کامیابی در قیامت (۲)

بسم الله الرحمن الرحیم

کامیابی در قیامت (۲)

وَ ارزُقني فَوزَ المَعاد.[۱]

در تبیین این درخواست از دعای نورانی مکارم الاخلاق گذشت که ماده «فوز» در قرآن کریم در دو معنا به کار رفته است، یکی در کامیابی دنیوی که در واقع کامیابی نیست، بلکه متاع غرور است و دوم کامیابی اخروی که فوز حقیقی است. بیشتر کاربردهای فوز در قرآن در این معنا است. به عنوان نمونه در این آیه ورود به بهشت و جاودانه ماندن در آنجا که نتیجه اطاعت از خدا و پیامبر است، فوز عظیم معرفی شده است:

﴿... مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ﴾.[۲]

هر كه از خداوند و رسول او فرمانبردارى كند، [خداوند] او را به بوستان‌هايى در مى‌آورد كه از بن آنها جويبارها روان است؛ در آنها جاودان اند و اين است رستگارى بزرگ.

در این آیه نیز ایثار جان و مال در راه خدا به بهای بهشت، معامله شایسته سرور و فوز عظیم دانسته شده است:

﴿إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى‌ مِنَ الْمُؤْمِنينَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ يُقاتِلُونَ في‌ سَبيلِ اللَّهِ فَيَقْتُلُونَ وَ يُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْراةِ وَ الْإِنْجيلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفى‌ بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَيْعِكُمُ الَّذي بايَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظيم‌﴾.[۳]

همانا خداوند از مؤمنان، خودشان و دارايى‌هاشان را خريده است در برابر اينكه بهشت از آن آنها باشد؛ در راه خداوند كارزار مى‌كنند، مى‌كشند و كشته مى‌شوند، بنا به وعده‌اى راستين كه بر عهده او در تورات و انجيل و قرآن است و وفادارتر از خداوند به پيمان خويش كيست؟ پس به داد و ستدى كه كرده‌ايد شاد باشيد و آن است كه رستگارى بزرگ است.

در جای دیگر ضمن بیان آمرزش‌خواهی فرشتگان حامل عرش برای مؤمنان تائب و پیرو راه خدا، فوز عظیم را برای هر که در روز قیامت از ناراحتی‌های آن در امان باشد و مورد رحمت الهی قرار گیرد، دانسته است:

﴿الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَ قِهِمْ عَذابَ الْجَحِيم‌ * رَبَّنا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدْتَهُم‌... * وَ قِهِمُ السَّيِّئاتِ وَ مَنْ تَقِ السَّيِّئاتِ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ وَ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيم‌﴾.[۴]

كسانى [از فرشتگان] كه عرش [الهی] را حمل مى‌كنند و آنان كه گرداگرد آن هستند، با سپاس، پروردگارشان را به پاكى مى‌ستايند و بدو ايمان مى‌آورند و براى مؤمنان آمرزش مى‌خواهند كه: پروردگارا! بخشايش و دانش تو همه چيز را فراگير است پس، آنان را كه توبه نموده و از راه تو پيروى كرده‌اند، بيامرز و از عذاب دوزخ باز دار، پروردگارا! و آنان را در آن بهشت‌هاى جاودان كه به آنان وعده فرموده‌اى، درآور... و آنان را از كيفرها [ى گناهان] نگاه دار و هر كه را در آن روز از كيفرها نگاه دارى، بدو بخشايش آورده‌اى و اين است كه رستگارى بزرگ است.

[۱] الصحيفة السجّاديّة، الإمام زین العابدین (علیه‌السلام)، الدعاء ۲۰.
[۲] سوره نساء، آیه۱۳.
[۳] سوره توبه، آیه۱۱۱.
[۴] سوره غافر، آیه۷ تا ۹.