رفع اندوه در پناه خدا
اللَّهُمَّ أنتَ عُدَّتي إن حَزِنت.[۱]
این جمله، اولین جمله بند بیستم از دعای نورانی مکارم الاخلاق است که خطاب به حضرت حق می‌فرماید: خداوندا! اگر من اندوهگین شوم تو ذخیره و مایه دلخوشی من هستی.
[سیاق این جمله و پنج جمله پس از آن، از دعا و درخواست به مناجات تبدیل شده است. این جملات مقدمه‌ای هستند برای شش درخواستی که در پایان این بند آمده‌اند.]
کلمه «عُدّة» به معنای امکاناتی است که برای انجام کاری آماده و ذخیره می‌گردد.[۲] این کلمه یک بار در قرآن به کار رفته است. هنگامی که منافقان برای نرفتن به جنگ تبوک، بهانه آوردند که توانایی این کار پر مشقّت را نداریم، خداوند آنان را دروغگو معرفی نمود و فرمود:
﴿وَ لَوْ أَرادُوا الْخُرُوجَ لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً﴾[۳]
اگر آنان قصد رهسپار شدن [براى جهاد] را داشتند، حتما ساز و برگی براى آن آماده مى‌كردند.
کسی که خداوند سبحان را مولا و یاور خویش قرار دهد، در همه حال، بویژه هنگام سختی و اندوه به او تکیه می‌کند. از این رو، هیچ گاه دچار حزن و اندوه و ترس نمی‌گردد:
﴿أَلا إِنَّ أَوْلِياءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ﴾.[۴]
آگاه باشيد كه دوستان خداوند نه بيمى خواهند داشت و نه اندوهگين مى‌شوند.
در روایتی از امیر مؤمنان(علیه‌السلام) چنین نقل شده است:
اطْرَح عَنكَ وارِداتِ الهمُومِ، بعَزائمِ الصّبرِ و حُسنِ اليَقينِ.[۵]
اندوه‌هاى [دل] خويش را با صبر استوار و يقينِ نيكو بزداى.
اگر انسان واقعا به حقایق غیبی یقین داشته باشد، غمناک نمی‌شود:
نِعْمَ طارِدُ الهُمومِ اليَقينُ.[۶]
چه نيكو غم زدايى است، يقين.
[۱]. الصحيفة السجّاديّة، الإمام زین العابدین (علیه‌السلام)، الدعاء ۲۰.
[۲]. «العُدَّة: ما يُعَدُّ لأمر يحدث فيدخر له» كتاب العین، الخلیل بن أحمد الفراهیدی (۱۷۵ ق)، ج۱ ص۷۹.
[۳]. سوره توبه، آیه۴۶.
[۴]. سوره یونس، آیه۶۲.
[۵]. نهج البلاغة، نامه۳۱.
[۶]. نزهة الناظر، ج۱ ص۵۸.
