راز ناکامی‌های دنیوی اولیای الهی (۳)
وَ ارزُقني فَوزَ المَعاد.[۱]
در تبیین این درخواست از دعای نورانی مکارم الاخلاق، این پرسش مطرح شد که اگر عمل نمودن به احکام اسلام، موجب کامیابی دنیوی و اخروی است، چرا اولیای خدا که در رأس عمل کنندگان به احکام دینی هستند، گرفتار مصیبت‌ها و ناکامی‌ها هستند؟
از یک زاویه، به پرسش یاد شده این گونه پاسخ دادیم که گرفتاری‌های اولیا نه تنها ناکامی به شمار نمی‌آیند، بلکه زمینه تکامل بیشتر و رسیدن به درجات بالاتر و برکات افزون‌تر را برای آنان فراهم می‌سازند.
در تکمیل این پاسخ به این نکته اشاره می‌گردد که نقش بلا و مصیبت در رشد و تکامل روحی افراد با ایمان، مانند نقش غذا در رشد و تقویت جسمی است. در روایتی از رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) چنین نقل شده است:
إنَّ اللَّهَ لَيُغذّی عَبدَهُ المؤمنَ بالبلاءِ كما تُغذِّی الوالِدَةُ ولَدَها باللَّبَنِ.[۲]
خداوند، بنده مؤمن خود را با بلا و گرفتارى، تغذيه مى‌كند، همچنان كه مادر، فرزند خود را با شير تغذیه می‌کند.
در رجال کشّی جریانی را از محمد بن مسلم نقل کرده که خلاصه آن چنین است: وی می‌گوید: در سفری به مدینه بیمار شدم. وقتی امام باقر(علیه‌السلام) از بیماری‌ام با خبر شد، شربت خوش‌مزه و خنكى را برايم فرستاد. من که از شدت بیماری قادر نبودم بر پاى خود بايستم، همين كه آن شربت را نوشیدم، گويى بند از پايم گشوده شد. گريه‌‌كنان نزد ایشان رفتم و دست و سرش را بوسيدم.
فرمود: «اى محمّد! چرا گريه مى‌كنى؟».
گفتم: فدايت شوم! براى غربتم و درازى سفر و تنگ‌دستى و اين كه نمى‌توانم پيش شما بمانم و ببينمتان، مى‌گريم.
فرمود: «در باره تنگ‌دستى، بدان كه خداوند، دوستان و محبّان ما را اين گونه قرار داده است و بلا و سختى را به سوى آنان شتابانده است، و در باره آنچه از غربت گفتى، بدان كه ابا عبد اللَّه را كه در سرزمينى دور از ما در كنار فرات است، سرمشق خود قرار ده، و در باره آنچه از دورى سفر گفتى، بدان كه مؤمن، در اين دنيا و در ميان اين مردم، باژگونه و غريب است تا آن كه از اين سراى به رحمت خدا رود، و امّا اين كه گفتى دوست دارى نزديك ما باشى و ما را ببينى؛ ولى نمى‌توانى اين كار را بكنى، بِدان كه خداوند، از آنچه در قلبت مى‌گذرد، آگاه است و تو را پاداش خواهد داد».
شاهد بحث ما این جمله امام(علیه‌السلام) است که فرمود:
جَعَلَ البَلاءَ إلَيهِم سَريعاً.[۳]
[خداوند] بلا و سختى را به سوى آنان (دوستان و محبّان ما) شتابان قرار داده است.
در قطعه فیلمی که از دیدار مرحوم آیت الله حاج میرزا عبدالکریم حق شناس، این شخصیت فوق العاده با مرحوم آیت الله میرزا احمد سییبویه منتشر شده است، ایشان مکاشفه‌ای که با امام رضا(علیه‌السلام) داشته را اینگونه بیان می‌کند:
دو سال پیش که در خدمت ثامن الحجج(علیه‌السلام) مشرف شده بودم، به خدمتشان عرض کردم: «آقا جان! بشارتی به ما ندادید». تا چشمم رفت، آقا این شعر را خواندند:
رو آر سوی ما که به سوی تو رو کنیم وز غیر ما، به سوی تو رو آورد بلا
و همین شعر برای من در تمام عمر سرمشق شد.
[۱]. الصحيفة السجّاديّة، الإمام زین العابدین (علیه‌السلام)، الدعاء ۲۰.
[۲]. أعلام الدين، الحسن بن محمد الدیلمی (ق ۸ ق)، ص۲۷۷.
[۳]. إختیار معرفة الرجال المعروف برجال الكشی، الشیخ الطوسی (۴۶۰ ق)، ج۱، ص۳۹۱، ح۲۸۱.
