاتعلم قبری احدا، این قبر وصیت شده باید مخفی بماند چه تحلیلی هست؟
امیرالمؤمنین از ترس خوارج بدنش تا یک قرن مخفی بوده تشییع رسمی نشده. قصه پیغمبر این هست در خانه خودش بوده به‌خاطر بعضی مسائل آن هم مردم دسته‌دسته نمازخواندن دسته‌دسته وداع کردند. چرا حضرت باید در مقابل جریاناتی که منتظر تشییع رسمی بودند موضع بگیرد؟ شما اسم این وصیت را چه می‌گذارید؟ این قهر رسمی حضرت زهرا هست و نکته‌ای که حضرت در این وصیتنامه هم مکتوب و هم غیرمکتوب دارد: این نشان از عدم رضایت از اتفاقاتی که در جامعه پیش آمد نشانی از این هست که او نمی‌تواند ببیند امیرالمؤمنین حق مسلمی ازش سلب شده. این هم پنجمین شیوه او در دفاع از حق.
6) گام ششم (عدم بیعت و اعلان نارضایتی)
ششم، اعلام رسمی که کرد بر عدم بیعت و اعلام رسمی که بر عدم رضایت کرد. فرمود من از این جریان‌ها راضی نیستم این را بدانید رضایت من هم ملاک است. روایتش را خواندیم دو جور هست: در صحاح روایتی آمده که رضایت فاطمه رضایت پیامبر است، در کتاب‌های دیگر مثل مستدرک حاکم که خواندیم، ان الله یغضبُ لغضبه، خشم و غضبش باهم تنافی ندارد محوریت دارد، هم خشم خدا را دارد هم خشم پیامبر.
این عبارت امام رضا علیه السلام تکمله قرار بدهم که فرمود: کَانَتْ لَنَا أُمٌّ صَالِحَهٌ مَاتَتْ وَ هِیَ عَلَیْهِمَا سَاخِطَهٌ،(. ـ الطرائف: ۲۵۲٫) مادر ما با عدم رضایت از جریان‌های حاکم بر مدینه از دنیا رفت افرادی که این قضایا را آفریدند و این جالب هست امام رضا فرمود رضایتش به ما نرسیده. امام این را می‌گوید فرزندش هست اهل البیت هست ممکن هست یکی بگوید: خوب شما خبر ندارید نه.
جمع‌بندی
من عرض دیشب و امشبم را در چند دقیقه جمع می کنم: وظیفه ما دفاع از حق هست.ما نه نبش قبر می خواهیم بکنیم نه در تاریخ دنبال برجسته کردن بعضی از جریان‌های تاریخی باشیم. ما می خواهیم بگوییم جوان امروز ما چون من کنت مولاه برای آن روز که نیست امروز هم امام زمان هست شما اگر آغاز را درست کردی پایان را هم درست می کنیم امروز هم باید گفت من کنت مولا فمهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف مولاه، فرقی نمی کند.
امروز فرزند بنده فرزند شما نوه ی من و شما بچه هایی که در جامعه می آیند باید با این تحلیل دین را بشناسند و بدانند قضیه حق و باطل یک قضیه مستمری هست و خدایی ناکرده گول برخی از تحلیل های غلط را نخورند. شما می دانید شبکه های مجازی و ماهواره ای تبلیغاتشان صدها برابر تبلیغات ما است ولی چقدر خوب است که در این حوزه جوانان ما مطالعه داشته باشند، کتاب‌های خوبی که در این زمینه تدوین شده و حضرت زهرا سلام الله علیها بله شکی در آن نیست مادر نمونه و دختر نمونه هست همسری نمونه و اسوه ی عبادت و خانه داری هست همه اینها جای خودش هر کدام روی منبر بحث شود مفید است اما آن بعد اصلی نباید فراموش شود و آن به بعد دفاع از حق است با آنچه که در توان داشت. بله مهر پایانی این دفاع جان باختن آن حضرت و شهادتش بود که دیگر آنقدر نحیف شد در این مسیر که سارَت کالخیال مثل یک شبه ای شد، ناحله الجسم شد تا بالاخره این شمع آب شد به پای ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام.
ذکر مصیبت
السلام علیک یا فاطمه الزهرا، نه، نه بگذارید سلام را امشب عوض کنیم
السَّلامُ عَلَيْكَ یَا وَلِيَّ الله، أَنْتَ أَوَّلُ مَظْلُومٍ، وَأَوَّلُ مَنْ غُصِبَ حَقُّهُ (. الکافي ج4 ص569)، این متن زیارت امام هادی است برای جد غریبش امیرالمؤمنین. این شب‌ها علی می‌سوزد مدافعش را از دست داده، رکنش را از دست داده به فاصله چند ماه دو رکن آدم بیفتد خیلی سخت هست. یک رکن پیامبر است و یک رکن زهرای مرضیه.
عزیزان من شما هر عزیزی را که از دست بدهید غالباً روز کنار قبرش می‌آیید برایش عزاداری می‌کنید، دیشب گفتم یک سال از شهادت سردار مدافع حقوق شهید سلیمانی گذشته شب و روز کنار قبرش خالی نشده هر ساعتی اراده کنید هم خانواده‌شان و هم مردم می‌روند کنار قبرش.
اما من بمیرم برای آقایی که این شب ها باید چشم‌ها در مدینه خواب برود بعد بیاید کنار قبر فاطمه، من بمیرم برای آقایی که روز نمی‌تواند این قبر باید مخفی باشد چشم‌ها که در مدینه به خواب می‌رفت این آقا از خانه بیرون می‌آمد
دوباره شب شد و ظلمت برآمد
کنار قبر زهرا حیدر آمد
می‌آمد می‌نشست کنار قبر فاطمه
حـبـیـبٌ لـیـس یعـدلـهُ حـبیب،
فاطمه جان کسی جای تو را نمی‌گیرد توی دل علی،
و ما لسواهُ فی قلبی نصیب،
حبیبٌ غاب عن عینی و جسمی
و عن قـلبی حبیبـی لایغـیبُ، (. دیوان الامام علی علیه السلام ، ص 89)
فاطمه‌ی مظلومه من جسمت پیش من نیست ولی توی دل علی هستی از چشم علی دور نخواهی شد. فاطمه جان من از در وارد می‌شدم تا صدای پای مرا می‌شنیدی می‌دویدی جواب سلام علی را می‌دادی حالا چه شده؟
مالی وقفتُ علی القبورِ مُسلِّماً
قبرَ الحـبیبِ فلم یَرُدَّ جوابی
فاطمه جان سلامت می‌کنم اما پاسخت را نمی‌شنوم. فاطمه جان می‌دانی نگران چه هستم؟ زندگی بعد از تو که به درد نمی‌خورد اما می‌دانی نگران چه هستم؟ أَمَّا حُزْنِي فَسَرْمَدٌ، وَ أَمَّا لَیْلِي فَمُسَهَّدٌ (. امالی شیخ مفید، صفحه: 281-283)، می‌دانی برای چه گریه می‌کنم روی قبر تو؟ لَا خَیرَ بَعـدَكَ فِی الحَیـاةِ وَ إِنَّمَا أَبكِی مَخَـافَةَ أَن تَطُولَ حَیاتِی (. همان)، گریه من این هست نکند بعد از تو عمر علی طول بکشد.
فاطمه جان
ای گل پرپر شده باغ من
تازه شد از رفتن تو داغ من
فاطمه جان ای گل پرپر شده باغ من
تازه شد از رفتن تو داغ من
فاطمه جانم
مرگ پیمبر کمرم را شکست
داغ تو رکن دگرم را شکست
عمر علی در گرو صبر توست
اشک علی دسته‌گل قبر توست
با اشک چشمم روی قبرت دسته‌گل می‌گذارم،
فاطمه جانم خیز و بیا رو به‌سوی خانه‌کن
گیسوی اطفال مرا شانه کن
جای مناجات و نماز شبت
می‌شنوم زمزمه‌ی زینبت
پاشو بیا ببین زینب به‌جای تو شب ها نماز می‌خواند،
دست برون تو ز دل خاک کن
اشک ز چشم حسنت پاک‌کن
صلی‌الله علیک یا بنت رسول‌الله یا قرة عین النبی المصطفی، یَا سَیِّدَتَنَا وَ مَوْلَاتَنَا إِنَّا تَوَجَّهْنَا وَ اسْتَشْفَعْنَا وَ تَوَسَّلْنَا بِکِ إِلَى اللَّهِ وَ قَدَّمْنَاکِ بَیْنَ یَدَیْ حَاجَاتِنَا یَا وَجِیهَةً عِنْدَ اللَّهِ اشْفَعِی لَنَا عِنْدَ اللَّهِ.
خدایا به آبروی زهرای مرضیه در ظهور آخرین وصیِ پیامبر امام بر حق حجت بن الحسن تعجیل بفرما. حضرت را از ما راضی و خشنود قرار بده تسلیت ما و جمع حاضر بینندگان ما علاقه‌مندان به حضرت زهرا به پیشگاه امام زمان ابلاغ بفرمایید.
