طبیب بیمارهای نفس
همان گونه که در طبّ جسمانى علاوه بر دارو، پرهیز لازم است، در طبّ روحانى و اخلاقى نیز پرهیز لازم است. امام صادق(ع) می فرماید: نفْس خود را چون دشمنی دان که با او مبارزه می کنی و عاریه ای که باید برگردانی؛ زیرا تو طبیب نفْس خویش قرار داده شده ای، نشانه سلامت به تو شناسانده شده و درد و بیماری برایت روشن گشته است و به دارو، راهنمایی شده ای. پس، در مبارزه با نفْس اندیشه کن.
فی الکافی عن الباقر(علیه السلام) قال: لرجلٍ انّک قد جعلت طبیب نفسک و بین لک الدّاء و عرفت آیة الصحة و دُلِلتَ علی الدواء فانظر کیف قیامک علی نفسک.[1]
خداوند متعال تو را طبیب خودت قرار داده است، بیماری هایی که عارض بر جان انسان می شود، در کلمات انبیاء و ائمّة هدی «سلام الله علیهم» مشخّص شده است.
بیماری غفلت، بیماری گناه، بیماریهایی که منشاء سقوط و انحطاط اخلاقی انسان می شود، نشانه سلامت را هم برای تو معیّن کرده اند که انسان سالم چگونه خواهد بود. اگر دارای تقوا، خوف و خشیت از پروردگار باشد، اینها نشانه های صحّت قلب و روح انسان است.
اینکه چگونه می توان به این حالت صحّت رسید؟ دارو چیست؟ این هم برای تو معین شده است، دارو عبارت است از انجام فرائض و واجبات شرعی.
پس اوّلاً: بیماریها را برای تو معین کرده اند، ثانیاً: صحّت و سلامت را تعریف کرده اند که انسان سالم چگونه انسانی است و نشانه های آن چیست؟ ثالثاً: برای تو بیان کرده اند که برای رسیدن به حالت صحّت چه نسخه ای را باید عمل کنی و از چه راه هایی باید مشی کنی. تعریف سلامت و بیماری، نسخه دواء. همه اینها را در اختیار تو گذاشته اند، ببین خودت چه می کنی؟ آنچه مهم است عمل و بکارگیری نسخه است.
اگر انسان در بیماری جسمانی به طبیب مراجعه کند، طبیب بیماری را تشخیص دهد، نسخه هم بنویسد، دوا را هم انسان از داروخانه بخرد، بعد این دواء را در کمدی بگذارد، از دواء استفاده نکند آیا فایده ای دارد؟ بیماری را گفتند، صحّت را گفتند، دارو را گفتند، حالا تو خودت هستی، ببین برای خودت چه می کنی؟ آیا این داور را مصرف می کنی؟ آیا به آنچه ما را به صحّت می رساند و در احکام و دستورات دینی مشخص شده است، عمل می کنیم؟
خدای متعال حجّت بر انسان تمام کرده است، اگر چنانچه همّت نکردیم، اقدام نکردیم، جز خودمان هیچکس را جز خودمان نباید ملامت کنیم.
منبع : دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای
پی نوشت:
[1] الشافی، صفحه 509.
