نقش ایمان به تقدیر الهی در رفع اندوه (۲)

اللَّهُمَّ أنتَ عُدَّتي إن حَزِنت‌.[۱]

در تبیین این جمله از فراز بیستم دعای مکارم که خطاب به حضرت حق، عرض می‌کنیم: «اگر اندوهگین شوم، تنها تویی که مایه دلخوشی‌ام هستی»، اشاره شد که ایمان و اعتقاد به خداوند سبحان، اصلی‌ترین داروی درمان غم و اندوه است.

همچنین اشاره شد که ایمان به تقدیر الهی، علاج دیگری است برای درمان این مشکل. کسی که تقدیر الهی را واقعا باور کرده باشد، از امور ناخوشایندی که برایش اتفاق می‌افتد دل‌نگران نمی‌شود، زیرا می‌داند که آنچه اتفاق افتاده است را خداوند حکیم برای او مقدر کرده بوده است. این حقیقتی است که امروزه برخی از روان‌شناسان غربی نیز بر آن تأکید دارند. نویسنده‌ای به نام «دیل کارنِگی» کتابی نوشته است که به فارسی هم ترجمه شده است به نام آیین زندگی. وی در این کتاب بر این مسئله تأکید زیادی دارد و می‌گوید: «پذيرش آنچه اتفاق مى‌افتد، اوّلين قدم در مغلوب كردن پيامدها و آلام و بدبختى‌هاست».[۲]

در این رابطه، این روایت که آن را مرحوم کلینی از امام صادق(علیه‌السلام) نقل نموده است، قابل توجه است:

قالَ أَميرُ المُؤمِنينَ صَلواتُ اللَّهِ عَلَيهِ علَى المِنبَرِ: لَا يَجِدُ أَحَدُكُم طَعمَ‌ الإِيمانِ حَتّى‌ يَعلَمَ أنَّ ما أصابَهُ‌ لَم‌ يَكُن‌ لِيُخطِئَهُ و أنَّ ما أخطَأَهُ لَم يَكُن لِيُصيبَهُ.[۳]

امير مؤمنان(صلوات الله علیه) روی منبر فرمود: «هيچ یک از شما طعم ايمان را در نمى‌يابد، مگر آن گاه كه بداند آنچه به او رسيده است، نمى‌شده نرسد و آنچه به او نرسيده است، ممكن نبوده كه برسد.

این یک واقعیت است که هر چه برای انسان اتفاق میفتد، طبق تقدیر الهی است و امکان ندارد که انسان بتواند چیزی که مقدر الهی است را دفع کند. البته چنانکه توضیح خواهیم داد، تقدیر گاهی غیر حتمی است و با دعا قابل تغییر است.

[۱]. الصحيفة السجّاديّة، الإمام زین العابدین (علیه‌السلام)، الدعاء ۲۰.

[۲]. ر. ک: الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث، محمدی ری‌شهری، ص۶۱.

[۳]. الكافي، شیخ کلینی (۳۲۹ ق)، ج۲، ص۵۸، ح۴.