نشانه‌های نفس امارّه (۳)
اللَّهُمَّ خُذ لِنَفسِكَ مِن نَفسي ما يُخَلِّصُها، و أَبقِ لِنَفسي مِن نَفسي ما يُصلِحُها، فَإِنَ نَفسي هالِكَةٌ أو تَعصِمَها.[۱]
صحبت درباره جمله سوم این بخش از دعای نورانی مکارم الاخلاق بود که قرار شد پیش از تبیین دو جمله قبلی، آن را توضیح دهیم.
در تبیین این جمله که اشاره به آیه ﴿إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ ما رَحِمَ رَبِّي﴾[۲] است، چند روایت را خواندیم که در آنها برخی از ویژگی‌های نفس امارّه بیان شده بود. در اینجا به دو روایت دیگر که در واقع، تفسیر این آیه به شمار می‌آیند، اشاره می‌گردد.
در یکی از دعاهای امام زین العابدین(علیه‌السلام) در همین صحیفه سجادیه چنین آمده است:
و أوهِن قُوَّتَنا عَمّا يُسخِطُكَ علَينا، و لا تُخَلِّ في ذلكَ بينَ نُفوسِنا و اختِيارِها؛ فإنَّها مُختارَةٌ لِلباطِلِ إلّا ما وَفَّقتَ، أمّارَةٌ بِالسُّوءِ إلّا ما رَحِمتَ.[۳]
نيروى ما را در آنچه تو را بر ما خشمگين مى‌سازد، سست گردان و در اين مسير نفْس‌هاى ما را به اختيار خودشان وامگذار؛ زيرا كه نفْس‌ها همواره راه باطل را بر مى‌گزينند، مگر آن جا كه توفيق تو يار گردد، و همواره به بدى فرمان مى‌دهند مگر اينكه تو رحم كنى.
در بخشی از دعایی که از امام صادق(علیه‌السلام) به عنوان تعقیب نماز نقل شده است نیز می‌خوانیم:
اللّهُمّ... أسألُكَ أن تَعصِمَني مِن مَعاصيكَ، و لا تَكِلْني إلى نَفسي طَرفَةَ عَينٍ أبَداً ما أحيَيتَني، لا أقَلَّ مِن ذلكَ و لا أكثَرَ، إنّ النَّفسَ لَأمّارَةٌ بالسُّوءِ إلّا ما رَحِمتَ يا أرحَمَ الرّاحمينَ.[۴]
بار خدايا... از تو مى‌خواهم كه مرا از نافرمانيت حفظ كنى و تا زنده‌ام، هرگز كمتر و بيشتر از چشم برهم زدنى، مرا به خودم وامگذارى؛ زيرا كه نفْس همواره به بدى فرمان مى‌دهد مگر اينكه تو رحم كنى، اى مهربانترين مهربانان!
